Jak ci to u nôs jes już we zwyku, modzioki majóm rade wydôwać sie, żynić abo bez świynta, abo na Nowy Rok (możno i we Zilwestra). I tu mi sie spómniôł fal jednego mojigo kamrata starego Moja. Tyn kamrat z rańca, nawalóny jak bela jesce łod wczorej, jesce łod Zilwestra, capióło mu ze gymby choby ze gorzylni, pokiel ino sie ździebko pochytôł, słyszy zwónek przi dźwiyrzach. Łoztwiyro te dźwiyrze a sam... styrcy dziołcha, we biôłych szatach, ślubnym klajdzie (jejigo libsta).
– Jezderkusie, jezderkusie! Jô boczół, jô pamiyntôł, iże ty sie Erna wydowôsz, tela coch sie niy kapnół, iże... to za mie wydôwôsz!
poniedziałek, 31 grudnia 2012
niedziela, 30 grudnia 2012
Dijyta...
Zilwester, balanga na côłki karpyntel i łorôz trefiajóm sie dôwne kamratki, kiere sie juz pôra lôt niy widzieli.
– Jezderkusie, ale ty gryfnie wyglóndôsz – pado jedna.
– Nó, ja, bo jô sie kuracyjô łodchudzajóncô zawinszowała. Ściepłach ci łorôz aże piyńć kilo!
– A, a wlazłaś ty na wôga we „makijażu” lebo bez???
– Jezderkusie, ale ty gryfnie wyglóndôsz – pado jedna.
– Nó, ja, bo jô sie kuracyjô łodchudzajóncô zawinszowała. Ściepłach ci łorôz aże piyńć kilo!
– A, a wlazłaś ty na wôga we „makijażu” lebo bez???
sobota, 29 grudnia 2012
Idymy na ... baby ...
Wiycie, móm sómsiada, ftory lecy kedy musi sie załopiykować ceróm łod swojij szwestery. Dziołcha mianuje sie Patrycja (tako terôzki mółda na cudze miana) a tymu mojimu kamratowi dali na krzcie Ernst. I tak jakosik tydziyń tymu nazôd trefiółech go we szynku u nôs na Krojcce. Siedziôł taki jakisik jankorny i niy pochytany. Łobsztalowôłech laga i pytóm sie go, po jakiymu jes taki teskliwy?
– Eee tam, nic takigo ... pitnółech mojij siestrze, coby niy musieć zajimać sie jeji ceróm Pati ...
– A to po jakiymy, Ernst? Co ci sie stało? Przecaś zawdy miôł rôd śnióm we chałpie łostować, bo to bezmać takô pośmiywnô dziołszka.
– Dej pokój Ojgyn! To bóło kiejsik. Terôzki zrobióła sie deczko łoszkliwo ... mô już côłke dziesiyńć lôt ...
– Nó, i co?
– Dej pozór! Miôłech przileżitość wczorej zajimać sie siostrzynicóm Pati. Jako, iże bółech po côłkim dniu bakaniô fest usiotany, niy miôłech za tela chańdzi na ledy jake gracki śnióm. Ale beztóż, iżech jes dobry ujek, puściółech ji jakiesik bôjki na DVD a sóm prasknółech na prykol, coby moje zezwłóki mógli deczko łoddychnóńć.
– Nó, tóżeś miôł pokój i niy za tela roboty śnióm, prôwda?
– To ci sie Ojgyn ino tak zdô. Niy zetwało piytnôście minutek a łóna wkarowała do izby. Na gowie klapio biyda, na nij chopskô peruka, na peruce chopski hut wrajżóny na szago a na fresie prziflostrowane fusisko.
– Moga sie wystawić, jak to wyglóndało. Na isto ... moga!
– Ja, już sóm widok bół richtik kómydijancki i pociyszny, iżech sztreknół moje ściorane ciało ze klapy i spytôłech sie opaternie: ło co panoczku wóm sie rozłajzi? .... Niyskorzij mie pokôrało.
– He, he ... a co sie chopie stało?
– Łodezwała sie Pati ku mie tak:
– Serwus, jeżech Yjwald, pódź, pójndymy na ... dziołszki ...
– Nó, Ojgyn, blank’ech zgupiôł ale godóm ... nó, dobra ... idymy!
– Jezderkusie! Ale ci to łóna wysztudiyrowała ...
– Nó, tóż wlejźli my do drugij izby (wiysz, szpiluja śnióm tak naskwol). Pati takim szałszpilerskim ruchym rynki pokazuje kajś w luft i gôdô:
– Kuknij kamracie! Tam jes kajsik ze dwadzieścia dziołchów! Dzisz je tam?
– A widza, widza ... gryfne ..
– Jô biera piytnôście, a ty, mój kamracie, piyńć!
– Nooo ... ale czamu jô ino piyńć?
– Bo jô jeżech modszy, a ty starszyjszy i wiynkszyj ilóści pewnikiym rady se niy bydziesz wiedziôł, niy wydolisz!
– Ej, ty! Ale ... czego ... jô miôłbych niy poradzić?
– Nó, kiej ty niy wiysz, co chop robi ze dziolchami, to ze cia ... baba ... a niy chop jes!
– Nó, to ci dopolóła jak sto pierónów, Ernst!
– Ja, ja Ojgyn! Łóna mie na zicher do grobu wżynie!
– Eee tam, nic takigo ... pitnółech mojij siestrze, coby niy musieć zajimać sie jeji ceróm Pati ...
– A to po jakiymy, Ernst? Co ci sie stało? Przecaś zawdy miôł rôd śnióm we chałpie łostować, bo to bezmać takô pośmiywnô dziołszka.
– Dej pokój Ojgyn! To bóło kiejsik. Terôzki zrobióła sie deczko łoszkliwo ... mô już côłke dziesiyńć lôt ...
– Nó, i co?
– Dej pozór! Miôłech przileżitość wczorej zajimać sie siostrzynicóm Pati. Jako, iże bółech po côłkim dniu bakaniô fest usiotany, niy miôłech za tela chańdzi na ledy jake gracki śnióm. Ale beztóż, iżech jes dobry ujek, puściółech ji jakiesik bôjki na DVD a sóm prasknółech na prykol, coby moje zezwłóki mógli deczko łoddychnóńć.
– Nó, tóżeś miôł pokój i niy za tela roboty śnióm, prôwda?
– To ci sie Ojgyn ino tak zdô. Niy zetwało piytnôście minutek a łóna wkarowała do izby. Na gowie klapio biyda, na nij chopskô peruka, na peruce chopski hut wrajżóny na szago a na fresie prziflostrowane fusisko.
– Moga sie wystawić, jak to wyglóndało. Na isto ... moga!
– Ja, już sóm widok bół richtik kómydijancki i pociyszny, iżech sztreknół moje ściorane ciało ze klapy i spytôłech sie opaternie: ło co panoczku wóm sie rozłajzi? .... Niyskorzij mie pokôrało.
– He, he ... a co sie chopie stało?
– Łodezwała sie Pati ku mie tak:
– Serwus, jeżech Yjwald, pódź, pójndymy na ... dziołszki ...
– Nó, Ojgyn, blank’ech zgupiôł ale godóm ... nó, dobra ... idymy!
– Jezderkusie! Ale ci to łóna wysztudiyrowała ...
– Nó, tóż wlejźli my do drugij izby (wiysz, szpiluja śnióm tak naskwol). Pati takim szałszpilerskim ruchym rynki pokazuje kajś w luft i gôdô:
– Kuknij kamracie! Tam jes kajsik ze dwadzieścia dziołchów! Dzisz je tam?
– A widza, widza ... gryfne ..
– Jô biera piytnôście, a ty, mój kamracie, piyńć!
– Nooo ... ale czamu jô ino piyńć?
– Bo jô jeżech modszy, a ty starszyjszy i wiynkszyj ilóści pewnikiym rady se niy bydziesz wiedziôł, niy wydolisz!
– Ej, ty! Ale ... czego ... jô miôłbych niy poradzić?
– Nó, kiej ty niy wiysz, co chop robi ze dziolchami, to ze cia ... baba ... a niy chop jes!
– Nó, to ci dopolóła jak sto pierónów, Ernst!
– Ja, ja Ojgyn! Łóna mie na zicher do grobu wżynie!
piątek, 28 grudnia 2012
Kalyndôrz mamulki...
Jedyn nasz, samtyjszy fric wrôcô do chałpy, festelnie naprany, kajsik wele szczwôrtyj na rozwidnioku. W antryju jego babeczka, festelnie łozgzukanô, podrajżuje mu pod kichol weker i wrzescy:
– Ty giździe, ty łochyntolu stopieróński, widzisz wiela jest? Szczwôrtô ło szaroku!
Chop sie tak ino deczko skrziwiół i wymróncôł:
– Moja.. ty... rozt... rozto... miyło. Ty mi pokazujesz zygarek? Moja mumulka, to fatrowi pokazowała zawdy... kalyndôrz!
– Ty giździe, ty łochyntolu stopieróński, widzisz wiela jest? Szczwôrtô ło szaroku!
Chop sie tak ino deczko skrziwiół i wymróncôł:
– Moja.. ty... rozt... rozto... miyło. Ty mi pokazujesz zygarek? Moja mumulka, to fatrowi pokazowała zawdy... kalyndôrz!
czwartek, 27 grudnia 2012
Bydź łostudny – miyj uciycha...
My Polôki, a łosobliwie Ślónzôki mómy pierónym rade być... łoszkliwcóma. Mómy stopieróńsko rade zagiździć życie przocielóm, znôjómym i... blank ci niyznôjómym, do łostatka cudzym. Nó, tóż jô móm sam na pozoryńdziu pôra knifów, dziynka ftorym przociele i znôjóme ustanóm ci chopie gôdać: pyrsk!
Nasztaluj farby we twojim telewizorze, we twojim fernzyjerze tak, coby wszyjske ludzie u cia we góścinie mieli zielóniate fresy, i zatym wytuplikuj dómownikóm, iże na tyn szimel lepszij widzisz.
Kiej ci przijńdzie skuplować dokumynta takim wichajstrym do zepniyńciô papiórów, druknij zawdy w pojstrzodku szkartki.
Przed łoddaniym ksiónżki we biblijotyce, naszkryflej na łokłôdce, jaki ta ksiónżka mô fajrant, jaki jes jeji szlus.
Eźli môsz jakigo psiôka dóma, dej mu na miano: PIES.
Kiej nałónczôs łozprawianiô wica przepómnisz rikszlus (puenta), brandzluj, certol sie jak nôjdugszij, ale dôwej côłki czôs do wymiarkowaniô, iże łostatek wica jes pierónym świński.
Na parada, naskwol kroczej szłapa w szłapa za łobranym piechciôrzym to tyż naskwol dezinkifiyruj wszyjsko, co tyn istny tyknie.
Titej gymbóm „bip, bip, bip” na côłki karpyntel kiej jakosik spaśno, fetownô baba idzie do zadku.
Zawdy nadgryzej kuglszrajbry, kiere ci ftosik uprzyjmnie borgnół.
We szynku abo we kafyju nastôwej coby ci dali ibrichny zesel dlô „kamrata, ftory zarôzki sie przikulwitô”.
Kiej zmierznie ci już sie do imyntu łozprôwka ze cudzym chopym, kiej go już môsz pôłnô rzić, psztryknij palcyskóma w dakle. Na napoczniyńcie – we swoji.
Kiej ftosik rachuje we pamiyńci, wywrzeskuj cufalowe ciferki.
Kiej juzaś jedziesz perzółnynaufcugym, windóm we srogszyj asiście, prziciskej wszyjske knefle a ku tymu tańcuj we rytmus muzyki ze lauszprechera. I pamiyntej, coby druknóńć knefel „stop” miyndzy sztokami.
Nasztaluj farby we twojim telewizorze, we twojim fernzyjerze tak, coby wszyjske ludzie u cia we góścinie mieli zielóniate fresy, i zatym wytuplikuj dómownikóm, iże na tyn szimel lepszij widzisz.
Kiej ci przijńdzie skuplować dokumynta takim wichajstrym do zepniyńciô papiórów, druknij zawdy w pojstrzodku szkartki.
Przed łoddaniym ksiónżki we biblijotyce, naszkryflej na łokłôdce, jaki ta ksiónżka mô fajrant, jaki jes jeji szlus.
Eźli môsz jakigo psiôka dóma, dej mu na miano: PIES.
Kiej nałónczôs łozprawianiô wica przepómnisz rikszlus (puenta), brandzluj, certol sie jak nôjdugszij, ale dôwej côłki czôs do wymiarkowaniô, iże łostatek wica jes pierónym świński.
Na parada, naskwol kroczej szłapa w szłapa za łobranym piechciôrzym to tyż naskwol dezinkifiyruj wszyjsko, co tyn istny tyknie.
Titej gymbóm „bip, bip, bip” na côłki karpyntel kiej jakosik spaśno, fetownô baba idzie do zadku.
Zawdy nadgryzej kuglszrajbry, kiere ci ftosik uprzyjmnie borgnół.
We szynku abo we kafyju nastôwej coby ci dali ibrichny zesel dlô „kamrata, ftory zarôzki sie przikulwitô”.
Kiej zmierznie ci już sie do imyntu łozprôwka ze cudzym chopym, kiej go już môsz pôłnô rzić, psztryknij palcyskóma w dakle. Na napoczniyńcie – we swoji.
Kiej ftosik rachuje we pamiyńci, wywrzeskuj cufalowe ciferki.
Kiej juzaś jedziesz perzółnynaufcugym, windóm we srogszyj asiście, prziciskej wszyjske knefle a ku tymu tańcuj we rytmus muzyki ze lauszprechera. I pamiyntej, coby druknóńć knefel „stop” miyndzy sztokami.
poniedziałek, 24 grudnia 2012
Wilijnô noc...
Bóło to we Wilijô. Suło śniygym i bóło diosecko zimno. Ździebko zetrwało, kiej my ze bracikiym wykulwitali sie ze naszyj „Józefki” ... niy, niy coby my byli na sztajfnych szłapach, chocia deczko my tam przi wieczerzy szlukli, ino niy kcieli my sie ryć choby sorónie nikiej te, co jejim bóło drap, kierzy sie wartko uwijali do szinki lebo szołdry i do sznapsa, a kierym jich zółwizół bóło już cuć. Tómpali my sie tak pomaluśku kole płota łod smyntorza przi „Józefce”, eknyli my sie na zegródki, a iże mieli my ze sia gryfnô halbecka, kcieli my sie zicnóńć kole lałby kaj Józik Gmyrek do kupy ze starym Neumanym, cichtowôł briwy, pulty, cukrówy i inkszo gadzina. Sznuptychlóm ściepnółech ta kupa śniega ze gnotków, bo śniyg przi dźwiyrzach bół ci już łodszałflowany, blyndnółech fónclóm eźli bez cufal ftosik sie sam niy skukoł i już my mieli wlajzować rajn, kiej łoroz słysza zachrapociały głós:
– I cóż wôs sam gizdy pieróńskie prziwlykło?
Wejzdrzołech sie na bracika, ale łón ci przeca takigo sznapsbarytóna niy mô. Kuknółech w lewo, kuknółech we prawo, nikogo żech niy uwidziôł, nó tóż ryja sie do lałby...
– Pytołech cie ciarachu, co wôs sam wlece? Zasik bydzicie słepać ta gorzôła jak zawdy przi szkacie, a niyskorzij to ino bydziecie sie wadzić choby wôs fto ze skory łodziyrôł?
Troszka ci mie to nerwło, dopolóło. Gawca juzaś wele siebie naobkoło, ale nic niy poradza ujzdrzić, żôdnego sam przi nôs niy ma.
– Ustóń gupieć Bogdan – gôdóm do bracika – przeca someś kciôł coby my sam po pastyrce prziszli (bo sie przeca staryj strachosz!) i ta halbecka łobalyli.
– Przeca jô do pieróna nic niy gôdôł – pado mi na to bracik.
Nó nic, niy byda zważowoł, ino deptóm rajn.
– Niy gupiyjcie karlusy, niy tropcie sie. To jô, Kónda, pies łod Józka, coście zaboczyli, iże jô sam côłki czôs wachuja?
Richtik, gawca a przi budzie zicniynty na łogónie Kónda, łoblizuje pychol, ślypiami przewroco i dalić prawi:
– Bół sam tyn mój gospodôrz, wciepnół mi do grotka jakigosik flapsu i myśli, iże mi to przi Wiliji styknie. Kiej ino łón sóm sam przidepto, to mu dziepiyro rzykna, co jô łó niym tak na isto medikuja.
Ździebko mi sie gupio zrobióło, iżech zaboczół, co we Wilijô gadzina – króm możno mojij staryj – gôdô ludzkóm sztimóm i napocznółech do niygo ze inkszyj faski:
– A dyć sie Kónda niy trop, niy starej, przijńdzie Jółzel to ci co ze wilije do garca wciepnie ... a podwiyl co, môsz sam tyn kranc wusztu, kiery my sie ze bracikiym na zagrycha pod mantlym przismycyli. A kiej już my przi tym sóm, to co tyż tak Józkowi kcesz pedzieć?
– Nó, nó tóż moga mu pedzieć, co sam we tyj lałbie, na tym szeslóngu, kiery jejigo starô kôzała sam przitargać – łóna wyrobiała ze tym glacatym pamponiym kiej Gmyrek miôł szychta na noc a jij kôzôł briwy wachować, co to mieli ze flugu wrôcać. Abo ...
– Dej pokoj Kónda, co go tam bydziesz ałfryjgować, jesce go hercszlag chyci abo ji prasknie jakómsik kopyścióm i łostuda gotowo.
Pies napocznół ćkać tyn wuszt, kierych mu wciepnoł do budy, my zasik wartko, coby niy doczkać sie Józka, wysłepali ta halbecka, ale jakosik nóm za tela niy podłajzióła. Możno to skuli tego psigo gôdaniô, pieron wiy.
Tyż my drap potyrali nazôd do dóm a sam już łod proga łobie, staro i moja świekra ze pycholym na nôs:
– Wy gizdy dioseckie, wy łochyntole. Jô zawdy tak sie medikowała po jakiymu ciebie durch sie ślypia blyndujóm i ciyngiym fulosz choby naprany. A tyś na isto, richtik zawdyś bół chycóny. Wdyckiś ino deptôł do szrancku na balkón. Terôzki dziepiyro żech wypokopióła, co tam môsz skukano i gorzôła, i zaobycz jakiejsik piwo.
Co prôwda, to prôwda. Jô richtik na zadku we szrancku, za srogimi krałzami naforantowołech sie pôrã flaszecek (to mi jesce, tyn zwyk, łostoł łod tyj trzecij wojny, łod tego „stanu wojennego”, kiej cowiek musiôł naściubić, co sie ino dało coby ło suchym pysku nie łajziś nynać). Nó ale fto ji to pedziôł? Przecamć wiyrza, iże łod samości by ci to niy wysztudiyrowała.
– A dyć niy górsz sie dziubecku, jô to tam ino dziyrżół skuli gripy, kucanio lebo inkszego choróbska, abo kiej by sam do cia, moja roztomiyło, jakiesik kamratki przilejźli, przikwanckali abo co – gôdóm i gryfnie sie pod fusiskiym lachóm.
– A fto ci tyż to pokôzôł? Przeca świekra niy je tako monter, coby sama to wypokopióła.
– A dyć to mi pedziôł tyn twój basztard, kiery niy poradzi sie doczkać kiej ci sóm nazdô jak mu bydziesz dalszij tyn stary futer łod Majzlinyj dôwôł do jôdła.
Tegoch już niy kciôł suchać i wartko wlejźli my ze bracikiym do małyj izby. Achtliki my już mieli we kabzi (te, co po pastyrce) i ino żech staryj pedziôł, coby nóm narychtowała cosik do jôdła, bo chyciół ci nos głód a i ta szykownie wyziómbióno halbecka tyż we zocy miała pôrã talarków szinki, prawoków we łoccie, abo co tam jesce...
– A dyć Elza, niy dôwejcie jim jesce jodła, bo jak zawdy napocznom niyskorzij we nocy, kiej już prasknóm do prykola, pierdzieć nikiej przeżgany luftbalóng – zaskrzecało cosik ze antryja.
Nic, ino gizdowi byda musiôł łeb ukryńcić. Przeca tyn pieróński basztard, niy dosik iże z rańca nynać niy do, to jesce terôzki mi sam moja Haźbiytka bydzie bańtować. I to przi takich srogich świyntach. Przi Wiliji.
I beztoż tyż latoś dowołech bez côłki rok pozór, coby mi gadzina Godów, nikiej łóńskigo roku, niy popśniyła.
– I cóż wôs sam gizdy pieróńskie prziwlykło?
Wejzdrzołech sie na bracika, ale łón ci przeca takigo sznapsbarytóna niy mô. Kuknółech w lewo, kuknółech we prawo, nikogo żech niy uwidziôł, nó tóż ryja sie do lałby...
– Pytołech cie ciarachu, co wôs sam wlece? Zasik bydzicie słepać ta gorzôła jak zawdy przi szkacie, a niyskorzij to ino bydziecie sie wadzić choby wôs fto ze skory łodziyrôł?
Troszka ci mie to nerwło, dopolóło. Gawca juzaś wele siebie naobkoło, ale nic niy poradza ujzdrzić, żôdnego sam przi nôs niy ma.
– Ustóń gupieć Bogdan – gôdóm do bracika – przeca someś kciôł coby my sam po pastyrce prziszli (bo sie przeca staryj strachosz!) i ta halbecka łobalyli.
– Przeca jô do pieróna nic niy gôdôł – pado mi na to bracik.
Nó nic, niy byda zważowoł, ino deptóm rajn.
– Niy gupiyjcie karlusy, niy tropcie sie. To jô, Kónda, pies łod Józka, coście zaboczyli, iże jô sam côłki czôs wachuja?
Richtik, gawca a przi budzie zicniynty na łogónie Kónda, łoblizuje pychol, ślypiami przewroco i dalić prawi:
– Bół sam tyn mój gospodôrz, wciepnół mi do grotka jakigosik flapsu i myśli, iże mi to przi Wiliji styknie. Kiej ino łón sóm sam przidepto, to mu dziepiyro rzykna, co jô łó niym tak na isto medikuja.
Ździebko mi sie gupio zrobióło, iżech zaboczół, co we Wilijô gadzina – króm możno mojij staryj – gôdô ludzkóm sztimóm i napocznółech do niygo ze inkszyj faski:
– A dyć sie Kónda niy trop, niy starej, przijńdzie Jółzel to ci co ze wilije do garca wciepnie ... a podwiyl co, môsz sam tyn kranc wusztu, kiery my sie ze bracikiym na zagrycha pod mantlym przismycyli. A kiej już my przi tym sóm, to co tyż tak Józkowi kcesz pedzieć?
– Nó, nó tóż moga mu pedzieć, co sam we tyj lałbie, na tym szeslóngu, kiery jejigo starô kôzała sam przitargać – łóna wyrobiała ze tym glacatym pamponiym kiej Gmyrek miôł szychta na noc a jij kôzôł briwy wachować, co to mieli ze flugu wrôcać. Abo ...
– Dej pokoj Kónda, co go tam bydziesz ałfryjgować, jesce go hercszlag chyci abo ji prasknie jakómsik kopyścióm i łostuda gotowo.
Pies napocznół ćkać tyn wuszt, kierych mu wciepnoł do budy, my zasik wartko, coby niy doczkać sie Józka, wysłepali ta halbecka, ale jakosik nóm za tela niy podłajzióła. Możno to skuli tego psigo gôdaniô, pieron wiy.
Tyż my drap potyrali nazôd do dóm a sam już łod proga łobie, staro i moja świekra ze pycholym na nôs:
– Wy gizdy dioseckie, wy łochyntole. Jô zawdy tak sie medikowała po jakiymu ciebie durch sie ślypia blyndujóm i ciyngiym fulosz choby naprany. A tyś na isto, richtik zawdyś bół chycóny. Wdyckiś ino deptôł do szrancku na balkón. Terôzki dziepiyro żech wypokopióła, co tam môsz skukano i gorzôła, i zaobycz jakiejsik piwo.
Co prôwda, to prôwda. Jô richtik na zadku we szrancku, za srogimi krałzami naforantowołech sie pôrã flaszecek (to mi jesce, tyn zwyk, łostoł łod tyj trzecij wojny, łod tego „stanu wojennego”, kiej cowiek musiôł naściubić, co sie ino dało coby ło suchym pysku nie łajziś nynać). Nó ale fto ji to pedziôł? Przecamć wiyrza, iże łod samości by ci to niy wysztudiyrowała.
– A dyć niy górsz sie dziubecku, jô to tam ino dziyrżół skuli gripy, kucanio lebo inkszego choróbska, abo kiej by sam do cia, moja roztomiyło, jakiesik kamratki przilejźli, przikwanckali abo co – gôdóm i gryfnie sie pod fusiskiym lachóm.
– A fto ci tyż to pokôzôł? Przeca świekra niy je tako monter, coby sama to wypokopióła.
– A dyć to mi pedziôł tyn twój basztard, kiery niy poradzi sie doczkać kiej ci sóm nazdô jak mu bydziesz dalszij tyn stary futer łod Majzlinyj dôwôł do jôdła.
Tegoch już niy kciôł suchać i wartko wlejźli my ze bracikiym do małyj izby. Achtliki my już mieli we kabzi (te, co po pastyrce) i ino żech staryj pedziôł, coby nóm narychtowała cosik do jôdła, bo chyciół ci nos głód a i ta szykownie wyziómbióno halbecka tyż we zocy miała pôrã talarków szinki, prawoków we łoccie, abo co tam jesce...
– A dyć Elza, niy dôwejcie jim jesce jodła, bo jak zawdy napocznom niyskorzij we nocy, kiej już prasknóm do prykola, pierdzieć nikiej przeżgany luftbalóng – zaskrzecało cosik ze antryja.
Nic, ino gizdowi byda musiôł łeb ukryńcić. Przeca tyn pieróński basztard, niy dosik iże z rańca nynać niy do, to jesce terôzki mi sam moja Haźbiytka bydzie bańtować. I to przi takich srogich świyntach. Przi Wiliji.
I beztoż tyż latoś dowołech bez côłki rok pozór, coby mi gadzina Godów, nikiej łóńskigo roku, niy popśniyła.
niedziela, 23 grudnia 2012
Stareczka....
Wiycie, zawdy, kiej już wartko tómpióm świynta, kiej ludzie rychtujóm sie na Gody, spóminajóm mi sie roztomajte fale, belóntajóm sie po palicy cufale ze skorzyjszych lôt, spóminki tego, co bóło szykownistego we naszym żywobyciu ale i tyż ku tymu to, co niy zawdy bóło tak szczysne jakby mógło być.
Jakech rychtowoł sie do tyj latośnyj Wiliji, toch jesce kajsik wynuchtoł gryfne sztrofki Łojca Franciszka Czarnowskiego, kiere mi sam terôzki tyż do tych spóminków gynał sztimujóm. Posuchejcie ino:
„Czekając, kiedy wzejdzie wigilijna gwiazda
Do wpół zmarzniętej szyby przywarł chłopiec mały.
Patrzył - zimowe ptaki wracały do gniazda,
Jakby tego wieczoru też świętować chciały.
Niegdyś gwiazda z Betlejem mędrców prowadziła,
Dziś znak daje, by zasiąść do świętej wieczerzy,
By biel opłatka ludzkie waśnie pogodziła,
A w sercu znów zamieszkał Ten, co "w żłobie leży".
Chwila jedna! Przy tobie nikną odległości,
Co szare - zmienia się w odświętne, tajemnicze.
Daj nam więcej dni takich, spragnionych miłości,
Niech świat przy żłóbku Twoim odmienia oblicze.”
A kajniykaj moge być taki cufal, ło kierym przodzij blank niy kciołech sam rzondzić ale tak mi sie to jakosik wszyjsko sknołtlowało, pometlało i ... przeca chnet Wilijô. Trza, kôżdy musi być rôd, musi doczkać na ta piyrszô gwiôzdka a niyskorzij na Dziecióntko ze uciechóm. Chocia ... spómnioł mi sie sam jedyn fal jesce ze łóńskigo roka. Tak jakosik kole mojigo familoka miyszkała chnet łod zawdy starô Pióntkowo (już ji sie zemrziło latoś, tak jak i mojimu kamratowi Zidze). Zawdy nóm wszyjskim łozprawiała ło swojim synku i jeji niywiôstce. Jakie to łóni majóm darzyni, jak jejim zawdy krzotek sro. Gryfne pomiyszkanie majóm, lajstli sie ałtok szykowny, pelcmantle, jakiesik tam kino dómowe i co tam jesce poradziyli same lajstnóńć. Jejich synek tyż miôł wszyjskigo aże tela, coby jimu inksze dziecka śmieli ino zowiścić. Razinku – kiejech śnióm łóńskigo roka gôdôł – rychtowała sie do Wiliji i Godów. Łozprawiała mi Łóna, co tyż to przirychtuje, uwarzi, naparszczy na te świynta dlô côłkij swojij familiji.
Łostatni tydziyń skorzij Godów (Wilijo trefióła wtynczôs we strzoda) wypucowała gynał côłkie pomiyszkanie, wysztiglowała wszyjsko, wygarniyrowała łobie izby; na stół pokładła nowy tisztuch, we łoknie blydowôł jagwyntkranc. We pyndziałek napoczła ci już rychtować wszyjsko, co miało być do jôdła. Kaper już sie trowiół we citrółnie i cebuli. We wtorek upiykła kranckuchyn, zista, kołocz ze posypkóm. Uwarziła makówki, narychtowala sie już pakopie na siymioniotka, zatónkała piernik (pasternak już tyż przodzij sie spatrzała) na ta moczka. Nó, wszyjsko już bóło zapniynte na łostani knefel, coby nic niy trza bóło majtać na łostatni driker. Na tôrgu lajstła sie srogi krisbaum, kiery bół chnet do gipsdeki i ino łón musiôł doczkać do samyj Wiliji, bo – nikiej to sam u nôs na Ślónsku jes we zwyku – chojna sztafirować, garnirować musi łojciec; u nij to trefiyło na jeji synka, kiery miôł na sóm łostatek wtyknóńć na samym wiyrchu tyj jedli szpica. Tak jakosik trefiyło coch sie z Pióntkowóm spichnół dziepiyro kole Trzech Króli kiej szła łod jeji brifkastli ze gryfnóm postkartóm.
– Dzisz Ojgyn, kuknij! A dyć moje dziecka, mój synek ze jejigo babeczkóm przecamć łó mie festelnie boczóm, niy przepómnóm ło mie, pra? Môsz, poczytej, bo jô sam niy móm bryli przi sia i niy poradza sie doczkać kiej przijńda do chałpy. Nó, tóż ji na tyj siyni czytóm a tam na tyj szkartce jes naszkryflane ino tela:
„Wesołych Świónt” i szczysnego Nowygo Roku” – winszuje syn Ignac ze familijóm”. I jesce tak we winklu doszrajbowane: „Pofurgli my do Egiptu, bo sam u nôs jes festelnie zimno i nóm do kupy ze maluśkim Karlikiym tyż sie jakiesik łoddychniyńcie przinoleżi”.
– Dobre dziecka, dobre – raduje sie Pióntkowô. – Majóm mie we zocy, majóm reszpekt dlô staryj mamulki.
I poszła dalszij, a jô sie niy łopowożół spytać jak jeji ta Wilijo i te Dziecióntko we samóści śleciało.
A śniyg durch suje i suje, i jes corôz cichszij, i zdowo sie , iże łod Kosmalowych rybników, bez pole, bez łobalóny sztalwerk ze „Kościuszki”, bez familokowe place ze chlywikami i klopsztangami, bez góry, kaj na Gody niy łostało żôdne pranie, pod zamarzniyntymi łoknóma stary Utopek blank po ćmoku wisko swoja kolynda:
Nynej se Dzieciónteczko,
Moja perełko.
Nynej umiłowane
Moji pieścidełko.
Nynej se Dzieciónteczko,
Nynej se nynej.
A ty Mu Hanysku
Kolynda śpiywej.
Nynej se Jezusku
Nynej se nynej,
A ty Mu Hanysku
Gryfnie zaśpiywej!
Śpiywej Mu po cichuśku,
Mały Hanysku.
Ło gwiôzdkach, co wysoko
Na niybie blyscóm.
Śpiywej Mu Hanysku,
Przeca ty umisz.
Śpiywej po naszymu
Łón cie rozumi.
Śpywej Mu Hanysku,
Przeca ty umisz.
Śpywej Mu po ślónsku
Łón cie rozumi...*
Ojgyn z Pnioków
* Tekst kolędy na melodię „Lulajże Jezuniu” - autor: Bogdan Dzierżawa
Jakech rychtowoł sie do tyj latośnyj Wiliji, toch jesce kajsik wynuchtoł gryfne sztrofki Łojca Franciszka Czarnowskiego, kiere mi sam terôzki tyż do tych spóminków gynał sztimujóm. Posuchejcie ino:
„Czekając, kiedy wzejdzie wigilijna gwiazda
Do wpół zmarzniętej szyby przywarł chłopiec mały.
Patrzył - zimowe ptaki wracały do gniazda,
Jakby tego wieczoru też świętować chciały.
Niegdyś gwiazda z Betlejem mędrców prowadziła,
Dziś znak daje, by zasiąść do świętej wieczerzy,
By biel opłatka ludzkie waśnie pogodziła,
A w sercu znów zamieszkał Ten, co "w żłobie leży".
Chwila jedna! Przy tobie nikną odległości,
Co szare - zmienia się w odświętne, tajemnicze.
Daj nam więcej dni takich, spragnionych miłości,
Niech świat przy żłóbku Twoim odmienia oblicze.”
A kajniykaj moge być taki cufal, ło kierym przodzij blank niy kciołech sam rzondzić ale tak mi sie to jakosik wszyjsko sknołtlowało, pometlało i ... przeca chnet Wilijô. Trza, kôżdy musi być rôd, musi doczkać na ta piyrszô gwiôzdka a niyskorzij na Dziecióntko ze uciechóm. Chocia ... spómnioł mi sie sam jedyn fal jesce ze łóńskigo roka. Tak jakosik kole mojigo familoka miyszkała chnet łod zawdy starô Pióntkowo (już ji sie zemrziło latoś, tak jak i mojimu kamratowi Zidze). Zawdy nóm wszyjskim łozprawiała ło swojim synku i jeji niywiôstce. Jakie to łóni majóm darzyni, jak jejim zawdy krzotek sro. Gryfne pomiyszkanie majóm, lajstli sie ałtok szykowny, pelcmantle, jakiesik tam kino dómowe i co tam jesce poradziyli same lajstnóńć. Jejich synek tyż miôł wszyjskigo aże tela, coby jimu inksze dziecka śmieli ino zowiścić. Razinku – kiejech śnióm łóńskigo roka gôdôł – rychtowała sie do Wiliji i Godów. Łozprawiała mi Łóna, co tyż to przirychtuje, uwarzi, naparszczy na te świynta dlô côłkij swojij familiji.
Łostatni tydziyń skorzij Godów (Wilijo trefióła wtynczôs we strzoda) wypucowała gynał côłkie pomiyszkanie, wysztiglowała wszyjsko, wygarniyrowała łobie izby; na stół pokładła nowy tisztuch, we łoknie blydowôł jagwyntkranc. We pyndziałek napoczła ci już rychtować wszyjsko, co miało być do jôdła. Kaper już sie trowiół we citrółnie i cebuli. We wtorek upiykła kranckuchyn, zista, kołocz ze posypkóm. Uwarziła makówki, narychtowala sie już pakopie na siymioniotka, zatónkała piernik (pasternak już tyż przodzij sie spatrzała) na ta moczka. Nó, wszyjsko już bóło zapniynte na łostani knefel, coby nic niy trza bóło majtać na łostatni driker. Na tôrgu lajstła sie srogi krisbaum, kiery bół chnet do gipsdeki i ino łón musiôł doczkać do samyj Wiliji, bo – nikiej to sam u nôs na Ślónsku jes we zwyku – chojna sztafirować, garnirować musi łojciec; u nij to trefiyło na jeji synka, kiery miôł na sóm łostatek wtyknóńć na samym wiyrchu tyj jedli szpica. Tak jakosik trefiyło coch sie z Pióntkowóm spichnół dziepiyro kole Trzech Króli kiej szła łod jeji brifkastli ze gryfnóm postkartóm.
– Dzisz Ojgyn, kuknij! A dyć moje dziecka, mój synek ze jejigo babeczkóm przecamć łó mie festelnie boczóm, niy przepómnóm ło mie, pra? Môsz, poczytej, bo jô sam niy móm bryli przi sia i niy poradza sie doczkać kiej przijńda do chałpy. Nó, tóż ji na tyj siyni czytóm a tam na tyj szkartce jes naszkryflane ino tela:
„Wesołych Świónt” i szczysnego Nowygo Roku” – winszuje syn Ignac ze familijóm”. I jesce tak we winklu doszrajbowane: „Pofurgli my do Egiptu, bo sam u nôs jes festelnie zimno i nóm do kupy ze maluśkim Karlikiym tyż sie jakiesik łoddychniyńcie przinoleżi”.
– Dobre dziecka, dobre – raduje sie Pióntkowô. – Majóm mie we zocy, majóm reszpekt dlô staryj mamulki.
I poszła dalszij, a jô sie niy łopowożół spytać jak jeji ta Wilijo i te Dziecióntko we samóści śleciało.
A śniyg durch suje i suje, i jes corôz cichszij, i zdowo sie , iże łod Kosmalowych rybników, bez pole, bez łobalóny sztalwerk ze „Kościuszki”, bez familokowe place ze chlywikami i klopsztangami, bez góry, kaj na Gody niy łostało żôdne pranie, pod zamarzniyntymi łoknóma stary Utopek blank po ćmoku wisko swoja kolynda:
Nynej se Dzieciónteczko,
Moja perełko.
Nynej umiłowane
Moji pieścidełko.
Nynej se Dzieciónteczko,
Nynej se nynej.
A ty Mu Hanysku
Kolynda śpiywej.
Nynej se Jezusku
Nynej se nynej,
A ty Mu Hanysku
Gryfnie zaśpiywej!
Śpiywej Mu po cichuśku,
Mały Hanysku.
Ło gwiôzdkach, co wysoko
Na niybie blyscóm.
Śpiywej Mu Hanysku,
Przeca ty umisz.
Śpiywej po naszymu
Łón cie rozumi.
Śpywej Mu Hanysku,
Przeca ty umisz.
Śpywej Mu po ślónsku
Łón cie rozumi...*
Ojgyn z Pnioków
* Tekst kolędy na melodię „Lulajże Jezuniu” - autor: Bogdan Dzierżawa
sobota, 22 grudnia 2012
Wilijne wóniôczki ....
Wilijô ... cheba nôjszykowniyjszy dziyn we tym pónbóczkowym kalydôrzu. Tyn dziyń nôjbarzij sie możno we żywobyciu pamiyntô. A mie, to Wilijô kupluje sie zawdy ze roztomajtymi wóniôczkami ... kiej sie ino spómna jakosik ważnô (dló mie) Wilijô to zawdy móm we nocholu wónianie....
Moja piyrszô Wilijô, ftorô już gynał bocza (bółech możno piyńć-szejść lôt stary). Szykownisto jedla ugarnirowanô glaskuglami, janielskimi wosami, alóminiannóm lametóm. Kajniykaj powtykane, prziprzóngniynte świycki, wiszóm tyż na nij bómbóny, pierniki, glancowane futermyjloki i – dló nôs ze bracikiym nôjsrogszô uciecha – wónderkerce, znacy zimne łognie. Ku tymu pod tóm chojnóm farbisto papyndeklowô betlyjka kupiónô bez Mamulka u starego Frąckowiaka na Krziżowyj, ftorô niyskorzij my poskłôdali do kupy ze Łojcym.
I wszandy wónianie apluzinami i citrółnami. Ja, wteda we piyńćdziesióntych latach szło je erbnóńć, choby ino ze „unrapakytów” abo tyż łod familijantów zeza granicy (ze Miymiec lebo Ynglandu skany niyftore wojôki niy wrôcali sie nazôd do dóm). Niy parszczónym kaperym, tyż niy makówkami, moczkóm abo siymióniôtkóm ale wóniało wszandy apluzinami i ... smóndym ze tych zimnych łogni, wónderkerców.
Ślecieli trzi-śtyry lata (niy poradza terôzki tego zmiarkować) i juzaś Wilijô. Ale blank inkszô. Już niy szmektne wóniôczki łod jôdła, chojny, świycek ale cuch. Tatulek mieli tego łoszkliwego „raka” i wszandy bóło czuć tym choróbskiym. Ja, capióło choróbskiym, chocia my ze bracikiym nic sie niy sprawowali. Taki ci jankor ino bół wszandy, cuło sie jak ta śmiyrtka krajzuje i tyn .... cuch, sztich tego choróbska. Na bezrok, we marcu Tatulka już snami niy bóło.
Zatym juzaś Wilije mynij abo barzij szczysne. Możno niy tak bogate jak terôzki, ale zawdy szło wywóniać nasze ślónske jôdło. Parszczóny na maśle (skorzij na margarinie abo ceresie) kaper, wóniôczka świyżo upieczónego kołocza a ku tymu na isto szmektne wónianie zupy grzibowyj do kupy ze rybnóm. Kajniykaj we siyni cióngło uwarzónóm kiszónóm kapustóm ze grzibami. To, co szło przed i przi Wiliji wywóniać łostowało na lata we boczyniu.
Niyskorzij żyniacka i piyrszô moja Wilijô na wsi, u szwigrów. Łod dwiuch dnioszków wóniało we izbach świyżóm jedlóm, ftorô sióngała aże do gipsdeki i sianym. Ale nôjbarzij mi ci uwiónzgłó we pamiyńci wónianie wandzónki. Szwigerfater bół masôrzym i u niygo na Gody musieli być swojske wuszty, wandzónki i co tam jesce. Tatulek mojij Elzy rychtowôł to wszyjsko już dwa-trzi tydnie skorzij ale, iże miôł tyn swój wyndzok na górze, po wszyjskich ci izbach cióngło smóndym, ftory bół zapowiydzióm masnych maszketów. A i łostało mi do terôzka wónianie łociypki słómy, ftorô styrcała we winklu paradnyj izby ku srogij zocy i reszpektu dlô chleba. Na stole tyż styrcôł jedyn frajny talyrz na przidawek tela, co niy dlô zabamóncónygo, zapodziónego i głodnygo wandrusa ale – jak to tuplikowała elzino Starecka Bolcia – dlô samygo Pónbóczka. Bo tyż festnie ważnym zwykiym bóło akuratne zasztrabowanie dźwiyrzy, coby bez jakisik cufal do côłkigo łobyjńścio niy wlazowała, niy wryła sie biyda. Ale wteda tym tuplym na blank dugo łostowała wóniôczka.
Jednego roka zakciôło ci nóm sie ze mojóm Elzóm wykludzić na Gody i Zilwestra do Uheroków, do Budapesztu. Tam tyż Gody sóm fajerym, kiery kupluje ludzi wszyjskich religiów a i ku tymu tych, ftorych sie mianuje „miyłośnikóma świónt” a kierzy niy prziwiónzywajóm k’tymu wôgi żôdnyj kónfesyji. Tydnie skorzij Godów mianuje sie podle raje: papiórzannym, brónotnym, strzybnym i goldowym. We goldowo niydziela ludzie króm sprzóntaniô, schrónianio tyrajóm po sklepach za sprawónkami, i coby sie na łostatek lajstnóńć chojna nó, terôzki to już ino plastikowô. Ale wszandy wóniało takim ichnim narodnym maszkytym „szalocurym”, takimi pralinkóma, kónfektóma nafolowanymi łorzechowym, marcipanowym, wanilijowym dzióniym. We hotylu „Budapešt” (kaj my dwa tydnie miyszkali) wóniało ci jesce festelnie makowo-łorzechowóm sztrudlóm, ichnim kranckuchym, skwarzónym gusiokiym i madziarskim wywołanym na côłki świat winym zorty „Tokaj”. Do samyj wieczerzy wilijnyj szynkowali nóm jesce zupa rybno ze siedmiuch zortów fiszy, rozinami i côłkimi kirszami. Wóniało fajniście ale ... coby mi to smakowało ....
Wartko ślecieli latka, umrziła moja Mamulka i mój szwigerfater, elziny Łojciec. Świekra przekludziyła sie dó nôs do Chorzowa ale niy poradzióła ci sie sam do Jeji nowygo pomiyszkaniô przibadać. Jak ci to móndroki gôdajóm: przeca niy lza przeflancować starych stromów. Sakóm-pakóm uzdali my ze mojóm Elzóm, co na Gody i Zilwestra 1996 roka wykludzymy sie do Krynicy. Wyjechać fórt na friszny luft, daleko łod jankornych spómniyń .... coby sie do sia przibadać. Tam, we tyj Krynicy, we szykownym pynzjónacie mieli my ci narychtowanô Wilijô, wieczerzô wilijno. Szykowniście wónióncô chojna, jedla garniyrowanô jak wszandy srogimi glaskuglóma, lampeckóma (świycek przeca już żôdyn niy płużi), roztomajtymi bóntymi szlajfami, papiyrzannymi lyńcuchami i cym tam jesce. Wieczerzô wilijnô jak wszandy tela, co na isto niy poradza sie spómnieć wonianiô jôdła jake ci nóm tam narychtowali. Ale łostała jedna wóniaczka. Już po wieczerzy (szlus bół kajsik kole łósmyj na wieczór, bo przeca te dziołchy, kiere tam bedinowali, tyż mieli swoji familije) ta nôjważniyjszô kucharyjo naciepała do pieca na gluta, ftorô już ino ledwa sie miziyła, mocka chabinków i pyrści, coby bez côłko noc wóniało lasym i fojerkowym smyndym. I tyn smónd cióngnół ci sie za nami aże do Chorzowa. Wtynczôs tyż ta moja nieboszczka Świekra piyrszy rółz łod pôruch miesiyncy sama sie łozwała i rzykła gryfniste słówecka, iże wszandy gryfnie ale dóma nôjlepszij.
I szłoby sam jesce mocka wóniaczków spóminać ale same to przeca miarkujecie i boczycie, bo przeca kôżdy snos mo te swoji łod malyńkości, łod dzieckowych lôt umiyłowanie wóniaczki, ftore kuplujóm sie ino ze Godami, ze Wilijóm.
Moja piyrszô Wilijô, ftorô już gynał bocza (bółech możno piyńć-szejść lôt stary). Szykownisto jedla ugarnirowanô glaskuglami, janielskimi wosami, alóminiannóm lametóm. Kajniykaj powtykane, prziprzóngniynte świycki, wiszóm tyż na nij bómbóny, pierniki, glancowane futermyjloki i – dló nôs ze bracikiym nôjsrogszô uciecha – wónderkerce, znacy zimne łognie. Ku tymu pod tóm chojnóm farbisto papyndeklowô betlyjka kupiónô bez Mamulka u starego Frąckowiaka na Krziżowyj, ftorô niyskorzij my poskłôdali do kupy ze Łojcym.
I wszandy wónianie apluzinami i citrółnami. Ja, wteda we piyńćdziesióntych latach szło je erbnóńć, choby ino ze „unrapakytów” abo tyż łod familijantów zeza granicy (ze Miymiec lebo Ynglandu skany niyftore wojôki niy wrôcali sie nazôd do dóm). Niy parszczónym kaperym, tyż niy makówkami, moczkóm abo siymióniôtkóm ale wóniało wszandy apluzinami i ... smóndym ze tych zimnych łogni, wónderkerców.
Ślecieli trzi-śtyry lata (niy poradza terôzki tego zmiarkować) i juzaś Wilijô. Ale blank inkszô. Już niy szmektne wóniôczki łod jôdła, chojny, świycek ale cuch. Tatulek mieli tego łoszkliwego „raka” i wszandy bóło czuć tym choróbskiym. Ja, capióło choróbskiym, chocia my ze bracikiym nic sie niy sprawowali. Taki ci jankor ino bół wszandy, cuło sie jak ta śmiyrtka krajzuje i tyn .... cuch, sztich tego choróbska. Na bezrok, we marcu Tatulka już snami niy bóło.
Zatym juzaś Wilije mynij abo barzij szczysne. Możno niy tak bogate jak terôzki, ale zawdy szło wywóniać nasze ślónske jôdło. Parszczóny na maśle (skorzij na margarinie abo ceresie) kaper, wóniôczka świyżo upieczónego kołocza a ku tymu na isto szmektne wónianie zupy grzibowyj do kupy ze rybnóm. Kajniykaj we siyni cióngło uwarzónóm kiszónóm kapustóm ze grzibami. To, co szło przed i przi Wiliji wywóniać łostowało na lata we boczyniu.
Niyskorzij żyniacka i piyrszô moja Wilijô na wsi, u szwigrów. Łod dwiuch dnioszków wóniało we izbach świyżóm jedlóm, ftorô sióngała aże do gipsdeki i sianym. Ale nôjbarzij mi ci uwiónzgłó we pamiyńci wónianie wandzónki. Szwigerfater bół masôrzym i u niygo na Gody musieli być swojske wuszty, wandzónki i co tam jesce. Tatulek mojij Elzy rychtowôł to wszyjsko już dwa-trzi tydnie skorzij ale, iże miôł tyn swój wyndzok na górze, po wszyjskich ci izbach cióngło smóndym, ftory bół zapowiydzióm masnych maszketów. A i łostało mi do terôzka wónianie łociypki słómy, ftorô styrcała we winklu paradnyj izby ku srogij zocy i reszpektu dlô chleba. Na stole tyż styrcôł jedyn frajny talyrz na przidawek tela, co niy dlô zabamóncónygo, zapodziónego i głodnygo wandrusa ale – jak to tuplikowała elzino Starecka Bolcia – dlô samygo Pónbóczka. Bo tyż festnie ważnym zwykiym bóło akuratne zasztrabowanie dźwiyrzy, coby bez jakisik cufal do côłkigo łobyjńścio niy wlazowała, niy wryła sie biyda. Ale wteda tym tuplym na blank dugo łostowała wóniôczka.
Jednego roka zakciôło ci nóm sie ze mojóm Elzóm wykludzić na Gody i Zilwestra do Uheroków, do Budapesztu. Tam tyż Gody sóm fajerym, kiery kupluje ludzi wszyjskich religiów a i ku tymu tych, ftorych sie mianuje „miyłośnikóma świónt” a kierzy niy prziwiónzywajóm k’tymu wôgi żôdnyj kónfesyji. Tydnie skorzij Godów mianuje sie podle raje: papiórzannym, brónotnym, strzybnym i goldowym. We goldowo niydziela ludzie króm sprzóntaniô, schrónianio tyrajóm po sklepach za sprawónkami, i coby sie na łostatek lajstnóńć chojna nó, terôzki to już ino plastikowô. Ale wszandy wóniało takim ichnim narodnym maszkytym „szalocurym”, takimi pralinkóma, kónfektóma nafolowanymi łorzechowym, marcipanowym, wanilijowym dzióniym. We hotylu „Budapešt” (kaj my dwa tydnie miyszkali) wóniało ci jesce festelnie makowo-łorzechowóm sztrudlóm, ichnim kranckuchym, skwarzónym gusiokiym i madziarskim wywołanym na côłki świat winym zorty „Tokaj”. Do samyj wieczerzy wilijnyj szynkowali nóm jesce zupa rybno ze siedmiuch zortów fiszy, rozinami i côłkimi kirszami. Wóniało fajniście ale ... coby mi to smakowało ....
Wartko ślecieli latka, umrziła moja Mamulka i mój szwigerfater, elziny Łojciec. Świekra przekludziyła sie dó nôs do Chorzowa ale niy poradzióła ci sie sam do Jeji nowygo pomiyszkaniô przibadać. Jak ci to móndroki gôdajóm: przeca niy lza przeflancować starych stromów. Sakóm-pakóm uzdali my ze mojóm Elzóm, co na Gody i Zilwestra 1996 roka wykludzymy sie do Krynicy. Wyjechać fórt na friszny luft, daleko łod jankornych spómniyń .... coby sie do sia przibadać. Tam, we tyj Krynicy, we szykownym pynzjónacie mieli my ci narychtowanô Wilijô, wieczerzô wilijno. Szykowniście wónióncô chojna, jedla garniyrowanô jak wszandy srogimi glaskuglóma, lampeckóma (świycek przeca już żôdyn niy płużi), roztomajtymi bóntymi szlajfami, papiyrzannymi lyńcuchami i cym tam jesce. Wieczerzô wilijnô jak wszandy tela, co na isto niy poradza sie spómnieć wonianiô jôdła jake ci nóm tam narychtowali. Ale łostała jedna wóniaczka. Już po wieczerzy (szlus bół kajsik kole łósmyj na wieczór, bo przeca te dziołchy, kiere tam bedinowali, tyż mieli swoji familije) ta nôjważniyjszô kucharyjo naciepała do pieca na gluta, ftorô już ino ledwa sie miziyła, mocka chabinków i pyrści, coby bez côłko noc wóniało lasym i fojerkowym smyndym. I tyn smónd cióngnół ci sie za nami aże do Chorzowa. Wtynczôs tyż ta moja nieboszczka Świekra piyrszy rółz łod pôruch miesiyncy sama sie łozwała i rzykła gryfniste słówecka, iże wszandy gryfnie ale dóma nôjlepszij.
I szłoby sam jesce mocka wóniaczków spóminać ale same to przeca miarkujecie i boczycie, bo przeca kôżdy snos mo te swoji łod malyńkości, łod dzieckowych lôt umiyłowanie wóniaczki, ftore kuplujóm sie ino ze Godami, ze Wilijóm.
piątek, 21 grudnia 2012
Dziecka i jejich Dziecióntko
Niyftorym te Dziecióntko cosik tam pod jedla wciepło, niyftorym niy, ale wszyjskie sómy rade, iże te świynta byli, byli ... i mómy je zbyte, forbaj. Nó ale możno ci i niy wszyjskim te Dziecióntko wciepło jaki gyszynk. Możybnie bóło i tak :
Letko suje śniyg. Nie ma takigo ziómbu nikiej dôwnij bywało. Przi chlywikach, kole klopsztangi zicło sie poruch bajtli. Zmarzniynte palcyska trzimióm pod parzóm abo we jejich kabzach, kragle ze jaklów styrcóm, na gowach fto tam co mô: pitówa, kaja, lebo magiyrka abo sztrikowano mycka. Gody, jes już dobrze po Mikołôju, ale niy idzie u tych najduchów ujzdrzić jakisik uciechy, chocia sie tam i deczko chichrajóm, chocia zgobióm i wyrobiajóm, jak to dziecka. Jakisik ino jankor na jejich ufifranych licach widać. Prziszli cheba ze bany kaj wóngle zbiyrajóm, coby je niyskorzij skalić, bo na te złocioki to cio i niyjedna jejich Mamulka doczkać sie niy poradzi.
Tyn nôjsrogszy, kiery reskiyruje tóm côłkóm czelodkóm we naszych familokach na Pniokach – mianuje sie Erich. Do kupy śniym zawdy tyrajóm dwa braciki: Jółzel i Tyjo. Szczwôrty to Hanzlik łod Majzlinyj, ftory śnich nôjlepszejszy jes we szkole, we „siedymnôstce” kaj wszyjskie – kiej ino niy pyndalujóm na bana lebo na hołda – muszóm jesce pora lôt łamzić. Zawdy przi nich tyro Haźbiytka łod Góminiorki, bo mô jich nôjbarzij rada skiż tego, iże łóne jedne sie ze jeji ryżych kudłów i szpotlawyj szłapy niy chichrajóm. Ale tyż beztóż, to ci jeji kamratki przezywajóm jóm chopcula.
Jedyn wyjmnół sznita ze margarinóm z kabzy, przekroł na śtyry tajle i tak blank pomaluśku, coby na dugszij stykło, mamlajóm łóne te suche skórki.
– A jô to bych kciôł rółz tak sie richtik naćkać wusztu ze zymftym, dobrô żymła ku tymu i wranego tyju – pado jedyn śnich, cheba Jółzel.
– Wiycie – pado drugi, kierymu Tyjo dali na krzcie – łóńskigo roku to u naszych sómsiôdów bół richticzny Mikołôj ze takim dupnym miechym na gyszynki. Siedzioł ci Łón u Sodłóniów dobre śtyry godziny. Jejich bajtle wiskali kolyndy a niyskorzij chichrali sie choby jejich fto ze skory łodziyrôł.
– U mie tyż rółz abo dwa bół Mikołôj do kupy ze dziobłami, cherubinkóma, nó i śmiertkóm. Nale to bóło dôwno i dostołech ino mietłóm abo próntkym po rzici i hasio mi nasuli do zoki – zadufoł sie tyn dugi Erich.
– Co sam machlujecie? Ło czym łozprawiôcie? – pedziała Haźbiytka, ftorô dziepiyro terôzki jich dojzdrzała i ku nim sie przikludziyła.
– E tam. Nic niy działómy, gôdómy sie tak ło bele czym – rzyknół Handzlik.
– A jô, to bych tak kciôł dostać tako wielgo tyta apluzinów, jakosik szokulada do tego i możno jako gracka. Rebulik abo tako gracka do kómputra.
– Na co ci gupolu gracka do kómputra, kiej go ni môsz – sorknół Erich, wycióng ze kabzy cygareta, fyrcok i kciôł zakurzić.
– Niy fandzol. Bo kiejbych tako gracka miôł, poszoł bych sie do „siedymnôstki” do tyj szule łod dyrechtora Gmyrka abo do kafyjki na Pniokach kole urzyndu, przi arbajtsamcie, i tam bych sie ździebko pogrôł. Tam jes ciepło, a jak jes pani łod polskigo, to i tyjki jakisik możno szluknóńć.
– A jô, to bych kciała jako gryfno pupa, Barbi i coby zawdy we chałpie ciepło bóło, coby Mamulka niy musieli na wónglu szporować – po cichyśku gôdô Haźbiytka a ślypia ji sie blyscóm, choby miała płaczki po licach puścić.
– A ty czamu nic niy gôdôsz, Handzlik? Nic byś niy kciôł?
– A dyć cobych niy miôł kcieć ? Jô bych kciôł jakiesik nowe szczewiki i galoty. A i jakla jakosik by sie zdała, bo ta kiero Mamulka przismycyli ze OPS-u, to jes na modszego bracika i na mie je za knap. A tak na isto to bych tak kciôł, coby mi Dziecióntko take nowe szlyndzuchy prziniysło, abo klepki na kierych bych móg poszusować jak pojadymy na „zielóno szkoła”. Inksze przecamć dziecka to majóm take gryfne narty, szlyndzuchy i take tam bele co, iże jô to ino na tych dupnych reklamach ze „Hita” uwidziôł.
I tak sie dziecka łozprawiali aże sie ćma zrobióło. Kôżde cosik tam jesce rzykło, wypokopióło, cosik tam wyśtudiyrowało, co jimu sie we śniku uwidziało, a co ci inksze dziecka majóm. Bo to przeca szli świynta, Gody i Dziecióntko. Bo to, iże Mikołôj jich niy nawiydziół, to możno skuli tego, co niy bóło za tela śniega i Łón niy poradziół sam do Chorzowa, na Pnioki ze tymi lelynióma przifurgnóńć, choby te diosecke, sroge cerwióne auto na ftorym jas nasztrajchowano Cocas-Cola i ciyngiym śpiywajóm na côłki karpyntel: „ ... już sóm świynta, już sóm świynya ...” (i tak aże do poły stycznia).
Nale Dziecióntko – przeca to na katyjmusie zawdy kapelónek gôdôł – przeca niy zaboczy ło biydnych dzieckach, prôwda. Przeca Łóne wszyjsko gynał ujzdrzi, wszandy kuknie to pewnikiym i tych pniokowych bajtli spomiarkuje, coby łóne niy łostali same. A możno to ino katychetki i kapelónki tak fandzolóm a gynał miarkujóm, co biydokowi zawdy wiater we łocy dmucho i ... na tablet jim nic niy wciepnie przi Wiliji.
Ale Gody, świynta ślecieli, przekulwitali sie już, tómpie już Trzech Króli a te Dziecióntko do tych chudobnych dziecek – jak zawdy – zółwizół niy latoś niy trefióło .... możno i Jimu bóło do tych dziecek niy po dródze?
Letko suje śniyg. Nie ma takigo ziómbu nikiej dôwnij bywało. Przi chlywikach, kole klopsztangi zicło sie poruch bajtli. Zmarzniynte palcyska trzimióm pod parzóm abo we jejich kabzach, kragle ze jaklów styrcóm, na gowach fto tam co mô: pitówa, kaja, lebo magiyrka abo sztrikowano mycka. Gody, jes już dobrze po Mikołôju, ale niy idzie u tych najduchów ujzdrzić jakisik uciechy, chocia sie tam i deczko chichrajóm, chocia zgobióm i wyrobiajóm, jak to dziecka. Jakisik ino jankor na jejich ufifranych licach widać. Prziszli cheba ze bany kaj wóngle zbiyrajóm, coby je niyskorzij skalić, bo na te złocioki to cio i niyjedna jejich Mamulka doczkać sie niy poradzi.
Tyn nôjsrogszy, kiery reskiyruje tóm côłkóm czelodkóm we naszych familokach na Pniokach – mianuje sie Erich. Do kupy śniym zawdy tyrajóm dwa braciki: Jółzel i Tyjo. Szczwôrty to Hanzlik łod Majzlinyj, ftory śnich nôjlepszejszy jes we szkole, we „siedymnôstce” kaj wszyjskie – kiej ino niy pyndalujóm na bana lebo na hołda – muszóm jesce pora lôt łamzić. Zawdy przi nich tyro Haźbiytka łod Góminiorki, bo mô jich nôjbarzij rada skiż tego, iże łóne jedne sie ze jeji ryżych kudłów i szpotlawyj szłapy niy chichrajóm. Ale tyż beztóż, to ci jeji kamratki przezywajóm jóm chopcula.
Jedyn wyjmnół sznita ze margarinóm z kabzy, przekroł na śtyry tajle i tak blank pomaluśku, coby na dugszij stykło, mamlajóm łóne te suche skórki.
– A jô to bych kciôł rółz tak sie richtik naćkać wusztu ze zymftym, dobrô żymła ku tymu i wranego tyju – pado jedyn śnich, cheba Jółzel.
– Wiycie – pado drugi, kierymu Tyjo dali na krzcie – łóńskigo roku to u naszych sómsiôdów bół richticzny Mikołôj ze takim dupnym miechym na gyszynki. Siedzioł ci Łón u Sodłóniów dobre śtyry godziny. Jejich bajtle wiskali kolyndy a niyskorzij chichrali sie choby jejich fto ze skory łodziyrôł.
– U mie tyż rółz abo dwa bół Mikołôj do kupy ze dziobłami, cherubinkóma, nó i śmiertkóm. Nale to bóło dôwno i dostołech ino mietłóm abo próntkym po rzici i hasio mi nasuli do zoki – zadufoł sie tyn dugi Erich.
– Co sam machlujecie? Ło czym łozprawiôcie? – pedziała Haźbiytka, ftorô dziepiyro terôzki jich dojzdrzała i ku nim sie przikludziyła.
– E tam. Nic niy działómy, gôdómy sie tak ło bele czym – rzyknół Handzlik.
– A jô, to bych tak kciôł dostać tako wielgo tyta apluzinów, jakosik szokulada do tego i możno jako gracka. Rebulik abo tako gracka do kómputra.
– Na co ci gupolu gracka do kómputra, kiej go ni môsz – sorknół Erich, wycióng ze kabzy cygareta, fyrcok i kciôł zakurzić.
– Niy fandzol. Bo kiejbych tako gracka miôł, poszoł bych sie do „siedymnôstki” do tyj szule łod dyrechtora Gmyrka abo do kafyjki na Pniokach kole urzyndu, przi arbajtsamcie, i tam bych sie ździebko pogrôł. Tam jes ciepło, a jak jes pani łod polskigo, to i tyjki jakisik możno szluknóńć.
– A jô, to bych kciała jako gryfno pupa, Barbi i coby zawdy we chałpie ciepło bóło, coby Mamulka niy musieli na wónglu szporować – po cichyśku gôdô Haźbiytka a ślypia ji sie blyscóm, choby miała płaczki po licach puścić.
– A ty czamu nic niy gôdôsz, Handzlik? Nic byś niy kciôł?
– A dyć cobych niy miôł kcieć ? Jô bych kciôł jakiesik nowe szczewiki i galoty. A i jakla jakosik by sie zdała, bo ta kiero Mamulka przismycyli ze OPS-u, to jes na modszego bracika i na mie je za knap. A tak na isto to bych tak kciôł, coby mi Dziecióntko take nowe szlyndzuchy prziniysło, abo klepki na kierych bych móg poszusować jak pojadymy na „zielóno szkoła”. Inksze przecamć dziecka to majóm take gryfne narty, szlyndzuchy i take tam bele co, iże jô to ino na tych dupnych reklamach ze „Hita” uwidziôł.
I tak sie dziecka łozprawiali aże sie ćma zrobióło. Kôżde cosik tam jesce rzykło, wypokopióło, cosik tam wyśtudiyrowało, co jimu sie we śniku uwidziało, a co ci inksze dziecka majóm. Bo to przeca szli świynta, Gody i Dziecióntko. Bo to, iże Mikołôj jich niy nawiydziół, to możno skuli tego, co niy bóło za tela śniega i Łón niy poradziół sam do Chorzowa, na Pnioki ze tymi lelynióma przifurgnóńć, choby te diosecke, sroge cerwióne auto na ftorym jas nasztrajchowano Cocas-Cola i ciyngiym śpiywajóm na côłki karpyntel: „ ... już sóm świynta, już sóm świynya ...” (i tak aże do poły stycznia).
Nale Dziecióntko – przeca to na katyjmusie zawdy kapelónek gôdôł – przeca niy zaboczy ło biydnych dzieckach, prôwda. Przeca Łóne wszyjsko gynał ujzdrzi, wszandy kuknie to pewnikiym i tych pniokowych bajtli spomiarkuje, coby łóne niy łostali same. A możno to ino katychetki i kapelónki tak fandzolóm a gynał miarkujóm, co biydokowi zawdy wiater we łocy dmucho i ... na tablet jim nic niy wciepnie przi Wiliji.
Ale Gody, świynta ślecieli, przekulwitali sie już, tómpie już Trzech Króli a te Dziecióntko do tych chudobnych dziecek – jak zawdy – zółwizół niy latoś niy trefióło .... możno i Jimu bóło do tych dziecek niy po dródze?
czwartek, 20 grudnia 2012
Puklatô...
Łojciec namôwiô swojigo synka, coby tyż sie yntlich łożyniół ze jednóm pijynżnóm dziołchóm.
– Tatulku, ale przecamć łóna jes blank ślepô!
–Tóż być rôd, bo dziynkla tymu bydziesz móg przed nióm ukryć wiela zachów.
– Nó, ale łóna jes ci tyż ku tymu chnet blank gucho!
– Nó, to juzaś môsz mazel, bo niy bydzie podsuchować twojich mobilniokowych łozprowek.
– Ale łóna jesce ku tymu jes szpotlawo i szkuldykô!
– Nó, tóż tyż na zicher niy bydzie cie szukać po knajpach...
– Jes, tatulku, puklatô!
– Synek, być ty chocia rółz sprawiydliwy... jedyn fyjler przecamć moge mieć, prôwda?
– Tatulku, ale przecamć łóna jes blank ślepô!
–Tóż być rôd, bo dziynkla tymu bydziesz móg przed nióm ukryć wiela zachów.
– Nó, ale łóna jes ci tyż ku tymu chnet blank gucho!
– Nó, to juzaś môsz mazel, bo niy bydzie podsuchować twojich mobilniokowych łozprowek.
– Ale łóna jesce ku tymu jes szpotlawo i szkuldykô!
– Nó, tóż tyż na zicher niy bydzie cie szukać po knajpach...
– Jes, tatulku, puklatô!
– Synek, być ty chocia rółz sprawiydliwy... jedyn fyjler przecamć moge mieć, prôwda?
środa, 19 grudnia 2012
Sto tysiyncy złocioków...
Baba wrôcô do dóm po srogich sprawónkach. We zeslu, takim fatersztulu siedzi jeji łoklapniynty, zgniyły do łostatka chop.
– Widziôłeś, mój ty roztomiyły chopecku, kiejsik blank pogniycióne, popuczóne sto złotków?
– Niy – łopedziôł lyniwie chop.
– Tóż kuknij...
Kobiyta miyntoli banknota, pokazuje chopowi a po jakimsik łoka mrziku juzaś pytô sie chopa:
– A widziôłeś festelnie pogniycióne dwiesta złotych?
– Nie! łodrzyknół zecnióny chop.
– Nó, tóż kuknij juzaś!
I ta baba kolyjny rółz miyntoli banknota dwiestazłotowô. Zatym juzaś po jakijsik kwilce ta samô lajera, pytô chopa eźli widziôł blank pogniycióne, do łostatka popuczóne... sto tysiyncy?
– Nie, jescech niy widziôł! – łodrzyknół ze szpanóngym jeji chop.
– Nó, tóż rusz sie rzicióm i idź se kuknóńć... styrcy we naszym... garażu...
– Widziôłeś, mój ty roztomiyły chopecku, kiejsik blank pogniycióne, popuczóne sto złotków?
– Niy – łopedziôł lyniwie chop.
– Tóż kuknij...
Kobiyta miyntoli banknota, pokazuje chopowi a po jakimsik łoka mrziku juzaś pytô sie chopa:
– A widziôłeś festelnie pogniycióne dwiesta złotych?
– Nie! łodrzyknół zecnióny chop.
– Nó, tóż kuknij juzaś!
I ta baba kolyjny rółz miyntoli banknota dwiestazłotowô. Zatym juzaś po jakijsik kwilce ta samô lajera, pytô chopa eźli widziôł blank pogniycióne, do łostatka popuczóne... sto tysiyncy?
– Nie, jescech niy widziôł! – łodrzyknół ze szpanóngym jeji chop.
– Nó, tóż rusz sie rzicióm i idź se kuknóńć... styrcy we naszym... garażu...
wtorek, 18 grudnia 2012
Stopieróński cufal....
Na bance wele knapszaftu zicnół sie jedyn mocka jankorny i zachmulóny chop ze gryfnóm halbeckóm w gorzci. Siedzi tak, i ino zaziyrô na ta flaszka. Siedzi tak godzina, dwie... Łorôz ku niymu podlazuje lómp, chachôr, łozsiednół sie jak u sia dóma na tyj bance wele tego jankornego chopa, zebrôł mu frech ta jego halbecka, na eks ci jóm wysłepôł.... chepnół stopieróńsko...
Łorôz kukô a tyn zachmulóny do terôzka chop napoczynô festelnie ślimtać.
– Dej pokój chopie, niy ślimtej, skóńcz beceć, jô ino przeca szpasowôł! – gôdô tyn lómp deczko zgańbióny. – Pódź, sam wele jes sklep mónopolowy, sprawia ci chopie nowô flaszka.
– Niy ło to mi idzie – tuplikuje tyn zaślimtany chop. – Blank nic mi sie łostatniô niy darzi, móm jakisik usrany mazel. Ranoch zaspôł i festelniech sie zniyskorzół na festelnie ważny tref. Moja fyrma niy podszrajbowała srogigo kóntraktu. Skuli tego mój szef wyciep mie ze roboty. Kiejech wylazowôł ze fyrmy uwidziôłech, co mi ukradli, zachabiyli mój autok. Wziónech se taksa i pojechôłech do chałpy. Kiej już ta taksa łodjechała, skapnółech sie, iżech łostawiół driny moja briftasza ze wszyjskimi papióróma. A we chałpie – co? A we chałpie moja starô zdrôdzô mie ze mojim nôjlepszyjszym kamratym...
– Nó i ? – pytô sie tyn hóncwot.
– Nó, tóż skuli tego wszyjskigo uzdôłech, co sie hangna, popyłnia samobójstwo. Narychtowôłech se szykownô flaszecka giftu, skutnyj trucizny... i łorôz znôgła przilazuje jakisk chachôr zatracóny, jakisik łoszkliwy lómp, kiery mi jóm wysłepôł...
Łorôz kukô a tyn zachmulóny do terôzka chop napoczynô festelnie ślimtać.
– Dej pokój chopie, niy ślimtej, skóńcz beceć, jô ino przeca szpasowôł! – gôdô tyn lómp deczko zgańbióny. – Pódź, sam wele jes sklep mónopolowy, sprawia ci chopie nowô flaszka.
– Niy ło to mi idzie – tuplikuje tyn zaślimtany chop. – Blank nic mi sie łostatniô niy darzi, móm jakisik usrany mazel. Ranoch zaspôł i festelniech sie zniyskorzół na festelnie ważny tref. Moja fyrma niy podszrajbowała srogigo kóntraktu. Skuli tego mój szef wyciep mie ze roboty. Kiejech wylazowôł ze fyrmy uwidziôłech, co mi ukradli, zachabiyli mój autok. Wziónech se taksa i pojechôłech do chałpy. Kiej już ta taksa łodjechała, skapnółech sie, iżech łostawiół driny moja briftasza ze wszyjskimi papióróma. A we chałpie – co? A we chałpie moja starô zdrôdzô mie ze mojim nôjlepszyjszym kamratym...
– Nó i ? – pytô sie tyn hóncwot.
– Nó, tóż skuli tego wszyjskigo uzdôłech, co sie hangna, popyłnia samobójstwo. Narychtowôłech se szykownô flaszecka giftu, skutnyj trucizny... i łorôz znôgła przilazuje jakisk chachôr zatracóny, jakisik łoszkliwy lómp, kiery mi jóm wysłepôł...
poniedziałek, 17 grudnia 2012
Snożny przesónd ...
Niy byda za teli angyjber, kiej przipómna ajnfachowe polske powiarki: „Mądrzy ludzie żyją w brudzie” abo „Częste mycie skraca życie”. Kiejsik sie to gôdało szpasobliwie, ale dzisiôj moc ludzi miyni je za prôwdy łobjawióne, choby łozprôwki Jarosława Kaczyńskigo. Co bali idzie ujzdrzić i wywóniać, nó ja!
Eźli chopie (babo) czytôsz tyn artikel przi śniôdaniu, to jes na isto możebne, iżeś niydôwno wlôz pod brałza, umółeś szampónym wosy i namydlółeś tułów, łoszpluchtołeś sie, wytareś sie badytuchym, łosuszółeś kudły trokynaparatym , a zatym tyż spyrskôłeś sie pod parzami jakimsik dyzodoransym i łozpylółeś już mgiyłka parfinu abo wody po golyniu. A możno jednakowóż ... niy?
Niyftore światowe cajtóngi (pojstrzód nich i „The New York Times”) donósiyli razinku ło blank nowym zjôwisku skludzajóncym sie ku kuglowaniu sie łod tyj zorgi ło higiyna i snożność. Pojstrzód tych, kierzi wykazujóm daleko idóncô szporobliwość we wlazowaniu pod brałza, kómpaniu abo myciu wosów, znôdła sie baba, ftorô pod parza wciyrô sztyjc kónsek citrółny, miasto używać fórt dyzodoransów. Juzaś inkszô, łodświyżô sie po łobiedzie utoplanymi we wodzie sznuptychlami. Do tyj tyż czelodki przinôleżi jedyn istny, przedowacz, kiery szpluchtô swoja palica ino rôz bez miesiónc, a tych wszyjskich, roztomajtyj zorty „antypeszpiratów” blank niy używô ło trzech lôt.
He, miynisz chopie możno, iże tak moge być ino we Hamerice? Pomedikuj se deczko. Moc skazuje na to, co take niystarówne podyjńście ku higiynie łosobistyj to zjôwisko ajnfachowe, a we niyftorych cufalach – corôzki barzij powszydnie. W sóndażu sporzóndzónym łóńskigo roku we Wielgij Britaniji dlô producyntów strzodków higiyny łosobistyj wypokopiyli, co aże 41% ynglickich chopów i 33% ichnich bôb niy wlazuje kôżdydziyń pod brałza, a jesce ci 12 % ludzi szpluchtô sie, myje sie łod szwajów do palicy jedzinie rôz abo dwa razy do tydnia. U nôs tego niy łobadowali ale, rzyknijcie mi tak ze rynkóm na syrcu, niy jes ci sam gynał podanie? Tyż ci, i to niy ino u Ynglynderów, ale i sam u nôs wiyncyj niźli półowa modzioków niy szpluchtô sie, niy myje sie kôżdydziyń, a mocka śnich używô napryndko dyzodoransu, coby zamaskiyrówać capiynie ciała.
Bez łostatnie pôrã lôt sztyjc sugiyrowali niyftore, iże take kôżdydniówe mycie wosów, abo mycie sie we côłkości, jes robotóm psu na buda, mecyjóm. Jedyn wywółany dziynnikôrz (niy byda klachôł ftory) prziznôł, co niy korzystôł ze szampónu bez dziesiyńc lôt, a kiej juzaś jedyn istny, prezynter telewizyjny poszôł we jego ślady, bół festelnie rôd ze ryzultatów jake szafnół.
Sómech tyż usłyszôł i mocka ludzi tego niy dekuje, co mycie wosów poduk ordnóngu sprôwiô jim srogo zgłoba. Poduk danych jednyj fyrmy, kierô wyrôbiô roztomajte medikamynty i kosmytiki (niy byda gôdôł jakij, bo to ryklama) ino we 2008 roku przedej suchego szampónu (idzie go używać bez wody miyndzy kómpiylami) dźwigła sie ło 45%, a przedej podanego szpecyfiku inkszyj juzaś fyrmy stuplowała sie.
Wszyjsko to, snadnóm rzecóm, przinosi korzyści tymu wywołanyj nôturze. Jes ci jedyn taki istny, bez piyńćdziesiónt lôt stary „ekolog”, ftory skuli tego, co kciôłby spuścić do nôjmyńszego swój „wónglowy ślad” we nôturze wlazuje pod brałza ino dwa razy do tydnia. We rest dnioszków szpluchtô sie we ausgusie. I pewnikiym zdo mu sie, iże jes taki sóm snożny jak inksze ludzie. Pómógło mu to łograniczyć zużycie wody kajsik ło dwadzieścia litrów, znacy sie do ilóści moc mynszyj łod strzydnigo zużycia wody u Ynglynderów, kiere zawiyrô sie kajsik miyndzy 100 a 150 litrów.
I, chopy, niy ma sie co dziwować. Przecamć łod niydôwna miyni sie, iże przinôleżi wlazować pod brałza, abo sie kómpać kôżdydziyń. Co sam wiela medikować. Za mojigo dzieciynctwa (i to niy ino sam u nôs we Polsce) kómpanie ino we sobota, i to we jednyj wodzie dlô côłkij familiji, to na isto bóła norma. A kiejby tak sióngnóńć kajsik do zadku we czasie, to przeca wszyjskie miarkujóm, iże królowô Elżbieta I kómpała sie ino rôz do miesiónca a taki król Jakub I chnet blank sie niy mół, co niy spómna ło naszych niyftorych królach i wiylmożach polskich. A przecamć same jesce gynał boczymy, iże we ślónskich, samtyjszych familokach niy bóło badycimrów, a bali i grotków. Ludzie myli sie, szpluchtali sie ino przi ausgusach a dziepiyro we sobota po robocie mamulka stôwiała srogi kastrol na blasze i côłkô familijô za rajóm kómpała sie we jednyj wodzie.
Terôźniyjszô szterylno snożność stała sie takim fetiszym, świyntóścióm, zortóm kultóry, we kieryj – jak rzóndzóm niyftore móndroki – blank niyrzôdko trefiô sie, co ludzie bywajóncy we hotylach zużywajóm bez tysiónc litrów wody kôżdydziyń: brałza ło szaroku, zatym ta modernô zauna i szwimhala skorzij wieczerzy, podwiyl sie prasknie do prykola. Wiycie, wert miyndzynarodowygo rynku zajfy wszyjskich zortów sióngô 25 mld dularów do roku.
I suchejcie! Niy jes to take juzaś dobre. Niyftore dochtory, te „dermatologi” tropióm sie,co take intynziwne, rygularni mycie i szpluchtanie pozbawiô naszô skóra wszelijakij zorty mikróbów, żyjóntków, kiere mogóm być festelnie dlô nôs przidajne, i prziczyniać sie do naszygo zdrowiô i świyżóści naszyj skóry.
A jô jesce pamiyntóm ze dzieckowych lôt, iże za bajtla miôłech nôjbarzij rôd lôtać po bosoku po hulicy, żôdyn niy zaglóndôł na swoji ryncyska jak sie jadło habniynte we farorzowym łogródku wieprzki lebo niyzdrzałe pónki. Niyrółz tyż klapsznita śleciała na ziym przi grackach a samtyjsze dziecka na zicher niy byli tela niymocne jak terôzki. Terôzki na dziecka płuży sie moc tych roztomajtych zajfów, balzamów i pierón wiy co jesce, a corôzki wiyncyj dziecek – mô „astma uczulyniowô” i take tak bele jake utropy.
Nó ale, dobrze by bóło, kiejbychmy tak lecy kedy darowali se jedna abo dwie brałzy. Bele ino niy wylôć dziecka ze kómpiylóm. Bo na isto dobrze jes być przocielskim dlô naszego strzodowiska naturalnygo, dlô nôtury, ale capić jak srogi aszynkibel – to już na isto blank niy.
Eźli chopie (babo) czytôsz tyn artikel przi śniôdaniu, to jes na isto możebne, iżeś niydôwno wlôz pod brałza, umółeś szampónym wosy i namydlółeś tułów, łoszpluchtołeś sie, wytareś sie badytuchym, łosuszółeś kudły trokynaparatym , a zatym tyż spyrskôłeś sie pod parzami jakimsik dyzodoransym i łozpylółeś już mgiyłka parfinu abo wody po golyniu. A możno jednakowóż ... niy?
Niyftore światowe cajtóngi (pojstrzód nich i „The New York Times”) donósiyli razinku ło blank nowym zjôwisku skludzajóncym sie ku kuglowaniu sie łod tyj zorgi ło higiyna i snożność. Pojstrzód tych, kierzi wykazujóm daleko idóncô szporobliwość we wlazowaniu pod brałza, kómpaniu abo myciu wosów, znôdła sie baba, ftorô pod parza wciyrô sztyjc kónsek citrółny, miasto używać fórt dyzodoransów. Juzaś inkszô, łodświyżô sie po łobiedzie utoplanymi we wodzie sznuptychlami. Do tyj tyż czelodki przinôleżi jedyn istny, przedowacz, kiery szpluchtô swoja palica ino rôz bez miesiónc, a tych wszyjskich, roztomajtyj zorty „antypeszpiratów” blank niy używô ło trzech lôt.
He, miynisz chopie możno, iże tak moge być ino we Hamerice? Pomedikuj se deczko. Moc skazuje na to, co take niystarówne podyjńście ku higiynie łosobistyj to zjôwisko ajnfachowe, a we niyftorych cufalach – corôzki barzij powszydnie. W sóndażu sporzóndzónym łóńskigo roku we Wielgij Britaniji dlô producyntów strzodków higiyny łosobistyj wypokopiyli, co aże 41% ynglickich chopów i 33% ichnich bôb niy wlazuje kôżdydziyń pod brałza, a jesce ci 12 % ludzi szpluchtô sie, myje sie łod szwajów do palicy jedzinie rôz abo dwa razy do tydnia. U nôs tego niy łobadowali ale, rzyknijcie mi tak ze rynkóm na syrcu, niy jes ci sam gynał podanie? Tyż ci, i to niy ino u Ynglynderów, ale i sam u nôs wiyncyj niźli półowa modzioków niy szpluchtô sie, niy myje sie kôżdydziyń, a mocka śnich używô napryndko dyzodoransu, coby zamaskiyrówać capiynie ciała.
Bez łostatnie pôrã lôt sztyjc sugiyrowali niyftore, iże take kôżdydniówe mycie wosów, abo mycie sie we côłkości, jes robotóm psu na buda, mecyjóm. Jedyn wywółany dziynnikôrz (niy byda klachôł ftory) prziznôł, co niy korzystôł ze szampónu bez dziesiyńc lôt, a kiej juzaś jedyn istny, prezynter telewizyjny poszôł we jego ślady, bół festelnie rôd ze ryzultatów jake szafnół.
Sómech tyż usłyszôł i mocka ludzi tego niy dekuje, co mycie wosów poduk ordnóngu sprôwiô jim srogo zgłoba. Poduk danych jednyj fyrmy, kierô wyrôbiô roztomajte medikamynty i kosmytiki (niy byda gôdôł jakij, bo to ryklama) ino we 2008 roku przedej suchego szampónu (idzie go używać bez wody miyndzy kómpiylami) dźwigła sie ło 45%, a przedej podanego szpecyfiku inkszyj juzaś fyrmy stuplowała sie.
Wszyjsko to, snadnóm rzecóm, przinosi korzyści tymu wywołanyj nôturze. Jes ci jedyn taki istny, bez piyńćdziesiónt lôt stary „ekolog”, ftory skuli tego, co kciôłby spuścić do nôjmyńszego swój „wónglowy ślad” we nôturze wlazuje pod brałza ino dwa razy do tydnia. We rest dnioszków szpluchtô sie we ausgusie. I pewnikiym zdo mu sie, iże jes taki sóm snożny jak inksze ludzie. Pómógło mu to łograniczyć zużycie wody kajsik ło dwadzieścia litrów, znacy sie do ilóści moc mynszyj łod strzydnigo zużycia wody u Ynglynderów, kiere zawiyrô sie kajsik miyndzy 100 a 150 litrów.
I, chopy, niy ma sie co dziwować. Przecamć łod niydôwna miyni sie, iże przinôleżi wlazować pod brałza, abo sie kómpać kôżdydziyń. Co sam wiela medikować. Za mojigo dzieciynctwa (i to niy ino sam u nôs we Polsce) kómpanie ino we sobota, i to we jednyj wodzie dlô côłkij familiji, to na isto bóła norma. A kiejby tak sióngnóńć kajsik do zadku we czasie, to przeca wszyjskie miarkujóm, iże królowô Elżbieta I kómpała sie ino rôz do miesiónca a taki król Jakub I chnet blank sie niy mół, co niy spómna ło naszych niyftorych królach i wiylmożach polskich. A przecamć same jesce gynał boczymy, iże we ślónskich, samtyjszych familokach niy bóło badycimrów, a bali i grotków. Ludzie myli sie, szpluchtali sie ino przi ausgusach a dziepiyro we sobota po robocie mamulka stôwiała srogi kastrol na blasze i côłkô familijô za rajóm kómpała sie we jednyj wodzie.
Terôźniyjszô szterylno snożność stała sie takim fetiszym, świyntóścióm, zortóm kultóry, we kieryj – jak rzóndzóm niyftore móndroki – blank niyrzôdko trefiô sie, co ludzie bywajóncy we hotylach zużywajóm bez tysiónc litrów wody kôżdydziyń: brałza ło szaroku, zatym ta modernô zauna i szwimhala skorzij wieczerzy, podwiyl sie prasknie do prykola. Wiycie, wert miyndzynarodowygo rynku zajfy wszyjskich zortów sióngô 25 mld dularów do roku.
I suchejcie! Niy jes to take juzaś dobre. Niyftore dochtory, te „dermatologi” tropióm sie,co take intynziwne, rygularni mycie i szpluchtanie pozbawiô naszô skóra wszelijakij zorty mikróbów, żyjóntków, kiere mogóm być festelnie dlô nôs przidajne, i prziczyniać sie do naszygo zdrowiô i świyżóści naszyj skóry.
A jô jesce pamiyntóm ze dzieckowych lôt, iże za bajtla miôłech nôjbarzij rôd lôtać po bosoku po hulicy, żôdyn niy zaglóndôł na swoji ryncyska jak sie jadło habniynte we farorzowym łogródku wieprzki lebo niyzdrzałe pónki. Niyrółz tyż klapsznita śleciała na ziym przi grackach a samtyjsze dziecka na zicher niy byli tela niymocne jak terôzki. Terôzki na dziecka płuży sie moc tych roztomajtych zajfów, balzamów i pierón wiy co jesce, a corôzki wiyncyj dziecek – mô „astma uczulyniowô” i take tak bele jake utropy.
Nó ale, dobrze by bóło, kiejbychmy tak lecy kedy darowali se jedna abo dwie brałzy. Bele ino niy wylôć dziecka ze kómpiylóm. Bo na isto dobrze jes być przocielskim dlô naszego strzodowiska naturalnygo, dlô nôtury, ale capić jak srogi aszynkibel – to już na isto blank niy.
sobota, 15 grudnia 2012
Zmarzniynty napraniec...
Kiejsik jedyn napraniec, ftory przelazowôł razinku bez smyntôrz, skipnół sie bół do wykopanyj mogiyły. A skuli tego, iże niy poradziół sie śniego wygramulić, legnół sie wygódnie i usnół. Rabo przikulwitôł sie na smyntôrz policaj, kierego ftosik zawołôł. Stanół ci tak nad tóm mogiyłóm i napocznół ci sie prziglóndać tymu śpióncymu łożyrokowi, kiery stopieróńsko zmôrz i usiyłowôł sie deknóńć sie szaketym. Na łostatku pyrô sie go opaternie:
– Zimno, co? To po jakiego pieróna żeś sie łozkopôwôł?
– Zimno, co? To po jakiego pieróna żeś sie łozkopôwôł?
piątek, 14 grudnia 2012
Łubu-dubu ...
Jarosław Kaczyński po milczóncku wpatrôwôł sie w łokno. Za jego plecóma posłówie PiS-u wymiyniali przelynknióne wejzdrzynia. Yntlich prezes łobróciół sie i uwiónzgnół w nich lodziaty weźrok.
– Tóż tyż jô sie niy nadowóm na waszego szefa, na szefa partyji? – spytôł.
– A dyć kajż tyż tam! Katać tam juzaś! Nigdy w życiu! – posuli sie górliwe zapewniyni.
Kaczyński uciszół jich paradnym gystym.
– Ale jednakowóż doszli mie suchy, jakobych chnetki miôł łodrzyknóńć sie i ustómpić ze mojij szteli. Bezmać znod sie tyż już bali i mój nastypca ....
Parlamyntarzysty skulyli sie ze strachu.
– Nó przecamć, PiS jes partyjóm dymokratycznóm – rzóńdziół choby sóm do sia Jarosław Kaczyński. – Kôżdy mô prawo do włósnego zdaniô. Jeżech blank dalyki łod tego, coby postrzimować wnóntrznô dyskusyjô na lecy jakij, bali i nôjbarzij drôżliwy i łostudny tymat.
Ftoryś ze mynij strzimałych posłów zejscôł sie w galoty. Prezes zdôwôł sie tego niy zmiarkować.
– Niytyboże, możybne, iżech łostatnio drzistnół sie pôrã razy, zrobiółech pôrã fyjlerów – cióngnół dalszij. – Żôdyn snôs przecamć niy jes ci blank doskónały.
– To niy jô! To tyn łochyntol Migalski wypokopiół te pierdoły! – Zbigniyw Girzyński niy strzimôł już ci tyj szpany.
– Eźli jô pytóm ło miana tych łoszkliwców? – zruszół ramiynióma Kaczyński.
Ale posły wrzesceli już jedyn bez drugigo:
– To wszyjsko bez Ziobry! Bo ino łón mô sroge ambicyje! Ale to tyn gizdóń Kurski go podhajcowôł! A ta côłkô Kluzik-Rostkowskô i Poncyliusz gôdajóm, iże nôjlepszyjszô bóła ta jejich polityka miyłóści!
– Jake to szwerne i przikre ... – prezes zasłóniół łoczy. – Et tu, Brute, contra me! I ty Brutusie prociw mie!
Wszyjske blank zamilkli, zawarli sie.
Kaczyński wyprościół sie sztram i łobciepnół wszyjskich we izbie trijómfalnym weźrokym.
– Ze tyj krizy wyjńdymy jesce mocniyjsze! Do hymnuuuu!
Jak srogi rzgmot gruchnół spóntaniczny śpiyw:
– Łubu-dubu! Łubu-dubu! Niych nóm żyje prezes naszego klubu! Niych żyje nóm!
Prziszôłech na te idy po artiklu jednego istnego (Wakuła sie mianowôł) we „Angorze”
– Tóż tyż jô sie niy nadowóm na waszego szefa, na szefa partyji? – spytôł.
– A dyć kajż tyż tam! Katać tam juzaś! Nigdy w życiu! – posuli sie górliwe zapewniyni.
Kaczyński uciszół jich paradnym gystym.
– Ale jednakowóż doszli mie suchy, jakobych chnetki miôł łodrzyknóńć sie i ustómpić ze mojij szteli. Bezmać znod sie tyż już bali i mój nastypca ....
Parlamyntarzysty skulyli sie ze strachu.
– Nó przecamć, PiS jes partyjóm dymokratycznóm – rzóńdziół choby sóm do sia Jarosław Kaczyński. – Kôżdy mô prawo do włósnego zdaniô. Jeżech blank dalyki łod tego, coby postrzimować wnóntrznô dyskusyjô na lecy jakij, bali i nôjbarzij drôżliwy i łostudny tymat.
Ftoryś ze mynij strzimałych posłów zejscôł sie w galoty. Prezes zdôwôł sie tego niy zmiarkować.
– Niytyboże, możybne, iżech łostatnio drzistnół sie pôrã razy, zrobiółech pôrã fyjlerów – cióngnół dalszij. – Żôdyn snôs przecamć niy jes ci blank doskónały.
– To niy jô! To tyn łochyntol Migalski wypokopiół te pierdoły! – Zbigniyw Girzyński niy strzimôł już ci tyj szpany.
– Eźli jô pytóm ło miana tych łoszkliwców? – zruszół ramiynióma Kaczyński.
Ale posły wrzesceli już jedyn bez drugigo:
– To wszyjsko bez Ziobry! Bo ino łón mô sroge ambicyje! Ale to tyn gizdóń Kurski go podhajcowôł! A ta côłkô Kluzik-Rostkowskô i Poncyliusz gôdajóm, iże nôjlepszyjszô bóła ta jejich polityka miyłóści!
– Jake to szwerne i przikre ... – prezes zasłóniół łoczy. – Et tu, Brute, contra me! I ty Brutusie prociw mie!
Wszyjske blank zamilkli, zawarli sie.
Kaczyński wyprościół sie sztram i łobciepnół wszyjskich we izbie trijómfalnym weźrokym.
– Ze tyj krizy wyjńdymy jesce mocniyjsze! Do hymnuuuu!
Jak srogi rzgmot gruchnół spóntaniczny śpiyw:
– Łubu-dubu! Łubu-dubu! Niych nóm żyje prezes naszego klubu! Niych żyje nóm!
Prziszôłech na te idy po artiklu jednego istnego (Wakuła sie mianowôł) we „Angorze”
czwartek, 13 grudnia 2012
Jakech rozfechtowôł trzeciô wojna ....
Wszyjskie wiycie, iże sam u nôs na Ślónsku zawdy ftoś machlowôł, chechlôł we tym naszym garcu i blank ci sie nôs niy pytôł eźli dómy zwól, eźli nóm to sie zdo, lebo niy. Nó ale, idzie tyż wytuplikować, co za kôżdym łoszklistwym styrcoł jakisik chop, jakisik diosecki łochyntol, kiery nôs Ślónzôków w zocy niy miôł, kierego te Ślónzôki festelnie szterowali, festelnie mu zawôdzali. Niy inakszij tyż bóło jakiesik dwadziyścia łoziym lôt tymu nazôd. Wtynczôs, kiej rozfechtowôłech, sam u nôs, trzeciô wojna. Ja, na isto joch ta trzeciô wojna rozkuloł, łozfechtowôł!
Jô wiym, iże kôżdy, fto chocia do hilfki deptôł rzyknie, co bóły ino dwie. Nó ale, jô Wóm sam gôdóm, choby naszymu Farorzowi ze „Józefki” we suchatelnicy, iże ta haja, ta côłko łostuda, ło kieryj sam kca łozprawiać, to niy bół żôdyn cufal, ino to sie przidarziło skuli ... fusisków. A podle raje bóło tak:
Nôjprzodzij to bół jedyn pieróński łoszkliwiec, kiery sie Otto von Bismarck mianowôł. Niyftorzi wiedzóm, a inkszym to jô gôdóm, co łón miôł ci szykowne fusisko pod kicholym, choby jakosik srogo i rubo keta z pancra. Co łón sam nóm Polôkóm, a jesce barzij Ślónzôkóm napochoł, niy trza gynał eklerować. Niyskorzij bóła piyrszô wojna światowô, po kieryj nôs tu – niy zarôzki, niy zarôzki – we Chorzowie, na Pniokach prziflancowali do Polski, chocia ... niyftorzy faflajóm, iże to bół tak by tak darymny futer, bo nasi ciyngiym pitali do Rajchu. Machlowôł przi tym taki jedyn istny, kierego Kómandantym mianowali. Miôł ci tyż srogie, chocia łoklapnióne, fusisko.
Jakiesik dwadzieścia lôt po tyj piyrszyj wojnie wypraskła drugô wojna światowô. Wlôz sam dó nôs tyn fusiaty Adolf ze szajtlikiym ze prawyj zajty, kierego wojôki łobalyli ta bajera sam u nôs na Ślónsku we Glywicach. Juzaś przi łostatku tyj drugij wojny, już we styczniu śtyrdziystego pióntego, prziflostrowôł nôs do Rusa drugi taki fusiasty Jółzel, ftory chocia ku tymu jesce wyrzynół łod nôs fusiastego Adika ze jejigo „Gott mit Uns”.
Terôzki już po maluśku miarkujecie, iże wszyjsko co niyszczysne sam u nôs bóło, to zawdy kole tego metlôł ftosik ze srogim, szumnym fónsym.
Nó, i na łostatek, tak jakosik trzidziyści pôra lôt tymu nazôd, jô sie tyż ucióngnół take szykowne fusisko. I tu ci mie cheba diosek podkusiół. Dyciech ani sie niy myrgnół, anich sie niy spodziôł, jakech juń bół żyniaty. Nó ale, kiej mi sie to już przidarzóło, toch zacón medykować, iże ci już mi sie przecamć nic gorszygo trefić niy może. A dyć kaj tam. Tak jakosik we łoziymdziesióntym roku bez taki dupny płot we Gdańsku chibnół, fuknół jedyn kurdupel – dejcie pozór: tyż ze fusiskiym (a niy bół to jedyn ze tych cwilingrów, ftory tyż miôł fusisko) – i tak ci napocznół sie ci roztopiyrzać, iże wszyjsko sie we Polsce blank rozlajerowało. Takech sie jó tyż rozhajcowôł, iże wartko chciołech tyrać do golaca, coby mi łón te moje fusiska łodchlastnół.
Nó ale, moja Elza mie ucholkała, padała co niy ma cweku prask robić, bo przeca tyn nasz wielgi iglok Edek ze Sosnowca chnet tam ordnóng wyłónacy.
A toć. Wyłónacół ! Tela, iże łostuda sie we côłkij dziedzinie zrobióła na côłki karpyntel, wszyjsko sie pobelóntało i porojmowało. Taki bajzel ci bół, iże już wszyjsko, króm łoctu i mosztrichu bóło na szkartki. Forsztelujecie sie, mogecie sie to wystawić? Bali i gorzôła, i cigaryty tyż na szkartki! Łostuda i skôranie boskie nikiej sto pierónów. Nic, ino jakosik nowô wojna sie z tego musiała wypiytnôścić.
Wiela tyż niy zetrwało, kiej moja starô polazła ci kiejsik, nôjprzodzij do Farorza, a zarôzki niyskorzij do manglowni, poklycióła ze sómsiôdkóma, przikarycyła sie do dóm i pado ku mie:
– Suchej Ojgyn. Tu niy ma szpasu, tu może przińść do haje, trza jakisik forant robić, jak to dôwnij nasze Mamulki robiyli. Skludzić do kómory roztomajte jôdło, cuker, mołka, hawerfloki i bele co.
Cuker, mółka, bółnkawa, a ło gorzôła to ci sie już żôdyn niy starô. Przeca na isto cowiek niy może ło suchym pysku szczimać, choby niy wiym jako wija sie sam u nôs rychtowała. A dyć musza sóm tyn reszt przitargać.
I dejcie pozór ! A jô móm durch te fusiska, ftore mi moja starô kôzała łostawić. Nó, tóż jak starô pedziała, zgłobiómy, sztaplujymy, co sie ino do, kajplujymy roztomajte szkartki i nazgóniomy wszyjskigo na ibrich. Zasik, kiej ino moja starô polazła ze kamratkóma na tôrg, jô wartko przikludziół do lałby we zegródku trzi drzewianne faski po kapuście, nofolowôłech pôłno jagódków, świyntojónków, łopadlorek, zdrzałe birny, śliwki uherki i co mi tam jesce we grace wlazło. Posułech to cukrym, nachabiónym łod świekry, prziklapnółech ci to wszyjsko deklym i musiôłech terôzki doczkać, aże sie to wszyjsko gynał, dobrze zageruje. Nikiej wlazowołech ze bracikiym do lałby i ździebko my tam zawdy upyndziyli ... tak ino na kostpróba.
Nó ale, we tym już łoziymdziesióntym piyrszym roku lato drap ci przetyrało, na podzim tyż wczas napoczło śniygym suć, i zajm my sie pozdali, trza sie bóło polekuśku do Godów rychtować.
My ze bracikiym i jednym kamratym przikludziyli do lałby gryfny hajcóng i kieby co, koza, wiycie taki żeleźniôczek, a ku tymu ze śtyry kółlkastle wónglo, i jesce roztomajte rułki, glaski. Zgwoli cego to wszyjsko, niy byda wóm sam tak gynał eklerowôł. Tela moga rzyknóńć, iże kiej my ino mieli żdziebko frajnego czasu, to zarôzki my gzuli do tyj lałby, gibko hajcowali pod blachóm, do takij kany lôli tego zgerowanygo zaciyru, bindowali szlauch, kokotek łod wody na côłki driker, stowiali my to wszyjsko na fajerka i juń ... przeca miarkujecie co bóło dalszij ?
I tak ci nóm to szykownie fyrtało, aże do tyj soboty dwanôstego grudnia. Musi, abo my za tela wysłepali, abo zaboczyli tyn łogyń zasuć hasiym, dosik iże tak wele dwanôstyj kiej ci niy dupnie chobe ze kanóny, jak ci niy drzistnie nikiej bez wojna, jak niy prasknie choby ruskie bómby ze fligrów ściepowali. Porwôłech sie z tego śniku, wypolółech na dwór, a bracik ze kamratym, tyż choby miechym piźnióne, wydarli ze lałby, i wszyjskie my sie do kupy szczaśli w dźwiyrzach z wojôkóma i „zómowcóma”, kierzy wkarowali dó nôs z gywerami i rebulikóma w gracach. Jedyn śnich wrzesknół ci cosik na nôs – na zicher wóm niy moga pedzieć cy to bóło „hyndy hołch”, eźli „ruki w wiyrch” – i dôwej łobmacywać nôs bele kaj, nikiej te, co to wiycie, co to terozki sóm ze kołami skuplowane, nó te ... pyndale.
A sam ci dalszij rzgmi, wali i szczylô. Te istne nic, ino chelmiska barzij wciskajóm na palice i sznupióm, kaj tyż my skludziyli te „materiały wybuchowe”? Ludzie, co to sie ci za rojmóng zrobiół ? Joch taki stary, ach niy wiedziôł, iże akuratny bimber, to jes sztof nikiej dynamit na grubie. Nó, gôdóm Wóm ... Sodóma i Gómora we łogródkach sam u nôs na Krziżowyj.
Niyskorzij wziynli nôs i wrajziyli do takij kibitki, i wywiyźli do lagru. Mogecie sie to forsztelować? Starô ze świekróm sie tropióm – niy, niy łó mie – ino elich jô côłkij lałby niy szpryngnół do luftu abo jesce co gorszygo. Dyciś jô nigdy przi wojôkach niy bół, kasarnia toch ino źdrzoł bez pot, a łóni ci mie richtik wziyni za jakigosik partizanta, dywersanta abo co.
Nale, tak po poruch dniach wypuściyli ci nôs, i kulwitómy sie ze mojim bracikiym po maluśku do chałpy. Nôjprzodzij – jak zawdy – do Pyjtrowego szynku na piwo. A naobkoło pôłno wojôków i szandarów. Ludziska brónczóm ło jakisik wojnie, na kôżdym krojcóngu pancer abo inkszo pieróna. Nó richtik akuratnô wojna. Jesce ku tymu – jak mi niyskorzij starô pedziała – taki jedyn jynerôł we ćmawych brylach klyciół cosik ło „stanie wojennym” i jakisik WRON-ach. Gôdóm wóm, choby na filmie ło śtyruch pancyrnych abo ło Hansie Klosie.
Nó, i terôzki skapliście sie cheba jakech ci ta trzeciô wojna napocznół, pra? A to wszyjsko ino bez te dioseckie fusiska, kiere bez tela lôt we Polsce zawdy do jakisik wije melały i łod kierych wszyjsko, co niyszczysne we tyj naszyj dziedzinie, na isto zawdy sie napoczynô.
A jô, coby dziobła niy szterować i na łostuda mojij staryj, te moje szykowne fusiska żech zrazjyrowoł i szlus. Tym barzij, iże u nôs wtynczôs chnet co drugi chop cichtowôł take fónsy, choby tyn co to „niy kciôł, ale musiôł”. Nó wiycie, a jô miarkuja. Króm tego sie jesce tako mółda zrobiyła, iże kôżdy śniym sie kciôł knipsnóńć, coby go wszyjskie we reszpekcie mieli. Dó mie tyż niyskorzij jesce przijnszli, co jô to bezmać tyż bół „internowany”, taki „kómbatant” symie bół, ale skuli tego, coch te fusiska zgolół, już ci mie do tyj ferajny niy kcieli, i łod tego czasu do polityki blank ci sie niy wtykóm, bo jak pedziôł ci kiejsik jedyn srogi angyjber: „polityka, to je sztuka, taki kónsztik jak łyknóńć żaba i sie blank na gymbie niy skrziwić i ku tymu niy udowić”. I to blank jedno cy sie mô fusisko, abo i blank niy!!!
Jô wiym, iże kôżdy, fto chocia do hilfki deptôł rzyknie, co bóły ino dwie. Nó ale, jô Wóm sam gôdóm, choby naszymu Farorzowi ze „Józefki” we suchatelnicy, iże ta haja, ta côłko łostuda, ło kieryj sam kca łozprawiać, to niy bół żôdyn cufal, ino to sie przidarziło skuli ... fusisków. A podle raje bóło tak:
Nôjprzodzij to bół jedyn pieróński łoszkliwiec, kiery sie Otto von Bismarck mianowôł. Niyftorzi wiedzóm, a inkszym to jô gôdóm, co łón miôł ci szykowne fusisko pod kicholym, choby jakosik srogo i rubo keta z pancra. Co łón sam nóm Polôkóm, a jesce barzij Ślónzôkóm napochoł, niy trza gynał eklerować. Niyskorzij bóła piyrszô wojna światowô, po kieryj nôs tu – niy zarôzki, niy zarôzki – we Chorzowie, na Pniokach prziflancowali do Polski, chocia ... niyftorzy faflajóm, iże to bół tak by tak darymny futer, bo nasi ciyngiym pitali do Rajchu. Machlowôł przi tym taki jedyn istny, kierego Kómandantym mianowali. Miôł ci tyż srogie, chocia łoklapnióne, fusisko.
Jakiesik dwadzieścia lôt po tyj piyrszyj wojnie wypraskła drugô wojna światowô. Wlôz sam dó nôs tyn fusiaty Adolf ze szajtlikiym ze prawyj zajty, kierego wojôki łobalyli ta bajera sam u nôs na Ślónsku we Glywicach. Juzaś przi łostatku tyj drugij wojny, już we styczniu śtyrdziystego pióntego, prziflostrowôł nôs do Rusa drugi taki fusiasty Jółzel, ftory chocia ku tymu jesce wyrzynół łod nôs fusiastego Adika ze jejigo „Gott mit Uns”.
Terôzki już po maluśku miarkujecie, iże wszyjsko co niyszczysne sam u nôs bóło, to zawdy kole tego metlôł ftosik ze srogim, szumnym fónsym.
Nó, i na łostatek, tak jakosik trzidziyści pôra lôt tymu nazôd, jô sie tyż ucióngnół take szykowne fusisko. I tu ci mie cheba diosek podkusiół. Dyciech ani sie niy myrgnół, anich sie niy spodziôł, jakech juń bół żyniaty. Nó ale, kiej mi sie to już przidarzóło, toch zacón medykować, iże ci już mi sie przecamć nic gorszygo trefić niy może. A dyć kaj tam. Tak jakosik we łoziymdziesióntym roku bez taki dupny płot we Gdańsku chibnół, fuknół jedyn kurdupel – dejcie pozór: tyż ze fusiskiym (a niy bół to jedyn ze tych cwilingrów, ftory tyż miôł fusisko) – i tak ci napocznół sie ci roztopiyrzać, iże wszyjsko sie we Polsce blank rozlajerowało. Takech sie jó tyż rozhajcowôł, iże wartko chciołech tyrać do golaca, coby mi łón te moje fusiska łodchlastnół.
Nó ale, moja Elza mie ucholkała, padała co niy ma cweku prask robić, bo przeca tyn nasz wielgi iglok Edek ze Sosnowca chnet tam ordnóng wyłónacy.
A toć. Wyłónacół ! Tela, iże łostuda sie we côłkij dziedzinie zrobióła na côłki karpyntel, wszyjsko sie pobelóntało i porojmowało. Taki bajzel ci bół, iże już wszyjsko, króm łoctu i mosztrichu bóło na szkartki. Forsztelujecie sie, mogecie sie to wystawić? Bali i gorzôła, i cigaryty tyż na szkartki! Łostuda i skôranie boskie nikiej sto pierónów. Nic, ino jakosik nowô wojna sie z tego musiała wypiytnôścić.
Wiela tyż niy zetrwało, kiej moja starô polazła ci kiejsik, nôjprzodzij do Farorza, a zarôzki niyskorzij do manglowni, poklycióła ze sómsiôdkóma, przikarycyła sie do dóm i pado ku mie:
– Suchej Ojgyn. Tu niy ma szpasu, tu może przińść do haje, trza jakisik forant robić, jak to dôwnij nasze Mamulki robiyli. Skludzić do kómory roztomajte jôdło, cuker, mołka, hawerfloki i bele co.
Cuker, mółka, bółnkawa, a ło gorzôła to ci sie już żôdyn niy starô. Przeca na isto cowiek niy może ło suchym pysku szczimać, choby niy wiym jako wija sie sam u nôs rychtowała. A dyć musza sóm tyn reszt przitargać.
I dejcie pozór ! A jô móm durch te fusiska, ftore mi moja starô kôzała łostawić. Nó, tóż jak starô pedziała, zgłobiómy, sztaplujymy, co sie ino do, kajplujymy roztomajte szkartki i nazgóniomy wszyjskigo na ibrich. Zasik, kiej ino moja starô polazła ze kamratkóma na tôrg, jô wartko przikludziół do lałby we zegródku trzi drzewianne faski po kapuście, nofolowôłech pôłno jagódków, świyntojónków, łopadlorek, zdrzałe birny, śliwki uherki i co mi tam jesce we grace wlazło. Posułech to cukrym, nachabiónym łod świekry, prziklapnółech ci to wszyjsko deklym i musiôłech terôzki doczkać, aże sie to wszyjsko gynał, dobrze zageruje. Nikiej wlazowołech ze bracikiym do lałby i ździebko my tam zawdy upyndziyli ... tak ino na kostpróba.
Nó ale, we tym już łoziymdziesióntym piyrszym roku lato drap ci przetyrało, na podzim tyż wczas napoczło śniygym suć, i zajm my sie pozdali, trza sie bóło polekuśku do Godów rychtować.
My ze bracikiym i jednym kamratym przikludziyli do lałby gryfny hajcóng i kieby co, koza, wiycie taki żeleźniôczek, a ku tymu ze śtyry kółlkastle wónglo, i jesce roztomajte rułki, glaski. Zgwoli cego to wszyjsko, niy byda wóm sam tak gynał eklerowôł. Tela moga rzyknóńć, iże kiej my ino mieli żdziebko frajnego czasu, to zarôzki my gzuli do tyj lałby, gibko hajcowali pod blachóm, do takij kany lôli tego zgerowanygo zaciyru, bindowali szlauch, kokotek łod wody na côłki driker, stowiali my to wszyjsko na fajerka i juń ... przeca miarkujecie co bóło dalszij ?
I tak ci nóm to szykownie fyrtało, aże do tyj soboty dwanôstego grudnia. Musi, abo my za tela wysłepali, abo zaboczyli tyn łogyń zasuć hasiym, dosik iże tak wele dwanôstyj kiej ci niy dupnie chobe ze kanóny, jak ci niy drzistnie nikiej bez wojna, jak niy prasknie choby ruskie bómby ze fligrów ściepowali. Porwôłech sie z tego śniku, wypolółech na dwór, a bracik ze kamratym, tyż choby miechym piźnióne, wydarli ze lałby, i wszyjskie my sie do kupy szczaśli w dźwiyrzach z wojôkóma i „zómowcóma”, kierzy wkarowali dó nôs z gywerami i rebulikóma w gracach. Jedyn śnich wrzesknół ci cosik na nôs – na zicher wóm niy moga pedzieć cy to bóło „hyndy hołch”, eźli „ruki w wiyrch” – i dôwej łobmacywać nôs bele kaj, nikiej te, co to wiycie, co to terozki sóm ze kołami skuplowane, nó te ... pyndale.
A sam ci dalszij rzgmi, wali i szczylô. Te istne nic, ino chelmiska barzij wciskajóm na palice i sznupióm, kaj tyż my skludziyli te „materiały wybuchowe”? Ludzie, co to sie ci za rojmóng zrobiół ? Joch taki stary, ach niy wiedziôł, iże akuratny bimber, to jes sztof nikiej dynamit na grubie. Nó, gôdóm Wóm ... Sodóma i Gómora we łogródkach sam u nôs na Krziżowyj.
Niyskorzij wziynli nôs i wrajziyli do takij kibitki, i wywiyźli do lagru. Mogecie sie to forsztelować? Starô ze świekróm sie tropióm – niy, niy łó mie – ino elich jô côłkij lałby niy szpryngnół do luftu abo jesce co gorszygo. Dyciś jô nigdy przi wojôkach niy bół, kasarnia toch ino źdrzoł bez pot, a łóni ci mie richtik wziyni za jakigosik partizanta, dywersanta abo co.
Nale, tak po poruch dniach wypuściyli ci nôs, i kulwitómy sie ze mojim bracikiym po maluśku do chałpy. Nôjprzodzij – jak zawdy – do Pyjtrowego szynku na piwo. A naobkoło pôłno wojôków i szandarów. Ludziska brónczóm ło jakisik wojnie, na kôżdym krojcóngu pancer abo inkszo pieróna. Nó richtik akuratnô wojna. Jesce ku tymu – jak mi niyskorzij starô pedziała – taki jedyn jynerôł we ćmawych brylach klyciół cosik ło „stanie wojennym” i jakisik WRON-ach. Gôdóm wóm, choby na filmie ło śtyruch pancyrnych abo ło Hansie Klosie.
Nó, i terôzki skapliście sie cheba jakech ci ta trzeciô wojna napocznół, pra? A to wszyjsko ino bez te dioseckie fusiska, kiere bez tela lôt we Polsce zawdy do jakisik wije melały i łod kierych wszyjsko, co niyszczysne we tyj naszyj dziedzinie, na isto zawdy sie napoczynô.
A jô, coby dziobła niy szterować i na łostuda mojij staryj, te moje szykowne fusiska żech zrazjyrowoł i szlus. Tym barzij, iże u nôs wtynczôs chnet co drugi chop cichtowôł take fónsy, choby tyn co to „niy kciôł, ale musiôł”. Nó wiycie, a jô miarkuja. Króm tego sie jesce tako mółda zrobiyła, iże kôżdy śniym sie kciôł knipsnóńć, coby go wszyjskie we reszpekcie mieli. Dó mie tyż niyskorzij jesce przijnszli, co jô to bezmać tyż bół „internowany”, taki „kómbatant” symie bół, ale skuli tego, coch te fusiska zgolół, już ci mie do tyj ferajny niy kcieli, i łod tego czasu do polityki blank ci sie niy wtykóm, bo jak pedziôł ci kiejsik jedyn srogi angyjber: „polityka, to je sztuka, taki kónsztik jak łyknóńć żaba i sie blank na gymbie niy skrziwić i ku tymu niy udowić”. I to blank jedno cy sie mô fusisko, abo i blank niy!!!
środa, 12 grudnia 2012
Warszawa we 2020 roku ...
Niydôwno mieli my welónek na prezidynta. I jak to zawdy, jedyn wygrôł a jedyn przedrzistôł tyn welónek i łostôł we putni. Ale, blank ci łón niy poradziół tego ściyrpieć. Durch i jednym ciyngiym bereździół, podbechtowôł i tajlowôł nôs Polôków na tych prawych i richticznych, i na ta côłko halastra inkszych, blank niy wôrtych miana Polôka. A ku tymu jesce jego utrzidupske robiyli wszyjsko, coby jego brata-cwilingra możno i na ółtôrze wysmycyć skuli tego, iże to nałónczôs zbajstlowanego bez niygo ausflugu, takij – jak to kiejsik gôdali – „zakładowyj wycieczki”, łón i chnet sto chopa zatrzasło sie we fligrze. I sam terôzki idzie sie wystawić taki łobrôzek ...
Lato, rok 2020, dziecka ze hilfszule zwiydzajóm naszô stolica – Warszawa.
– Dejcie pozór dziecka, dolazujymy do hulicy miana Lecha Kaczyńskigo, kierô bez mocka lôt mianowanô bóła Krakowskim Przedmiyściym – rzóńdzi staruckô rechtórka.
– Jak to? Po jakiymu? Przecamć dziepiyro co bylichmy na hulicy tego Lecha Kaczyńskigo!
– Jezderkusie Pyjterku! Juzaś niy dowôłeś pozór. To niy bóła hulica, ino alyja, i niy Lecha Kaczyńskigo, a Prezidynta Kaczyńskigo.
– Psze pani, psze pani, a co to juzaś za budónek?
– To ci jes take zanktuarióm „Lecha Kaczyńskigo Jedzinego Prezidynta IV RP”. Dôwnij bół to prezidyncki palast. Kciałach wóm zwrócić uwôga na styrcónce przi ajnfarcie krziże. Miarkujecie skany sie łóne sam wziyni?
– Pewnikiym kogoś sam ukrziżowali, prôwda?
– Niy, Zeflicku, blank niy. Nó, jakóż to? Niy wiycie?
– Niyyyy, niy wiymyyy, psze pani ...
– Anó, przecamć môcie we tydniu po piyńć szulsztóndów ze historyji życiô Lecha Kaczyńskigo.
– Nó, ja, ale we podstawówce przerôbiô sie ino modziokowe lata prezidynta. Łostatnio mielichmy lekcyje ło Piyrszyj Kómuniji prezidynta.
– Jak to modziokowe lata? A rest?
– Rest żywota Lecha Kaczyńskigo przerôbiô sie dziepiyro we gymnazjóm i licyjóm, psze pani.
– Aaa, cheba, iże tak. Nó tóż suchejcie łochyntole. Tyn srogi krziż postawiyli sam po śmiyrci prezidynta, coby łoddać czyść jego pamiyńci i bez duge, duge lata ringowali sie sam ludzie, coby sam móg łón łostać. Na côłke szczyńści terôzki moge już sam stôć i żôdyn go niy zebiere.
– Psze pani, a idzie sie sam przi niym zrobić zdjyńcie?
– Idzie Marijko, ale dôwej pozór, coby go niy tyknóńć, bo jes ci na niym zielazny nec, ftory jes pod sztrómym. To taki ci szuc, kiejby ftosik juzaś próbowôł zebrać samstónd tyn krziż.
– A, a ... tyn myńszy krziż, to skany?
– Tyn myńszy krziż postawiyli, coby ućcić pamiyńć tych, kierzy bróniyli tego srogigo krziża.
– Psze pani, psze pani, a wlejzymy rajn do tego palastu?
– Nó ja, to niy ma môżybne, bo razinku palast we sprawónku. Italijóńske malyrze malujóm łogrómniasty fresk na gipsdece...
– Psze pani, a co to jes fresk?
– To jes taki malónek na gipsdece. Przecamć widzieliście taki fresk we Kaplicy Sykstyńskij.
– A jô niy widziôł.
– Jak to niy, Hanysku? Niy bółeś łóńskigo roku snami na ausflugu „Śladami Wielkiego Męża Stanu – misyje auslynderske Lecha Kaczyńskigo”?
– Niy, niy bółech, jôch wtyczôs bół festelnie niymocny.
– A psze pani, a co tyż to bydzie na tym fresku nasztrajchowane?
– Arcydziyło, moje roztomiyłe dziecka. Bydzie na niym ukôzane jak Pónbóczek przekazuje Lechowi Kaczyńskimu berło i koróna, coby zakludziół ordnóng na tyj côłkij naszyj Ziymi.
– Łoj, to żôl, co niy idzie wlyjź rajn i wszyjsko łoboczyć.
– Gôdô sie nó ja, ale mogymy łobejzdrzić palast, znacy sie te zanktuarjóm łod zewnóntrz, tyż jes przeca co łoglóndać.
– Łoo, a co to sam sóm za tabulki?
– To jes śtyrnôście stacjów przedstôwiajóncych mynka pańskô Lecha Kaczyńskigo, jakô przeszôł we swojim żywobyciu.
– „Stacjô 7– Lech Kaczyński wadzi sie ze Donaldym Tuskym ło stołek we Brukseli po rółz drugi” – fajniste!
– A kuknijcie sam: „Lech Kaczyński bez Miymców mianowany kartoflym”!
– Nó, już styknie, myszymy pyndalować dalszij – mómy jesce na isto mocka do łobejzdrzyniô we Warszawie.
– Ło kurde bele! Kuknicie ino samtukej! Co to sóm za sroge bergi, klómpy?
– Oj Bercicku, Bercicku! Przecamć widać, iże to sóm sroge szczewiki.
– A na jakiego dioska ftosik postawiół sam taki srogi dynkmal szczewikóm?
– To niy ma dynkmal szczewików, ino piyrszô tajla budowanygo dynkmalu Lecha Kaczyńskigo. Podwiyl co, zbajstlowali ino mu te szczewiki, ale côłki czôs budujóm rest jego póstaci.
– Ale, psze pani, tyn dynkmal bydzie tak srogi, iże jego gowy blank niy bydzie widać ze ziymi!
– Nó, we Warszawie pewnikiym niy do sie łobejzdrzić fresy pana prezidynta, ale za to ze Moskwy jego sroge, sztryng wejzdrzynie bydzie widać gynał ...
Lato, rok 2020, dziecka ze hilfszule zwiydzajóm naszô stolica – Warszawa.
– Dejcie pozór dziecka, dolazujymy do hulicy miana Lecha Kaczyńskigo, kierô bez mocka lôt mianowanô bóła Krakowskim Przedmiyściym – rzóńdzi staruckô rechtórka.
– Jak to? Po jakiymu? Przecamć dziepiyro co bylichmy na hulicy tego Lecha Kaczyńskigo!
– Jezderkusie Pyjterku! Juzaś niy dowôłeś pozór. To niy bóła hulica, ino alyja, i niy Lecha Kaczyńskigo, a Prezidynta Kaczyńskigo.
– Psze pani, psze pani, a co to juzaś za budónek?
– To ci jes take zanktuarióm „Lecha Kaczyńskigo Jedzinego Prezidynta IV RP”. Dôwnij bół to prezidyncki palast. Kciałach wóm zwrócić uwôga na styrcónce przi ajnfarcie krziże. Miarkujecie skany sie łóne sam wziyni?
– Pewnikiym kogoś sam ukrziżowali, prôwda?
– Niy, Zeflicku, blank niy. Nó, jakóż to? Niy wiycie?
– Niyyyy, niy wiymyyy, psze pani ...
– Anó, przecamć môcie we tydniu po piyńć szulsztóndów ze historyji życiô Lecha Kaczyńskigo.
– Nó, ja, ale we podstawówce przerôbiô sie ino modziokowe lata prezidynta. Łostatnio mielichmy lekcyje ło Piyrszyj Kómuniji prezidynta.
– Jak to modziokowe lata? A rest?
– Rest żywota Lecha Kaczyńskigo przerôbiô sie dziepiyro we gymnazjóm i licyjóm, psze pani.
– Aaa, cheba, iże tak. Nó tóż suchejcie łochyntole. Tyn srogi krziż postawiyli sam po śmiyrci prezidynta, coby łoddać czyść jego pamiyńci i bez duge, duge lata ringowali sie sam ludzie, coby sam móg łón łostać. Na côłke szczyńści terôzki moge już sam stôć i żôdyn go niy zebiere.
– Psze pani, a idzie sie sam przi niym zrobić zdjyńcie?
– Idzie Marijko, ale dôwej pozór, coby go niy tyknóńć, bo jes ci na niym zielazny nec, ftory jes pod sztrómym. To taki ci szuc, kiejby ftosik juzaś próbowôł zebrać samstónd tyn krziż.
– A, a ... tyn myńszy krziż, to skany?
– Tyn myńszy krziż postawiyli, coby ućcić pamiyńć tych, kierzy bróniyli tego srogigo krziża.
– Psze pani, psze pani, a wlejzymy rajn do tego palastu?
– Nó ja, to niy ma môżybne, bo razinku palast we sprawónku. Italijóńske malyrze malujóm łogrómniasty fresk na gipsdece...
– Psze pani, a co to jes fresk?
– To jes taki malónek na gipsdece. Przecamć widzieliście taki fresk we Kaplicy Sykstyńskij.
– A jô niy widziôł.
– Jak to niy, Hanysku? Niy bółeś łóńskigo roku snami na ausflugu „Śladami Wielkiego Męża Stanu – misyje auslynderske Lecha Kaczyńskigo”?
– Niy, niy bółech, jôch wtyczôs bół festelnie niymocny.
– A psze pani, a co tyż to bydzie na tym fresku nasztrajchowane?
– Arcydziyło, moje roztomiyłe dziecka. Bydzie na niym ukôzane jak Pónbóczek przekazuje Lechowi Kaczyńskimu berło i koróna, coby zakludziół ordnóng na tyj côłkij naszyj Ziymi.
– Łoj, to żôl, co niy idzie wlyjź rajn i wszyjsko łoboczyć.
– Gôdô sie nó ja, ale mogymy łobejzdrzić palast, znacy sie te zanktuarjóm łod zewnóntrz, tyż jes przeca co łoglóndać.
– Łoo, a co to sam sóm za tabulki?
– To jes śtyrnôście stacjów przedstôwiajóncych mynka pańskô Lecha Kaczyńskigo, jakô przeszôł we swojim żywobyciu.
– „Stacjô 7– Lech Kaczyński wadzi sie ze Donaldym Tuskym ło stołek we Brukseli po rółz drugi” – fajniste!
– A kuknijcie sam: „Lech Kaczyński bez Miymców mianowany kartoflym”!
– Nó, już styknie, myszymy pyndalować dalszij – mómy jesce na isto mocka do łobejzdrzyniô we Warszawie.
– Ło kurde bele! Kuknicie ino samtukej! Co to sóm za sroge bergi, klómpy?
– Oj Bercicku, Bercicku! Przecamć widać, iże to sóm sroge szczewiki.
– A na jakiego dioska ftosik postawiół sam taki srogi dynkmal szczewikóm?
– To niy ma dynkmal szczewików, ino piyrszô tajla budowanygo dynkmalu Lecha Kaczyńskigo. Podwiyl co, zbajstlowali ino mu te szczewiki, ale côłki czôs budujóm rest jego póstaci.
– Ale, psze pani, tyn dynkmal bydzie tak srogi, iże jego gowy blank niy bydzie widać ze ziymi!
– Nó, we Warszawie pewnikiym niy do sie łobejzdrzić fresy pana prezidynta, ale za to ze Moskwy jego sroge, sztryng wejzdrzynie bydzie widać gynał ...
wtorek, 11 grudnia 2012
Zwiónzkowce...
We jednym srogim werku dyrekcjô uzdała sprowadzić japóńskigo arbajtera-dryjera, coby pokôzać ichnim dryjerów jak sie tak prôwdó robi we Japóniji.
We piyrszy dziyń Japóniec już ło pół szóstyj bół we robocie, przeblyk sie we arbajtancug i stanół przi dryjbance. Gynał ło szóstyj zaszaltrowôł dryjbanka i wzión sie do roboty. Już bez piyrszy miesiónc wyrobiół 500 % normy.
Polôki tak zaziyrali na niygo, kiwali gowami, ale same robiyli jak zawdy, po swojimu. Po jakimsik czasie dyrekcjô merkła, iże po fajrancie tyn Japóniec wlazuje na ta dryjbanka, kłóniô sie wszyjskim i cosik ci tam wywrzeskuje po ichniymu. Zaciykawióne przikludziyli dolmeczra, tłómacza, kiery dziepiyro wszyjsko jim wyeklerowôł:
– Łón, tyn Japóniec, przeprôszô swojich polskich kamratów, iże niyprziwstôł, niy przistómpiół do jejich sztrejku, bo przinôleżi do inkszego gywerkszaftu, do inkszego zwiónzku zawodowygo.
We piyrszy dziyń Japóniec już ło pół szóstyj bół we robocie, przeblyk sie we arbajtancug i stanół przi dryjbance. Gynał ło szóstyj zaszaltrowôł dryjbanka i wzión sie do roboty. Już bez piyrszy miesiónc wyrobiół 500 % normy.
Polôki tak zaziyrali na niygo, kiwali gowami, ale same robiyli jak zawdy, po swojimu. Po jakimsik czasie dyrekcjô merkła, iże po fajrancie tyn Japóniec wlazuje na ta dryjbanka, kłóniô sie wszyjskim i cosik ci tam wywrzeskuje po ichniymu. Zaciykawióne przikludziyli dolmeczra, tłómacza, kiery dziepiyro wszyjsko jim wyeklerowôł:
– Łón, tyn Japóniec, przeprôszô swojich polskich kamratów, iże niyprziwstôł, niy przistómpiół do jejich sztrejku, bo przinôleżi do inkszego gywerkszaftu, do inkszego zwiónzku zawodowygo.
poniedziałek, 10 grudnia 2012
Gyszichta nôjprôwdziwszô ze prôwdziwych ....
Dôwno, dôwno tymu nazôd byli se Lech (ze cwilingrym Jarosławym) Czech i Rus. Byli ci łóne festelnie skamracóne podwiyl cwilinger Lecha – Jarosław niy napocznół sie ze wszyjskimi naobkoło wadzić jak sto diosków. Powadziyli sie tyż wrółz Jarosław i Lech ze wszyjskimi, i niyskorzij dwa braciki, ftore po dródze jesce zahabiyli frech Miesiónczek, przikwanckali sie samtukej na nasze łodwiyczne ziymie polske. Nó, i terôzki napoczło sie:
Kajsik kole 966 roku Lech i Jarosław łokrzciyli Polska. Teraźni cajtóng „Gazyta Prôwdziwie Polskô” wyfaflała, iże braciki ze Żoliborza już ci bezmać łod trzech tysiyncy lôt wyznôwajóm krześcijaństwo. Łoszkliwe wyznôwce Dónalda Tuska juzaś ci same zeżarli świyntygo Wojciycha. Lech i Jarosław festelnie głódujóm, bo kamrat Tuska zajimôł jejich stołki przi tiszu. Lech zatym zabulół goldym za ciało tego zeżartego.
Prziszôł ku nóm 1410 rok. Lech i Jarosław nahuśtali poduk lôt Krziżakóm pod Grunwaldym. Lech sóm sztartnół jesce na Malbork. Jagiyłło posuchôł inkszych dóradców, ftorzi mieli ... blank inksze instrukcyje. Idónc na łodsiycz bracikowi-cwilingrowi, Jarosław prziszôł durch bez ciaplyta i maras Zahary. Pociotki juzaś tego Geremka sujóm mu piôsek we kółka. Riter Cymański ze Malborka ślazuje do podziymiô wrółz ze łobóma giyrmkóma.
1683 rok – srogi trijómf Lecha pod Wiydniym. Na sóm widok hufców PiS-u, islamisty śmiatajóm choby jim fto soli nasuł na podłogónie. Tusk kamraci sie ze zultanym. Jarosław wachuje we taborach.
Łostatek XVII wiyku – kónfederacyjô PiS-owskô próbuje szterować rozbioróm, kiej Komorowske łoddôwajóm sie uciychóm ze Litwinkóma. Lech i Jarosław lygajóm „reytanym”, coby przebródzić srogij gańbie (Matejko ino skuli tego, co mu niy nastykło ajnlasfarby namalowôł ino jednego śnich). Lech na szpicy tyj côłkij „insurekcyji” przisióngô na krakowskim rynku. Jarosław zaszpóntowôł swojóm myckóm srogachnô kanóna.
Przełóm XIX i XX wiyku – Lech i Jarosław wypokopiyli petrolyjlampa i łoba wrółz łodkrywajóm rad i polon. We frajnym czasie pod psyudónimym piszóm do kupy „Pana Tadeusza”, „Etiuda rewolucyjnô”, „Quo vadis” i „Chłopów”.
We 1920 roku – Lech dorôdzô Piłsudskimu zbajstlowanie cudu nad Wisłóm. Jarosław retuje côłki świat łod kómunizmusu, dôwajónc tymu świadyctwo.
We 1939r juzaś – tajny pakt Sikorski-Pawlak. Tusk łostrzyliwuje Westerplatte. Lech i Jarosław brónióm sie blank do łostatka.
Mómy 1944 rok kiej to po łozszyfrówaniu „enigmy” Lech i Jarosław do kupy ze swojóm Mamulkóm wygrywajóm Powstanie Warszawske. Hitler na klynczkach. Kónszachty starzika ze Wermachtu i łojców ze KPP na łoka mrzik drzynżdży (niweczy) jejich trijómf.
1980 rok – Lecha sztrejkujóncygo we Stoczni nawiydzajóm tysiónce Polôków, na szpicy ze Przenôjświyntszóm Paniynkóm. Heryka Krziwonos szydliwie i na isto złóśliwie zahaltowała sztrasynbanki, coby Jarosław niy móg podciepnóńć bracikowi-cwilingrowi klapsznitów ze tustym.
Nó, i jes 1989 rok – Lech i Jarosław łobalyli kómunizmus. Stôwajóm sie łoba idólami, bóstwóma Polôków. Wygrywajóm śtyrnôście welónków za rajóm i ku tymu jesce wojna we Iraku i Afganistanie.
Nó, i terôzki cheba nôjważniyjszy byfyjl, wiadómość. Autor tego artikla niy spómniôł sam blank nic ło łostatnich łodkryciach IPN-owskich archeologów, ftorzi udowódniajóm , iże to niy Romulus i Remus byli wykôrmióne bez ta wilczyca (przi przileżitości bezmać niyślubnô – stela te wszyjske próblymy ze łozpowszychnianiym tyj wiadómości – cera Szarika i Lassie), ale razinku Lech i jego bracik Jarosław, kierzi byli zatym sprawcami tego wywołanego wiycznego Miasta, ftore mianowano skorzij Jarosławicami, a côłki tyn półwysep Apeniński mianowali za starego piyrwyj Lechistanym, a jego miyszkańców Lechitami.
Nó ale, co jam jesce zglyndym tych dwióch IPN i ta czôrnô polskô burżuazjô kościylnô ze Dziwiszym i Leszkym Flaszkóm Głódziym wysznupie i podô do wiadómości, tego podwiyl co, żôdyn niy poradzi sie forsztelować.
* na podstawie tekstu Jacka Żakowskiego znalezionego i internecie ...
Kajsik kole 966 roku Lech i Jarosław łokrzciyli Polska. Teraźni cajtóng „Gazyta Prôwdziwie Polskô” wyfaflała, iże braciki ze Żoliborza już ci bezmać łod trzech tysiyncy lôt wyznôwajóm krześcijaństwo. Łoszkliwe wyznôwce Dónalda Tuska juzaś ci same zeżarli świyntygo Wojciycha. Lech i Jarosław festelnie głódujóm, bo kamrat Tuska zajimôł jejich stołki przi tiszu. Lech zatym zabulół goldym za ciało tego zeżartego.
Prziszôł ku nóm 1410 rok. Lech i Jarosław nahuśtali poduk lôt Krziżakóm pod Grunwaldym. Lech sóm sztartnół jesce na Malbork. Jagiyłło posuchôł inkszych dóradców, ftorzi mieli ... blank inksze instrukcyje. Idónc na łodsiycz bracikowi-cwilingrowi, Jarosław prziszôł durch bez ciaplyta i maras Zahary. Pociotki juzaś tego Geremka sujóm mu piôsek we kółka. Riter Cymański ze Malborka ślazuje do podziymiô wrółz ze łobóma giyrmkóma.
1683 rok – srogi trijómf Lecha pod Wiydniym. Na sóm widok hufców PiS-u, islamisty śmiatajóm choby jim fto soli nasuł na podłogónie. Tusk kamraci sie ze zultanym. Jarosław wachuje we taborach.
Łostatek XVII wiyku – kónfederacyjô PiS-owskô próbuje szterować rozbioróm, kiej Komorowske łoddôwajóm sie uciychóm ze Litwinkóma. Lech i Jarosław lygajóm „reytanym”, coby przebródzić srogij gańbie (Matejko ino skuli tego, co mu niy nastykło ajnlasfarby namalowôł ino jednego śnich). Lech na szpicy tyj côłkij „insurekcyji” przisióngô na krakowskim rynku. Jarosław zaszpóntowôł swojóm myckóm srogachnô kanóna.
Przełóm XIX i XX wiyku – Lech i Jarosław wypokopiyli petrolyjlampa i łoba wrółz łodkrywajóm rad i polon. We frajnym czasie pod psyudónimym piszóm do kupy „Pana Tadeusza”, „Etiuda rewolucyjnô”, „Quo vadis” i „Chłopów”.
We 1920 roku – Lech dorôdzô Piłsudskimu zbajstlowanie cudu nad Wisłóm. Jarosław retuje côłki świat łod kómunizmusu, dôwajónc tymu świadyctwo.
We 1939r juzaś – tajny pakt Sikorski-Pawlak. Tusk łostrzyliwuje Westerplatte. Lech i Jarosław brónióm sie blank do łostatka.
Mómy 1944 rok kiej to po łozszyfrówaniu „enigmy” Lech i Jarosław do kupy ze swojóm Mamulkóm wygrywajóm Powstanie Warszawske. Hitler na klynczkach. Kónszachty starzika ze Wermachtu i łojców ze KPP na łoka mrzik drzynżdży (niweczy) jejich trijómf.
1980 rok – Lecha sztrejkujóncygo we Stoczni nawiydzajóm tysiónce Polôków, na szpicy ze Przenôjświyntszóm Paniynkóm. Heryka Krziwonos szydliwie i na isto złóśliwie zahaltowała sztrasynbanki, coby Jarosław niy móg podciepnóńć bracikowi-cwilingrowi klapsznitów ze tustym.
Nó, i jes 1989 rok – Lech i Jarosław łobalyli kómunizmus. Stôwajóm sie łoba idólami, bóstwóma Polôków. Wygrywajóm śtyrnôście welónków za rajóm i ku tymu jesce wojna we Iraku i Afganistanie.
Nó, i terôzki cheba nôjważniyjszy byfyjl, wiadómość. Autor tego artikla niy spómniôł sam blank nic ło łostatnich łodkryciach IPN-owskich archeologów, ftorzi udowódniajóm , iże to niy Romulus i Remus byli wykôrmióne bez ta wilczyca (przi przileżitości bezmać niyślubnô – stela te wszyjske próblymy ze łozpowszychnianiym tyj wiadómości – cera Szarika i Lassie), ale razinku Lech i jego bracik Jarosław, kierzi byli zatym sprawcami tego wywołanego wiycznego Miasta, ftore mianowano skorzij Jarosławicami, a côłki tyn półwysep Apeniński mianowali za starego piyrwyj Lechistanym, a jego miyszkańców Lechitami.
Nó ale, co jam jesce zglyndym tych dwióch IPN i ta czôrnô polskô burżuazjô kościylnô ze Dziwiszym i Leszkym Flaszkóm Głódziym wysznupie i podô do wiadómości, tego podwiyl co, żôdyn niy poradzi sie forsztelować.
* na podstawie tekstu Jacka Żakowskiego znalezionego i internecie ...
sobota, 8 grudnia 2012
Sztatistika, supki i ....
Dziepiyro my wywelowali nowygo prezidynta a sam na gyniku mómy welónek rajców miyjskich i prezidyntów (birgymajstrów, fojtów i diosek wiy co jesce) i na bezrok welónek na posłów i synatorów. I niy bółoby ło czym sam łozprawiać kiejby niy te wszyjske badania „opinii publicznej”, roztomajte supki pópularnóści, supki poparciô dlô partyji i jejich lejterów. Bo łamżóm, przetwiyrajóm sie bele kaj, bele jake ankytery, telefóniyrujóm do ludzi i zarôcajóm bogu ducha winowatym ludzióm dupy. A przeca kôżdy ajnfachowy cowiek miarkuje, co te wszyjske badania i wypytki sóm zółwizół ło kant rzici łoztrzaś.
Bo to jes gynał tak jak to sie kiejsik przitrefióło mojimu kamratowi Jółzlowi. Jego starô sztyjc lotała po ludziach ze tymi roztomajtymi anketóma OBOP-u abo inkszego giździolstw, a kiej Jółzel przilazowôł do dóm po szychcie, to zawdy bóła chałpa niy wyrojmowanô, dziecka ufifrane a łobiôd we bratrurze. I niy szło babie nic pedzieć, bo ji sie ciyngiym zdało, iże Pónbóczka za szłapy łobjimała a we te ankytowe badania wierzóła choby we trójca przenôjświyntszô.
I kiejsik Jółzel niy szczimôł i wrzesknół na swoja babeczka:
– Suchej ino ty diosecko rajculo! Mie tam psinco łobłajzi, co ty robisz, kiej jô jes we robocie ale niy łozprawiej mi, co te twoje pytania ankytówe kómukólwiek sie na co przidajóm.
– Ja? A czamu to niy sóm łóne ważne i przidajne? – spytała sie go łoszydliwie jego starô.
– Ano, dóm ci gupiô babo przikłôd ...
– Ja? Tóż napoczynej!
– Suchej moja roztomiyłô, rzyknij mi, co byś ty zrobióła kiejbych blank na łodwieczerz prziszôł do chałpy ze blank cudzóm babóm per amt ....
– Anó, praskła bych jóm zarôzki bez pysk!
– Niy gôdej! Praskła byś jóm bez pysk? Na zicher wyszczylała byś jóm po pysku?
– Ja! Na zicher bych ji ślypia podzelowała, coby pamiyntała, iże ze cudzymi chopami sie niy chodzuje!!!
– Nó, to mi sie zdo! I dej pozór, bo jô terôzki wartko fyrtóm na banhow po ... TEŚCIOWO !!!
Bo to jes gynał tak jak to sie kiejsik przitrefióło mojimu kamratowi Jółzlowi. Jego starô sztyjc lotała po ludziach ze tymi roztomajtymi anketóma OBOP-u abo inkszego giździolstw, a kiej Jółzel przilazowôł do dóm po szychcie, to zawdy bóła chałpa niy wyrojmowanô, dziecka ufifrane a łobiôd we bratrurze. I niy szło babie nic pedzieć, bo ji sie ciyngiym zdało, iże Pónbóczka za szłapy łobjimała a we te ankytowe badania wierzóła choby we trójca przenôjświyntszô.
I kiejsik Jółzel niy szczimôł i wrzesknół na swoja babeczka:
– Suchej ino ty diosecko rajculo! Mie tam psinco łobłajzi, co ty robisz, kiej jô jes we robocie ale niy łozprawiej mi, co te twoje pytania ankytówe kómukólwiek sie na co przidajóm.
– Ja? A czamu to niy sóm łóne ważne i przidajne? – spytała sie go łoszydliwie jego starô.
– Ano, dóm ci gupiô babo przikłôd ...
– Ja? Tóż napoczynej!
– Suchej moja roztomiyłô, rzyknij mi, co byś ty zrobióła kiejbych blank na łodwieczerz prziszôł do chałpy ze blank cudzóm babóm per amt ....
– Anó, praskła bych jóm zarôzki bez pysk!
– Niy gôdej! Praskła byś jóm bez pysk? Na zicher wyszczylała byś jóm po pysku?
– Ja! Na zicher bych ji ślypia podzelowała, coby pamiyntała, iże ze cudzymi chopami sie niy chodzuje!!!
– Nó, to mi sie zdo! I dej pozór, bo jô terôzki wartko fyrtóm na banhow po ... TEŚCIOWO !!!
piątek, 7 grudnia 2012
Ruskô szczyróść ...
Kiej ino sie skóńczóło lato, ludzie przi roztomajtych trefach łozprawiajóm ło latowych wandrach, rajzach, ło tym fto, co i kaj widzôł, co zwiydzôł, kaj bywôł i take tam jesce ... Po poruch sznapsach łozwôł sie jedyn deczko zwiykowany ujek, ftory kajsik jesce we latach łoziymdziesióntych puściół sie na rajza swojim „moskwiczym” do Ruskich.
– Wiycie chopy, Ruske to sóm na isto nôjbarzij do porzóndku ludzie – napocznół ujek Bonuś. – Przocielske, wylywne ... Polôków, a tym tuplym Ślónzôków, majóm festelnie radzi. Pamiyntóm jak kiejsik bez zima jakosik tajla (cheba szwinga) mi sie serwała we mojim autoku. Jakisik ichni bamber srogóm cugmaszinóm docióng mie do wsi, pijyndzy żôdnych łodymie niy kciôł, zatym zakludziół do ichniego sołtysa, kiedry jedziny we tyj dziydzinie miôł telefółn ... Dôł mi zazwónić .... Tajle mógli przijńść dziepiyro za trzi tydnie, tóż tyż zarôzki, na doczkaniu forszlagowôł mi góścina. Autok łodkludziyli my do kowôla. Tyn ci przi dwadziestogradusowym mrozie wymóntowôł stary „wahacz” (ta szwinga) ... Nó, i tak musieli my, musiołech doczkać. Cuciółech sie ło szaroku a tu ci już na mie czekała srogô glaska bimbru i szisel kapusty. I takech se chopy siedziôł trzi tydnie u tego sołtysa ... Na łostatek tajle przijńszli, kowôl autok zrychtowôł. Pijyndzy juzaś wzióńć niy kcieli, piyńciolitrowô kanka bimbru na dróga mi dali ...
– A rzyknijcie ino ujku, abóło to chocia dobre? – spytôł jedyn snôs.
Ujek tak kuknół na nôs zamglónym weźrokiym i pedziôł:
– Dobre? Chopy ... Po powrocie do Polski bez pół roku mi wosy i pazurska po tym nôpitku niy rośli ... ale dobre to bóło ... szmektne jak sto diosków!
– Wiycie chopy, Ruske to sóm na isto nôjbarzij do porzóndku ludzie – napocznół ujek Bonuś. – Przocielske, wylywne ... Polôków, a tym tuplym Ślónzôków, majóm festelnie radzi. Pamiyntóm jak kiejsik bez zima jakosik tajla (cheba szwinga) mi sie serwała we mojim autoku. Jakisik ichni bamber srogóm cugmaszinóm docióng mie do wsi, pijyndzy żôdnych łodymie niy kciôł, zatym zakludziół do ichniego sołtysa, kiedry jedziny we tyj dziydzinie miôł telefółn ... Dôł mi zazwónić .... Tajle mógli przijńść dziepiyro za trzi tydnie, tóż tyż zarôzki, na doczkaniu forszlagowôł mi góścina. Autok łodkludziyli my do kowôla. Tyn ci przi dwadziestogradusowym mrozie wymóntowôł stary „wahacz” (ta szwinga) ... Nó, i tak musieli my, musiołech doczkać. Cuciółech sie ło szaroku a tu ci już na mie czekała srogô glaska bimbru i szisel kapusty. I takech se chopy siedziôł trzi tydnie u tego sołtysa ... Na łostatek tajle przijńszli, kowôl autok zrychtowôł. Pijyndzy juzaś wzióńć niy kcieli, piyńciolitrowô kanka bimbru na dróga mi dali ...
– A rzyknijcie ino ujku, abóło to chocia dobre? – spytôł jedyn snôs.
Ujek tak kuknół na nôs zamglónym weźrokiym i pedziôł:
– Dobre? Chopy ... Po powrocie do Polski bez pół roku mi wosy i pazurska po tym nôpitku niy rośli ... ale dobre to bóło ... szmektne jak sto diosków!
czwartek, 6 grudnia 2012
Świynty Mikołôj !
Nó, tóż mómy dzisiôj jedyn ze nôjgryfniyjszych dni we roku, i to niy ino dlô dziecek – Świyntego Mikołôja. Kciôłech sam nôjprzodzij pedzieć, co szóstego grudnia kôżdego roka wszyjskie dzieci, i to na côłkim świycie niy poradzóm sie doczkać świyntego Mikołôja. Nó alech zmiarkowôł, co to jes psinco prôwda! Te wszyjskie hamerikóńskie, miymieckie, i jake tam jesce bajtle, pierónym dôwno już przepómnieli ło takim świyntym lebo blank ci go niy znali. Bo przeca łóni tego dzisiyjszego, modernego przeblecónego cudoka łoglóndajóm już tak łod piyrszych dni listopada, i to aże do poły stycznia.
Ludzie! Ło co weta, iże tyż i we naszyj telewizyji aże do Trzech Króli bydóm fyrtać roztomajte kaspry poprzebklykane za Mikołôjów (i to jesce drugda i BABY!) i do tyj chnet połowiny stycznia bydóm fórt wiskać na côłki karpyntel: „ ...coraz bliżej świynta, coraz bliżej świynta...”. Nó ale, wrôcómy sie nazôd do naszych baranów. Bez łostatnie dwa-trzi tydnie festelnie żech sie tropiół, iże bezmać na latoś blank ci tego Mikołôja niy bydzie, bo go mieli przikludzić przed ta komisyjo, co to wiycie „... prziszoł, poszoł Ziobro ...”, „... chyciyli Grzecha, Rycha ..., „... groł Mikołôj na jednoryncnych banditach ...” i take tam nasze polske gupoty. A kiej już Go tam przikludzióm, to pewnikiym bydóm łopytować eźli jes „agyntym”, eźli szczylôł do naszygo prezidynta we Gruzji, grôł we pokera, abo tyż – łod kogo mô złocioki, fto bulół za gyszynki dlô dziecek, i cy to niy bół jakisik szmiyrgeld, coby dzieckóm naszych (Pónbóczku łodpuść mi tyn grzych!) „polityków” przismycół barzij wercite gyszynki skuli tego iżby niyskorzij łojce we welónku głosówali, a po jakiymu tela glingôł tym jejigo mobilniokiym na te lelynie abo rynifery, i take tam inksze pierdoły. Beztóż moge sie przidarzić, co i do samyj Wiliji niy bydzie fertik (nikiej ze tymi niyszczysnymi BOR-owikóma, ftóre sie niy poradziyli w rzici rady dać tam we tyj Gruzji) abo jedynôstolytnim podszukowaniym tego, ftory zakatrupiół jynwrôła Papały i niy przijńdzie dran.
Podwiyl co, to musza pedzieć, co sam na Ślónsku tyn gryfny mikołôjowy zwyk bół bajstlowany bez wszyjskich fatrów, ujków, starzików lebo sómsiôdów, i to nôjlepszij kiejby byli samotne, fyrnioki (znacy te sómsiôdy). Tak ci bóło dôwnij i u nôs we familoku. Nôjprzodzij za Mikołôja tyrôł nasz ficywyrt, a kiej ci go już niy nastykło, to przeblykôł sie za tego boroka ujek abo kamrat mojigo Łojca.
Mikołôj łoblecóny bół we szarłatne szaty abo jakisik pelc, ze takóm srogóm, dugóm krykóm w gorści choby paliczek go gaszynio świycek we kościyle i wielgachnym miechym na puklu, we kierym smyczół gyszynki narychtowane przodzij bez starki i mamulki dlô wszyjskich dziecek we siyni lebo we familoku. Taki Mikołôj znôł wszyjskie grzychy (dobre uczynki tyż) naszych dziecek, naszych bajtli i szkótów. Jednych sprzezywôł, próntkiym dôł po rzici abo po palcyskach, inksze juzaś, usuchliwe pohajôł i rzyknół jakie dobre słowecko.
Coby dziecka niy przepómnieli ło tym świyntym, już na dwa-trzi tydnie skorzij starziki i łojce jim tuplikowali, coby byli moreśnie i usuchliwe, bo tyn Mikołôj moge przismycyć niy maszkyty, a ino hasie lebo łoszkrabiny. Jesce tyż ci tyn przeblecóny Mikołôj kôzôł cosik porzykać, nó i na łostatek, zawdy kôżdy najduch, bajtel cosik tam erbnół łod tego fałesznego świyntego. Jak to we powiarce:
„Na świyntego Mikołôja – dziecek czekô côłko zgrôja,
Usuchliwym do maszkyty – zaś gizdowi hasie w tyty”.
Przi takim fajerze musowo byli zawdy roztomajte kyjksy, makróny, pierniki i ... marcipan. Do piciô mlyko, kakał abo – fto to jesce sie spómni ? – kakałszale na mlyku. Jesce terôzki mi ze gymby ślinka ciece, kiej sie spómna kakał uwarzóny na samiuśkim mlyku a do szolki na łostatek bóło wciepnióne biółtko ze cukrym wanilijowym i ździebkiym zoftu ze citrółny lebo citrółnowygo kwasku.
Czytôłech kiejsik gryfno gyszichta, róman: „Ksiega z San Michele” i trefiółech tam na take szykowne, galantne i pierónym ci móndre słówecka, kiere rzykna terôzki po naszymu: „Gôdali mi, co sóm take, ftore bez côłkie życie nikandy i nigdy niy uwidzieli skrzóta, cwerga, żywego hampelmana abo ... Mikołôja. Jô jim blank niy zowiszcza, bo mocka straciyli, zapodziôli. Możno ci sie jim ślypia popśniyli, zgiździyli we szkole roztomajtym czytaniym. A możno jest ci tak i beztóż, iże te dziecka wyglóndajóm dzisiôj tak hersko, tak słósznie i sóm take przemóndrzałe, a wyrostajóm niyskorzij bez pomyślónku, bez marzyń na isto, na ludzi zmierzłych, łoszkliwych, kierzy niy majóm szkrabki ani na życie, ani łopowogi na śmiyrć”.
Zawdy coś takigo, jednygo łostowo ze nôjdôwniyjszych winkli „świadomości”, to co trzimie sie we gowie nikiej łobrozek piyrszyj w życiu seblecónyj dziołchy. A dyć przeca dobrym ludzióm łod napoczniyńcio świata ferajnowali, asistowali zawdy roztomajte cwergi, gnómy, koboldy, ubożóntka, skrzoty, Marysine „krasoludki”, nó i Mikołôje ze lelyniami i sónkami. Przeca jim, tym wszyjskim podciepóm ze naszych berów króm wielgości, zawôdzô ino to, co niymi sie niy zajimôł tyn angyjber Darwin i skuli tego żôdyn niy gôdô, co łóni wandlujóm sie łod afy, łod małupice, i żôdne wajzry i móndroki blank niy muszóm wynokwiać, żôdnych ci kónsztików bajstlować, coby jim znojść starzików, staroszków i – jak to gôdajóm – „przodków”. Tak, nikiej i to, cy Mikołôj na isto ze Laponii przijyżdżô we sónkach i lelynióma lebo jes to nasz polski, ślónski świynty.
Ludzie! Ło co weta, iże tyż i we naszyj telewizyji aże do Trzech Króli bydóm fyrtać roztomajte kaspry poprzebklykane za Mikołôjów (i to jesce drugda i BABY!) i do tyj chnet połowiny stycznia bydóm fórt wiskać na côłki karpyntel: „ ...coraz bliżej świynta, coraz bliżej świynta...”. Nó ale, wrôcómy sie nazôd do naszych baranów. Bez łostatnie dwa-trzi tydnie festelnie żech sie tropiół, iże bezmać na latoś blank ci tego Mikołôja niy bydzie, bo go mieli przikludzić przed ta komisyjo, co to wiycie „... prziszoł, poszoł Ziobro ...”, „... chyciyli Grzecha, Rycha ..., „... groł Mikołôj na jednoryncnych banditach ...” i take tam nasze polske gupoty. A kiej już Go tam przikludzióm, to pewnikiym bydóm łopytować eźli jes „agyntym”, eźli szczylôł do naszygo prezidynta we Gruzji, grôł we pokera, abo tyż – łod kogo mô złocioki, fto bulół za gyszynki dlô dziecek, i cy to niy bół jakisik szmiyrgeld, coby dzieckóm naszych (Pónbóczku łodpuść mi tyn grzych!) „polityków” przismycół barzij wercite gyszynki skuli tego iżby niyskorzij łojce we welónku głosówali, a po jakiymu tela glingôł tym jejigo mobilniokiym na te lelynie abo rynifery, i take tam inksze pierdoły. Beztóż moge sie przidarzić, co i do samyj Wiliji niy bydzie fertik (nikiej ze tymi niyszczysnymi BOR-owikóma, ftóre sie niy poradziyli w rzici rady dać tam we tyj Gruzji) abo jedynôstolytnim podszukowaniym tego, ftory zakatrupiół jynwrôła Papały i niy przijńdzie dran.
Podwiyl co, to musza pedzieć, co sam na Ślónsku tyn gryfny mikołôjowy zwyk bół bajstlowany bez wszyjskich fatrów, ujków, starzików lebo sómsiôdów, i to nôjlepszij kiejby byli samotne, fyrnioki (znacy te sómsiôdy). Tak ci bóło dôwnij i u nôs we familoku. Nôjprzodzij za Mikołôja tyrôł nasz ficywyrt, a kiej ci go już niy nastykło, to przeblykôł sie za tego boroka ujek abo kamrat mojigo Łojca.
Mikołôj łoblecóny bół we szarłatne szaty abo jakisik pelc, ze takóm srogóm, dugóm krykóm w gorści choby paliczek go gaszynio świycek we kościyle i wielgachnym miechym na puklu, we kierym smyczół gyszynki narychtowane przodzij bez starki i mamulki dlô wszyjskich dziecek we siyni lebo we familoku. Taki Mikołôj znôł wszyjskie grzychy (dobre uczynki tyż) naszych dziecek, naszych bajtli i szkótów. Jednych sprzezywôł, próntkiym dôł po rzici abo po palcyskach, inksze juzaś, usuchliwe pohajôł i rzyknół jakie dobre słowecko.
Coby dziecka niy przepómnieli ło tym świyntym, już na dwa-trzi tydnie skorzij starziki i łojce jim tuplikowali, coby byli moreśnie i usuchliwe, bo tyn Mikołôj moge przismycyć niy maszkyty, a ino hasie lebo łoszkrabiny. Jesce tyż ci tyn przeblecóny Mikołôj kôzôł cosik porzykać, nó i na łostatek, zawdy kôżdy najduch, bajtel cosik tam erbnół łod tego fałesznego świyntego. Jak to we powiarce:
„Na świyntego Mikołôja – dziecek czekô côłko zgrôja,
Usuchliwym do maszkyty – zaś gizdowi hasie w tyty”.
Przi takim fajerze musowo byli zawdy roztomajte kyjksy, makróny, pierniki i ... marcipan. Do piciô mlyko, kakał abo – fto to jesce sie spómni ? – kakałszale na mlyku. Jesce terôzki mi ze gymby ślinka ciece, kiej sie spómna kakał uwarzóny na samiuśkim mlyku a do szolki na łostatek bóło wciepnióne biółtko ze cukrym wanilijowym i ździebkiym zoftu ze citrółny lebo citrółnowygo kwasku.
Czytôłech kiejsik gryfno gyszichta, róman: „Ksiega z San Michele” i trefiółech tam na take szykowne, galantne i pierónym ci móndre słówecka, kiere rzykna terôzki po naszymu: „Gôdali mi, co sóm take, ftore bez côłkie życie nikandy i nigdy niy uwidzieli skrzóta, cwerga, żywego hampelmana abo ... Mikołôja. Jô jim blank niy zowiszcza, bo mocka straciyli, zapodziôli. Możno ci sie jim ślypia popśniyli, zgiździyli we szkole roztomajtym czytaniym. A możno jest ci tak i beztóż, iże te dziecka wyglóndajóm dzisiôj tak hersko, tak słósznie i sóm take przemóndrzałe, a wyrostajóm niyskorzij bez pomyślónku, bez marzyń na isto, na ludzi zmierzłych, łoszkliwych, kierzy niy majóm szkrabki ani na życie, ani łopowogi na śmiyrć”.
Zawdy coś takigo, jednygo łostowo ze nôjdôwniyjszych winkli „świadomości”, to co trzimie sie we gowie nikiej łobrozek piyrszyj w życiu seblecónyj dziołchy. A dyć przeca dobrym ludzióm łod napoczniyńcio świata ferajnowali, asistowali zawdy roztomajte cwergi, gnómy, koboldy, ubożóntka, skrzoty, Marysine „krasoludki”, nó i Mikołôje ze lelyniami i sónkami. Przeca jim, tym wszyjskim podciepóm ze naszych berów króm wielgości, zawôdzô ino to, co niymi sie niy zajimôł tyn angyjber Darwin i skuli tego żôdyn niy gôdô, co łóni wandlujóm sie łod afy, łod małupice, i żôdne wajzry i móndroki blank niy muszóm wynokwiać, żôdnych ci kónsztików bajstlować, coby jim znojść starzików, staroszków i – jak to gôdajóm – „przodków”. Tak, nikiej i to, cy Mikołôj na isto ze Laponii przijyżdżô we sónkach i lelynióma lebo jes to nasz polski, ślónski świynty.
środa, 5 grudnia 2012
Gynijalnie proste ...
Bóło ciepluśke ale, nó ja, dyszczówe latowe popołednie. Z gracków ze kamratami na szpilplacu nic niy wylazło, tym tuplym, iże ulicha bóła corôzki srogszô, wszandy napoczli sie już robić pluskawice, ftore kuplowali sie we maluśke bystrziny, zuchtajónce se spływajónc pasownych miyjsc. Maluśki Karliczek przimyknół tóż ja ku siedniyntymu we zeslu przi telewizorze łojcu, dôwajónc mu ku wymiarkowaniu, jak ci sie mu to festelnie mierznie i jak tyż kciôłby sie śniym pobawić.
Ale tyn zafascinjyrówany łoglóndanóm razinku telewizyjnóm transmisyjóm, niy miôł dlô swojigo synecka czasu, a tyż – szczyrze rzykajónc – żôdnyj chańdzi, coby sie śniym bawić.
Spamiyntale medikowôł, czym tyż mógby swojigo synecka na dugszy czôs zajimać, a samymu bez tyn czôs dalszij móc łoglóndać bez jakigo szteróngu interesujóncô go audycjô telewizyjnô. We jednym ze leżóncych na tiszliku farbistych cajtóngów zboczół nôgle srogô na dwie zajty, gynał akuratnô i fest skómplikowanô fotografijô kugli ziymskij.
Tyn to tyż łobrôz wytargôł z tego cajtónga i postrzig go na mocka maluśkich kónsków. To wszyjsko dôł swojimu syneckowi, coby łón to wrółz poskłôdôł, medikujónc, iże łón bydzie tym skómplikowanym papiórzannym „puzzlym” dosik dugo zajimany.
Karliczek zicnół przi stole i jón sie za ta przirychtowanô po gibku skłôdanka. Ale już po pôruch minutkach prziwołôł łojca ku tiszowi i pokôzôł mu na isto bezfyjlernie poskłôdany, fiks ónd fertik łobrôz tyj ziymskij kugli.
Zdymbiôły łojciec, niy poradzónc prómp uwiyrzić włóśnym łoczóm, zapytôł synka, jakim knifym udało mu sie we tak krótkim czasie zrychtować i poskłôdać tak skómplikowany łobrôz Ziymi.
Jesce barzij zaskoczóła go niypodobnie ajnfachowô – ale jakoż tyż ci gynijalny sztrich – łodpowiydź jego synka, kiery łoświadczół direkt:
– Aaaa, wiysz, na zadku bóło zdjyńci cowieka. Tego poskłôdôłech moc wartko i blank letko.
A kiej już cowiek jes do porzóndku, jest tyż ci do porzóndku i Ziymiô!
Ale tyn zafascinjyrówany łoglóndanóm razinku telewizyjnóm transmisyjóm, niy miôł dlô swojigo synecka czasu, a tyż – szczyrze rzykajónc – żôdnyj chańdzi, coby sie śniym bawić.
Spamiyntale medikowôł, czym tyż mógby swojigo synecka na dugszy czôs zajimać, a samymu bez tyn czôs dalszij móc łoglóndać bez jakigo szteróngu interesujóncô go audycjô telewizyjnô. We jednym ze leżóncych na tiszliku farbistych cajtóngów zboczół nôgle srogô na dwie zajty, gynał akuratnô i fest skómplikowanô fotografijô kugli ziymskij.
Tyn to tyż łobrôz wytargôł z tego cajtónga i postrzig go na mocka maluśkich kónsków. To wszyjsko dôł swojimu syneckowi, coby łón to wrółz poskłôdôł, medikujónc, iże łón bydzie tym skómplikowanym papiórzannym „puzzlym” dosik dugo zajimany.
Karliczek zicnół przi stole i jón sie za ta przirychtowanô po gibku skłôdanka. Ale już po pôruch minutkach prziwołôł łojca ku tiszowi i pokôzôł mu na isto bezfyjlernie poskłôdany, fiks ónd fertik łobrôz tyj ziymskij kugli.
Zdymbiôły łojciec, niy poradzónc prómp uwiyrzić włóśnym łoczóm, zapytôł synka, jakim knifym udało mu sie we tak krótkim czasie zrychtować i poskłôdać tak skómplikowany łobrôz Ziymi.
Jesce barzij zaskoczóła go niypodobnie ajnfachowô – ale jakoż tyż ci gynijalny sztrich – łodpowiydź jego synka, kiery łoświadczół direkt:
– Aaaa, wiysz, na zadku bóło zdjyńci cowieka. Tego poskłôdôłech moc wartko i blank letko.
A kiej już cowiek jes do porzóndku, jest tyż ci do porzóndku i Ziymiô!
poniedziałek, 3 grudnia 2012
Zymbowô gyszichta ...
Jakech już sam spóminôł, móm pierónym rôd łajzić po lecy jakich kaczmach, szynkach, biyrsztubach, bo tam łodgrôwô sie, kulô sie richticzne życie, ze jego wszyjskimi móżebnymi cufalami. Tak tyż bóło i przi tym falu, ftory kca Wóm sam terôzki łopedzieć.
Tóż ja, spichnółech sie kiejsik na mojich Pniokach ze kamratym jesce ze mojij „siedymnôstki”. Spóminali my roztamajte nasze cufale a mie nôjbarzij łostała ze tego trefu we pamiyńci jego wicno gyszichta, ftorô mu sie przitrefiyła jakiesik dwadzieścia lôt tymu nazôd a kierô szła óngyfer tak:
Mielichmy ze mojóm roztomiyłóm babeczkóm wtynczôs procnô faza, znacy sie dopadło ci nôs jakiesi choróbsko i blank niy kciało popuścić – łozprawiôł mój kamrat Pyjter. – Jôch sie bali zrobiół dwa dni urlaubu ale moja babeczka sztyjc pyndalowała do roboty. We hoślach grô nóm choby we filharmóniji. Razinku tyż moja roztomiyło miała łodebrać drógóm ze roboty robota łod kamratki (ja, gynał ... drógóm ze roboty – robota). Ale, uzdołech, coby łóna ponynała se deczko dugszij, coby sie wygrzôła jak przinoleżi, tóżech ji prziłobiycôł, co sóm ta kamratcyno robota łodbiera. Ta robota – to znacy sie, bół jakisik „wycisk szczęki”, zymby, gybis (moja babeczka robi u zanarcta).
Wstôłech blank ło szaroku. Pojechôłech na ugodane miyjsce i wziónech łod kamratki pakslik. Wrôcóm do dóm zmarzniynty, przewióny do kna. SPAAAĆ!
Baba nynô. Wartko seblykech sie i fuknółech do prykola. Łóna na pół we śniku pytô sie mie:
– Zdónżóleś?
– Mmm?
– Eźliś zdónżół?
– Kaj? Moja ty roztomiyło ...
– Zdónżółeś łodebrać ta moja robota?
Nó, niy bółbych sobóm, kiejbych atmósfyry deczko niy podhajcowôł ...
– Nó, kurde mole ... Niyhersko wylazło ...
– Cooo?
– Nó, autobus sie deczko uwinół – przijechała za wczas ... Dolazuja do haltyszteli, widza tyn autobus jedzie ... pokroczołech gibcij, chybnółech ... Autobus sie zatrzimuje. Łóna, ta twoja kamratka, wychynóła z przôdnich dźwiyrzy ze nylónbojtlym. Jô już dolatuja i jak ci sie zniynôgła sóm sia bajnsztela podstawia ... jak niy wy...dola ... A tyn jeji nylónbojtel z nôgła z gracy jij wyleciôł, prasknół na sztreka, bojtel sie łozpuknół ... Te zymbiska łozsuli sie sztrece, kulajóm sie ... Jô leża, dźwiyrze autobusa sie zawiyrajóm, autobus łodjyżdżô ... Ludzie, ftore wysiedli śniego deptajóm po tych zymbiskach. Słysza: drzist, zgrzit, krrruch ... Sztrekuja sie, ale jes już za niyskoro. Jakisik pynzjónista ło kryce klynkô wele mie, łodciepuje ta kryka i wrzescy na côłki karpyntel wznoszónc rynce do niyba:
– Pónbóczku ty mój! Pónbóczku ty mój! To bół mój gybis! Mój nowy gybis!
--- iii ...
– Pyjterku!
– Nó, ćóż tam juzaś?
– Pyjterku!
– Eee tam?
– Nó, wiysz, ze tym pynzjónistóm toś już deczko przecióngnół!!!
Tóż ja, spichnółech sie kiejsik na mojich Pniokach ze kamratym jesce ze mojij „siedymnôstki”. Spóminali my roztamajte nasze cufale a mie nôjbarzij łostała ze tego trefu we pamiyńci jego wicno gyszichta, ftorô mu sie przitrefiyła jakiesik dwadzieścia lôt tymu nazôd a kierô szła óngyfer tak:
Mielichmy ze mojóm roztomiyłóm babeczkóm wtynczôs procnô faza, znacy sie dopadło ci nôs jakiesi choróbsko i blank niy kciało popuścić – łozprawiôł mój kamrat Pyjter. – Jôch sie bali zrobiół dwa dni urlaubu ale moja babeczka sztyjc pyndalowała do roboty. We hoślach grô nóm choby we filharmóniji. Razinku tyż moja roztomiyło miała łodebrać drógóm ze roboty robota łod kamratki (ja, gynał ... drógóm ze roboty – robota). Ale, uzdołech, coby łóna ponynała se deczko dugszij, coby sie wygrzôła jak przinoleżi, tóżech ji prziłobiycôł, co sóm ta kamratcyno robota łodbiera. Ta robota – to znacy sie, bół jakisik „wycisk szczęki”, zymby, gybis (moja babeczka robi u zanarcta).
Wstôłech blank ło szaroku. Pojechôłech na ugodane miyjsce i wziónech łod kamratki pakslik. Wrôcóm do dóm zmarzniynty, przewióny do kna. SPAAAĆ!
Baba nynô. Wartko seblykech sie i fuknółech do prykola. Łóna na pół we śniku pytô sie mie:
– Zdónżóleś?
– Mmm?
– Eźliś zdónżół?
– Kaj? Moja ty roztomiyło ...
– Zdónżółeś łodebrać ta moja robota?
Nó, niy bółbych sobóm, kiejbych atmósfyry deczko niy podhajcowôł ...
– Nó, kurde mole ... Niyhersko wylazło ...
– Cooo?
– Nó, autobus sie deczko uwinół – przijechała za wczas ... Dolazuja do haltyszteli, widza tyn autobus jedzie ... pokroczołech gibcij, chybnółech ... Autobus sie zatrzimuje. Łóna, ta twoja kamratka, wychynóła z przôdnich dźwiyrzy ze nylónbojtlym. Jô już dolatuja i jak ci sie zniynôgła sóm sia bajnsztela podstawia ... jak niy wy...dola ... A tyn jeji nylónbojtel z nôgła z gracy jij wyleciôł, prasknół na sztreka, bojtel sie łozpuknół ... Te zymbiska łozsuli sie sztrece, kulajóm sie ... Jô leża, dźwiyrze autobusa sie zawiyrajóm, autobus łodjyżdżô ... Ludzie, ftore wysiedli śniego deptajóm po tych zymbiskach. Słysza: drzist, zgrzit, krrruch ... Sztrekuja sie, ale jes już za niyskoro. Jakisik pynzjónista ło kryce klynkô wele mie, łodciepuje ta kryka i wrzescy na côłki karpyntel wznoszónc rynce do niyba:
– Pónbóczku ty mój! Pónbóczku ty mój! To bół mój gybis! Mój nowy gybis!
--- iii ...
– Pyjterku!
– Nó, ćóż tam juzaś?
– Pyjterku!
– Eee tam?
– Nó, wiysz, ze tym pynzjónistóm toś już deczko przecióngnół!!!
sobota, 1 grudnia 2012
Zimowy śnik ...
Wiycie! Bez łostatnie dwa-trzi lata chnet blank ci sam u nôs zimy niy bóło. I ludzie wajali, iże dziecka przepómnóm jak tyż co to śniy wyglóndô. Latoś jes i zima, i śniyg i ... juzaś pieróńskô łostuda. Zasuło ci we piyrszyj połowinie stycznia chnet w côłkij Polsce bany, sztreki, drógi, lód połómôł asty, ftore juzaś posrywali druty i we wieluch miyjscach niy bóło sztrómu. Możno to i skuli tego krajzowoł taki jedyn wic:
Jaki jes nôjmyńszy zwiyrzôk, nôjmyńszô gadzina we Polsce?
Anó, to ci jes „drógowiec” ... wszyjske nasze ceściorze! Ledwa ino pôra cyntimyjtrów śniyga śleci a jich już blank łod tretuaru niy idzie ujzdrzić.
Nó, dobra, ale jô i ło tym tyż niy kciôł dzisiôj berać, niy ło wicach. Przeca jes jesce zima côłkim pyskiym chocia kajniykaj jes ci już festelno toplaka i maras. Tela, co tak po prôwdzie to ino nôjsrogszô uciecha mieli nasze dziecka, ftore już ze zimowyj laby przikludziyli sie nazôd do szuli. A juzaś take stare knakry jak jô, muszóm kukać coby niy zaboczyć spodnioków, coby starô poflikowała razym wszyjskie fuzekle, i coby niy zaboczyć srogij sznuptychli, kiej napocznie ze kichola ciyc. I rzyknijcie mi tak po prôwdzie, bez cygaństwa, bez kminiyniô, te wszyjskie, kierym już pizło bez szejśćdziesiónt lôt, eźli niy kcieli byście – nikiej niyftoro gadzina – napocznóńć na podzim bez pôra miesiyncy zimy nynać?
Niy wierza! Jô sóm – kiej ino moja Elza pyndaluje do roboty ło pół siódmyj ło szaroku – to bych sie tak nôjlepszij zakulôł, zababulół we pierzina i nynôł, nynôł .... jesce bez dwa- trzi miesiónce. I to niy skuli tego, co jes zima na dworze i jako piździawica, niy! Ino coby ze tego prykola niy wylazować.
Ludzie! Przeca bali i do szynku trza sie łoblyc we cwiter, jakla, watówa, szczewiki ... a niyskorzij, kiej cowiek już cosik szluknie, to chnet napoczynô sie szwicować, napoczynô sie mokrzić pod myckóm, i to ... blank ci niy skuli tyj ustawy „ło wychowaniu we trzyźbości”.
A Wiycie, sóm na świycie zwierzôki, jes ci takô gadzina, ftorô poradzi ci i nôjsrogszô zima przetrzimać, chocia to jes maluśkie i niy mô takigo filipa jak cowiek. Kajsik żech wyczytoł (terôzki idzie mocka wyczytać i we „internecu”), iże jes ci taki zwierzôk, kierego amerikóńskie Indianery mianujóm „sleepyhead” znacy „śpioch” i wôży ino kajsik kole 50 gramów, a poradzi nynać ciyngiym bez śtyry tydnie. Nynô we kaktusie (możno skuli tego je mu wszyjsko jedno?) i mô ino przi śniku piyńć gradusów a bez rest roka wiyncyj niźli śtyrdziyści..
Jes i inkszy – i to bych musiôł pedziej kiej indzij – ptôszek, kiery sie mianuje „lelek”. To niy jes polski ptôk (ale sam tyż take żyjóm) i łón nynô dugszij niźli te, co my miarkujymy, iże nynajóm festelnie bez zima. Tyn „lelek” nynô dugszij niźli popielica, niźli świstak, lebo niźli ber. A niy gôdóm sam już ło takim ptôku (coby mie te nasze biologi za słówecka niy chytali) „lelek kozodój” (cigów niy cyckô, chocia tak niyftorzi gôdajóm). I, jakech to wyczytôł, to niy ino zima, ale kiej niy ma co wećkać do brzucha, to niyftorô gadzina, idzie na isto, na dugo nynać. Wiela by sam szło ło tym godać (ale, fto to kce wiedzieć? ) Rzykna ino tela, co jes ci takô wywiórka (niy naszô, niy naszô), kiero swinie sie we taki knółtel, wlazuje do dziury we ziymi i nynô, jak przinoleżi. Ziymia moge mieć i dwadzieścia gradusów mroza, a ta gadzinka mô bali (minus dwa gradusy) – szkryflóm minus, coby żôdyn niy pedziôł, iżech sie chybnół – i niy zamarznie jeji krew. Styknie ale, coby jóm ftosik wtynczôs tyknół i ... zarôzki zemrzi!
Nalech sam terôzki nafandzolół, pra? Tela, co mie już blank ta zima dopolóła, znerwowała i tyż kciôłbych, coby sie jakosik gryfnô pogoda zrobióła. Nó ale, nôs tak by tak jesce czeko toplaka i tela mómy dobrze, co nóm sam u nôs we Chorzowie żôdnô rzyka niy wyleje, bo przeca niy werci sie gôdać ło Rawie, ftorô już kielanôście lôt nasze chorzowske rajce kcóm przikryć ... terôzki ale ... za nasze pijóndze.
Ale, ale to jesce niy ma wszyjsko. Terôzki gôdôłech ło tyj gadzinie, kierô kce zima przetrzimać, a we świcie sóm zwierzôki, kiere kcóm ... lato strzimać, coby niy kipli. Ale to ci już jes blank inkszô bôjka. I ludzie! Rzyknijcie mi, fto by niy kciôł sie swinóńć we taki maluśki knółtel, coby niy przenynać ta côłko zima a i ZUS by niy musiôł pynzyji posywać? Nó ale, ludzie tego niy poradzóm i ... tela!
Jaki jes nôjmyńszy zwiyrzôk, nôjmyńszô gadzina we Polsce?
Anó, to ci jes „drógowiec” ... wszyjske nasze ceściorze! Ledwa ino pôra cyntimyjtrów śniyga śleci a jich już blank łod tretuaru niy idzie ujzdrzić.
Nó, dobra, ale jô i ło tym tyż niy kciôł dzisiôj berać, niy ło wicach. Przeca jes jesce zima côłkim pyskiym chocia kajniykaj jes ci już festelno toplaka i maras. Tela, co tak po prôwdzie to ino nôjsrogszô uciecha mieli nasze dziecka, ftore już ze zimowyj laby przikludziyli sie nazôd do szuli. A juzaś take stare knakry jak jô, muszóm kukać coby niy zaboczyć spodnioków, coby starô poflikowała razym wszyjskie fuzekle, i coby niy zaboczyć srogij sznuptychli, kiej napocznie ze kichola ciyc. I rzyknijcie mi tak po prôwdzie, bez cygaństwa, bez kminiyniô, te wszyjskie, kierym już pizło bez szejśćdziesiónt lôt, eźli niy kcieli byście – nikiej niyftoro gadzina – napocznóńć na podzim bez pôra miesiyncy zimy nynać?
Niy wierza! Jô sóm – kiej ino moja Elza pyndaluje do roboty ło pół siódmyj ło szaroku – to bych sie tak nôjlepszij zakulôł, zababulół we pierzina i nynôł, nynôł .... jesce bez dwa- trzi miesiónce. I to niy skuli tego, co jes zima na dworze i jako piździawica, niy! Ino coby ze tego prykola niy wylazować.
Ludzie! Przeca bali i do szynku trza sie łoblyc we cwiter, jakla, watówa, szczewiki ... a niyskorzij, kiej cowiek już cosik szluknie, to chnet napoczynô sie szwicować, napoczynô sie mokrzić pod myckóm, i to ... blank ci niy skuli tyj ustawy „ło wychowaniu we trzyźbości”.
A Wiycie, sóm na świycie zwierzôki, jes ci takô gadzina, ftorô poradzi ci i nôjsrogszô zima przetrzimać, chocia to jes maluśkie i niy mô takigo filipa jak cowiek. Kajsik żech wyczytoł (terôzki idzie mocka wyczytać i we „internecu”), iże jes ci taki zwierzôk, kierego amerikóńskie Indianery mianujóm „sleepyhead” znacy „śpioch” i wôży ino kajsik kole 50 gramów, a poradzi nynać ciyngiym bez śtyry tydnie. Nynô we kaktusie (możno skuli tego je mu wszyjsko jedno?) i mô ino przi śniku piyńć gradusów a bez rest roka wiyncyj niźli śtyrdziyści..
Jes i inkszy – i to bych musiôł pedziej kiej indzij – ptôszek, kiery sie mianuje „lelek”. To niy jes polski ptôk (ale sam tyż take żyjóm) i łón nynô dugszij niźli te, co my miarkujymy, iże nynajóm festelnie bez zima. Tyn „lelek” nynô dugszij niźli popielica, niźli świstak, lebo niźli ber. A niy gôdóm sam już ło takim ptôku (coby mie te nasze biologi za słówecka niy chytali) „lelek kozodój” (cigów niy cyckô, chocia tak niyftorzi gôdajóm). I, jakech to wyczytôł, to niy ino zima, ale kiej niy ma co wećkać do brzucha, to niyftorô gadzina, idzie na isto, na dugo nynać. Wiela by sam szło ło tym godać (ale, fto to kce wiedzieć? ) Rzykna ino tela, co jes ci takô wywiórka (niy naszô, niy naszô), kiero swinie sie we taki knółtel, wlazuje do dziury we ziymi i nynô, jak przinoleżi. Ziymia moge mieć i dwadzieścia gradusów mroza, a ta gadzinka mô bali (minus dwa gradusy) – szkryflóm minus, coby żôdyn niy pedziôł, iżech sie chybnół – i niy zamarznie jeji krew. Styknie ale, coby jóm ftosik wtynczôs tyknół i ... zarôzki zemrzi!
Nalech sam terôzki nafandzolół, pra? Tela, co mie już blank ta zima dopolóła, znerwowała i tyż kciôłbych, coby sie jakosik gryfnô pogoda zrobióła. Nó ale, nôs tak by tak jesce czeko toplaka i tela mómy dobrze, co nóm sam u nôs we Chorzowie żôdnô rzyka niy wyleje, bo przeca niy werci sie gôdać ło Rawie, ftorô już kielanôście lôt nasze chorzowske rajce kcóm przikryć ... terôzki ale ... za nasze pijóndze.
Ale, ale to jesce niy ma wszyjsko. Terôzki gôdôłech ło tyj gadzinie, kierô kce zima przetrzimać, a we świcie sóm zwierzôki, kiere kcóm ... lato strzimać, coby niy kipli. Ale to ci już jes blank inkszô bôjka. I ludzie! Rzyknijcie mi, fto by niy kciôł sie swinóńć we taki maluśki knółtel, coby niy przenynać ta côłko zima a i ZUS by niy musiôł pynzyji posywać? Nó ale, ludzie tego niy poradzóm i ... tela!
Subskrybuj:
Posty (Atom)