Juzaś dwie kamratki....

Wiycie! Dwióm kamratkóm, gorkim przaciółkóm udało sie yntlich przekónać swojich chopów, coby łostali same we chałpie, kiej łóne do kupy pójńdóm sie wrołz na wieczerzô do jakisik kaczmy; coby sie pospóminać stare, dôwne i dobre jóngferskie czasy.
Po poruch flaszeckach biôłego wina, po flaszce zektu (szałmwajnu) i jesce ku tymu pôruch achtlikach gorzôły, baby wylazujóm ze restołrantu blank naprane! We dródze nazôd do chałpów łobie łoroz chyciyła laksyra ... a to możno beztóż, co za tela wysłepali. Niy miarkowali kaj na wartko pójńść sie wyjscać i wyeać. Nó i jedna gôdô do drugij:
– Wlejzymy sam na tyn smyntôrz, tukej pewnikiym terôzki żôdnego niy bydzie.
Wlazujóm rajn na tyn kiyrhow i nôjprzodzij jedna syjmuje batki, jscy, wyciyrô sie tymi batkami i ... wyciepuje je we krzôki. Uwidziała to ta drugo kamratka i na doczkaniu sie przipóminô, iże mô na sia festelnie drogô, markowô garnitura, i to jesce ci bół gyszynk łod jejij chopa. Nó i żôl by jij bóło tak kajsik we krzôki te batki wyciepnóńć. seblykô tedyć te swoji „stringi”, wrażuje je do kabzi, jscy a zatym srywô szlajfa ze piyrszyj lepszyj galandy na grobie, coby sie ta swoja rzić podetrzić. Nó, i tela.
Na drugi dziyń chop tyj piyrszyj zwóni do chopa łod tyj drugij mamzeli:
– Jorg, bali sie niy poradzisz wystawić, co tyż to sie u mie stanyło! To już na isto fajrant mojigo małżyństwa! Szlus ze tóm babóm!
– A po jakiymu? – pytô sie deczko zaspany, jesce niy blank mónter, bamóntny kamrat.
– Suchej Jorg! Moja starô przikwanckała sie nazôd do dóm po wczorejszyj wieczerzy ze twojóm staróm kajsik kole pióntyj na rozwidnioku festelnie ci napranô i ku tymu jesce – dej pozór! – niy miała na sia ... batków!
Na to ze rułóm tyn łocucóny kamrat:
– Hanys! Chopie, to jesce jes psinco, blank niy miarkujesz, co wypokopiyła moja starô.
– A co tyż moge być jesce gorszyjszego? – pytô sie Hanys.
– Nó, przilazła blank nadrzistanô i tyż bez batków, bez tych „stringów”, coch to jij fóndnół na gyburstak, ale jesce ku tymu miała ci wetkanô do rzici szarłatnô szlajfa ze napisym:
„Nigdy ło cia niy przepómnymy: Bercik, Ignac, Stanik i côłki reszt kamratów ze siyłówni!!!”

Dwa ślywusy...

Tak we côłkości, to mi sie sam wszyjsko niy zdo. A tak po prôwdzie, to mi sie nôjbarzij niy podobô gorzôła we tym naszym kraju ...nó to, iże ci sam u nôs bez łoziymdziesiónt procyntów ludzi bóło, jes abo ... bydzie napranych.
Suchejciyż ino! Sam u nôs ino niymocne niy słepióm! Ja, ino take i ... to tyż jesce niy wszyjske i niy wszandy.
Jô móm ci dwiuch sómsiadów we siyni. I łóni to tak ... jedyn zawdy łogolóny, do roboty deptô, kultóralny taki, wónióncy ... A drugi to tak, choby ze hasioka wylôz ... A łoba jednako słepióm!
Trefiajóm sie lecy kedy we siyni i jedyn, tyn wóniócy, naparfinowany gôdô:
– Suchej ino, ty! Jak ty boroku wyglóndôsz?
– A, bo mie moja starô, kurde, do dóm niy kce wpuścić, bracie – rzóndzi tyn, ftory capi jak aszynkibel bez lato na placu. – Jô, to, miarkujesz chopie, po hasiokach łamża, deczko po pywnicach ...
– A mie, to tam chopie, moja starô zawdy do chałpy wpuści ...
– Ty, bracie, a jak ty to robisz?
– Normalnie chopie, miarkujesz ... Przilazuja do dóm, seblykóm sie we siyni do saga ... przeca starô niy łostawi mie gołygo na siyni, coby sómsiôdy mie, i moja starô łobgadowali i szeredziyli ... Glingóm chopie, dźwiyrze sie łotwiyrajóm, jô te moje lónty ... sruuu rajn ... i za tymi mojimi łachami jô ... I jużech jes driny!
– Ty, kurde, to jô tyż tak byda musiôł zrobić, wiysz ... chopie ...
– Nó, tóż zrób!
Kajś za tydziyń juzaś sie trefiajóm. Tyn jedyn, tak jak bół ufifrany, zmaraszóny tak dalszij jes uciorany ...
– Nó, i jak chopie, zrobiółeś jakech ci to tuplikowôł?
– Zrobiółech!
– Nó, i jak?
– Anó, chopie, tak jaeś mi kôzôł ... Seblykech sie we siyni do saga, glingóm, dźwiyrze sie łotwiyrajóm ... chopie ... To jô te moje lónty, te moje côłke łobleczynie ... sruuu ... chopie ... a tu ci chopie ... zwónek, dźwiyrze sie zawarli i ... sztrasynbanka .... łodjechałaaaa ...

Darymny futer...

Pojstrzodek nocy, dziepiyro pizło dwanôście. Na prykolu śpióm starô ze starym a chyrczóm, choby kcieli dwa kubiki drywna zerżnóńć.
Chrrr, chrrr, chrrr,
A sam łotwiyrajóm sie dźwiyrka ze kilszranku i wylazuje śniego srogô mysz. Dupnô choby kormik. Wylazuje tako ździebko bamóntnô, we jednyj gracy dziyrżi kranc wusztu, we drugij paket biksów biyru, we rugzaku na plecyskach mô jesce nafolowane jakiesik paksliki szmiyrkyjzy, rola hauzkyjzy i ajnfachowo kyjza we talarkach.
Usiotano, zafucano depto tak polekuśku, opaternie nôjprzodzij bez kuchyń, siyń i terôzki bez izba, kaj nynajóm te starziki. A sam chrrr, chrrrr, chrrr, choby we zajgwerku ... chrrr, chrrr, chrrr ...
Ta mysz depto dalszij aże dokwanckała sie do swojij dziury, do dukli kaj bez dziyń sie nynała. Jesce ino kukła do zadku i za kwilka zaziyrô a sam blank przi jeji dziurze postawiónô jes szłapka a driny na wôbik kónścineczek szpeku ... taki, Wiycie, choby sie fto pazurska połobrzinôł. Maluśko szpyrecka, pewnikiym szporobliwe te starziki byli.
A sam dalszij, możno bali i barzij ... chrrr, chrrrr, chrrrr,
Ta mysz sie tak zniynôgła łobrócióła do zadku .... chrrr, chrrr, chrrr ...
Kurwa! jak dziecka! Blank jak dziecka!

Ciepanie cigaretów...

Kciołech na isto i gynał ciepnóńć do dioska kurzynie cigaretów. Sznupołech bele kaj i znodech szimel na to. Trza ino bóło kôżdydziyń wykurzić ło jedna cigareta mynij. Przeca to blank ajnfach. Kurzółech wtynczôs gynał dwadzieścia cigaretów „Carmen” kôżdydziyń. Napocznółech łod piyrszego pyndziałku po Zilwestrze. Jesce we niydziela narychtowôłech se zawczasu kielanôście paketów tych carmynów. Kôżdo cygareta z tych wszyjskich pakslików, kôżdo śnich za rajóm ponómerowôłech, coby mieć do łostatka kóntrola nad niymi.
Nó, tóż we pyndziałek trzimôłech sie i wykurzółech jich bez côłki dnioszek ino dziewiytnôście. Strzimôłech tak ze tym aże kajsik do dziesióntyj na wieczór. Trza by sie bóło już legnóńć ale jesce we telewizyji leciôł fajnisty fylm i beztóż niy wlazôwôłech jesce do prykola. Kole jedynôstyj tak ci mie napoczło cyckać we żełóndku, iże myślôł, co niy strzimia. Ludzie! Jak mie sie kciało kurzić! Niy môcie anóngu, co tyz cowiek jes we sztandzie zrobić, coby sie ino ... zakurzić. Trzi śćwierci na dwanôstô w nocy zakurzółech jedna ze nastympnygo dnia. Przeca to ino piytnôście minutek skorzij, prôwda?
We wtorek łod rańca miołech dobrô launa i bółech hojrok, bółech pewny, iże na zicher udô mi sie te ciepniyńcie kurzyniô. Miôłech przeca na tyn dziyń ino te łoziymnôście cigaretów. Docióng żech juzaś kajsik do dziesióntyj, i juzaś ci mie mory brali bez tyj cigarety. Tak kole pół dwanôstyj musiołech juzaś sióngnóńć po jedna cigareta ze strzody.
Jes gryfnie, ale już na strzoda móm ino siedymnôscie cygaretów. Côłki dziyń bółech festelnie zalotany i anich sie pozdoł jak na wekerze ze kukawkóm pizło dziewiyńć na łodwieczerz i ... cigaretów mi już niy nastykło. Nic to, borgna sie ze szczwôrtku ...
I tak mi to śleciało aże do Wielkanocy, kiej to ... wykurzółech wszyjske cigarety narychtowane aże do ... Godów.
I cosik mi sie zdô, iże jes knif, coby sie łoduczyć kurzyniô, coby ciepnóńć tyn lagramyncki nôłóg. To flôstry Nicorette!!! I styknie ino jedyn ... ja, ja ... jedyn ... jedziny, i tym jednym trza na fest, na zicher zaflostrować, zaklyjbować ... swój włóśny pychol!
Niy dało mi to jednakowóż pokój. Juzaś napocznółech nuchtać, sznupać bele kaj we internecu i naszołech taki ci artikel, we ftorym jedyn móndrok tuplikowôł, iże po kurzyniu cigaretów tyn nasz chopski „interes”, te żyniadło abo – jak to łoszkliwce gôdajóm – ciulik, robi sie ciynki jak te wykurzóne cigaretle. Ludzie! Dziepiyro wytynczôs ciepnółech na zicher, na fiks kurzynie cigaretów. Poszło mi tak jak choby to bóło szkyrtniyńcie palcyskami. O tak ... szkyrt i już!
Terôzki kurza ino ... cigary!!!

Eli werci sie gôdać po naszymu ...

Jużech kiejsik łozprawioł jakech sie wykludzioł i meldowoł na taki jedyn kónkurs ślónskij gôdki. Nicech tam niy erbnół, bo cosik mi sie zdo, iże dlô tego przenôjświyntszygo „jury” ta moja gôdka bółô za tela ślónsko a niy za tela, możno za knap – kościylnô. A możno tyż i jô bół ino taki fest zadufany we sia; monej to ino bół mój śnik, śnik, iże deczko za niyskoro, ale lepszij niźli blank nic po sia niy łostawić, śnik jak to gryfnie napisôł nasz chop, Cyprian Kamil Norwid, kierego tyż żôdyn wtynczôs, kiej jesce deptôł po tym gryfnym świycie, niy poradziół spokopić:
„Stąd, choć ja śpię ... nie ja to śnię – co? Śnię:
Ludzkości-pół na globie współ-śni ze mną;
Dopomaga mnie – cicho, i głęboko,
I uroczyście, i ciemno:
Jak wszech-oko!...”
Chocia, jô wiym? Możno lepszij niech kôżdy robi to, co poradzi to, co mu ze uciechóm przilazuje a niy ryje sie tam, kaj go niy napytali. Nale, spróbować sie werciyło, juzaś cosik nowygo we filipie łostało. I jô tyż, jô tyż ciyngiym choby naprany kole płota, byda zawdy gôdôł, powtôrzôł jak Jan Nepomucen Kamiński:
„Ucz się ojców twych języka,
On myśl każdą wydać zdolny;
Gnie się, dźwięczy, grzmi, przenika,
Jasny, śmiały, bo jest wolny.”
Gryfnie, pra? Na isto. I jes mi blank jedno, eźli ta moja gôdka bydzie co we wercie u tych, kierzy reskiyrujóm, machlujom roztomajtymi „konkursami” lebo niy. Eźli bydzie cosik geldować, dlô tych roztomajtych klugszajsrów i angyjberów, ftorzi machlujóm jakosi nowô gôdka ślónskô. Mie styknie, iże te ludzie, kiere majóm rade Radio Piekary, jesce mie blank ze tego radijoka niy wyciepli, jesce kcóm we sobota te moje fandzolynie suchać i ... to mi styknie!
A za łoknym ... a za łoknym corôzki barzij markotnie, jakisik jankor we ludzi wlazuje, cosik takigo w cheba w lufcie, iże ludzie mynij na uciychy dôwajóm pozór a barzij gawcóm hań-kajsik i ... łoczy sie take jakiesik kalne robióm... możno tyż niyftorymu płaczka skapnie po licach i żôl, i tak cosik za chyrtóń chytô, bo i za łoknym niy słychować takigo: cukruuu, cukruuu, cukruu ... nikiej bez lato łod samiuśkigo rańca cukrówy, herlicki na fynsterbretach gulgrali, a i dziamble jakosik mynij sie we astach roztopiyrzajóm, bo i listecków je za knap. Gynał nikiej u Ludwika Kondratowicza, kiery jesce we połowinie XIX wiyka pisôł take szykowne sztrofki:
„Była już późna jesień – ponurym wieczorem
Zawisła błotnista chmura nad wioską i dworem;
Nie płynie po błękicie, lecz zdaje się drzemie,
Pluchoce zgniłym deszczem na błotnistą ziemię;
Wiatr nie szumi w gałęziach, ale ziewa z nudy,
Pies... tak sobie zaszczekał i skrył się do budy;
Rozespana natura, rada czy nie rada,
Pod czarnym kirem nocy do snu się układa.”
Nó, tak sie miarkuja, iże cheba styknie tego jamrowaniô, tego jankoru. Za pół roku juzaś bydzie wiesna, a kaj indzij terôzki majóm tyż gryfôo pogoda i niy tropióm sie eźli kasztóńce abo ajchle na palica ślecóm, eźli ptôki jesce ćwiyrkolóm nikiej u mojigo kamrata we Australii, na Bahamach abo na takich Karaibach.
A terôzki – coby już blank szlus zrobić ze tym jankorym na podzim, ze gôdaniym ło naszym jynzyku, ło jejigo flyjgowaniu, a i ze roztomajtymi wiyrszoklytami – jesce jedna gryfnô sztrofka ze piyrszyj śćwierci siedymnôstygo wiyku, kiero napisôł blank mody karlus (21 lôt mu pizło, kiej mu sie zemrziło) Szymon Zimorowic, kiery przodzij sie mianowôł Szymon Ozimek:
„Już słońce co dzień niżej wieczorem zapada,
A jesień coraz przystępuje blada,
Na które ukwapliwie i nagłe jej przyście
Więdnieje trawa, mdleje szmaragdowe liście.
Za nią w też tropy dybią czasy niewesołe
Niszczeją wirydarze, lasy stoją gołe,
Zła chwila prace letnie w ogrodach pustoszy,
Lud rozkoszny z folwarków ku domowi płoszy.
Po chwili ostre wichry, gdy się z zimnem zwadzą,
Ostatek ozdób wdzięcznych przeszłej wiosny zgładzą,
Splądrują winohrady zarodne do czysta,
Chłodnikom zielonego nie zostawią lista.”
A, iże dzisiôj wiców, szpasu bóło mynij, to tyż możno dobrze. Chichranie, lachanie sie jes dobre, ale lecy kedy, drugda trza tyż łorôz sztopnóńć i fest ci miarkować kaj cowiek tak gzuje, kaj tak żynie? Przeca ta istno, co ino ze tóm siekóm, tóm kosóm krajzuje po świycie, ta śmiyrtka zółwizół łó nôs niy zaboczy, pra?

Dwa gorole i... żaba...

To wszyjsko je gynał, jak we tym wicu ło szporobliwych gorolach:
Idóm se dwa gorole na torg do Nowego Targu. Jedyn idzie skalić krowa, a tyn drugi jakosik sie kalymba lajstnóńć. Tómpióm tak, deptajóm aże łoroz tyn, kiery kciôł sie krowa lajstnóńć sie pytô:
– Jyndrek, a niy skalół byś mie ta krowa terôzki, to by my niy musieli tak daleko pyndalować, klechtać dalszij?
– Wiysz Giynek, niy moga ci sam na ceście jij skalić, bo co tôrg, to tôrg. Rółz do roka trza tam sie przikludzić, i tam ino mogymy cosik utarżić.
Ale, kiej tak po maluśku se depcóm, klara corôzki wyżij blynduje i terôzki tyn, co to ta krowa kciôł skalić szpasownie sie pytô tego drugigo:
– A dzisz ty tam we przikopie ta żaba, co ci tam skoce?
– A widza, i co?
– Anó, kiej jóm łapniesz i i społykniesz, kiej jóm wećkosz, to jô ci ta krowa dóm, ale bez tyj mojij kety.
Tyn drugi fuk do przikopy, zdyboł ta żaba i – chocia go ździebko łociepało, łosiywło i na rziganie sie mu zebrało – łyknół ci jóm, społyknół ta rapitółza.
Idóm dalszij. Jedyn trzimô krowa za łogón a drugi mô ino swoja keta. Nó i tymu co ta żaba łyknół żôl sie zrobióło tego łod kierego ta krowa bóła i gôdô:
– Kiej terôzki ty łykniesz ta srogszô żaba, ftorô tam juzaś skoce, to jô ci dóm ta krowa we côłkości nazôd.
Co miôł borok robić? Fasnół ci tego chrostoka, ta chrostawo żaba, łyknół, nó i zebrôł ta swoja krowa nazôd. Tak ci dokulwitali sie do tego Nowego Targu. Tyn co kciôł kupić – lajstnół sie krowa na łostatku tak by tak łod tego, co szoł na tôrg jóm skalić; tyn juzaś, co kciôł skalić – skalół jóm tymu, co po krowa na tôrg szoł, i to do kupy ze ketóm. Idóm sie terôzki łobadwa nazôd do dóm, mierznie jim sie i tyn piyrszy gôdô:
– Kuknij se ino. Tyś kciôł kupić krowa, jô kciôł skalić, prôwda?
– Anó, prôwda!
– Nó, tóż rzyknij ty mi ino... a po jakigo pieróna my tak yntlich łoba te rapitółzy, te żaby wećkali?
A wszyjsko sie rozłajzi ło pijóndze. Jedyn kce to skalić za pôra betków, inkszy juzaś medikuje, co na tym skalyniu bydzie za Rothschilda robiół. I niy poradza ino sam ujzdrzić cweku, coby sie sam znod taki, kierymu by sie kciało kcieć!!

Zabawa, tańcowaczka...

Wól niy wól wybrołech sie ze mojóm staróm na taki bigel, na takô balanga. Idymy sie tak bez Wolka i wele tyj chałupy przi poćcie łobstrojónyj i łobświytlónyj choby burdel w jakimsik Hamburgu, trefiyli my Gustlika łod Kurpancynyj. Naprany bół ci borajstwo jak bela i kulwitôł ci sie łón łod ściany do glajzów i nazôd.
– Gustel, co jes lółz? Po jakiymu żeś sie tak naprôł choby niyboskie stworzyni – zagodołech ci, kiej sztopnół bół wele mie.
Łón ci sie tak wejzdrzôł tymi kaprawymi ślypiami na mie i na Elza, i rzykô:
– Anó, miôłech iść ze mojóm staróm tyż na tańcowaczka. Kiej my już mieli wylazować z chałpy, łorôz maja staro chytô mie za knefel ze westy i robi mi takô razinku egzorta:
– Môsz Gustel niy kurzić cygaretów, môsz niy słepać gorzôły z kamratóma przi szynkwasie, i blank niy lza ci tańciyrować na tyj zabawie ze cudzymi babami. Ty sie môsz ino gynał dobrze bawić!
– Poradzisz sie to Ojgyn wystawić? Miarkujesz to, Ojgyn, ja? – pytô ci sie łón mie ze płaczkóma we ślypiach.
– Nó, Gustel, procno jes mi sie to forsztelować, aże procno. – łodrzykech mu prómp.
– Ojgyn, kiej jô to usłyszôł, tóż nic, ino żech prasknół dźwiyrzami i poszołech sie sóm do szynku. Beztóż tyż żech sie tak ścioproł jak świnia i pyndaluja jesce do blank inkszego szynku.
Nó, i same widzicie moje ludkowie, iże chop niy móg inakszij, bo jak tyż to sie idzie bawić na tańcowaczkach bez gorzôły i bez cudzych babów? Już przeca za starygo piyrwyj sie gôdało (i śpiywało):
„Kôżdy chocia rółz wypije, bo ci to na zdrowie.
A przestaniesz być markotny, kiej zaszumi w gowie”.
Moja Haźbiytka to już tyż znô i beztóż my sie na zabawie widzymy ino przi piyrszym kónsku i dziepiyro rano, kiej mie musi zawlyc, zakludzić do dóm. I jô to wiym, iże to jes zabawa a niy roraty w „Józefce”. A na łostatek to musza pedzieć, iże terôzki zabawa to niy to co dôwnij. Muzyka dudni choby we Africe, światła blyskajóm jak na łodpustowym karasolu a gorzôła gibcij do rzici wlazuje i wali w dekel jak bimber pyndzóny we stanie wojynnym.

Weteryniôrz....

Dzisiej mi sie spómniało, jak to kiejsik jesce za dôwnygo piyrwyj baba łod jednygo weteryniôrza, starego Handzlika z Pnioków, poszła po takigo richticznygo a moc wywowałego samtukej u nôs dochtora Elkigo, coby tyn dochtór prziszoł jeji chopa do dóm łobadać.
– Suchejcie ino panie Handzlik, gôdejcie mi zarôzki jak tyż to sie łóni czujóm? – pytô sie Elke, tyn dochtór łod ludziów.
Weteryniôrz Handzlik miasto mu łodpedzieć jak cowiek, kuknół sie tak ino na niygo, badnół sie tak ino na tego dochtora i rzóńdzi:
– Jô tam, panie dochtór, mojich pacijyntow sie ło nic niy pytóm, ino jô ich lycza, jô jich kurjyruja. Wiedzóm łóni? Wôs tu, panoczku dochtorze, moja starô tyż niy napytała na łozprôwki, ino cobyście mie blank ze tego chorobska, tyj srogachnyj niymocy do gróntu wylyczyli.
Dochtór Elke pokiwoł ino gowóm, pomedikowôł deczko, i niyskorzij naszkryflôł ci bół wielgachny recypt, i tak jesce blank na łostatek gôdô do staryj Handzlicki:
– Suchejcie Handzlicko, kiej by te sam medikamynta blank waszymu chopowi niy spomógli, to możecie go... wiycie... zarżnóńć, zaciukać choby kormika!

Trzi baby nad rzykóm...

A coby bóła glajcha we mojim łozprawiôwianiu, to terôzki ze inkszyj faski, jak gôdôł Jezus we Kanie Galilyjskij. Móm jesce jedyn wic, tela coch go ździebko po mojimu przełónacół. I tóż dejcie pozór, bo tuplowanie niy byda tego sam berôł !
Szli sie rółz trzi mamzele, wiycie, baby blóndiny nó take, co to majóm kónopiaste kudły bez szumny, łogrómnucny las aże tak po półtrzecia godziny doklechtali sie yntlich do srogij rzyki we kieryj byli snozy, i kieryj nijak niy szło przefuknóńć. Nó ale, łóne musieli bez ta rzyka przyjńść na drugo zajta, na tyn drugi kraj tyj rzyki. Piyrszô śnich praskła ci na klynczki i napoczła rzykać:
– Pónbóczku! Dej mi tela siyły, tela druku, cobych ci bez te głymboczyny, bez te snozy mógła przeszwimować!
I łoroz drzist-prask i Pónbóczek dôł ji sztramskie grace i norymne kotyry. Kielanôście minutek to zetrwało ale baba usiotano znôjdła sie na drugim kraju.
Drugô krapyka tyż kiksła na kolańska i dôwej ci festnie rzykać:
– Pónbóczku roztomiyły! Jô by tak kciała, cobyś Ty dló mie łobsztalowôł jakisik srogi bółt abo chocia niy za teli flos, iżbych jô tyż mógła sie na ta drugo zajta rzyki przekludzić !!!
I juzaś: drzist-prask, i Pónbóczek postawiół na kraju rzyki gryfnô kana, i łóna wartko poszłaaaa ....
Terôzki ta trzeciô baba, nôjstarszyjszo, nôjbarzij zgniyło tyż, chocia już niy po klynczóncku napoczła rzykać:
– Pónbóczku! Dej mi możno niy tela siyły, ale moc srogi filip, cobych tyż możno sie na ta drugô zajta, na tyn drugi kraj zicher przekludziyła nikiej moje kamratki !
I łorôz juzaś, jak niy prasknie, jak niy drzistnie, jak pierón ze światłygo niyba niy gruchnie i ... Pónbóczek zwekslowoł ci jóm, blank przemiyniół we móndrygo ... CHOPA.
A tyn ci wzión i poszoł ździebko we góra tyj rzyki, naszôł szykowny most i szykownie, blank zicher przeszôł na drugi rant, na drugô zajta tyj rzyki.
Nó ale, to bół przeca już CHOP (a niy galoty), prôwda?

„Sztriptiś” (Striptease)...

Wiycie! Piyrszy rółz uwidziôłech jak sie do imyntu łozgzukôł jedyn mój kamrat Hajna. Łozeźlół sie i rozjargoł, cyciół ci mie bół za knefel łod westy na słodach we naszyj siyni i rzóńdziół:
– Wiysz Ojgyn, łónegdaj przilozech trocha na fleku do dóm ze roboty, ze werku. Deczko my ze kamratami szluknyli, połozprawiali ło bele czym, ło babach, ło roztomajtych uciychach chopsko-babskich i take tam belery. Wlôz żech do naszyj kuchyni, przicupnółech sie tak na zydelku i podwiyl moja starô niy napoczła rychtować łobiadu, pedziôłech ci tyj mojij Hyjdli, coby ruk-cuk wlazła na stół i wartko sie seblykała. A łóna mi na to, iżech jest naprany aboch prziszoł blank ło rozum. Forsztelujesz sie to Ojgyn? Jô prziszoł ło filip, jô?
– Nó, mógła przecamć tak, Hajna, wypokopić... ty po robocie, połednie i kaujesz jij sie seblykać...
– Ale jô nic, Ojgyn, ino sztyjc koża ji sie seblykać, bo jak niy, to prasknół bych jóm bez pychol, coby ji tyn côłki puc z gymby śleciôł. A wiysz, iże symnóm to ci blank niy ma błoznów.
– Nó, cheba niy ma...
– Nó, tóż wlazła ci łóna na tyn stół, seblykła sie i napoczla sie tak pomaluśku łobrôcać, łobyrtać naobkoło....
– Eee, Hajna, to łóna gynał miarkowała jak ci sie to robi, a jes ci łóna wele szejśćdziesiónt lôt starô, prowda?
– Nó, i wiysz Ojgyn, mało mie pierón niy szczelół. Nó, rzyknij ty mi Ojgyn, Cóż tyż to te chopy widzóm we tym dioseckim „sztriptisie”. Powiedz mi, bo jô nic niy na isto blank tego niy miarkuja !

Szoferok...

Jedyn zabrany chop (a możno jesce karlus) jedzie na wywczasy autobanóm i po jakimsik czasie skryncô we taki boczny chodniczek, bo ci mu sie zakciało jscać. Leje dyszcz, jes blank ćma, nic niy idzie ujzdrzić na dródze, i łorôz ze brzostów wyfuknół mu gynał pod kółka jakisik cowiek. Tyn szoferok we możno łostatnim ałgynbliku kcioł zahaltować, ale na tym flapsie po dyszczu bóła ci diosecko kiołzdaczka i przejechôł tego istnego. Przelynkniynty jak sto diosków – mory go bieróm polekuśku – pomaluśku łoztwiyro dźwiyrze tego swojigo autoka i woło do tego istnego, ftory leżôł na tyj dródze:
– Panoczku, panoczku! A żyjecie to jesce ?
Na to tyn istny szprynguje palica i łodrzykô przelynknióny:
– A co ? Bydziesz giździe jesce terôzki cofinać ???

U szwigerfatra....

Prziszôł ci kiejsik mody karlus, taki fyrniok do prziszłygo świekra i przismycół ze sia gryfnô flaszecka gorzôły. Postawiół ci jóm stół i...
– Suchej ino mlycoku! – gôdô ku niymu tyn prziszły świgerfater. – Przoszôłeś do łojca łod swojij libsty, sam dó mie do dóm, piyrszy rółz ‘eś mie dziepiyro uwidziôł i zarôzkiś przismycół wrółz ze sia... gorzôła.
Karlus sie szarłatni na fresie zrobiół i już ci kciôł ze gańby wartko zebrać ta flaszka ze stoła...
– Nó, tóż ci piyknie synku... dziynkuja!

Stary Gmyrek...

I tu mi sie spómniało jak to kiejsik stary Gmyrek ze synkiym wrôcali sie nazôd ze knajpy ku dómowi. Lejzóm se tak, deptajom wele tego smyntorza ze Barbórki łod tyj knajpy, kiero sie „Ludowo” mianowała a tu łorôz, z niynogła wyfuknół łod stróma taki jedyn buks i ni z tego ni ze łowygo gichnół starego Gmyrka w pychol. Mody gawcy ci sie na to i gôdô:
– Fater, musi to jakisik duch bół, a kiej niy, i tyn gizd piźnie wôs jesce rółz, to jô mu dziepiyro pokôża.
Tyn chachor richtik maznół starego jesce rółz bez pysk.
– Fater niy bójcie sie, niy strachejcie sie, niech jesce rółz sie łopowożi, to łobocy, ujzdrzi dziepiyro, co jô mu zmaluja.
A fater dostôł jesce jedna pigóła bez gynik. Na to mody Gmyrek dopolóny jak sto diosków rzóńdzi:
– Pieróna łojciec, wiycie co, pitómy drab do dóm, bo by my cheba łoba jesce tukej łoberwali !!! I na co nóm to przijńdzie ???

Sakramyncki katznjamer....

Nó tóż mómy i trzecie tysiónclycie, i dwadziesty piyrszy wiyk, i... kaca – takech kiejsik napocznół moji bojcynie. I to nôjgorzij jes ze tym łostatniym. Chocia... tak niy cółkiym, niy tak blank. Bo jak naszkryflôł mi bez internyt taki jedyn kamrat ze Świyntochlowic:
„Fto niy miôł kaca, niy wiy co to jankor,
Kiej kufa drzewniannô a na ślypiach charboł.
Kiej koty tómpiom raciami ło blachy,
A dziamble w szlagcojg walóm i dziurawióm dachy.
Suchość we cowieku łod gymby do duszy,
I bolóm cie pazury, i kudły, i uszy.
Niy pogymzisz, niy legniesz... a nójgorzij siedzieć,
Co kwilka ci sie chepnie przedwczorejszym śledziym.
Nale, cóż łóni w życiu culi, cóż łóni widzieli ?”
Nasz dôwniyjszy wikary ze „Jozefki” to by ci pewnikiym pedziôł, że na kaca to nôjlepszij... blank niy słepać gorzôły. Nó ale, widzioł fto chopa ze Pnioków, kiery by niy miôł rôd gorzôłecki? Jô niy znóm żôdnego takigo. Cheba, iże Bercik łod Majzlinyj, kiery już niy mô leberek a nyrki smycy we bojtlu plastikowym kole rzici. Ino, co to za chop? To stare galoty a niy chop, prôwda?
We wszyskich cajtongach ciyngiym bez côłki rok szkryflajôm, co możno robić coby niy mieć – jak śpiywoł Gołas – „tupotu białych mew”?
Dać potrza tymu swojimu „organizmowi” – jak kiejsik szkryflôł „Dziennik Zachodni” – to, co tyż zebrôł tyn ankohol. Mie to tam nic niy zebrôł a dôł dobro lałna, bółech wizgyrny i miôłech łod aże sto pierónów uciechy. I tu żech jes śnimi zgodliwy – niy pić mlyka (przeca nôs, chopôw już dôwno łod cycka łodstawiyli). Cheba, iże ftoś wypokopi, iże mô to być richtik kiszka. Możno to i jesce harynek abo dobre piwo z jajcym. Na łostatek omszlak z modych cycków, ale ino łod dziołchów kiere ci majóm ino dwadziyścia lôt i ... do tego blank modo wyglóndajóm. To wszysko inksze, to sóm berdyje i jakiesik medikamynty łod goroli; Ślónzôk, nasz chop to wiy. Na kaca jes ino klin. Przeca nic tak niy lycy, ani Apap, ani Aszpiryna, ani Alka Prim i ani te inksze moderne pile, ino dobry, zimny sznaps i szopa piwa. Tu możno bydzie i łostuda. Niyftore to niyskorzij majóm kaca „szpiralnygo”. Niy wiycie co to jes? To jes tak: eźli Wy môcie kaca chopy, a tyn wasz kac mô tyż jesce kaca, i niyskorzij tyn kac, tego waszygo kaca, tyż ci mô kaca, to to ci jes na isto kac „szpiralny”.
A jô Wóm musza pedzieć, iże po gyburstaku mojij Elzy, i po Wielkanocy, to jô już móm zawdy aże trzi „szpirale”. Dalszij to już bez szpasu aże wytrzyźbiyja.

Rzić...

Gawca ci jo sie kiejsik z łokna i widza jak synek łod naszyj Gryjtki leci z bekiym do chałupy. Wylôz żech na słody i pytóm sie go opaternie:
– Cóż ci sie to stało Zeflik? Czamu tak ślimtôsz?
– Bo pón rechtór piźli sie motkiym we palec – ślimtô dalszij tyn najduch.
– Przeca skuli tego ty niy musisz sie tak mazać – padóm mu na to.
– Nó ja, panie Ojgyn. Jô tyż nôjprzodzij żech sie festelnie chichrôł. Ale po tym chichraniu to mi rechtór zeprali rzić.
I kiejech już dokuloł sie do tyj rzici, to mi sie sam terôzki jesce spómniało jak ci to kiejsik nasz maluśki kapelónek ze mojij „Józefki” prawiół egzorta dwióm bajtlóm z naszyj ulicy.
– Wiycie gizdy, gôdanie tych wszyskich szpetnych ałsdruków to wielgi, aże srogi grzych. Cobych już wiyncyj tych łoszkliwych słówek niy słyszôł. Miarkujecie to?
Na to jedyn z tych śpików pytô sie kapelónka a pod nosym sie lacho:
– Prosza ksiyndza, cy dupniyjszy grzych to gôdać rzić, cy nakopać do rzici?

Ryklama piwa....

Tak po prôwdzie to sie ino starô Jóndercynô raduje. Jeji pies sie ciyngiym gawcy we telewizyjor i beztóż durch słepie piwo. Pewnikiym terôzki, kiej niy uwidzi „tyskie ponad wszyskie” abo „po godzinach LECH”, to na isto zacnie słepać woda abo mlyko. I sam mi sie spómnioł taki fal. U Pyjtra we knajpie spiyrali sie festnie Jółzel z Bercikiym, kiere piwo jes lepszejsze: jasne abo ćmawe? Na to wlôz Hajnel i po jakisik kwilce pado:
– Dejcie mi pieróny pokój ze ćmawym piwym. Kiejech jô ci we łóński pyndziałek wysłepôł dwanôście zajdli światłygo piwa, to mi nic niy bóło. A kiej mie ino tyn dzioboł, tyn diosek pokusiół i wyduldołech na to śtyry szopy ćmawygo piwa, to zarôzki żech napocznół sfrocać i do rana żech sie rady niy wiedziôł !
I tak po mojymu, to zawdy jes lepsze piwo (możno i ze cyjntlóm) niźli klachy mojij staryj ze sómsiôdkóma na siyni abo u Pióntcynyj w mangli. Ino, iże ze wszyskim trza mieć miara. Moja Elza – tak cum bajszpil – to nikandy niy wiy cy jô co wysłepôł podwiyl niy napoczynóm mojigo basztarda ucyć pić ze flaszki abo naszô kukówka ze buksioka niy ucza śpiywać: „gorolu, cy ci niy żol”.
I tak wól niy wól, piwo ludzie na ryklamach niy bydóm łoglóndać, a .... zółwizół je bydóm słepać wiela ino wlejzie.

Pech, abo szlechtowno raja...

I niy jes to tak, nikiej we tym jednym wicu, starym wicu:
Bezludnô wyspa na kieryj łozprawiajóm dwa utropiyńce:
– Wiysz, tyn szif na kierym żech sie miôł do Hameryki dostać, rypnół ło góra lodowô jak tyn „Titanic” i tyż ci wartko napocznół sie topić.
– Nó, i co?
– Trza mieć takigo pieróńsko tragedyjo, srogigo i łoszkliwego pecha ...
– Po jakiymu tak gôdôsz?
– Uwidziôłech ci we wodzie gryfno kiecka, taki szachowany, kraciaty faltynrok. Fuknółech nazôd do tyj wody i wycióng żech, wysmycół ci na piosek .... Szkota!
Bo kiej tak cowiek gawcy naobkoło, to na isto zdo sie co tyn côłki Bertold Brecht miôł prawie:
„Niy wiadómo co jest srogszóm zbródnióm – gróntować, postawić jakisik bank, abo go łobrabować.”
I klapuje to wszyjsko sam u nôs, pra ? Cy dziyrżyć to, co ludzie przi welónku dali, lebo nachapać sie podwiyl sie jesce zdo?
Nale tyż sie idzie drzistnóńć festelnie jak jedyn mój kamrat;
– Słyszôłeś, słyszôłeś? Bezmać Zefel za kusika, kiery dôł Rółzie łod Majzlinyj erbnół, co tam erbnół? Skôzali go we naszym gyrichcie aże na śtyry tydnie heresztu!!!
– Co to jes śtyry tydnie? Mie do pieróna za te same skôzali we mojim kościyle, we „Józefce” na ciynżkie dożywocie, na ... „małżyństwo”!!!!

Papagaj i... polityka...

Jedna baba miała ci w dóma papagaja, kierego mianowała Acik, i kiery ciyngiym powtôrzôł:
– Fórt ze Kaczyńskim! Weg ze Kaczyńskim!
Jakisik jedyn łoszkliwy sómsiôd naskargowôł u policajtów i hnedki klupióm na dźwiyrze policajty.
– Witómy gryfnie, sam policyjô. Dostali my łobsztalowanie, iże wasz papagaj ubliżuje naszymu prezidyntowi i prymierowi. Pokażcie nóm sam w te piynty tego ptôka !
Baba przismycyła klôtka ze tym papagajym, a tyn ci już łod proga łozdziyrô sie:
– Fórt ze Kaczyńskim! Weg ze Kaczyńskim!
Policajt dowo babie egzorta i gôdô:
– Eźli bydzie tak tyn ptôk łoździyrôł sie dalszij, to bydymy musieli go zaciukać abo uśpić a wôs wrajżymy do heresztu, za festne ubliżowanie niyboszczykowi prezidyntowi.
Baba, kiej ino policajty wylejźli, prosi tego łoszkliwego papagaja:
– Suchej ino Acik, Acicku, niy gôdej tak już wiyncyj, bo mie zawrzóm a ciebie zagorgolóm, i na co nóm ta łostuda.
Pôra dni bóło we chałpie cichuśko nale, papagaj sie spómniôł i juzaś napocznół swoji:
– Fórt ze Kaczyńskim! Weg ze Kaczyńskim!
Na drugi dziyń baba dostała listecek, co mô sie stawić we gyrichcie i wrółz przismycyć ze sia tego papagaja na „dowód rzeczowy”. Baba zarôzki zatyrała do kościoła i we suchatelnicy wszyjsko łopedziała farorzowi. A farożycek ji na to ganc ajfach :
– Suchej ino babo, jô móm tyż jednego papagaja, kiery gôdô i jes blank podany do twojigo. Do tego gyrichtu zwekslujymy jich i żôdyn sie niy kapnie co jes na zicher lółz.
Nó i jak wypokopiyli, tak tyż zrobiyli. Baba przikwanckała sie do tego gyrichtu ze tym farskim papagajym i na tyj rozprawie sóndca gôdô:
– Dowejcie sam na stół tego ptôka i posuchómy!
Klôtka ze tym papagajym jes już na tym gyrichtowym fajlbanku a papagaj nic. Niy łodzywô sie ani słóweckiym. Łoskarżyciel podpuszczô papagaja:
– Abo tyn papagaj gôdôł „weg ze Kaczyńskim!” ?
A papagaj ciyngiym nic. Sóndca podpowiadô:
– Fórt ze Kaczyńskim!
Łoskarżyciel i łoskarżyciel „posiłkowy” tyż powiydzajóm, animujóm:
– Weg ze Kaczyńskim!
Na łostatek côłki zol napoczynô gôdać wrółz:
– Fórt ze Kaczyńskim! Weg ze Kaczyńskim!
Nó, i yntlich papagaj napoczynô kościelnóm sztimóm :
– Suuuucheeeej Jeeezuuu jak cię błaagaa luuud ......

Trzi baby nad rzykóm...

A coby bóła glajcha we mojim łozprawiôwianiu, to terôzki ze inkszyj faski, jak gôdôł Jezus we Kanie Galilyjskij. Móm jesce jedyn wic, tela coch go ździebko po mojimu przełónacół. I tóż dejcie pozór, bo tuplowanie niy byda tego sam berôł !
Szli sie rółz trzi mamzele, wiycie, baby blóndiny nó take, co to majóm kónopiaste kudły bez szumny, łogrómnucny las aże tak po półtrzecia godziny doklechtali sie yntlich do srogij rzyki we kieryj byli snozy, i kieryj nijak niy szło przefuknóńć. Nó ale, łóne musieli bez ta rzyka przyjńść na drugo zajta, na tyn drugi kraj tyj rzyki. Piyrszô śnich praskła ci na klynczki i napoczła rzykać:
– Pónbóczku! Dej mi tela siyły, tela druku, cobych ci bez te głymboczyny, bez te snozy mógła przeszwimować!
I łoroz drzist-prask i Pónbóczek dôł ji sztramskie grace i norymne kotyry. Kielanôście minutek to zetrwało ale baba usiotano znôjdła sie na drugim kraju.
Drugô krapyka tyż kiksła na kolańska i dôwej ci festnie rzykać:
– Pónbóczku roztomiyły! Jô by tak kciała, cobyś Ty dló mie łobsztalowôł jakisik srogi bółt abo chocia niy za teli flos, iżbych jô tyż mógła sie na ta drugo zajta rzyki przekludzić !!!
I juzaś: drzist-prask, i Pónbóczek postawiół na kraju rzyki gryfnô kana, i łóna wartko poszłaaaa ....
Terôzki ta trzeciô baba, nôjstarszyjszo, nôjbarzij zgniyło tyż, chocia już niy po klynczóncku napoczła rzykać:
– Pónbóczku! Dej mi możno niy tela siyły, ale moc srogi filip, cobych tyż możno sie na ta drugô zajta, na tyn drugi kraj zicher przekludziyła nikiej moje kamratki !
I łorôz juzaś, jak niy prasknie, jak niy drzistnie, jak pierón ze światłygo niyba niy gruchnie i ... Pónbóczek zwekslowoł ci jóm, blank przemiyniół we móndrygo ... CHOPA.
A tyn ci wzión i poszoł ździebko we góra tyj rzyki, naszôł szykowny most i szykownie, blank zicher przeszôł na drugi rant, na drugô zajta tyj rzyki.
Nó ale, to bół przeca już CHOP (a niy galoty), prôwda?

Motorad...

Pôra tydni tymu nazôd przikludziyli sie do Piekor dwa chorzowskie elwry: Achim Bregula i Bercik łod Majzlinyj na tyn fajer – kiej pizło dwadzieścia lôt naszymu radijokowi Radio Piekary. Łamżóm tak po tych Piekarach, deptajóm i łoroz ci uwidzieli kole tego „Domu Kultury” motorcykel ze przikuplowanóm prziczepóm, takim motorcyklowym anhyngerym. Achim ze Bercikiym tak ci gawcóm sie na tyn motorcykel, kukajóm ze kôżdyj zajty, i kiej już spokopiyli, co chop łod tego motoradu słepie kajsik we szynku i za gibko niy wylejzie, Achim gôdô do Bercika:
– Te, Bercik wiysz ty co? Pódź, sjadymy sie na tym pieróństwie.
– Cóżeś ty blank łogup? Jak to sie sjadymy, kiej my blank i do łostatka niy wiymy jak tyn dinks fónguje?
– Dej pokój Bercik, jô tam zawdy sie dóm w dupie rady, przecach jes ślósôrz i niy take fizymatynta żech bajstlowôł!
Nó, tóż jak pedzieli tak zrobiyli. Achim siednół na zic tego motorcykla a Bercik fuknół do prziczepy. Achim pomachlowôł, połónacół tymi kneflóma, wajchami, maszina zawyrcała, drzistła smyndym i poszli... Przekulali tak dobre pôranôście kilomyjtrów, aże sam do nôs na Pnioki i łoroz motor zdech, maszina blank sztopła, zabrymzowała. Bercik zafucany, usiotany, zgrzóny jak sto diosków, blank ci dychu niy poradziół łapnóńć.
– Bercik, co to? Zmochanyś jak sto pierónów, jeżeś blank ab, chobyś siedym tón wónglô ściep do pywnice?
– Ło ty giździe, ło ty pieróński łoszkliwcu, łochyntolu, a coby cie sam zarôzki pierón ze światłygo niyba szczelół! Taki ze cia kamrat. I jesce sie choby ipta pytôsz co mi sie stało? Przeca we tyj dioseckij prziczepie niy bóło spodka, niy bóło zoli i... beztóż bez côłkô dróga ze Piekor aże sam na Pnioki musiołech piechty pyndalować. A ty lómpie, strupie diosecki chobyś blank łoguch bez ta dróga!

Łozprawianie wiców...

Moja sómsiôdka Majzlinô niy poradziyła sie kiejsik nadziwać, iże trefiyła na takigo „wodziryja” na balu we łochrónce, kiery kôżdy wic popśniół, „spolół”.
– Wiycie, panie Ojgyn – pado ci łóna kiejsik ku mie – tyn istny na tyj balandze, kaj jô bóła ze mojim Bercikiym, to ciyngiym brôł sie do łozprawiania wiców, ale już po piyrszym ludzie tak tómpali, taki prask robiyli, coby zarôzki ślazowoł ze tyj biny i dôł sie pokój ze łozprawianiym. Niy to co wy, panie Ojgyn.
– A dyć niy gôdejcie Majzlino, niy godejcie, bo jesce fto usłyszy i byda jô musiôł deptać tam kaj mie niy napytajóm. A wôs to sie ino błozny trzimióm. A przeca do błoznów, do wiców to trza mieć grajfka. Znać wszyjskie knify przi łozprawianiu.
– Tyż mi mecyje, knify, grajfka. A jake ci to knify sóm przi bajdurzyniu wiców, szpasu? – pytô sie mie Majzlinô.
– Kiej byście niy mieli pod górka do szuli, to byście wiedzieli, iże już za starego piyrwyj, za staryj Polski jedyn istny, Stanisław Ligoń gynał wytuplikowoł jakie sóm zorty tych, kiere wice łozprawiajom.
– To aże pôra zortów jes tych beroków, panie Ojgyn, ja?
– Ja, sóm ci śtyry zorty tych co wice łozprawiajóm. Piyrszô zorta to te wigyjce, kiere przi łozprawianiu majóm fresa sztram, ze powôgóm, a juzaś te co suchajóm, poradzóm puknóńć łod śmiychu lebo trzimóm sie za basika, coby sie niy pojscać. Drugo zorta, to sóm take, kiere sie chichrajóm do kupy ze tymi, kiere suchajóm takigo kocyndra. Trzeciô zorta to wicmany, kiere same sie chichrajóm choby yjzle a te co suchajóm, majóm jankorne i smutne fresy, choby byli na smyntorzu przi pochówku. Łostatnio zorta, to szpasowniki (lebo jim sie ino tak zdô, iże sóm szpasownikóma) przi kierych ludziska chytajóm za zesle, szolki, szklónki i co jim tam w grace wlejzie, i ciepióm tym we łozprawiôcza.

Na co kómu cudze lynzyki?

Jedyn lajter we Byskidzie Ślónskim wiód kiejsik hormijô turystów i łorôz ci usłyszôł kajsik ze dołu ściany chopa,kiery sie drził choby stare galoty. Potyrôł we tym richtóngu, wyjzdrzôł zeza tyj tify i uwidziôł pôra myjtrów niżyj jednygo hangniyntygo na gracach blank przelynkniónego turysty. Grajfnół do rukzaka, wyjmnół tamstela rubô sznóra, kierô skuli takich cufali zawdy smyczół. Jedyn kraniec tyj sznóry zametlôł we szlinga, drugim krajickym przikrymplowôł sie we pasie, sznóra przeciepnół bez skalny blok, a tyn koniec ze szlingóm ciepnół tymu istnymu, co tam niżyj wisiôł.
– Dziyrżij ta sznóra chopie! – wrzescy po swojimu tyn lajter.
Króm bobkówe w ślypiach przelynkniyntygo turysty szło ino ujzdrzić, iże blank ci łón niy miarkuje, co tyż to łod niygo kcóm.
– Musi, jakisik cudzy chop to jes,znacy sie, auslynder! – medikuje sie tyn gorol.
– Szprechen zi dojcz ?
– ?????
– Gawarisz pa ruski ?
– ?????
– Parlo italijano ?
– ?????
– Parle wu franse ?
– ?????
– Du ju spik ynglisz ?
– Oł, yessss !!!
– Nó, yntlich! Patrz tam jako i dziyrżij ta sznóra!

Dziyń Kobiyt abo Walyntynki

Nó, tóż mómy dzisiej „Dniu Kobiet”. Ja, ja, dziyń tych naszych freli, dziołszków, babeczek, starych cy jak tam fto je bydzie mianowôł. I chopy niy gôdejcie mi sam cożeście blank ło tym dniu przepómnieli, abo iże to jes jakosik gupota jesce łod „kómuny”. Psinco prôwda! Tym naszych gryfnym dziołchóm, za ta diosecko utropa snami taki, chocia jedyn, dziyń sie przinoleżi. A co? Gôdôcie, iże my mieli te łoszkliwe „walyntynki”, ja? Możno to sie kómu zdô, możno to ftosik mô rôd festelnie (nôjbarzij te małupice, kiere ino sie na Amerika sie gawcóm), ale mie sie nôjbarzij we tym lutym spodobało, kiej tako – jerónie, cobych niy przełónacół – „Radykalno Inicjatywa Frugo” wypuściyła kiejsik ci szykownô szkartka na kieryj bóło naszkryflane: a pocałujcie świyntego Walyntego we ... I sam bół łobrôzek, kaj sie go mogecie kusikować. Nó, choby to bóło serce, tela iże blank podane to bóło na to, kaj plecy majóm szlus.
Nó, i dzisiej mómy yntlich juzaś te dôwne, bez niyftorych już blank zaboczóne świynto. Richticzne chopy, a niy ino galoty, niy mogecie sie gańbić i łobsztalujecie, lajstnijcie tym swojim dziołchóm gryfne kwiôtki (kiejsik to byli ino tulpy). To niy ino bół, to sztyjc i jednym ciyngiym jes fajnisty Dziyn Kobiyt, kiery – co bych sam niy gôdôł – zôłwizół terôzki łoszkliwce kcóm go zwekslować do imyntu na te łoszkliwe, hamerikóńske „walentynki”.
Nale, dôwnij, kiej jô jesce bół jakiesik dwadzieścia kilo modszy to taki dziyn tych frelów, babecek, samotnych, gdów, wydanych i ... inkszych bôb, zetrwôł i bez trzi dni. A terôzki? A terôzki – fórt sie ło to strachóm – to mi ino łostała tako gryfnô kabarytowa sztrofka, kieroch kajsik wycytoł, usłyszôł, abo co (?):
„Smutno mi Boże, czamu na zachodzie
łozlywosz dynga blysków promiynistô,
a u nas w Polsce łozlywosz gorzôłka czystô,
a dyć tóż, kiej sie trzyźby do pryka położe
smutno mi Boże (...).
Gdy ogólna „koniunktura” taka,
smutno mi Boże... zaleja chrobôka.
Ale przeproszóm, coś złygo sie dziyje,
jeszcze mi jankornij ... zdać sie, co trzyźbiyja!”

Dugachny luty forbaj, zbyte...

Nó, tóż mómy tyn jedyn dugi dwadziestodziewiyńciodniowy luty forbaj. Taki miesiónc trefi sie zawdy co śtyry lata i moge być ze tego falu ździebko rómraju, deczko łostudy. Wiycie, spómniôł mi sie sam terôzki jedyn taki wicny cufal, kiery śtyry lata lata tymu nazôd sie przitrefiół we naszym familoku, a ło kierym bezmać jô już kiejsik łozprawiôł. Tak jakosik z rańca poszołech ci sie do Pyjtra na piwo a tu belónce sie do siyni Antek Pośpiych. Trochã mi sie to niy zdało, boch go już dôwno niy widziôł. Kajsik sie straciół przed geltakiym (jak to mô ci we zwyku). I jesce ci żech sie dobrze niy spamiyntôł, niy napoczli my ze sia gôdać, a sam jak niy łozedrze pysk jego starô, jak go niy prasknie bónclokiym bez palica, jak niy poprawi drugi rôz nudelkulóm po gnyku i jak niy ryknie na côłko chałpa:
– Ty giździe pierónowy, ty łochyntolu zatracóny, ty bezkurcyjo diosecko ! To terôzki żeś sie dziepiyro przikwanckôł do dóm ?
– A dyć niy ryc Hyjdla, niy rób łostudy na côłkie Pniôki. Wiysz przeca, iże kiej my po geltaku chycymy sie z kamratóma do szkata to tak i côłkie trzi dni za rajóm poradzymy grać. Sama wiysz a robisz larmo nikiej arabski mameluk na ichnim tôrgu.
– A miarkujesz chocia ty łożyroku co dzisiôj je za dziyń? – już barzij ze rułóm pytô sie go jego starô.
– A toć, iże miarkuja! Wyloz żech przeca dwadziestego łósmego lutego już po łobiedzie na łodwieczerz poszkacić, pra? A przilazuja przecamć gynał ci już dwadziestego dziewióntego rano. Nó niy prôwda ?
– Prôwda, prôwda – pado Hyjdla. – Naleś wylôz na tego szkata już śtyry lata tymu nazôd, ty chacharze diosecki. I bydziesz mi tu jesce mamlasy na fresie wiyszôł choby nudle ?

Jółzel mô buła, srogô ojla....

Wiesna ( a idzie już chnetki wiesna ku nóm) to jes fajny czôs we przirodzie tela, co niy dlô kôżdego. Nôjgorzij to przi łóńskij wieśnie wylôz Jółzel ze drugigo sztoku. Skuli tego, iże mu łojce dali na krzcie Józef (bo sie urodziół we tego świyntygo), to terôzki choby gorol fajruje do kupy geburstak i ku tymu Józefa. Tak tyż bóło łóńskigo roka. Ida sie tak na drugi dziyń po tym jejigo gyburstaku bez siyń a sam lejzie Jółzel z dupnóm ojlóm na gowie.
– Co jes Jółzel ? Fto ci tako buła przirychtowôł ?
– Wiysz, miôłech gyburstak i trocha żech ze kamratóma potintôł. Niyskorzij przikwanckołech sie do dóm, a we siyni ćma nikiej u nyjgra w dupie, i takech sie zamamlasiół, iżech śtyry godziny medikowôł: przeca stoja sam przed mojimi dźwiyrzami... ino blank ci niy miarkuja cych jes jesce we siyni, cy jużech jes we mojim antryju ?
– I łod tego môsz ta buła na palicy ?
– Niy, niy łod tego, ino beztóż, iże mie moja starô chlistła maślónkóm !
– Maślónkóm ? I łod tyj maślónki môsz ta ojla i srogachny kalniok?
– Nó ja. Ino żech ci niy pedziôł, co ta maślónka bóła we bóncloku !
Terozki już wiycie, iże na wiesna możno sie bele co przidarzić, bo sie te nasze baby take jakiesik diosecko dopolóne i nerwyj porobiyli !

Przidôwek dróżyźnianny...

Wiycie! Baby, kiere jesce bakajóm, kiere jesce majóm jakosik ci robota – króm łobrôbianiô, łopatrôwaniô dziecek, stóniô ło nie – nôjredszij robióm sprawónki we sobota. A skuli tego, co jô terôzki musza sie ło wszyjsko we chałpie trôpić, boch pynzjónista, a moja babeczka jesce robi – wszyjske sprawónki robia we szczwôrtek abo pióntek, coby niy stôć choby ipta we srogich rajach. Ja, ja, we rajach, bo bezmać wszyjsko ci terôzki idzie sie lajstnóńć w składach, nó, trza mieć ino mocka pijyndzy, ale my bez rajów, bez sklepowych kolyjków blank żyć niy poradzymy. Wylozech tak jakosik kole połednia we łóński pióntkek na naszô Krojcka, coby wszyjsko do łostatka przikludzić na sobota i niydziela do chałpy, a sam zarôzki za winklym łapła ci mie, zastómpióła Morcinkowô baba.
– Kuknijcie ino, Ojgynku, do mojij tasi, do mojij epy.
– Nó, i...?
– Przeca nicech za tela sie niy sprawióła, nicech takigo niy kupióła a musiałach we warzywniôku zabulić côłke trzidziyści złocioków. A kaj ci tam jesce moje medikamynty i... piwo do mojigo Alfrida? Tyn mody minister łod zdrowiô tela nametlôł, namiyszôł we tych medikamyntach, iże cowiek blank niy poradzi spokopić co, i za wiela moge sie lajstnóńć... a nasze dochtory piszóm recepty na corôzki drogsze papry i mediciny.
– A dyć ustóńcie wajać Morcinkowo, aże ustóńcie. Dociepli przeca waszymu chopowi do pynzyje côłke 71 złocioków, tóż czamu jesce jamrujecie.
– Jezderkusie! Ojgynku! Ja dociepli, ale skuli tego, iże ... mieli jim na bezrok dociepnóńć, już przecamć łod paździyrnika, kiej ino handlyrze spomiarkowali, napoczli wszyjsko dźwigać tak, iże te stopieróńske 71 złocioków ledwa styknie na chlyb i kartofle, a kaj tam płat, sztróm, łopłocki?
Na to przikwanckôł sie ku nóm Chimek łod Bregulów (mianujóm ci go wicnie elektrykôrz 4,5V) i bez słówecka: Serwus – napocznół ze rubyj ruły:
– Wajôcie, jamrujecie, a poradzicie sie wystawić wiela straciół skuli tyj naszyj ministerki Muchy prezes Rafał Kapler ze tego Narodowego Cyntrum Szportu?
– Nó, uchlastła mu ta szykownistô dziołcha bez pół mln złocioków! I dobrze, co zrobióła!
– A wiycie wiela za swoje wywczasy na Floridzie musiôł zabulić Lech Walęsa – cióngnół dalszij Chimek Bregula – abo Ryszard Kalisz za swojigo jaguara?
– Chopie! Ty mi sam niy wyjyżdżej ze Kaplerym, Wałynsóm lebo Kaliszym...
– Ja, ja panie Ojgyn! A te nasze posły juzaś dyszkutiyrówali ło tym przidôwku dróżyźniannym, tela, co jich tam na tym zolu bóło ino pôruch i tak by tak ta ustawa do aszynkibla wrółz wciepli... Jô już, panoczku Ojgyn, na żôdnego ze tych gizdów welować niy pójńda... i tela!
– Eee tam, poradzicie sie forsztelować ludkowie moji, iże miyszkańce maluśkij dziydziny Liulou we prówincyji Kuangsi we Chinach niy poradziyli do łostatka uwiyrzić w to, co jim sie przitrefióło. Jedna ze tamesznych bôb, 95 lôt starô – Li Xiufeng znodli môrtwô we jeji prykolu. Pôra dni niyskorzij, na pôranôście godzin przed pochówkiym, kobiyta kajsik sie podziôła ze jeji truły. Jak sie niyskorzij pokôzało, starecka uzdała wyjyźć ze tyj krzini, we ftoryj miała ci być pochowanô, i to ino beztóż, iże... do imyntu zgłódniała. To ci jes cufal, prôwda? A niy jakiesik ci tam przidôwki dróżyźnianne abo inksze belakwastry....
A zatym wartkoch pyndalowôł do dóm, bo coch miôł jesce pedzieć?

Popśnióny... Ślónzok...

We mojim familoku miyszkô mocka zwiykowanych ludzi, ale tyż i małowiela modzioków, i to te łostatnie poradzóm tym starucnym blank ci jesce pometlać we palicach. Tak jakosik we pióntek wrôcôłech ku dómowi po wysłepaniu tych zwykowych mojich dwiuch lagów piwa a sam łorôz wtosik za mnóm wrzescy:
– Ojgyn! Ojgyn! Sztopnij ino, bo móm ci cosik do łozprawianiô!
Poznôłech sztima Grolikowyj Uśki, stanółech coby doczkać aże łóna ku mie przijńdzie. Chocia jô już, skuli mojich szłapów, kulwitóm sie blank po maluśku, to jednakowóż łóna zafucała sie deczko, kiej na gwôłt kciała ci mie ścignóńć.
– Nó, tóż co ci sie juzaś przitrefióło? – pytóm sie jóm, podwiyl co, moreśnie, bo łóna zawdy znôjdzie cosik do wynokwianiô na wszyjsko, i na wszyjskich.
– Ojgyn! A czytôłeś we internecu, co pedziała ci tam ta jedna istno, rajcula ze Jastrzymbiô?
– Jezderkusie, Uśka, to ty tyżeś sie lajstła kómputra? To jes przeca ónmyjglich!
– Ja, Ojgyn, móm kómpa ze internecym... dziecka mi to sprawiyli łóńskigo roka na Dziecióntko, i terôzki sztyjc i jednym ciyngiym siedza rzicióm przi kómpie i gróm, gróm, gróm...
– Ja, grej, grej, a na uwarzynie synkowi cosik do jôdła czasu ci jesce nastyknie?
– Ja, Ojgyn, ja... ale jô cosik inkszego kciała ci dzisiôj pedzieć...
– Nó, tóż gôdej, bo mie sie uwijô... jô musza mojij Elzie tyż łobiôd uwarzić podwiyl niy przikludzi sie ze roboty.
– Suchałach wczorej, bez cufal, bo niy móm czasu na gupoty, jak ci to jedna baba, rajca ze Jastrzymbiô Zdroju, tuplikowała, iże my Ślónzôki, a jesce barzij nasze dziecka sóm blank popśnióne, sóm fyjlerne...
– Cóż tyż to łozprawiôsz Uśka?
– Ja, ja, ta côłkô Lucyna Maryniak blank ze słósznościóm eklerowała swojim kamratóm, rajcóm we Jastrzymbiu, iże kiej we familiji i łojciec i mamulka sóm Ślónzôkóma, to jejich dziecka majóm popsowany tyn, wiysz Ojgyn, „kod genetyczny”....
– Padosz? Znacy sie majóm pukel, sóm gupielokóma abo sóm świdrate?
– Ja, pedziała ci tyż jesce, iże co trzecie dziecko (po łojcach Ślónzôkach) mô zeszrótowany, do łostatka strajtany tyn „kod genetyczny”. I dalszij tyż jesce miynióła, coby richticzne Ślónzoki niy kuplowali sie we pôry, niy żyniyli, coby chocia jedne, łojciec lebo mamulka, bóło gorolym.
– Uśka, dej se pokój ze tymi gupotami! – pedziôłech moreśnie. – Sómech czytôł jak jedyn istny ze Katedry Genetyki Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Śląskiego, Marek Gaj tuplikowôł, co jes sroge riziko, iże dziecka urodzóne ze takigo ci łoszkliwego „związku kazirodczego” mogóm ci mieć jakiesik fyjlery gynetyczne.
– Ja, ale łóna, ta Lucka łod Maryniôków, w to niy wiyrzi, blank niy wiyrzi, łóna swoji wiy, swoji miarkuje...
– Dzisz Uśka, jô ci rzykna ino jedne, łod polityków, a rajca miyjski, to już ci tam jakisik polityk, trza przecamć wymôgać reszpektu i atyncyji dlô ludzi i możno wiadómóści graniców swojich kómpetyncyji, swojij... wiydzy i znaniô...
– Możno môsz i prawie, Ojgyn, ale jô terôzki gynał spokopióła, po jakiymu tyn côłki GUS niy kce łoznôjmić wiela to tyż tak do łostatka nôs, Ślónzôków, jest samtukej. Łoni sie strachajóm, coby niy bóło we Polsce za tela puklatych, świdratych i ałowatych utropków.

Lech, bez łostatka żywy... kómbatant...

Ludzie przeżywajóm roztomajte tragedyje. Jedni srogsze, inksi myńsze, aleć zawdy tragedyje. Jedne poradzóm ruc-cuk sie spamiyntać i żyć dalszij jak normalne ludzie, inkszym juzaś piere na dekel, dostôwajóm do gowy, i lecy kedy, bele kaj fandzolóm chyby ipty, i ino sie na chichranie inkszych, móndrych narôżajóm, sznupióm za łopresyjóm. Na tyn przikłôd jedna istno, Zuzka Kurtykowô (babeczka niyboszczyka Jaśka Kurtyki, nôjbarzij wybildowanego polskigo historikera). A bóło tak:
Szołech sie tak blank po lekuśku ze pyjtrowego szynku (po trzech lagach piwa) do dóm, coby mojij babeczce narychtować łobiôd (łóna robi jescse, a jo warza) i łorôz wele piyrszyj siyni łapła mie moja jedna kamratka Krista i festelnie łozgzukanô wypolóła ze rubyj ruły:
– Ojgyn, Ojgyn, twój fater siedziôł i we Auschwitz, i kiejsik tam niyskorzij bół wojôkym we II Armiji... ale niy bół ci przeca żôdnym kómbatantym, ani tym barzij „wojokiym wyklyntym”, prôwda?
– Ano prôwda, Krista... niy bół.
– A jô Ojgyn wczorej łogłóndała telewizyjô a tam ci sroge fajery skuli tych „wyklyntych wojôków”.
– Nó ja, Krista, jô tyż miarkuja, i łoglóndôłech to wszysjko, bo podanie jak we wieluch inkszych polskich miastach tyż i we Krakowie łodprôwiali fajery, ftore mieli upamiyntniać tych wszyjskich „żołnierzy wyklętych”, znacy sie wojôków, kierzi we podziymiu ringowali sie ło ta côłkô niypodlygłóść Polski zarôzki po fajrańcie II Wojny Światowyj we – jak to terôzki roztomajte śpikole, smarkoce miynióm – łochełznanyj, łogarniyntyj bez kómunistów kraju. We tym Krakowie przibytnie i uczystniki fajeru po mszy ze srogóm asistóm we bazylice Marijackij przemarszirówali na plac Matyjki, kaj na Gróbie Niyznanygo Wojoka słożyli kwiôtki i wińce. Pojstrzód zgrómadzónych byli kómbatanty, muzykant „jazzowy” Jerzy Bożyk, chop ze „Solidarności” Wojciech Grzeszek, jedyn tyz rajca miyjski ze Krakowa Bolesław Kosior, ta istnô, Zuzka Kurtyka, nó i – a jakóżby inakszij – przedstawiciyl „Gazyty Polskij.
– Nó ja, Ojgyn, jô to miarkuja ale cosik sie niyftorym popśnióło, kapujesz?
– Nó ja, ale ło co ci tak na isto Krista idzie? – pytóm sie opaternie.
– Nó, i napoczło sie. Ta Zuzka, po czôrnu, a jakóż by inakszij, gdowa po tym Januszu Kurtyce, szefie IPN-u, kiery prasknół pod Smolyńskiym ze wszyjskimi inkszymi, łodczytała taki ci łodświyntny, ze srogóm paradóm Apyl Polygłych. I sam, wioysz Ojgyn, ludzi miôł ci zarôzki pierón szczelić. Do listy tych wojôków podziymnych dociepła ci łóna bóła... Lecha Kaczyńskigo.
– Niy gôdej Krista, Lecha Kaczyńskigo? Niy pobamóńciółaś czegosik, niy pometlało ci sie deczko?
– Niy, Ojgyn, blank niy, jô to sama suchała i łogłondała we telewizyji, a niyskorzij jesce suchałach we Radiu Maryja...
– Tyż babo niy môsz czego suchać – pedziôłech se po cichuśku sóm do sia.
– Nó, ja... na zicher... samach słyszała, co tyn Lech Kaczyński jes już łod terôzki kómbatantym...
– Suchej ino Krista. Tóż, jakóż to... urodzóny we 1949 roku chop jes ci terôzki na isto nôjmodszy we Polsce wojôk. Podziymny wojôk. Przecamć ta Kurtykowo fandzoli jak nôjynto i pociskô fleki, i blank niy mô anóngu, iże gorszy tym tuplym niy ino pamiyńć tych wojôków, ale tyż i pamiyńć zmarłygo póna prezidynta. Plytnia i belakwaster tyj szpicatyj gôdki sprôwiô jedzinie chichranie sie – zożyrne próby znôjdzyniô jakigosik wyjóntkowygo, niynôszłygo placu we historyji dlô blank ajnfachowego, takigo, kiery niy radowôł sie szpecijalnym uznaniym, zachwołkóm, politykiera zemrzitego we tragicznych, usmolónych łokolicznóściach – blank przipóminajóm farsa, póza ...
– Niy gôdej tak Ojgyn... jô go miała rada...
– ...a tak prôwdóm, kiej sie zaziyrô na pisowców, ftorzi deszperockô majtajóm sie miyndzy Lechym a Jarosławym Małosrogim, tóż to jes na isto ino kabaret, i to niy piyrszyj zorty.
– Ja, jô miarkuja, iże we tym wszysjkim, u tyj Kurtykowyj jes ci cosik niy richtik ale tak by tak... fajer bół, niy?
– Bół, Krista, bół ale już kiejsik za staryj Polski, zarôzki po piyrszyj wojnie Jółzel Piłsudski pedziôł bół, iże kiejby miôł tela lygiónistów, wiela zgłosióło sie po wojnie, to by zbajstlowôł łogrómnucnô armijô...
– Ja, fajnie mi to eklerujesz, ale...
– Żôdne ale, Krista, po drugij wojnie bóło podanie, i kiejby wtynczôs spisać wszyjskich wojynnych kómbatantów, to jejich cifra bółaby chnet dwa razy srogszô łod ilóści wszyjskich polskich wojôków we tyj drugij wojnie..
– Niy gôdej tak Ojgyn, aże niy godej – napoczła jamrować ta moja sómsiodka Krista ze piyrszyj siyni.
– Nó, Krista... co tam jedyn Lechu wiyncyj, abo mynij... ciymny jak tabaka nôród przecamć wszyjsko... kupi, prôwda?

Eźli idzie pedzieć kómuś... ciul...

Bóło wczas ło rozwidnioku... Na termómyjtrze jakesik śtyry-piyńć gradusów ciypła. Łoblykech sie już blank niy na zima, wylazuja, jak zawdy, po sprawónki, i łorôz łapła ci mie za knefel łod jupy nôjstarszyjszô terôzki we naszyj siyni (po tym jak zemrziło sie naszyj sómsiôdce ze szczwôrtego sztoka) – Yjwa łod staryj Babralki.
– Ojgyn, Ojgyn a kuknółeś dzisiôj do interneca?
– Ja, jak zawdy z rańca połoglóndôłech, co tyż to inksze szkryflajóm na tym dioseckim FaceBooku, jake wypokopiyli gupoty, i wiela jedyn istny wciepnół fotków ze poseblykanymi babami...
– Niy, Ojgyn, niy... jô kukła a sam ci chaja jak sto diosków, bo nasz ci ślónski poseł Marek Plura nawciepowôł dôwniyjszymu prezidyntowi Chorzowa łod ... ciulów. Poradzisz sie to Ojgyn wystawić: tego naszego ... kiejsik... na wiyki wiyków amyn... prezidynta Kopla ftosik sie łopowôżół mianować ciulym.
– Nó, wiysz Yjwa, jô tyż go ci tam we srogij zocy niy miôł, i niy móm, ale tak bych go tyż ofyn niy mianowôł, bo to ci przeca richticznymu Ślónzôkowi niy lza, prôwda?
– Nó ja, Ojgyn, ale jimu, tymu posłowi szło ło jedna chorzowsko szula dlô dziecek kripli i pokraków, do takich, co to sie łó nich godô niypołnosprawne, a kierô tyn istny jesce jakiesik dwa lata tymu nazôd kôzôł zawrzić...
– Nó, możno miôł i prawie...
– Niy fandzol Ojgyn, aże niy fandzol, bo we tyj szuli łozewrzili blank priwatnô szkoła, a łojcóm tych dziecek niy dali zwóli, coby sie same tropiyli ło ta szkoła dlô jejich kalykich dziecek.
Kiejech już prziszôł nazôd do dóm, zaszaltrowôłech tyn mój kómp, wlozech na tego FaceBooka i poczytôłech, cóż tyż tam inksi mieli do pedzyniô. Chaja sie zrobióła jak sto diosków, jedne festelnie bróniyli posła, inksze juzaś (możno te, ze tyj koplowskij partyji „Spólnie dlô sia”... jezderkusie!... chachnółech sie.. to jes „Wspólnie dla Chorzowa”) przichwôlali dôwniyjszymu prezidyntowi (i jejigo wickóm, choby ino takimu dochtorowi Achimowi Otte), wlazowali jim bez śmiyry do rzici. I wiycie, Wy moje roztomiyłe, blank niy miarkuja ło co te larmowanie i prask na côłki karpyntel. Przeca samtukej na Ślónski fónguje chnet łod zawdy te słówecko ... ciul... i roztomajcie idzie je wyrozumieć, poszkopić. Bo dejcie pozór: ciul (abo ryl) to nic inkszego jak łoszkliwe ino mianowanie berkmóna. Ale tyż tyn côłki ciul, to moge być tyn chopski „interes” znacy sie polski „penis”. Tyż jesce idzie ciulym mianować: idijółta, gupka i warijôta, ale tyż polskigo cowieka: „ nieroztropnego, nierozsądnego, nierozważnego”. Ale tyż jesce ku tymu wszyjskimu fónguje ci samtukej u nôs (możno niy wszandy, ale we Chorzowie na zicher) cosik takigo jak: naciulany, znacy naprany, cosik ciulło, znacy sie pizło (lecy kedy na grubie), kajksik we zupermarkycie moge być ci czegosik w ciul i trocha, znacy sie mocka, łogrómnie dużo. Idzie tyż kogosik festelnie wyciulać, znacy sie łoszeredzić, łoszydzić, majtnóńć, wykolegować. Niyftorzi to poradzóm festelnie ciulać, znacy sie cyganić abo łozprawiać gupoty i belakwastry, a ku tymu idzie sie tyż jesce stopieróńsko ciulnóńć, znacy sie festelnie piznóńć, lebo tyż idzie jesce na łostatku kómusik naciulać, znacy sie wkulać, nadrzistać i narómbać. I tak bych móg jesce dugo, ale zdô mi sie, co to styknie , tela, co jô gynał miarkuja, iże tyn nasz ślónski poseł miôł prawie, i na isto blank dobrze wysłówiół to, co mu na leberkach legło.

Dwa gorole i... żaba...

To wszyjsko je gynał, nikiej w tym wicu ło szporobliwych gorolach:
Idóm se dwa gorole na torg do Nowego Targu. Jedyn idzie skalić krowa, a tyn drugi jakosik sie kalymba lajstnóńć. Tómpióm tak, deptajom aże łoroz tyn, kiery kciôł sie krowa lajstnóńć sie pyto:
– Jyndrek, a niy skalół byś mie ta krowa terôzki, to by my niy musieli tak daleko pyndalować, klechtać dalszij?
– Wiysz Giynek, niy moga ci sam na ceście jij skalić, bo co torg, to torg. Rôz do roka trza tam sie przikludzić, i tam ino mogymy cosik utarżić.
Ale, kiej tak po maluśki se depcóm, klara corôki wyżij blynduje i terôzki tyn, co to ta krowa kciôł skalić szpasownie sie pyto tego drugigo:
– A dzisz ty tam we przikopie ta żaba, co ci tam skoce?
– A widza, i co?
– Anó, kiej jóm łapniesz i wećkosz, to jô ci ta krowa dóm, ale bez tyj mojij kety.
Tyn drugi fuk do przikopy, zdyboł ta żaba i – chocia go ździebko łociepało, łosiywło i na rziganie sie mu zebrało – łyknół ci jóm, społknół ta rapitółza.
Idóm dalszij. Jedyn trzimô krowa za łogón a drugi mô ino swoja keta. Nó i tymu co ta żaba łyknół żôl sie zrobióło tego łod kierego ta krowa bóła i gôdô:
– Kiej terôzki ty łykniesz ta srogszo żaba, kiero tam juzaś skoce, to jô ci dóm ta krowa we cołkości nazôd.
Co miôł borok robić? Fasnół ci tego chrostoka, ta chrostawo żaba, łyknół, nó i zebrôł ta swoja krowa nazôd. Tak ci dokulwitali sie do tego Nowego Targu. Tyn co kciôł kupić – lajstnół sie krowa na łostatku tak by tak łod tego, co szoł na torg jóm skalić; tyn juzaś, co kciôł skalić – skalół jóm tymu, co po krowa na torg szoł, i to do kupy ze ketóm. Idóm sie terozki łobadwa nazôd do dóm, mierznie jim sie i tyn piyrszy gôdô:
– Kuknij se ino. Tyś kciôł kupić krowa, jô kciôł skalić, prôwda?
– Anó, prôwda!
– Nó, tóż rzyknij ty mi ino ... a po jakigo pieróna my tak yntlich łoba te rapitółzy, teżaby wećkali ???
A wszyjsko sie rozłajzi ło pijóndze. Jedyn kce to skalić za pora betków, inkszy juzaś medikuje, co na tym skalyniu bydzie za Rothschilda robiół. I niy poradza ino sam ujzdrzić cweku, coby sie sam znod taki, kierymu by sie kciało kcieć!!

Łozprowki wele mojij siyni...

Ło rozwidnioku bóło fest zachmulóno. chamernie. Po prôwdzie to już bół piyrszy dnioszek marca i cióndła sie jesce kalyndorzôwo zima, ale już wele dziewióntyj termómyjter pokazôwôł 5-6 gradusów ciypła. Śniega kajniykaj już ino ździebko leżało i – jakech pedziôł – bóło kalnie. Polekuśku’ech sie łogolół, zatym łoblyk i rychtowôłech sie do wylazowaniô na szpacyr. Wylozech ...
Na siyni łapnół mie synek łod sómsiôdów, srogi już chop, słószny, taki zwality, jesce fyrniok (chocia miyszkôł już ze swojóm libstóm) – Adik.
– Panie Ojgyn, panie Ojgyn! – napocznół już łod swojich dźwiyrzy. – A wy łoglóndaliście wczorej tyn szpil na tym naszym sztadijónie narodowym we Warszawie, ja?
I prasknół gorzcióm we zielazny gylynder aże zazwónióło we côłkij chałpie.
– A toć, iżech łogłondôł. – łodpedziôłech przistojnie, chocia blank ci mie fusbal niy zajimo już łod gryfnych kielanostuch lôt. – Łoglóndôłech tyn szpil naszego mańszaftu ze Portugalcykóma, ale wiela sie tam niy dziôło.
– Jak to niy dziôło? – zawrzesknół łozłognióny Adik. – Przeca, kiejby tyn nasz fusbalok Ludovik Obraniak gynał we drugij półowie trefiół te dwa razy do tora, to mieli bychmy dwa do nula i żôdyn ci tam Rui Patricio by tych Portugalcyków ci niy retnół.
– E tam, synek, gôdanie. – rzykóm ci mu na to. – Jakisik ci tam Ludovic Joseph Obraniak , Damien Perquis (łoba żabojady, chocia już na polskich paszportach) abo polski Miymiec (a możno miymiecki Polôk) Ojgyn Polanski roztopiyrzajóm sie we tym naszym mańszafcie...
– Panie Ojgyn, ale niy mogecie tak gôdać, przecamć my Polôki we tyj drugij półowie grali choby z nótów, szczylali na tor Rui Patricio... a juzaś bal po praskniyńciu Sławomira Peszko ino bez cufal znod sie miyndzy szłapami portugalskigo tormana.
– Nó dobra, synek, dobra – gôdóm moreśnie, coby niy aufryjgować mojigo dôwnego sómsiôda – widziôłech jak Wojciych Szczysny we piyrszyj półowie śtyry razy retowôł Polôków po efyju z woleja Naniego i tego moc wywołanego w świycie Ronaldo.
– Ale szykownićie trzimôł tyn nasz Wojtek Szczyny, prôwa? Dobrze zrobiół Smuda, iże wytrzas na zbity pychol tego łożyroka Borusa, bo tyn Szczysny móg terôzki dokôzać wiela jes we wercie.
– Nó, ja Adi, môsz prawie, ale jedne ci musza pedzieć, co naszô reprezyntacyjô, nasz manszaft podwiyl co – jak pedzioł bół jednyn fusbalowy fachman – jes bez krzideł i bez dzióba. Ale doczkómy, Adik, do czyrwca i łobejzdrzymy jak tyż to te nasze łorły bydóm sie sprawówać na tym Euro 2012!