czwartek, 28 lutego 2013

Słepanie gorzôły ...

Lecy kedy werci sie przipómnieć jak tyż to jes ze ludźmi, ftorzi słepióm gorzôła. Niy, cobych namowiôł do słepania, to niy. Jô ino kca pokôzać jake tyż to poradzymy być chopy łoszkliwe po tym machmolu, jak tyż poradzymy sami sia, i inkszym ku tymu dopolić. Wiynkszóścióm to przeca chopy gynał, i do łostatka miarkujecie. Te juzaś, ftore sóm jesce za mode (he, he ... a sóm take?) coby słepać, chnetki to poznajóm: kiej wysłepiesz za tela, twojim światym napoczynô rzóńdzić blank inkszô lógika, ankoholowô lógika. Napoczynôsz widzieć chopie zachy we blank inkszym świytle, a rzecy ło ftorych wiysz, iże sóm iptowate, napoczynajóm być blank dobróm idyjóm. Łodprôwiajónc tyn dziwoki stan, jô wóm terôzki zaprezyntuja siedym zachów, kiere majóm cwek ino wtynczôs, kiej nafilujesz swój organizmus jscochami bakteryji ajnfachowo mianowanych – ankoholym.
Eźli niy jeżeś jesce naprany, abo niy miyszkosz kajsik we wulchauzie, môsz szanza przyjńść bez życie, coby nigdy i nikaj niy grajfnóńć sie poślydnigo, mało wercitego biyru. Ja, na zicher lichego, sprzedôwanego we markytach za mynij niźli półtora złocioka za biksa. Takigo piwa, łod ftorego łodwrôcôsz kichol i krziwisz sie ze słóweckóma:
– Fuj! Przecamć to szmakuje jak jake jscochy cukrzika!
Bo tak tyż tyn biyr szmakuje. Ale chopie ... kiejeś już naprany, tak dugo jak cosik mô we sia ankohol, słepiesz to jak zelter. Kiejby ftosik uwarzół zupa ze rzici skunksa (mianowanego u nôs śmiyrdzielym) i nalôł to do flaszki, słepôł byś to, kiejbyś ino bół na tela naprany. Kiej tak môsz, trza by możno pójńść do AA, i to w te dyrdy!
Inakszij! Pamiyntôsz ta dziołcha? Ta, wele ftoryj łocuciółeś sie łostatnio?
Ja, ta żadnô, ftoryj surowe brózdy zawiydziónyj póstaci ze lepszyjszego świata ścióngli ku spodkowi ciynke jak sztacheldrat wargi. Tóż tyż miarkujesz pewnikiym, co sprôwiô, iże ludzie kcóm być ze sia do kupy. Ja, ja ... to gorzôła. Spróbuj pójńść do szynku i spróbuj narajić jakoś mamzela, coby zakludzić sie do cia i deczko jóm poruchać. Môsz szanza, eźli ino niy môsz problymów ze łopowôgóm. A terôzki spróbuj to pedzieć trzyźbyj niyznajómyj babie. We nôjlepszyjszym cufalu skóńczysz ze połómanym kicholym. We nôjgorszyjszym – we hereszcie.
Ale, kiej żeś jes festelnie łożarty, wydowo ci sie, iże dlô tyj swojij łofiary wyglóndôsz jak Hugh Grant i James Bond we jednym. A kiej łóna jes nawalónô jak messerschmidt, na zicher wydôsz sie ji ło mocka barzij atrakcyjny i gryfny niźli kómukolwiyk trzyźbymu. Możno bali, kiej wysłepie moc, festelnie dużo, i kuknie pod łodpowiydnióm ekóm, pomyśli, co wyglóndôsz jak sóm Brad Pitt. Ale wiysz co, chopie? Na zicher niy wyglóndôsz jak Brad Pitt. Ani ździebko!
Jôdło, chopie, jôdło. Kiej morzi cie głód, jysz: to nôjbarzij ajnfachowô ryakcjô, sómy przecamć zwiyrzôkami. Ale kiej môsz głód i jeżeś naprany, niy jysz, ino ćkôsz, wpierdalôsz. Co szpasowniyjsze, im wiyncyj wysłepiesz, tym barzij łobniżajóm ci sie sztandardy. Widzisz tam tyn côłkodniówy bar ze bajglami i klapsznitami? Ja, ze tymi przipolónymi, narychtowanymi bez jakigosik nyjgra, ftory mô żałóba za pazurskami. Medikujesz jak idzie tak nisko ślecieć? Nó, tóż spómnij sie ta niydziela, kiejeś wpieprzôł trzi tuplowane porcyje.
Kiej jeżeś nadrzistany, zaziyrôsz pożóndliwie na wszyjske mijane sztandy ze hot-dogami, kebabami abo lecy czym. Gynał, bele czym. We głymbi duszy wiysz wtynczôs, jeżeś isty, co na zaplyczu kôżdyj ze tych budów siedzi Pascal Brodnicki, Maciej Kuroń abo chocia ino Robert Makłowicz.
Nó, tóż podciepniesz mie na jakosik tanksztela, prôwda? Majóm ci tam chopie take szmektne hot-dogi i hamburgery ...
Ło czym do sto pierónów tyn nadrzistany łoszkliwiec gôdô?
Wylandowôłeś kiejsik we takij zituacji, kiej musiôłeś suchać jakigosik idijółta twórzóncygo pofyrtane teoryje na tymat, ftory cie blank niy łobłajzi? Kiej jeżeś trzyźby, starôsz sie go opaternie zbyć, szmajtnóńć kańś, możno tyż jesce wyśmiôć, i jak nôjgibcij wycofinać sie rakiym. Ale szluknij pôrã głymbszych, a napoczniesz suchać tych teoryji, ło czym by łóne niy bóli, tak by tak w nie uwiyrzisz. Przekónôsz sie, iże tyn istny naprowciw ciebie, ftorymu stawiôsz kolyjnô laga, kolyjne piwo jes Buddóm, Mahómetym, Konfucjuszym i Kartezjuszym we jednym. Abzolutnym gynijuszym. Jego słówecka do łostatka zwekslujóm twoji żywobycie!
Co prôwda, kiej już wytrzyźbiejesz i spómnisz sie jakich to belafastrów wysuchôłeś ... Brrr ... żadziolstwo ...
Ale niy trop sie ... łoświycynie jes festelnie przeryklamówane, na isto!
Ludzie! Chopy! Ło czym ... JO do sto pierónów gôdóm? Ja, zituacjô gynał jak ta skorzyjszô. Tela ino, iżeś to ty chopie jes tym idijółtym i pierdołóm.
Nó ... chopy, przeca to znôcie. Jedyn, jedziny, łostatni ... sznaps.
Sómy przeca wszyjske łozsóndnymi, słósznymi ludźmi, prôwda? Miarkujymy wiela to tyż poradzymy wysłepać. Kiej już szafnymy górnô miara, kiej już mómy pôłno rzić glingómy po taksa i wylazujymy ze kaczmy. Cheba, iże ... ja, ja, te całbrowne słówecka ... jedyn, jedziny, łostatni ... Styknie, co kamrat, ftory siedzi przi szynkwasie zawołô:
– Doczkej!, Szluknymy jesce ino po jednym sznapsie i jô tyż zarôzki lecã!
I w tym łoka mrziku côłke baczyni diosi bieróm. Gynał we tym łoka mrziku, kiej powiniyneś radszyj pyndalować do dóm i wgramulić sie do prykola, yntlich trza jutro pójńść do roboty. Magiô „jednego, jedzinego” sprôwiô, iże jedzino możybność jakô bydziesz chopie miôł jutro, to gibki telefółn do roboty, kiej wychrapotôsz szefowi abo kadrowyj łochrapociałym głósym „krankszychta” ... Bo przecamć na zicher bydzie jesce drugi łostatni, trzeci łostatni, szczwôrty łostatni ... Nó, i te niyśmiertylne:
„W Polskę idziemy, drodzy panowie,
„W Polskę idziemy,
Nim pierwsza seta zaszumi w głowie
Do ludzi lgniemy.
Słuchaj, rodaku,
Cicho!
Czerwone maki, serce ojczyzna,
Trzaska koszula, tu szwabska kula,
Tu, popatrz, blizna.”
Znôcie to? Pewnikiym znôcie. I tych wszyjskich bahatyrów ze sztyropianu, tych ringujóncych sie ze tóm łoszkliwóm „komunóm”. A niyskorzij, tak możno po szczwôrtyj, pióntyj ladze ślimtanie i łozprawianie ło wszyjskich, ftorzi tym łochyntolóm zrobiyli jakosik krziwda abo ubliżowanie.
Bo podle tych gryfnistych słówecek Wojciecha Młynarskigo:
„We tydniu to my sómy sine jak tyn dym,
We tydniu nic sie niy przitrefi, bo i z kim?
I życie jak ta hymda ciasnô – pije nôs,
Aże poczujymy mus i rôz za czôs ...”
we ta Polska lejzymy i pokój, z drógi ludzie, bo to my, bohatyry, nôjważniyjsze bojowniki ło prôwda, ło krziż, ło smolyńskô tragedyjô ... A niyskorzij:
„Zatym wyśniymy śnik kolorowy, śnik malówany,
Z gymbóm wtulónóm w kotlet schabowy, paniyrówany,
My, pôłne wiary, choć łeb nóm ciónży, ciónży jak łołów,
Żę żôdnô siyła nôs niy pogrónży ... łorłów, sokołów!”
Eee ... tam ... Na łostatek niyftore majóm jesce inksze iptowate hopsztosy ... glinganie do swojich „byłych” freli, dziołchów, babeczków i kogo tam jesce. Dôłeś se pokój, ustôłeś z nióm łozprawiać z jakisik k’woli, prôwda? Trzyźby rzykniesz, iże to beztóż, co łóna jes pofyrtanóm „psychotycznóm neurotyczkóm” lebo iptowatóm mamzelóm. Twoje kamraty zatrzaśli by cie, kiejby sie dowiydzieli, iże juzaś próbujesz zrymplować, zmaścić swoji życie przi jeji podpiyrce. Ale filip jedne, a serce – druge. Tym tuplym, kiej twoje włóśne serce (i leberki) bejcujóm sie bez pôrã godzin we gorzôle. Chytôsz wartko mobilniok, glingôsz dó nij we pojstrzodku nocy, smôwiôsz sie na tref, na „randka”. Z rańca spómnisz sie to i bydziesz musiôł sie sóm dôwać se radã ze skutkóma, biydny kutasie!
A zatym spichniesz sie śnióm kajsik we kafyju abo restaurancie i:
– Witej roztomiyło, cmok, cmok!
....
– Kusiol .. ło môsz blank nowô frizóra!
– Wiysz ... uzdałach, coby sie łoberznóńć wosy. We tych dugich wyglóndałach jak blank starô baba! I jak! I jak jô terôzki wyglóndóm? Leje mi to, ja?
– Szczyrze?
– Nó ja, jakóżby inakszij ... szczyrze ...
– Hmmm ... terôzki wyglóndôsz ... jak stary dziôd! Abo jak szlajerojla!

środa, 27 lutego 2013

Łobróńce krziża i ... biblijka.

Deczko to możno stare, ale poczytejcie...

Tak jakosik łod półowy kwiytnia mielichmy srogô haja i rojszpróng we Warszawie (i niy ino) skuli postawiónego tam przi prezidyckim palaście krziża. Naobkoło uplóncło sie mocka łoszkliwców, ftorzi mianowali sie „łobróńcami krziża”, ftorzi bali i niy zważowali na to, co nasze „purpuraty” ło tym miynióm. Łóne, do kupy ze tóm Joannóm łod Kacz ... (co jô gôdóm) łod krziża, zwiykowanóm mamulkóm, ftorô już blank niy boczóła na jakiego pieróna tam styrcała, i tego starzika, ftory nasrôł do krałzy a niyskorzij ciepnół jóm na „poświncónô” tabulka na tym prezidynckim palaście – miarkujóm swoji i tela.
A mie ci niydôwno wlazła w grace ksiónżka Philipa Pullmana pod polskóm tytulkóm: „Dobry człowiek Jezus i łotr Chrystus”. I niy, niy ... niy tropcie sie, jô niy byda sam bereździół i łozprawiôł herezyje. Spómna ino, co ło tym istnym, ło tym Philipie Pullmanie, biszop Canterbury Rowan Williams napisôł, iże jes łón przeca „dobrym i łagódnym cowiekym” chocia jego ksiónżka „niy jes tak dobrô jak Pismo Świynte”. A łón sóm pedziôł pomiyrnie, iże kciôł jedzinie ukôzać pónbóczkowô gyszichta na inkszy szimel. Uczynić śnij szykownistô bôjka i pokôzać jak wiela sprzycznóści i niyzgódności jes driny Ywangelijów.
Co prôwda, to prôwda, iże my same mómy jedzinie „mgliste mniymanie i anóng” ło Biblijce. Eźli ftosik rodzi sie we krześcijóńskij familiji, łod dzieciynctwa uczy sie go, iże Jezus urodziół sie we Gody, przijńszli Go niyskorzij nawiydzić pastyrze i móndroki, iże we masztoliku bół yjzelek, a na niybie blyscała Betelejymskô Gwiôzda. A zatym śleciało pôrã miesiyncy i zniynôgła łostôł Łón wyzdradzóny, bół tórturowany i ukrziżówany, a po trzech dnioszkach môrtwychstôł i wszyjske naobkolo ćkali wielkonocne jajca przi tiszu ugarniyrowanym narcizlami. Rest czasy przetrôwiół na łozprawianiu gyszichtów i uzdrôwianiu niymocnych. I to tak po prôwdzie jes możno wszyjsko, co tyż łó Niym wiymy. I jesce miarkujymy, co ło tym razinku gôdô tyn côłki Nowy
Testamynt.
A beztynczôs Marek gôdô jedne, Mateusz – druge, Łukasz – jesce cosik blank inkszego, a wersjô Jana blank rozeznowo sie łod inkszych, łod tych ci blank piyrwyjszych. Ale przecamć my, bali i bildowane ludzie, ło tym wszyjskim niy wiymy, bo, do pieróna, żôdyn blank niy czytôł, i do terôzka niy czytô Biblijki.
Kiej ustali my to robić? Abo możno – eźli choć kedy tak naprôwdã my ci jóm czytali?
Wiycie, kciôłbych kiejsik przeczytać jakô ksiónżka przedstôwiajóncô historyjô czytania Pisma Świyntygo. Wiliam Tyndale (Tindall abo Tyndall) we piyrszyj półowie szesnôstego wiyku i wczaśne tłómacze ze hebrajskigo i greckigomieli poważne mecyje, byli skôzani na ciyrpiynia, bo Kościół niy winszowôł se, coby te Pismo Świynte trefióło do szyrokigo łodbiórcy. Kościół (i to wszandy we Ojropie) kciôł ino zadziyrżić dlô sia Biblijô, zôwistnie wydziylajónc maluśke kónszczuszki. Yntlich łostała łóna przetłómaczónô, ale Kościół zółwizół niy miôł sie czego twórzić, bo wiynkszóścióm ludzie czytajóm ino powiyrzchównie, łopuszczajónc te fragmynty, te sztikle, kierych niy poradzóm spokopić abo jim sie blank niy widzóm.
Pullman, tyn pisôrz przipóminô se czytanie Pisma Świyntego, kiej dorôstôł we familiji pod wpływym starzika, ichniego kapelónka. I spóminô w niym całbrownego gôwyndziôrza. Suł ci łón anygdótami, gyszichtami ze Biblijki, ło świyntych i dobrych ludziach, kierych znôł. Boczół tyż tyn mody Philip, iże we dzieciyńctwie wysuchiwôł mocki łopowiyści zarazym we kościele jak i poza niym.
U mie tyż tak bóło, tela, co niy łozprawiôł starzik ino starka Klara. A niyskorzij bółech kapistrantym, miôłech fajnistych kapelónków kole siebie łod ftorych tyż żech sie mocka nauczół, chocia wteda Biblijki tyż sie jesce niy czytało. Byli za to inksze ksiónżki, choby ino te łod Zenona Kosidowskigo abo tyż jesce Nikosa Kazantzakisa i – to już niyskorzij – José Saramango i Aleksandry Ripley.
I terôzki niych mi fto rzyknie, iże jes z kim, i ło czym dyszkutjyrówać ze tymi „łobróńcóma krziża” (Pónbóczku łodpuść, tyn grzych), kierym sie przinoleżóm cheba ino ... egzórcyzmy, i dlô ftorych i kardinôła jes za knap, coby już niy spómionać ło prezidyncie.

wtorek, 26 lutego 2013

Szkorupa starego móndroka ...

Wiycie, Lew Tołstoj, kiery we swojim dugim życiu zdónżół napisać chnet ło wszyjskim, łostawiół potómnóści tyż i krótkô łozprowka ło żółwiach. Jego gónny pies znôd kejsik szildkryjta, żółwia, wzión go do pyska, smycół bez jakiś czôs we zymbiskach a zatym zakopôł we ziymi. Pisôrz niy łodkopôł zwiyrzôka, poszôł dalszij. We naszych czasach społyczyństwo zarôzki przeciepło by mu, przigónióło by mu niyrichticzne uważowanie gôwiydników, a ludzie we takich kostimach żółwi Ninja wyszykowali by we Jasnyj Polanie pikiyta protystacyjnô. Ale we czasach Tołstoja żółw, niy móg rachować na hormijô sparciô – ganc ajnfach, sóm wylôz ze ziymi. Żółwie sóm w tym niyzgórsze i móndry Tołstoj ło tym na zicher wiedziôł.
Wiycie, we dzieciynctwie zawdy marzółech, blyndziółech ło tym, coby mieć ... kónia. Kciôłech ci go trzimać na balkónie. Nó, i jesce musowo – podwiyl mie jedyn łoszkliwy szpic, balan niy użar – srogigo „nowofundlanda”. W mojim ajnbildóngu te zwiyrzyńcia – blank niywidoczne dlô mojich łojców – miyszkali symnóm i co jakiś czas wybôwiali mie ze łopresyji. Na puklu kónia mógech przeca śmietnóńć przed familokowymi chacharami, psiôk wycióngôł by mie ze „Maryny” abo ze rybnika na „Lidze”. Ale we życiu tak ci już jes, iże ło kóniu fantazjyrujesz, a kiej przijńdzie co do cego, lajstniesz sie żółwia. Z czasym serce stôwo sie corôzki twôrdsze, gynał jak szkorupa tego gada. Sprôwiajónc sie żółwia, wybiyrôsz toć ja niy tela przociela, wiela tajla ajnrichtóngu wnóntrza.
Handlyrz, ftory sprzedôwôł żółwie urzyndowôł kajsik na zadku srogigo szaberplacu, na kierym handlowało sie tyż inkszóm roztomajtóm gadzinóm. Brodziaty, zmierzły chop, łobziyrajóncy sie na boki choby złodziyj, uwrził deczko deklik ze drzewniannyj kisty – driny łoboczółech góra pancyrzy łobwiniyntych klyjbowanym bandym na taki szimel, iże szłapecki złóstali we pojstrzodku skukane pod szkorupóm i ino łebulki na dugich posmôrszczanych karkach wycióngali sie ku mie we niymym błôganiu. Jes na isto srogô różnica miyndzy żółwiym, ftorego wszyjske znómy ze naszych dzieckowych bôjków – rułowatym, hyrnym, drugda powiynkszónym do miary dinozaura – a tymi sam żałósnymi stworzynióma, kiere uwidziôłech rajn we kastli pytloka i rabsika. Bez te spresowanie i mnógość, przestali być przedstawiciylóma przirody łożywiónyj a stali sie przirodóm niyłożywiónóm.
We myślach ciepnółech ryjda do tego pytloka:
– Cowieku! Twój dalyki przódek wiyrzół, iże naszô Ziymia spiyrô sie na srogachnym żółwiu. Cóżeś chopie zrobiół ze tóm szykownóm przipowiyścióm? Łokryńciółeś jóm góminiannym bandym i wciepnółeś do putni.
Ale na głós niy pedziôłech blank nic, ino wyjmnółech dwa nôjmodsze – jak mi sie zdało – żółwióntka, zapłaciółech lagramynckimu brodziôrzowi i wartkoch pogzuł do chałpy. Dóma wyplańtołech je ze wiynzów, łoszpluchtôł i postawiół na prociw siebie. Spodziywôłech sie na isto uwidzieć, jak sie łóne radujóm ze łodzyskanyj ślebody. Ale moje podłopiyczne łozlejźli sie we inksze stróny, niy uważujónc blank na mie. I już ci tak łod dwiuch lõt lejóm sie żurym i fest ci markiyrujóm, iże niy znajóm mie, ani bali siebie wzajym. Próbuja sie to jakosik wytuplikować ... żółwie to ci przeca pierónym stare zwiyrzôki i beztóż tyż poradzóm łobyjńść sie bez kamractwa. Możno skuli tego tak dugo żyjóm?
Moc narodów miyni, co żółwie sóm festelnie móndre. A w czym łobjôwiô sie ta jejich móndrość? Możno w tym, iże wiela widzóm, ale blank niy ryagujóm. Niy wadzóm sie, niy przerywajóm drugimu, niy mekrujóm, niy snokwiajóm ... a tak na isto, to blank sie niy wychylajóm. Przifilowôłech, iże pierónym majóm rade słeboda. Eźli je wrajzić do akwarjóm, bydóm praskać, klekotać szkorupóm ło ściany szklannygo heresztu. Po prôwdzie niy tak hystericznie jak kamczyki abo sysoły, ale równomiyrnie, ciyngiym, sztyjc, dziyń i noc. A kiej ino wypuszcza je na wolność, schróniajóm sie, zadekujóm we jakimsik ciepłym winklu i zarôzki napoczynajóm nynać.
Jak côłko gadzina, żółwie majóm rade wiesna. Wiycie! Mogóm sie bali wtynczôs i zakochać, ale do przónia potrza jim spôłniyniô mocki warónków: słóńca, piôsku, frisznych moików. Bez tego niy majóm sie za inksze łosobniki.
Duszne chorzowskie pomiyszkanie, to niy ma dlô takij gadziny dobry plac na zolyty. Na wiesna moje żółwie, że tak wicnie rzykna, pokroczajóm, urychlajóm swój szrit – wylazujóm ze swojigo winkla, sztrekujóm sie, a rółz sómech uwidziôł, jak jedyn śnich łotwar szyroko swoja pôszcza i wydôł ze sia „archaiczny” ryk. Miôłech wrażyni, iże przegôdôł dó mie kamiyń.
Jako dómowy zwierzôk, żółw mô ci jedyn fyjler: jes pierónym twardy. Niy dô sie go podrôpać za uchym abo pogłôskać jak koczka. Blank niy ryaguje na wółani – niy poradzi poszkopić jynzyka ludzi. Za to jes ci fynómynalnym rechtorym ciyrpliwóści.
Nó ale, żółwie mogóm tyż być przidajne. Wybawiyli mie kiejsik łod jednyj upiyrdliwyj kamratki mojij Elzy, kierô dwa-trzi razy do roku przikludzała sie ku nóm do Chorzowa (sam bóła ze wsi kole Czynstochowy), coby pozwiydzać nasz panaziyntkowy Park Kultury, ale tak by tak nawiydzała ino te nôjsrogsze zuper- i hipermarkyty a niyskorzij wszyjske jeji sprawónki – madrace, krómlójchtry, bigelbrety – spali wrółz u nôs. Niy poradza spokopić jak dugo by to zetwało, kiejby niy jedna bezsynnô noc, kierô ta naszô znôjómô na isto przetrôwióła na pozornym wsuchiwaniu sie we dziwokie chrómpiynie. Zarôzki ło rowidnioku wytuplikowołech ji, co to bół nasz „poltergeist”, do kierego my sie już blank przibadali.
Ta istno ci już nôs łod poruch miesiyncy niy nawiydzô. Lecy kedy, jak zwóni, pytô sie jak sie tyn nasz gajst czuje. Łodrzykóm wtynczôs, iże poniykedy go poradza ujzdrzić. Jes łokróngły jak UFO a jô ucza sie planetować ze malónków jego szkorupy.

poniedziałek, 25 lutego 2013

Nôjnowsze prôwdy ło życiu ...

Wiycie, zawdych ślynczoł, medikowołech jak ci to na isto jes ze tymi nôjbarzij wywołanymi filozofami? Łóni bez côłke życie sztudyrujóm wszyjsko naobkoło a niyskorzij piszóm ci łogrómnucne ksiónżki we kierych wykłodajóm ta côłko prôwda ło naszym życiu. I tak ci jes łod Sokratesa, bez Borucha Spinozy, Immanuela Kanta. Martina Heidegera, Tadeusza Kotarbińskigo, Jósefa Tischnera do terôźniyjszygo Tadeusza Gadacza. I wszyjske ci łóne ale niy poradziyli wytuplikować tego, co jô sam terôzki byda rzóńdziół. Wiycie, jes mocka prôwdów ło życiu i jô jich sam wyrachuja ... nó mocka i beztóż dejcie pozór, bo tuplowanie prawiół niy byda:

1. Biôłô dzieckowô kryjdka – blank niyłozwiónzano zagadka dzieciynctwa.
2. Tory (take ci „bramki”) we sklepie – chociaś chopie nic niy pichnół zółwizół sie strachosz, iże łóna zapisknie.
3. Wszyjske stare baby – przi familoku poradzóm styrceć bali i ze trzi godziny, ale we bance niy wystojóm ani piyńciuch minutek.
4. Sprawiydliwóść – jazda na kole po napranymu: piyńć lôt heresztu, molystowani zeksualne – trzi lata i to jesce we zawiyszyniu.
5. Potrza jednyj jedzinyj fónki, łognika coby côłki las zgorôł ale potrza côłkigo pakslika sztrachecli côby łozpolić tego madernego „grilla”.
6. Kiej jô ludzie byda taki zabrany, taki bogôcz, coby jednorazowym raziyraparatym golić si na isto ino jedyn rółż?
7. Taki POLSAT, łoglóndôsz do kupy ze swojóm familijóm ryklamy a tu ci łorôz ... leci fylm.
8. Naszô Polska – samtukej chopie bali i tyn „kryzys” sie blank niy udôł.
9. Nôjbarzij zabrany chop na świycie, Bill Gates – łokrôdô ci go aże 75% ludzi na świycie, a łón tak by tak jes ci jesce nôjbogatszy.
10. Podôwanie gyhaltu, geltaku „brutto” to gynał te same, co podôwanie dugości ciulika do kupy ze krziżami.
11. Stary Lojzik ze naszego familoka niy mô żodnyj szkoły ale za piwo i laga gorzôły zrychtuje i „prom kosmiczny”.
12. Poczywanie we łochrónce – kejsik dlô dziecek srogo sztrofa , terôzki kôżdy kciołby chocia ze dwie godziny śniku bez dziyń.
13. Mlyko na piecu ino czekô, kiej ty sie chopie łobrócisz.
14. Pytanie, ftore czekô wszyjskich łojców: – Mamulko, mamulko, co to znacy „orgazm”? ... – Blank niy wiym! Spytej sie łojca!
15. Łacina, lynzyk móndroków – jedziny jynzyk, kaj bali i gówno brzmi móndrze.
16. Bali, kiejby szajspapiór miôł i łoziym wôstwów, zółwizół go słożysz na poła.
17. Naszô autobana A4 do Krakowa – jedzinô na świecie „jednopasmówka” za kierô trza mocka bulić.
18. Nôjlepszyjszym dowodym na to, iże we kosmosie istniyje inteligyncjô, jes to, iże sie łóna snami niy kóntaktuje.
19. TESCO – nikaj indzij niy znôjdziesz chopie wody LETKO NIYGAZOWANYJ ... za poła wertu.
20. Jerzy Dudek – podwiyl co, nôjlepszij zarôbiajóncy kibic Realu Madryt.
21. Jak Polôki dukli korków na autobanach? Anó, niy wybudowali tych autobanów do terôzka.
22. Zeks, to ci jes jak chib (skok) na „bungee” – dodôwo mocka adrynaliny, ale kiej puknie gómin, môsz chopie przesrane!
23. Eźli już trzeci dziyń blank niy kce ci sie porzómnie robić, to znacy, iże jes ci już strzoda.
24. Twój szinkbajn, to ci jes takô anlaga dlô znôjdywaniô myjbli we ciymnyj izbie.
25. Polska: jak mi chopie kupisz galoty, to ci zrobia „loda”. Azja: jak mi kupisz loda, to ci uszyja galoty.
26. Chlyb – nul marketingu ale nôjsrogszô sprzedaż.
27. Britney Spears (abo inkszo, naszô blóndina): Jeżech ci za „karóm śmiyrci”.... Zbrodziyń abo inkszy przestympca musie mieć przecamć pouczka na juzaś!
28. Egzamin, prifóng we szuli abo na uniwerzityjcie: na siyni kôżdy wmówiô ci, iże blank nic niy umi.
29. Zoca i reszpekt dlô rechtora fónguje ino wtynczôs, kiej szkolôrze po uśłyszyniu zwónka, dowajóm zwólô na dokończynie jego wypówiydzi.
30. Paradoks zeksualny: idzie sie chyndożić, gzić łod piytnôstego roku życiô ale łoglóndać zeks dziepiyro łod łoziymnôstego.
31. Miesiónczny czas u babów i geltak sóm blank do sia podane – jedne i druge jes kôżdy miesiónc a kiej jich niy ma, to znacy, iże ftosik wos diosecko wyruchôł.
32. Sztudynty piyrszygo roku – gibejmy sie jich poznôwać, bo tak wartko sie tracóm.
33. Kiej mi sie zemrzi, łozsujcie moje prochy kole TESCO – bydziecie mie wtynczôs nawiydzać kôżdo niydziela.
34. Pijóndze szczyńściô niy dowajóm. Ale dozwólajóm wygódnie być niyszczysnym.
35. Mały palec przi szłapie jes ino na to, coby barzij bolyściwie prasknóńć sie ło byfyj.
36. Sztudyncko klapsznita – chlyb poszmarowany ... nożym.
37. Pijóndze ze twojij piyrszyj kómujiji – do dzisiôj niy poradzisz zmiarkować kaj ci sie podziôli.
38. Nimfómanka – to tako baba, ftoro jes pragliwo na zeks tak czynsto jak ajnfachowy chop.
39. Polske pijóndze – ino sam u nôs złoty moge być strzybny.
40. Albert Einstein wypokopiół, co fizyka zagibô czas. I to jes prôwda godajóm sztudynty ... u nich po 30-tuch minutach łod napoczniyńcio jes już ... 8. 05.
41. Tyn moderny „feminizm” mô na isto swój fajrant wtynczôs, kiej trza wesmycyć szrank na łósmy sztok.

I rzyknijcie mi terôzki eźli filozofijô niy jes gryfnistóm naukóm?

piątek, 22 lutego 2013

Mój kamrat weteryniôrz ...

Wiycie, móm ci kamrata, ftorego wszyjske naobkoło (i to niy ino te mamzele we tych mohyrowych kapelkach) mianujóm: panoczkiym dochtorym. Ale, tak po prowdzie, to łón ci jes blank ajnfachowym łowczorzym, kuśpikiym ... możno tyż dlô niyftorych weteryniôrzym. Nó, styknie co rzykna, iże lyczół, kurjyrówôł już nôjroztomajtsze dingsbómse, zarówno wpodle gadziny, jak i pojstrzód ludzi. Rôz łostoł ci bół łobsztalowany bali do chowaniô gónsiónów kalifórnijskich, ale sóm to prziznôł, cufal bół procny, bo łobjawy byli niyjedoznaczni, a pacijynty blank niy do gôdki. Ale przinôjmni niygróźne jak sroge byki, rozkokocóne i zegziołe kyndrozy, starzik Ymil i jimu podane. Jednakowóż nôjgróźniyjszóm bestyjóm, ze kieróm miôł do czyniyniô tyn mój kamrat wykôzôł sie być ... kot. Kocik, psia jego mać ... richtik, to kociô mać. Ta mać. Niyiste.
Ważne bóło to, iże tyn kot trefiół do tego mojigo kamrata ze przikrym cufalym, znacy sie ze naderwanym jajcym. Włôściciylówi, niy mairkuja po jakiymu, stôło ło to, coby tyn jego kocur łostôł dalszij ...hmmm ... chopym. Pewnikiym bez ta solidarność tych tam ... nó, niyiste. Prosiół zatym mojigo kamrata ło szykowne heftniyńcie, przisznajdowanie tego jajca i wyflyjgowanie go. Wydôwało sie, iże to pikuś ... nó, pón Pikuś. Skiż tego, iże jednakowóż tyn kot łod poczóntku uwziyńcie bróniół dostympu do swoji nadszarpniyntyj mynskości i szterowôł, przebródziół choby ino wstympnym zoglyndzinóm, tyn mój kamrat uzdoł, co tego kota bydzie musiôł uspać. Skuli tego trza bóło nôjprzodzij kota chycić i dać mu szprica, abo zwôbić kónsztgrifym i skłónić go, przeprzić możno do zeżarciô richticznygo medikamyntu skukanego we kocim jôdle. Ale beztóż, co tyn kot zarôzki przi napoczniyńciu pitnół włôściciylowi i, skôkajónc ściykle po côłkim pomiyszkaniu, dôwôł wyraz swojimu niyzadowolniyniu, wydôwało sie lekszij tego kota łostawić sóm na sóm ze nafolowanymi medikamyntym na spanie – leberkami (bezmać koty majóm leberka rade) niźli chytać go łokiyłznać. Łóstôł ci dyć żysz tyn kot we kamractwie wóntróby a moj kamrat ze tym istnym poszli wrółz na taki „разговор”, na łozprowki przi zimym piwie ... hica bóła wtynczôs niymiyłósiyrno.
Po jakimsik czasie chopy spómnieli sie ło richticznym cylu tego byzuchu i poszli wrółz kuknóńć do izby kaj łostawiyli kota. Uważowali, iże tyn łoszkliwy kot już szykowniście nynô.
Ale niy! Niy, niy i jesce rółz niy! Niy ze tym kotym take nómery. Kot czekôł prziwachowany na szranku i w te piynty po łozewrziciu dźwiyrzy szafnół skok swojigo życiô. Łodbiół sie łod szkuciatyj palicy mojigo kamrata i wyrwôł ci sie na wolność i śleboda. Wyrwôł sie, i to ofyn, do kupy ze kudłami mojigo kamrata. A łoczóm blank zdymbiôłych chopów ukôzało sie na isto makabrycnie ugarniyrówane pomiyszczyni, ja tóż, côłkie łobciepane łozdrzazganymi leberkami ...
Tym knifym bóło ganc klar, iże szimel nómero dwa blank sie niy sprôwdziół. Przinależało zatym tego kota chycić. Ale nôjsómprzód go jesce znojść. Zajynô to cosik kole śtyruch godzin. Blank niywiela, bo kot niy bół przecamć we nôjlepszyj kóndycyji i niy poradziół daleko pitnóńć, zadekowôł sie pod krzôkiym waholdera (jałowca) i cichuśko ci tam siedziôł. Kiejby go niy wyzdradziół pies, niy znodli by go tak gibko ... nó, dobra, ale tego znejdzónego kota trza bóło jesce fasnóńć. Skuli tego, iże te fałeszne i łoszkliwe stwórzynia majóm jesc pazurska i poradzóm śnich korzystać, mój kamrat do kupy ze tym istnym posużyli sie dekóm. Kot wyzoloł, wyciorôł jich we tym iglatym jałówcu, potargôł do imyntu deka, jejich łobleczyni i niyłycki kónsek kamratowyj skóry ... i pitnół juzaś. Na srogi strom. Mój kamrat przismycól nec na fisze, kasarka, wlôz za tym kotym, chyciół go, zamelało sie na stromie, śleciała na ziym kasarka, za nióm mój kamrat, a na niygo tyn kot, ftory zarôzki sie poderwôł i ... juzaś drapsnół kaj go ślypia poniyśli.
Verfluchte – wrzesknół mój kamrat. – Wartki jes ci pierón. I poszôł zabindować i łopatrzić roztoliczne boloki żgane, targane, drôpane i bajsniynte.
Kot beztynczôs zadekowôł sie we budzie łod psa. Pies stôł wele i piskôł ja nôjynty ale strachôł sie podyjńść, coby sam już niy gôdać ło wykurzyniu gizda-kota.
Tu „нада” ino jakimsik knifym – pedziôł mój kamrat. Zatym zaszperowôł wyjńście bolóm, dlô uważowaniô prziklapnół jesce bergóm, a ze zadku tyj budy wyrznół wónskô dziura, łoblyk na graca rubo makówa, wzión szprica ze kropkami na spanie i dziabnół rajn na cheb tref. Na szlag łozlygnół sie dziki wrzesk, nôjprzodzi koci, bo ściykło berdyjô bóła użganô, a zarôzki za tym wrzesknół mój kamrat, bo ta dioseckô stwóra przeżriła makówa i użarła kamratowi kónsek palcyska. Cosik sie tam jednakowóż musiało sie tymu kocurowi dostać do kwie, bo dôł sie wysmycyć ze tyj budy. A możno ino markiyrowôł, bo kej mój kamrat ugibôł sie ze zorgóm nad tym jego „organem”, nad tymi jajcami, tyn (znacy sie kot a niy łorgan) wypolół w góra i użar jesce kamratowi kónsek dakla.
– Łożesz ty, w morde praskniynty kaczy ch.. na mysich szłapach i ze rybim łogónym – zawrzesknół tyn mój kamrat i swinół kota, i skrymplowôł go, spańtôł jak rolszinka, powiesiół na gipsdece we zicherowyj zdelce łod wszyjskigo i poszôł do drugij izby przisznajdować sie użarte ucho, ftore szczysnym cufalym kot wyforskôł. Po tym zabiygu, jak tyż i po ganc gynał „wydezynfekowaniu” dakla i palcysków (znacy wysłepaniu côłkigo szpritu i poszmarowaniu boloków flaszkóm) we blank szykownyj launie wróciół sie nazôd do kota. Kot spôł jak przinoleżało. Yntlich. Bez pôra minutek mój kamrat ringowôł sie sóm ze sia ze mwstliwóm szkrabkóm zbajstlowaniô ze kota – koczki, znacy samury, ale gibko przipómniôł se ło swojij przirodzónyj miyłóści do gadziny nó i ... ło łobiycanych bez włóściciyla kota pijóndzach. Umiyniół se ale, zbajstlować kotu maluśki szpas, i nałónczôs przisznajdowania kocurowi jego klyjnotów łostawiół pierónym dugo nić, kiero przidinksowôł do napasowanygo halsbandu ze hóndelajnóm. He, he, he ... terôzki, coby kota zasztopować, zahaltować stykło pocióngnóńć letko za ta hóndelajna a kocik stôwôł sie lynkliwy jak łowiycka.
To znacy, tak sie to wszyjsko wypokopiół tyn mój kamrat, ale tyn kot zarôzki po łocucyniy sie łodgryz nić i wyfuknół ze szwóngym bez łokno. Bez zawrzite łokno. Co prziwiydłó kamrata ku tymu, iże dlô niyftorych blank ci niy werci sie poświyncać, bo niy dosik, iże idzie nachytać po pysku (we tym razinku cufalu pazurskóma), to jesce ze takim rizikówaniym włóśnygo zdrowiô – retowanô perzółna zółwizół dô upusta swojimu festelnymu pragniyniu popsowania, potrajtaniô wszyjskigo. Kot wkarowôł gynał pod przejyżdżajónce pod łoknami
sroge lastauto!!!

czwartek, 21 lutego 2013

„Metamorfoza”

To mi sie przitrefióło kajsik we pojstrzodku zimy. Deptóm se – jak zawdy – bez Krojcka i łoroz kukóm a sam chop podany na mojigo kamrata Bynoka ale taki ci jakisik inkszy, łodmiynióny. Łón mie zarôzki pozôł, spuściół ślypia i szôł tak, choby mie kciôł łóminóńć. Ale beztóż, iże bóła pieróńskô ślizawica, wkarowali my na sia i tak musiôł sie Byno symnóm prziwitać.
– Sergust Ojgyn! Co tam u cia? – spytôł piyrszy.
– Anó, u mie po starymu, nic sie niy dziyje ... cowiek na pynzyji, to i mô zawdy mocka czasu. – Łodpedziôłech. – Ale ty, co tam u cia? Bo niy poradziółech cie dzisiej poznać.
– A niy ma ło czym rzóńdzić.
– Nó, Byno niy gôdej, boch cie jesce takigo łodmiyniónygo, i blank na sia niypodanego niy widziôł.
– Bo, to wiysz Ojgyn, bóło tak. Autok mi sie skiebziół i napocznół pierónym sztinkrować. I co za tym idzie, łorôz wykôzało sie, iże jô niy móm wszandy poblisku ... tak po prôwdzie, pierónym wszandy daleko.
– Nó, ja ... miarkuja ... ale ...
– Zakludziółech autok do automechanikera, kaj ta prôwdóm żôdyn sie niy trôpiół tym szpecijalnie i bez trzi tydnie łostôłech bez mojigo autoka. Na dómiar złygo, kuknółech w zdrzadło i uwidziôłech, coch jes zarośniynty nikej te dzike sztachloki i pasowało by jakigosik golaca nawiydzić. Tyn, do kierego prziwyknółech chodzić, łoddalóny bół ło côłke lata świytlne (tak mi sie zdało bez mojigo autoka) i musiôłech znojść jakigo golaca kajś bliżyj. Niy zuchtołech dugo, bo już po jakichsik piyńciu minutkach znodech zalón (a jakóżby inakszij, jak niy zalón?) ło wdziyncznym mianie „Metamorfoza”.
– Chopie, ale tym môsz ruła, dójńdziesz jesce dzisiôj przi tym piyrszym piwie do fajrantu? – pytóm go sie, bo miarkuja, co bydymy musieli łobsztalować drugô laga.
– Nó, tóż dej mi gôdać Ojgyn! ... Te miano zdało mi sie ździebko złówiyszcze alech bół uwziynty i zdeszperówany, bo to zawdy do dóm bliżyj a i ćmióło sie już, i niy kciało mi sie dalij sznupać. We krótkich słóweckach wytuplikowôłech golacowi, ftory sprawiôł wrażyni festelnie – jak to terôzki jes we mółdzie – „metroseksualne”, ło co mie sie łozłajzi:
– Raziyraparatym na krótko prosza ...
– Fric spokopiół i ruk-cug zwyrtnie mie łostrzig zatym zapytôł:
– Stylizujymy?
– Kuknółech ze cwajflowaniym we zdrzadło – cióngnie dalszij kamrat – i bez gowa śmigó mi, iże sam niy ma co stylizówać alech naskwol pedziôł:
– Aaa stylizuj pón ...
– Jezderkusie! I niceś niy miarkowôł, co bydzie robiół? – pytóm sie ciykôw.
– Ojgyn! A tyn jak ci mi niy naciepie żilyju na palica, jak ci mi jakesik dzióbki na gowie porobi ... gupio mi sie bóło łodezwać, boch przeca dôł zwóla ..... Dobrze Ojgyn, iże chocia ciymno bóło i do chałpy poblisku ... a tam na doczkaniu łeb po kokotek ... tfu ... metamorfoza ... psia jego mać ...

środa, 20 lutego 2013

Farbiście...

Bółech ci łostatnio, napytali mie przociele na takim wartko zorganizjyrówanym anwajóngu ... „parapetówce” – jak to modzioki gôdajóm. Mojim znôjómym udało sie, mieli srogi mazel, skalić dwa pomiyszkaniô i lajstli sie szykownistô chałpa kole Szczyrku. A taki anwajóng, miarkujecie, darmowe jôdło i słepanie ... chyntliwe sie zawdy znôjdóm, tóż tyż skuplowała sie tam dosik ci spórô czelodka. Te moje przociele majóm synka i niywiostka, ftorzi łod jakigosi czasu starajóm sie ło dziecio ale niy za tela jim to wyłajzi.
Kiej już ci sie wszyjsko ździebko łozkulało, kamractwo już bóło mało wiela chycóne, napoczli sie roztomajte łozprôwki we ekach. Modô, znacy niywiastka tych mojich przocieli, tyż już deczko nawalónô, łozgôdała sie ło tym jak ci to tyż łóni ze chopym planiyrujóm te dziecio, jak ci go festelnie kcóm, jak sie tyż fest bieróm do tego i take tam mecyje .. i łorôz modô wyjechała ze ausdrukiym: – Ale mój chop mô z tymi rzecami jakiesik problymy ... toć ja ... chodzymy do poradni ... na jakesi roztomajte łobadania ... i take tam jesce pierdoły.
Wobec tymat szterowny i łostudny, i radszij taki, co to sie niy ze wszyjskimi ło tym gôdô ... a już na zicher niy przi swojim chopie, szwigerfatrach i czelodce jejich znajómych.
Gospodôrz i jego synek poczerwiyniyli na fresach, letko sie napolyli i mory jich wziyni ale sie strzimali ... Te juzaś, barzij przitómne, szprymne wartko ci kcieli zwekslować tyma, ale jedna ze naszych blóndinowatych byzuchantek, sama tyż pewnikiym spragniónô dziecków, kciała cióngnóńć to dalszij, bo spytała sie na głós tyj mamzeli ze niywyparzónym pycholym:
– A kiejby sie tak wóm urodziół synecek, to jak go bydziecie mianować?
Syn gospodôrza we łoka mrziku gynał wpasowôł sie i podwiyl jego iptowato baba sie niy łozwała, tubalnym sznapsbarytónym łoznojmiół:
– Jak bydzie côrny – to go mianujymy Michael, jak taki łoliwkowy – to Ahmed, a jak blank żółty – to Huan ... a kiejby tak bez cufal bół ... biôły – to sie festelnie zadziwóm ale na wszeli co ... sómsiadowi wpierdola, wrómbia fanga!!!

wtorek, 19 lutego 2013

Fantazjyrowani, blyndzyni ...

Wiycie! Jô już móm swoje lata ale sztyjc mi sie mode dziołchy podobajóm, ciyngiym zaziyróm na nie i móm rôd świyrgołuszki, myjdle, frele poduk tego, co mi przikôzôł mój dochtór:
– Ojgyn, ze dziołchami musisz dôwać pozór ... mogesz sie zadôwać ino ze takimi, ftore majóm niy wiyncyj niźli dwadzieścia piyńć lôt, i to pod warónkym, iże modo ... wyglóndajóm. Ale, ale ... jô dzisiôj niy ło tym.
Móm ci takigo kamrata. Znómy sie nikiej glacate kónie już możno ze śtyrdziyści lôt. Ale łostatnio trefiómy sie mało kiej. Łón jesce bako kajsik we fyrmie i tyrô po côłkij Polsce a jô ... miarkujecie, pynzjónista, ftorego starô dziyrżi we chałupie, coby mie kajsik hercszlag na hulicy niy trefiół a możno i skuli tego, iżech zawdy bół wigyjc, hultok i bizygón. Styknie, co rzykna, iże wparzyli my na sia „an way”, znacy sie drógóm, jakech szôł na zwykowy biyr i szykownisty achtlik do mojigo szynku na Grunwaldzkij. Tref kciôł, iże i łón, i jô mielichmy mocka frajnego czasu i beztóż tyż wylandowalichmy przi szynktiszu nikiej dwa ajnfachowe chopy, richticzne chopy. Łón jedna laga, jô drugô .. łón trzeciô i ... co jô sam wóm byda tuplikowôł ...
Łorôz łón, wpatrzóny we sinô dal ... znacy sie we ściana tego szynku ... żôdnyj dali jô tam niy poradziół ujzdrzić ... króm jednego srogigo, pożółkłygo zdjyńcia sagij baby na piôsku ...
Kamrat, już deczkô ścioprany, wali:
– Ojgyn! A rzyknij ty mi, jake sóm nôjsrogsze winszbildy, marzyni zeksualne chopów we naszym wiyku?
Nó, ździebko mie sztopło, niy powiym, chop zawdy ło czymsik ci tam fantazjyruje ... ale coby tak zarôzki swojimu starymu, bo starymu ale dôwno niy widzianymu kamratowi to łozprawiać ...
– Dej pokój Prezes (tak go ci łod dôwna mianowali)! Nó, jake moge mieć chop marzynia ... przeca to jes klar ...
– Bo widzisz Ojgyn, jô to sie forszteluja zawdy ... kisiyl, mocka kisiylu ... ringowanie sie we tym kisiylu ... jesce żilyjki, wiysz, te bómbóny ... mocka tych żilyjków i ... jesce takô fólia ze bómbelkóma ... co to jak sie pó nij depce, to łóna gryfniście szczylô ... iii ... Suchôsz mie Ojgyn?
– Eee, co, ja ... co gôdôłeś?
– Nó, Ojgyn, nôjsrogsze marzyni zeksualne richticznych chopów ...
– E tam Prezes ... bo jô wiym? Tak możno 2+1 wiysz, dwie szekuladowe dziołchy ... frele, ftore i dychać majóm cym i na cym siedzieć i ... jô sóm ... miarkujesz? Robia śniymi co ci sie rzywnie zdo ...
– Nó, gôdôsz corôzki lepszij ... nó i ... kisiyl Ojgyn, kisiyl i ... mocka żilyjków ... kakałówe jesce miśki ... coby sie prziklyjbowali bele kaj ... a jô pojstrzód tych żilyjków .. we tym kisiylu i te ... frele ... miarkujesz ... Ojgyn! Suchôsz mie?
– Ja, ja ... co ... sorry, znacy wybocz mi boch sie zamyjślół ...
– Nó, tóż wystôw se ... bółech niydôwno we Berlinie ... nó ... robiyli my tam ... eeee niy ważne ...
– Nó i ... – spytołech, ale myślónkiym bółech festelnie fórt ...
– Nó, i bóła impryza ... wiysz, to sie mianuje terôzki „clubbing”, wiysz take balandrowanie we tych modernych „pubach”, diskotykach i kaj tam jesce ...
– Nó, i co ...
– Nó a niyskorzij take ze ynglicka „after party” ... miarkujesz ... to co sie dalszij robi ze szykowniście napoczniyntóm nocóm ...
– Miarkuja, miarkuja – łodrzyknółech mu, bo jesce przeca dobrze pamiyntóm moje balandrowanie ... e tam, niy byda sam głóśno spóminôł ...
– Nó, i Ojgyn, kiejech sie z rańca łocuciół we mojim hotylowym prykolu ... kole mie ... chopie ... trzi take towôry ...
– Towôr, towôr ... niy poradzisz to ajnfachowo pedzieć ... baby?
– Nó, trzi take tow ... szykowniste frele ... trzi ALE JAKE! Kiejbyś to uwidziôł!
– Aaa, Prezes, niy fandzol, niy wiyszej mi sam nudli na daklach ... ty, i trzi łorôz dziołchy ... to przeca jes niymożebne ...
– Nó, dzisz go .. niy wiyrzisz mi ... żôdyn mi niy wiyrzi ... bo jak sie niyskorzij pokôzało, króm pijyndzy, briftasi ... zachachmyńciyli, habnyli mi fotoaparat ...
– Nó ... takech Prezes myślół .. côłki ty, jakimś bół zawdy ... zawalaty ...
– Ja, ja ... a naobkoło kisiyl, mocka kisiylu i ... te szekuladowe, citrółnowe żilyjki ... te żilyjowe miśki prziklyjbowane bele kaj ... na rziciach, plycach ... na cyckach ... kisiyl, żilyjki, kisiyl, żilyjki ....

poniedziałek, 18 lutego 2013

Alpy

Wiycie! Terôzki tak ci sie już porobióło, iże kôżdy fto mô chocia ździebko jakigosik interesu wykludzô sie bez zima ze familijóm kajsik we Alpy, Dolomity abo kaj tam jesce. I sam mi sie terôzki spómniôł taki jedyn fal, kiery sie przitrefiół bół mojimu jednymu kamratowi Brunowi. Łón mi – przi sznapsie i zajdlu biyru – mocka eklerowôł, jak tyż to ci bóło łóńskigo roku u niygo we jego familiji, kiej sie już bez zima, na dwa tydnie wykludziyli kajsik we góry, we te corôzki modniyjksze u tych naszych angyjberów – Alpy. Byli we Tyrolu we dziydzinie Ellmau, Brixen i Going kajsik pod Wilder Kaiser we Kitzbüheler Alpen. Abo możno i we tyrólskim Zillertal we rygiónie Fügen ...
– Wiysz Ojgyn, moje ci problymy napoczynajóm sie zarôzki po przecucyniu, po pozganianiu dziywek ze ślypiów. Mój synek Jorguś za piyrsze: blank niy kce stować ze prykola. Co jô musza przi tym szczimać niy byda sam terôzki ci łozprawiôł. Ku tymu tyn gizdóń blank niy kce jeździć na tych nartach, i to już jes na isto gorzij, bo – coby mu wytuplikować jake to jes gryfne – napoczynómy pieróńsko diskusyjo i rajcowanie. Kôżdy snôs mô cosik do pejdzyniô i furgajóm take ałsdruki jak: świyży luft, rojbrowanie na lufcie, inksze dziecka to majóm rade ... , po pierónie my sam sie kludziyli, i take tam inksze. Nó ale, na łostatek jô i moja starô mómy prawie, nó i deptómy! – ekleruje Bruno.
– To miarkuja co już łod napoczniyńcio wywczasów niy môsz letko, prôwda?
– To jesce nic, to jes jesce pinkel – rzóndzi dalszij Bruno. – Jorguś wlece, knyso sie za nami i faróni pod kicholym. A przeca jô gynał miarkuja, co muszymy sie festelnie uwijać, bo mój kamrat Hajna wrôz ze swojóm familijóm czekô na nôs pod haszplym, pod aufcugym. Już po dródze miarkujymy, iże moja łostawióła we hotylu nasze abónamynty, te ichnie „skipassy”. Muszymy sie wrócić nazôd.
– Nó, to mieliście diosecki mazel! – gôdóm tak deczko opaternie.
– Ja, mazel. Jô ino musiôł dziób zawrzić, postrzimać siech musiôł, coby jij niy ciepnóńć ryjda i niy napocznóńć juzaś ło tym, iże to jes „chaos i zapóminalstwo we spółczysnych czasach, i to zawdy u inkszych a nigdy u mie”!
Ale musza tyż być jesce cicho z pyskiym i to beztóż, iże wczorej na łodwieczerz przepómniôłech postawić Marijkowe szczewiki na hajcóng. Łostawiółech je na laubie, bez co moja roztomiyłô babecka musiała łobuć mokre charboły i terôzki ciyngiym wisko pod fusiskiym swojã starô śpiywka: „eźli-jô-sama-czegosik-niy-zrobia-to-żôdyn-za-mie-niy-zdziałô!”
– Chopie, to jô ci na isto blank nicego niy zowiszcza Bruno!
– E tam, dej pozór, Hajna niy poradzi sie już nôs doczkać – cióndnie dalszij Bruno. – Łóni sie nigdy niy zniyskorzóm, nikaj niy przijńdóm za niyskoro. Sóm deczko znerwowane, bo bóła ci festelno piździawica a czekali łod dosik dôwna.
– Nó, to aleście już yntlich mógli sie terôzki wykludzić na ta góra, prôwda?
– Nó mogli my. Tela, co dziołszce łod Hajny śleciała makówa ze tego łorcykowygo haszpla bez co Hajna musiôł po nia sjechać i łodstoć juzaś swoje we raji do tego aufcuga. Nó, tóż czekómy na niygo na wiyrchu a sam ... jesce srogszô piździawica i ku tymu festelny wiater.
– Nó, cufali to aże za tela ‘eście mieli.
– Nó, i na łostatek gibómy sakóm-pakóm do jesce jednego, inkszego haszpla, kiery nóm dozwóli sjechać sie blank inkszóm drógóm, gryfniyjszóm turóm. Jes już popołednie, tura jes szykowno tela, iże na spodku niy czekô na nôs już blank żodyn aufcug, żodyn haszpel i muszymy do ałtoka Hajnela deptać, pyndalować piechty kajsik kole dwa kilomyjtry.
– Jezderkusie! Juzaś cosik sie wóm przitrefiyło? – pytóm sie gryfnie i chichrać mi sie kce jak sto diosków.
– Nó, uzdali my, co terôzki łoba ze Hajnelym pójńdymy po tyn altok, a nasze baby z dzieckóma wlejzóm sie kajś do kaczmy i szluknóm sie tyju. Cyl bół blank ofyn. Dójńdymy łoba ze Hajnóm do jego auta i dojadymy niym do mojigo. Tam ściepna moje szczewiki i yntlich sie siedna na rzici, coby deczko łoddychnóńć. A dziyń bół na isto zimny i terôzki jesce napoczło suć śniygym. Wsiadómy do Hajnelowego ałtoka, jadymy do mojigo. Jô wysiadóm ... do łoboczynia hnedki we szynku, kaj możno i my łoba szluknymy sie cosik gorkigo ... Hajna łodjyżdżo.
– Tóż już môcie po łopresyji, pra?
Bruno tak choby mie blank niy słyszôł – rzóndzi dalszij.
– Sióngóm do kabzy po klucyki, gracóm w jednyj kabzi jupki, drugij, w galotach, we trzecij ... we żodnyj kabzi niy znodech tych klucyków. Niy ma, bo jich niy moge być! Ja, sóm, ale we jakli mojij staryj. Przeca łóna je mô, bo z rańca łóna jechała autym ...
Nó ale, wiycie przeca, iże niy ma tak, coby niy mogło być jesce gorzij. Trza ino bez tyn mobilniok zaglingać do Hajny, coby mi łod mojij Elzy prziwióz te kluce, wtynczôs jô pojada wartko do tego naszygo szynku, coby sie tego tyju ze procyntóma szluknóńć. Telefółn, mój mobilniok ... sióngóm, grajfuja do mojij wnótrznyj kabzy we watówie – niy ma!
– Jerónie łognisty! Tyż by tyn mój mobilniok Elza miała? Niy, niy, skukołech go do inkszyj kabzi, bo wyszarpani go ze wnótrznyj kabzi przi tyraniu na tych nartach jes gyferlich ... musiôłbych rozepnóńć côłko jakla ...
Bruno sie dychnół, szluknół sznapsa, bo my już bez tyn czôs wlejzli do naszygo gryfnego szynku, do Breka. Jô nic niy gôdóm ino doczkóm co łon dalszij bydzie rzóndziół.
– Wyjmnółech tyn mobilniok ze kabzi i jużech jes fertik, coby zaglingać do Hajny ale ... na tym gryfnym farbistym „wyświetlaczu” widza ino roztomajte piski i fleki jake sóm po wylywanyj wodzie ... Spómniało mi sie co wczorej tyn mój mobilniok ślecioł mi we głymboki śniyg i musił sie łon wtynczôs festelnie i do imyntu stoplać.
.......
– I takech se stôł łopluszczek uszlóndrany we tym śniygu, kiery suł corôzki barzij, ze zmarzniyntymi i ściyrpniyntymi szłapami we narciarskich, ciynżkich charbołach kole mojigo zawartego volkswagena. A we palicy tyrało mi pytani, na kiere na isto niy idzie łodpedzieć: skóndsi jô jutro wezna siyły i szwóng coby ło rozwidnioku juzaś przimówiać mojimu Jorgusiowi, iże werci sie stować z rańca, bo trowić, spyndzić czas na śniygu ze sznyjkufami na szłapach to jes przeca nôjgalantniyjszô idyjô na tym świycie!!!

sobota, 16 lutego 2013

Hamerikóny na naszym Miesiónczku....

Boczycie kiej ci to Hamerikóny ze Ruskimi na przedbiyżki ryli sie do gwiôzd, kacali do kosmosu, suli fto bydzie piyrszy i dalszij. Bajstlowali ci roztoliczne zatelity, take tam sputniki, i inksze flugcojgi, kierymi szterowali świyntygo Pyjtra, i tych inkszych tam na wiyrchu. Wiela łostudy ci z tego bóło, to kôżdy przecamć boczy. Nale byli tyż i gryfne, szykowne fale. Jô do dzisiôj se spóminóm, kiej do samiuśkigo rańca gawcyli my we tyn côrno-biôły telewizyjor i niy poradziyli sie doczkać, eźli te Hamerikóny wylandujóm na tym naszym miesónczku, przijndóm z byzuchym, we gościna do tego naszygo Majstra Twardowskigo, eli niy?
Nó, i doczkali my sie. A bóło to tak: Szesnôstego lipca, we sześćdziesióntym dziewióntym roku, sztartnół ci bół tyn hamerikóński „Apollo XI” na srogij rakiycie, kiero mianowali „Saturn V”. Po pôruch dniach, we dwadziestego piyrszygo, dwa Amerikóny ze samiuśkigo rańca (u nôs, a niy we Americe), gynał za śtyry minuty szczwôrtô to bóło, razinku wylandowali Amerikóny piyrszy rółz na naszym miesiónczku. Ludzie co to bół za tyjater. Wszyjskie już bez côłkô noc niy poradziyli sie doczkać, kiej napocznie sie ta diosecko „transmisyjo” ze tego naszygo Wojtka? Niyftore gupieloki to gawcyli sie w niybo bez łoptikruły, eźli cegosik niy ujzdrzóm. Juzaś roztomajte nawiydzóne zbiyrali sie bele kaj do kupy, coby porzykać za tych grzyszników, ftorzi na isto Pónbóczka szterujóm. Byli take, kiere cosik tam bali i ujzdrzeli, ale jô tam niy wiyrza. Jedyn to bali i kokota łod Twardowskigo uwidziôł, ale go niyskorzij jego starô na łobiod uwarzyła.
Piyrszy ślôz na tyn miesiónczek Neil Armstrong, a zarôzki za niym drugi, Edwin Aldrin. Szpacyrowali ci łóni po miesiónczku do kupy, i pod parza (coby sie niy kiołzdli i niy łobalyli) cheba ze dwie godziny, a niyskorzij tyn piyrszy pedzioł bół: „..., iże taki maluśki szrit cowieka, a taki srogi krok ludzkości...”
Jô tam niy wiym, ale u nôs we werku bół ci jedyn piyrszy sekretôrz, kiery sie tak festelnie radowôł tymi Hamerikónóma (nó, iże łóni wylandowali), bo ci to pewnikiym skuli tego, co my mieli srogie świynto: 22 Lipca. Poradziyli ci ale te łochyntole wszyjsko na jejich zajta zwyrtnóńć, i do dzisiôj poradzóm... Coby my tam niy gôdali ło tych Hamerikónach, to tak na isto łóni same nic niy poradzóm wypokopić. Nale poradzóm gynał zmałpować łod inkszych. Przeca wszyjskie wiedzóm, iże na miesiónczku piyrszy bół zółwizół nasz majster Twardowski, kiery dziobłowi na Ksiynżyc pitnół, kiej go sóm stary Lucyper łoszeredziół ze tóm kaczmóm, kierô sie „Rzym” mianowała. Chocia gôdajóm – i jô to barzij móm rôd, i na isto w to wiyrza – co tyn Twardowski pitnół łod swojij staryj, łod kieryj biere sie bezmać powiarka, iże „we starym kachloku dzioboł hajcuje”. Tam mocie i galantnego karlusa Twardowskigo, i łoszkliwo baba, nó, i dziobła Lucypera. A to iże żôdyn, a już na isto Hamerikóny niy wiedzóm jak tam na tym miesiónczku jes, to ino skuli tego, co Twardowski bół przeca ze Krakowa, a Galicyjôki zawdy byli zôwistne, i ku tymu szpyndlikorze i pewnikiym medikowali, iże jakisik interes, lebo sztand na Ksiynżycu zbajstlujóm podwiyl sie żôdyn niy kapnie. A coby boło jesce barzij szpasobliwie, to tyn Twardowski zafurgnół na tyn Ksiynżyc na gryfnym kokocie a niy bajstlowôł dupnych rakiytów, skuli kierych mómy terozki – roztomajte gupieloki tak gôdajóm – corozki żadniyjszô pogoda i jakosik pieronowo dziura „ozonowo”. I niy wiym, eźliście dali pozór, iże ta diosecko maszina na kieryj Hamerikóny zakludziyli sie na miesiónczek, pyrskała i ciepała łogniym choby biblijkowy Elijasz na tym Pónbóczkowym „rydwanie”, na tyj karze, na kieryj wyfurgnół bół do niyba.

piątek, 15 lutego 2013

Franz Waxman....

Wiycie! Jô kiejsik, niy tak blank dôwno, łozprawiôł ło mojim dzieciyńctwie, ło filmach, kierech miôł rôd łoglóndać. Nó, gôwyńdziółech ło takim całbrowaniu, ło rajcu bez gôdki, bez jednego słówecka. Ja, kiejsik sie nasze starki i mamulki niy poradziyli doczkać kolyjnygo filmu ze moc wywołanymi szauszpileróma: Rudolfym Valentino, ze Carym Grantem, Gryjtóm Garbo lebo tyż naszymi, na tyn przikłôd: Smosarskóm, Węgrzynym, Różańskim i inkszymi.
Ale tak kajsik, we 1927r., łod filmu Alana Croslanda „Śpiewak jazzbandu” (grali w niym: Al Jolson, May McAvoy, Warner Oland), napoczła sie ta yra filmu dźwiynkowygo. Nôjprzodzij we filmach to grali ino jakosik ci tam muzyka, a dziepiyro niyskorzij szauszpilery napoczli gôdać, i to niy zawdy ze cwekiym. Ale łod tego tyż już czasu we wieluch filmach, chet ci możno i gówno róla, łodgrôwała muzyka. Niy wszyjske cuszałery zważowali na to.
Terôzki małowiela ludzi boczy, iże kiejsik szło obejzdrzić ino filmy bez gôdki i muzyki (nó, drugda grôł we kinie jakisik chop na klawiyrze lebo na krzipkach), ale tyż mocka ludzi niy poradzi sie wystawić, iże i my, Ślónzôki, mieli chopa, kiery i tego wywołanego Oskara erbnół za muzyka do filmu. Tym chopym bół moc wywołany we świycie Franz Waxman. I tyż łó Niym kciôłbych sam terôzki ździebko połozprawiać, tym tuplym, iże bół to richticzny.... Chorzowiôk.
Urodziół sie łón bół jako Franz Wachsmann we Wilijô, 24 grudnia 1906 roku we Chorzowie (wtynczôs Königshütte), we staryj miymiecko-ślónskij familiji pochodzyniô żydowskigo. Bół nôjmodszym ze siedmiórki dziecek żydowskigo kaufmana. Jego łojciec pierónym niyrôd miôł muzycznô pasjô, muzycznego ptôka modego Francka. Kiej mody Franz (jesce wteda mianowôł Wachsmann) miôł piyńć lôt, côłko familijô wykludziyła sie do Łopolô (Oppeln). Jakech już pedziôł, łojciec niy miôł rôd jejigo graniô na klawiyrze i beztóż tyż mody Francek poszôł robić do banku. Na szczyńści dlô sia samygo, i dlô milijółnów filmowych cuszałerów, ftorzi radzi suchali niyskorzij jego muzyki filmowyj, rachowanie pijyndzy szło mu niyhersko, strzimôł we banku ino dwa lata. Bół ci dziepiyro siedymnôście lôt stary kiej podjón piyrszô śmiôło i norymnô decyzjô. Wykludziół sie do Drezna na sztudija muzyczne. Kolyjnóm haltynsztelóm na dródze ku słôwie i srogij kwolbie bół Berlin, kaj piyrszy rółz styknół sie ze muzykóm filmowóm. Nałónczôs swojich sztudijów growôł we roztomajtych, modernych wtynczôj „jazzbandach”. Tam, we tym Berlinie, dirigowôł, bół łón tyż ku tymu kapelmajstrym łorkiystry, ftorô nagrôwała muzyka do wywołanego we świycie filmu „Błękitny anioł” we kierym grała Marlena Dietrich. Bół ci tyż już wteda kómpónistóm muzyki do mocki miymieckich filmów.
We 1933 roku, kiej ku włôdzy prziszli nazisty, kierzi stopieróńsko niy mieli rade i Żydów, i muzyki jazzowyj, wykludziół sie, ymigrowôł do Paryża. Tam poznôł Billy’ego Wildera i kamraciół sie ze Fritzym Langem. We 1935 r wykludziół sie do USA, kaj wartko erbnół kwolba jednego ze nôjlepszyjszych tamesznych kómpónistów muzyki filmowyj. Tam tyż zwekslowôł swoji rodne miano ze Wachsmann na Waxman. Sóm napisôł muzyka do bez dwiesta filmów. Do Hameryki ścióngnół tyż we półowie lôt trzidziystych ze Łopolô côłkô swoja familijô.
Dwanôście razy bół Franz Waxman nóminówany do Oskarprymiji, do tego hamerikóńskigo Oscara (abo inakszij: Academy Awards), znacy sie Nagrody Akademii Filmowej prziznôwanyj bez Amerykańską Akademię Sztuki i Wiedzy Filmowej (Academy of Motion Picture Arts and Sciences) we dziydzinie filmu, kierô to nadgroda fóndli we Hamerice kajsik we 1927 roku. Te gryfniste i wywołane sztatuytki erbnół nasz srogi Ślónzôk aże dwa razy. Piyrszy rółz we 1951 r. za muzyka do filmu „Bulwar zachodzącego słońca” (Sunset Boulevard) Billy'ego Wildera ze Williamym Holdenem, Glorióm Swanson i Erichym von Stroheim. Drugi rółz we 1952 r. erbnół Oskarprymijô za muzyka do wywołanego tyż filmu „Miejsce pod słońcem” (A Place in the Sun) George’a Stevensa ze Montgomerym Cliftem i Elizabeth Taylor.
Wrawô woda wylywô sie na ślypka modego synka. Jejigo weźrok jes ci festelnie popsowany, beztóż tyż musi mieć rube bryle. Tyn cufal ale sprôwiô, iże tymu synkowi wyłóstrzô sie festelnie such – tak ci, moje Wy roztomiyłe, napoczynô sie bez godzinny film ło Franzu Waxmanie, kiery urodziół sie we naszym Chorzowie (wtynczôs Königshütte). Waxmana grô szałszpiler i kocynder Jacek Borusiński (ze kabarytu „Mumio”) a jego babeczka juzaś grô krakowskô śpiywôczka i szauszpilerka Marta Bizoń. Film mianuje sie „Bulwar Franza Waxmana” (reżyserówôł to Marek Kosma Cieśliński) i napoczynô sie we dzisiyjszym Chorzowie. Zatym pokôzane sóm łokolice dzisiyjszego Tworoga i Łopolô aże do Berlina, Paryża i na łostatku Nowego Yorku i Los Angeles.
We tym filmie grajóm tyż nasze ślónske chopcy: Jerzy Cnota (Chorzowiôk côłkim pyskiym), Jacynty Jędrusik, Jan Maria Dyga i jesce pôruch. A szło tyn film łobejzdrzić we szczwôrtek 15 marca we chorzowskim kinie „Panorama”. We filmie pokôzali roztomajte łoblicza Franza Waxmana. Możno niy wszyjskim sie to bydzie zdało, ale jes taki film, ło synku ze Chorzowa i werci sie go na isto łobejzdrzeć.
Kómpónist, muzikant, ftory urodziół sie we Chorzowie , dorostôł we Łopolu, umrził na tego łoszkliwego raka we 1967 r. we Los Angeles.

czwartek, 14 lutego 2013

Seta i....

Wlazuje jedyn istny do szynku i łod proga sztaluje laga:
– Setka, i cosik na zagrycha!
Ółber przinosi łobsztalowanô laga, chop to szluknół, zajôd i dôdô do ółbra:
– Kciôłbych za tyn łobsztalónek zapłacić.
A kelner ze rułóm na to:
– Nic panoczku niy musicie bulić, to wszyjsko na kost fyrmy.
Na drugi dziyń tyn istny przilôz juzaś do tego szynku, łobsztalowôł dwie sety gorzôły i ku tymu zagrycha. I juzaś kciôł zapłacić ale ółber juzaś mu łodpedziôł, iże to wszyjsko na kost fyrmy. Tóż tyż tyn istny wybrôł sie do kupy ze côłkóm familijóm we niydziela do tego restourantu. Wećkali galantny łobiôd, zarôzki po łobiedzie dziecka wećkali wety, znacy nachtisz, baba tego istnego wysłepała flaszka wina, a łón se łobsztalowôł jesce pół litra. Kiej prziszło do placyniô, ółber łodmówiół przijmniyncia pijyndzy, i rzyknół, co to juzaś wszyjsko jes na kost fyrmy. Tyn istny niy szczimôł i pytô sie gospodzkigo:
– Panie ółber, jym, słepia sam już trzeci dziyń i jescech za nic ani fynika niy zabulół. Mogecie mi to wyeklerować po jakiymu?
– To jes panoczku ganc ajnfach – łodpedziôł kelner. – Widzicie panoczku, pod tamtym srogim kwiôtkym tego chopa i ta baba?
– Anó, widza, panie ółber.
– Nó tóż wóm rzykna, panie gryfny, iże to jes moja baba, tyn chop, to mój szef, łod pierdoli moja baba, a jô... jego gyszeft!

środa, 13 lutego 2013

Eli idzie skutnie ściynknóńć...

Wiycie! Kiej tak gynał podziwać sie, badnóńć na ta naszô telewizyjô, to idzie ło gowa przijńść. A łosobliwie kiej sie sztyjc i jednym ciyngiym łoglóndô... ta samô lajera, te same ryklamy. Niy trza durch deptać do knapszaftu, do roztomajtych dochtorów, styknie ino lajstnóńć sie jedyn ze ryklamiyrówanych wszandy i fórt medikamyntów, i cowiek już jes mónter. A nôjbarzij, to ci mie rajcujóm pile, kropki i wszelijake dijyty na to, coby ściepować ze basiska. Ino po jakiymu na sztrekach, na naszych hulicach idzie ujzdrzić corôzki wiyncyj spaśnych babów ze jesce rubszymi dzieckóma? Ja, jô miarkuja, iżech już ło tym niyrółz berôł, ale terôzki kciôłech wrółz pedzieć ło ściepowaniu ze basiska, ło tym eźli idzie skutnie ściynknóńć abo niy. I jak ci to robióm chopy, a jak bieróm sie ku tymu baby. Tóż dejcie pozór!
Wiycie! Moja Elza zakludzióła sie kiejsik na tref klubu babów, ftore ciyngiym sie tropióm łodchudzaniym, sztyjc robióm wszyjsko, coby ślecieć ze basiska. Na tym trefie (jak mi to niyskorzij łozprawiała moja babeczka) wszyjske ciyngiym łozprawiajóm jak tyż dobrze jim to idzie, jak jim sie darzi, i jak stopieróńskô spiyrô je jejich familijô. Ino jedna śnich, festelnie rubô, wstôwo i łoszkliwie łoznôjmiô, dôwo do wymiarkowaniô, iże druk, coby niy zawiyść swojich nôjbliższyjszych sprôwiô, iże miasto ściepnóńć z wôgi – jesce barzij sie rubnie.
– Jak to? Po jakiymu? – dziwujóm sie kamratki.
– Anó to jes tak: piekã kołoc, mój chop wećko kóńszczecek, ceruszka kónsek i synek tyż maluśki kónsek. Łostała wiycie półowa tego kołoca.
– I co? Pewnikiym cie kusi, wôbi cie?
– Anó, festelnie wôbi, ale zjôdóm po kryjóncku jesce ino maluśki kónszczecek. Nó, możno dwa.
– Przecamć dwa kónski to jesce niy drama ...
– Ja, ja, ino na drugi dziyń wstôwóm i już łod rozwidnioka zaziyróm, gawca sie na tyn kołoc ... Zjôdóm jesce jedyn maluśki kónsek. I dziepiyro mi wtynczôs styknie.
– Hmm ... nó, ale bali i łod trzech maluskich kónszczyczków niy przibiere sie za tela.
– Ja, ja ... ale wtynczôs razinku czuja tyn srogi druk, ta presyjô, jak mój chop łoboczy, iże z tego, co łostało łod wczorej jô tela wećkała, to bydzie festelnie zawiydzióny.
– Nó, cóż tyż ...
– ... i skuli tego wećkóm to wszyjsko do łostatka, wartko piekã jesce jedyn kołoc i zjôdóm śniego półowa...
Nó, a terôzki możno jak to jes u chopów.
Wiycie! Terôzki mómy we telewizyji, i to na wszyjskich kanalach, mocka ryklamów, ftore namôwiajóm nôs do ściepowania ze wôgi, do tego modernego łodchudzaniô. Nó, i niy ino baby chytajóm sie na te belakwastry, bo lecy kedy znôjdzie sie i chop gupielok. Tak tyż bydzie we tym cufalu.
Glingô chop do fyrmy, kierô reklamiyruje ściepowanie ze wôgi i po krótkich gôdce łobsztalowôł se paket ło mianie „5 kilo bez piyńć dni.”
Na drugi dziyń zwónek przi dźwiyrzach, przed niymi szykownistô blóndina, kajsik kole dwadzieścia lôt starô, duge nogi, pôłno pióntka (i to fedrujóncô), a na sia, króm tunków i tabulki na karku, niy miała nic. Sagusiyńkô! Dziołcha przestawióła sie, iże robi we fyrmie i tego pakytu „5 kilo bez 5 dni”.
A na tyj jeji tabulece taki napis:
„Móm na miano Kaśka. Kiej mie chycisz – byda twoja!”
Chop puściół sie w te piynty za tóm blóndinóm, pogzuł ci za nióm choby szus. Po pôruch kilomyjtrach i jakichsik ci szwerach i turbacyjach przi napoczniyńciu, na łostatek chyciół ci ta swoja nadgroda. Zituacyjô powtôrzô sie bez kolyjne śtyry dni. Chop wlazuje na wôga i ze zadowolyniym wymiarkowôł, iże richtik ściep za basiska côłke piyńć kilo. Nó, tóż glingô juzaś do tyj fyrmy i tóm razóm łobsztalowôł se pakyt – „10 kilo bez 5 dni”.
Na drugi dziyń ta samô lajera: we dźwiyrzach stowo jesce gryfniyjszô dziôłcha, nôjszykowniyjszô, nôjbarzij zeksównô jakô widziôł we życiu. I tak jak przodzij niy mô ci łóna na sia nic króm tunków i tabulki na karku:
„Gôdej mi Yjwa. Jak mie chycisz – byda do łostatka twoja!”
Ta ale frela mô jednakowóż kóndycyjô choby Ymil Zatopek, tak iże tymu chopowi niyletko, festelnie procnie jes jóm chycić i ta côłkô gónitwa, ścigani zetwała mocka dugszij. Na łostatku jednakowóż wykazuje sie, co nadgroda bóła we wercie tego nadludzkigo wysiyłku... I juzaś ta samô lajera bez śtyry dni i po tym żyniyńciu chop stowo na wôdze, blank zadowolóny... ściep ze wôgi łobiycane 10 kilo.
Nó, tóż terôzki uzdôł, iże pójńdzie na côłkość i zwóni do fyrmy trzeci rółz. Łobsztalowôł se paket „25 kilo bez 5 dni.”
Baba, kierô łodebrała telefółn pytô sie go ale:
– Sómeście panoczku isty tego, coście łobsztalowali? To jes nasz nôjprocniyjszy, nôjgorszyjszy prógram!
– Ja, ja... tego razinku na isto kca, jeżech pewny, iże tego kca! Côłke lata niy czułech sie tak sztramsko jak terôzki!
Na drugi dziyń zwónek u dźwiyrzi. Przed niymi stoji srogi, zwality, musklaty dwametrowy chop, ftory mô na sia ino różowe tryjtki i tabulka:
„ Jeżech Franc. Jak jô cie chopie chyca – bydziesz MÓJ!”

wtorek, 12 lutego 2013

Cufal starego żyniola...

Miało sie już na podzim, kiej trefiyli my sie we sztyrzo we naszym zwykowym szynku u Pyjtra na Grunwaldzkij. I jak tyż to już łod pôruch lot mielichmy we mółdzie – łobsztalowalichmy sie po ladze biyru i po sznapsie, zakurzyli po cygarecie. Nó, króm mie, bo jô już ło dówna niy kurza. Na to wszyjsko wlôz rajn do tyj kaczmy Gogolinów Jorguś taki jakisik nabańturzóny, zachmulóny i niyrôd wszyjskimu, we poklabustrowanych łachach, nó gorzij niźli jakisik szmoder i szlómpa.
– Jezderkusie! Jorguś! A ty jak wyglóndôsz? – łozwôł sie piyrszy stary Paul-pynzjonista. – Stało sie cosik, starô ci nadrzistała abo – niy dej Pónbóczku – twoja świekra cie znogła nawiydzióła?
– Gorzij chopy, mocka gorzij...
– E tam Jorguś, tyś to już wiela w życiu przeszôł i zawdyś jakosik sie ze wszyjskigo wyplańtôł. – pedziôł ruby Chimek. – pewnikiym i terôzki sie ze tyj łostudy wywlykniesz.
– Nó, tóż godej Jorguś, co ci legło na leberkach. – rzyknółech i wartkoch łobsztalowôł laga i dló niygo.
– Wiycie chopy, to bóło tak. Jakech wóm pedziôł, moja starô wykludzióła sie na taki gryfny ausflug ze kamratkami ze roboty. Miała być tam côłki tydziyń...
– Nó, i...? – wartko spytali wszyjske łoroz.
– Nó, a łóna przikludziyła sie do chałpy dwa dni skorzij...
– I co? Bółeś naprany jak bekla? Jak kôżdy chop, kierego baba łostawi na pôra dni fraj.
– Niy, niy! Kiej łóna sie przikotasióła do chałupy zaścigła mie, chycióła ci mie we prykolu ze szykownistóm, modóm, zeksównóm frelóm...
– Niy gôdej Jorguś! Ciebie łapła ze modóm i szwarnóm dziołchóm? – blank niy dowiyrzôł jimu stary Alfrid.
– Ja! Ze modóm i szwarnóm dziołchóm, takóm co to i dychanie miała... pôłno szóstka, i to jesce poradzióła fedrować...
– Nó, tóż gôdej, co bóło dalszij – rzyknółech krótko, coby inksze juz niy dogadowali.
– Tóż łona na mie direkt łod dźwiyrzy na côłki karpyntel:
– Ty niywiyrny łoszkliwcu! Ty giździe stopieróński! Ty lómpie zapierónowany! Jak mógeś to zrobić mie, mamulce twojich dziecek? W te pyndy wylazuja samstónd i żóndóm, dómôgóm sie szajdóngu, ty sakramyncki łoszkliwcu!
– Nó, to ci sie łodpolóła... I cóżeś ty zrobiół, Jorguś? – spytołech sie opaternie.
– Nó, chopy, napocznółech ji tuplikować jak tyż to sie stanóło... ale łóna ino wrzeskła:
– Nic niy gôdej! Niy kca nic wiedzieć, Nic mie to niy lobłajzi ty giździe!... Abo ja, doczkóm, cóż tyż to bydziesz cyganiół, jake bydóm twoji łostatni fałeszne słówecka... ale gôdej krótko i wyńźlato, kurc ónd bindich!
– Wiysz, ty moja roztomiyło – napocznółech ji eklerować – jechôłech ze werku do dóm, a sam na dródze ta modo dziołcha chyto mie na „stopa”. Zlitowôłech i wziónech jóm rajn do autoka. Już we autoku spomiarkowôłech, merknółech, iże jes ci łóna takô wyszczyrzało chudzina, szpatnie łodziónô i ufifranô, ucioranô... Wyznała mi tyż, iże już łod trzech dni nic niy jadła... Takech ci sie łozrzywniół, iżech ci jóm zarôzki prziwióz do dóm i dołech ji ta wieczerzô, ftoroch dlô cia narychtowôł na jutro; przecamć kcesz ściepnóńć ze basiska, kcesz na isto ściynknóńć, pra? Boroczka wećkała jóm w te pyndy, w blysk. Kuknółech tyż tak opaternie na jeji udiurdzianô, ufifranô gymbulka i spytôłech sie, eźli by niy kciała sie deczko łokómpać, nó, deczko łoszpluchtać chocia. Kiej bóła już pod brauzóm, merknółech, co jeji prziłodziynie tyż jes festelnie czôrne, zmaraszóne i jes w nich pôłno dziurów, tóż tyż dôłech ji te jedne twoje dżinsowe galoty, kierych już łod poruch lôd niy loblykôsz (bo dó nich niy wlazujesz). Dôłech ji tyż jesce ta jakelka, ftorôch ci sprawiół na gyburstak, ale kieryj niy łoblykôsz, bo sztyjc i jednym ciyngiym miynisz, iże jô blank niy móm gustu, niy móm dobrego gyszmaku. Dôłech ji tyż cwiter, ta sztriklaka, kierôś erbła łod swojij siestry na Dziecióntko, a ty go niy łoblykôsz ino skuli tego, coby zrobić ji na łostuda i do łostatka jóm łozgzukać i łozeźlić. Do tego wszyjskigo dociep’ech jesce te szczewiki, kierech kupiół we tym drogim sklepie, a kierych ty blank niy łobuwôsz, łod tego czasu, kiejś badnóła, spomiarkowała, iże twoja nôjlepszyjszô kamratka mô teka same....
– Nó, chopie, toś napoczôł – rzyknół stary Paul.
– ... Ta dziołcha bóła mi festelnie wdziyncznô – prawiółech dalszij mojij staryj – i kiejech jóm łodkludzôł ku dźwiyrzóm, spytała ci mie ze płaczkami we tych jeji modrych ślypiach: „A môcie, roztomiyły panoczku, jesce cosik takigo, czego waszô starô blank niy u ż y w ô?”

poniedziałek, 11 lutego 2013

Co nóm szkłódzi....

I sam my przijnszli terôzki na to, co tak na isto, prôwdóm, nóm Ślónzôkóm festelnie szkłódzi. Szkłódzóm nóm, i to fest, te roztomajte angyjbery, kiere sie juzaś bieróm do bajstlowanio ustawy ło łochrónie zdrowiô. Niy, niy byda sam dzisiôj politykowôł, tela co rzykna, iże te, co ciyngiym tam cosik wekslujóm daliby sie pokój i posuchali Karlika z „Kocyndra”, kiery już festelnie dôwno tymu nazôd wypokopiół, jak to richtik ze tóm medicinóm i dochtórskóm hilfóm jes. Dejcie pozór!
Mómy ci szejść knifów jak przijńść do zdrowiô, kiej już cowiek jes blank niymocny:
Cowiek niymocny niy idzie, i niy dowo skôzać, coby dochtór ku niymu prziszôł –pora dni niyskorzij zółwizół wyzdrowiyje.
Cowiek niymocny dowo skôzać, coby dochtór prziszôł, ale tyn niy przilazuje – za pôra dni cowiek jes lepszy, lebo blank wyzdrowiôł.
Cowiek niymocny woło dochtora, dochtór przilazuje, tela co ino połosprawiô i żôdnyj recypty niy naszkryflo – tyn istny juzaś wyzdrowiyje.
Cowiek niymocny napytô dochtora, dochtór sie przikwanckô, recypt naszkryflô tela, co tyn niymocny niy depto do japtyki – za pôra dni jes ci już lepszyjszy; tyż wyzdrowiôł.
Cowiek niymocny pytô dochtora do sia, dochtór sie przilazuje, recypt jimu naszkryflô, chory posywo do japtyki po pile, ale jich niy łyko – tyż chnet wyzdrowiyje.
Cowiek chory, niymocny wołô wartko dochtora, dochtór gibko przilazuje, szkryflo recypt, tyn istny posywo do japtyki, społyknie pile lebo inkszô jakô medicina – nic mu niy zaszkłódzi i tyż łobstoji, tyż wyzdrowiyje, wydobrzeje.

sobota, 9 lutego 2013

Boczónie i... dziecka...

Łostatek siyrpnia, kajsik na pasiónkach, na polach zbiyrajóm sie boczónie, coby poklachać skorzij jich wykludzki do gorkich krajów. Wele jednego rybnika stanyli trzi take boczónie i łozprawiajóm, co tyż to sie jim latoś przitrefióło we wsi, kaj mieli swoji gniôzda.
– Jô, toch sztyjc i jednym ciyngiym furgôł na chałupóm tyj dioseckij klafty Mariki łod Lebiodów...
– Nó, i?
– Anó, zeszły tydziyń Marika pokwanckała sie do japtyki i lajstła sie tyn moderny „test ciónżowy”!
– A jô – prawi drugi boczóń – lôtôłech latoś fórt nad chałupóm starego Gmyrka...
– Nó, i co? – spytali wrółz te dwa inksze boczónie.
– Anó, łóński tydziyń stary Gmyrek zakotasiół sie na góra, sniós na dół starô dzieckowô kolybka i napocznół jóm gynał rychtować do porzóndku...
– A ty, kamracie, kajeś furgôł – spytali sie łostatnigo bociana kamraty.
– Jôch... he,he,he... jôch furgôł bez dwa miesiónce ino nad kościylnóm faróm...
– Nó, i co? – spytali dociyrnie boczónie-kamraty.
– Anó, tak prôwdóm, to nic... ale wielach strachu napyńdziół, jakech wszyjskich na tyj farze przelynknół!

piątek, 8 lutego 2013

Psiok i jego soróński pón ...

Jakisikej włôściciyl masarskigo sklepu nałónczôs ukłôdaniô towôru we chłódni przed zawarciym sklepu, merknół, iże rajn do jejigo sklepu wparzół pies. Srogi miymiecki wilczok. Masôrz wrzesknół na psiôka, coby łón poszoł fórt, tyn ci ale jednakowóż ino tak kuknół letko za sia, choby to niy bóło dó niygo. Wylôz tóż tyż tyn masôrz zeza ladyntisza, coby psioka wykludzić za łobujek, za halsband, kiej łorôz uwidziôł, iże pies dziyrżi we pysku nylónbojtel, takô ci gryfnô epa.
Kiej ino tyn masôrz przimyknół ku niymu, psiok upuściół tak epa na dyliny. Driny bóła szkartka ze listeckym sprawónków do kupiyniô i côłke sto złotków.
Zdymbiôły masôrz narychtowôł wartko łobszatowany towôr, zapakowôł to wszyjsko wrółz ze kasyncetlym i wydôwkóm, tóm resztóm pijyndzy, do inkszyj, srogszyj i sztramskij epy, i tak ci to słożół przed tym wilczokiym. Tyn juzaś ino pomyrdôł łogónym, wzión do pyska ta epa ze towôrym i wylôz po leku ze tego masarskigo składu.
Masôrz wartko ściepnół ze sia fôrtuch i wiydzióny ciykawóścióm, zawar sklep i poszôł za tym psiokym. Pies doszôł po lekuśku do krajcôka, położół epa na tretuar, stanół na zadnich szłapach, a przôdnióm druknół knefel, coby mu sie łoświycióło zielóne. Wzión juzaś ta epa do pyska i po siedzóncku czekôł na zmiana światła. Kiej sie ino łoświycióło zielóne, przeleciôł na drugô zajta hulicy i poszôł ku autobusowyj haltynszteli.
Masôrz juzaś ze szyroko łozewrzitymi ze zadziwiyniô ślypiami, podeptôł za niym we niysrogij łodlygłóści. Kiej już ci przijechôł autobus, pies wartko, niy przifilowany bez szoferoka, wślizgnół sie zadnimi dźwiyrzami rajn. Masôrz wsiôd przodkiym, skasowôł bilet i pozornie świdrzół, cichtowôł, co tyż to sie bydzie dziôło dalszij. Przejechali dwa przistanki, pies juzaś stanół na zadnich szłapach i gynał tak jak na krajcoku, druknół knefel do wysiôdaniô. Kiej autobus zahaltowôł, ze rułóm wysiôd i poszôł ku srogij, szumnyj wili, kierô stôła przi takij bocznyj hulicy.
Masôrz szôł za tym psiokiym jak do imyntu skółczały. Kiej tyn wilczok ci już przimyknół ku wrótkóm, położół epa na graniciokach, stanół juzaś na zadnich szłapach i próbowôł pôra razy naciś klómka. Wrotów, tego ajńfartu jednakowóż niy szło łozewrzić. Tóż tyż wzión tyn psiôk ta epa do pyska, kacnół sie ze drugij zajty na pozdel łogrodzyniô. Tam wkletrowôł sie na pot i przefuknół wizgyrnie bez niygo. Chybnół ku dźwiyrzóm wili, i takim jak skorzij szimlym, druknół zwónek, takô dźwiyrzowô szczyrkotka.
Masôrz ale stôł przi fórtce ze łozdziawiónóm ze zadziwiyniô gymbóm.
Łorôz dźwiyrze sie łozewrzili a ze antryja wylazła, pokôzała sie szmodratô i łobrośniónô fresa gospodôrza, kiery pierónym łozgzukany, napocznół drzić sie i pierónować na tego wilczoka.
– Po jakiymu panoczku ryczycie na tego psiôka? – niy szczimôł tyn masôrz. – Przecamć tyn wasz psiôk jes fest wydarzóny, jes na isto... gynijalni!
– Gynijalni, padocie? Gynijalni!.. Już trzeci rółz w tym tydniu zapómniôł kluczy do pomiyszkanio!
Nó, i terôzki czas rikszlus, na mórał:
Chobyś sie chopie niy wieda jak starôł, tropiół, zawdy bydziesz blank poniżyj wymôganiô swojigo szefa, nigdy mu niy wygódzisz, niy zadobrzysz!

czwartek, 7 lutego 2013

Co to jes cowiek?

Nó, i terôzki spómnioł mi sie sam Karlik z „Kocyndra”, kiery ci bół kiejsik tuplikowoł, co to jes cowiek. Możno niy Łón sóm, ale tak jak to miarkujóm, a możno ci ino dôwnij miarkowali – nasze bajtle. Nó, bo co to jes cowiek? „Cowiek mô jedna gowa, ftorô styrcy na karku, na gnyku podwiyl jes trzyźbô. Ze prawyj i ze lewyj zajty sóm na tyj gowie prziflôstrowane dakle, juzaś we pojstrzodku gowy, we pojstrzodku fresy prziknółtlowany jes kichol, kiery moge być festelnie cerwióny, modry, kalny i ... to na isto niy łod wody!
Na wiyrchu tyj palicy zicli sie ślypia, znacy łocy, a juzaś łod spodku jes ci tam gymba. Niyftorzi majóm festelnie srogo gymba, jak mój kamrat Jerzol, kiery mô chudy pychol a rycy choby miôł gymba nikiej „hipopotam” (jak gôdô). I to ci terôzki jes nôjważniyjsze: nad gymbóm i ze spodku, kôżdy chop mô kudły. Bezmać baby tam wosów niy majóm, ale znóm take, ftore sie je tam deczko wyrzinajóm, znacy „depilujóm” choby na gicalach. Na zadku kôżdyj palicy (nó, niy zawdy, i niy na kôżdyj) – rosnóm kudły. U niyftorych sóm biôłe, côrne, ćmawe abo ryże. Na niyftorych palicach rosnóm – jak to gôdôł Edek łod Foryśki – wosy glacate, jak u mojigo kamrata Antka. Na babskich palicach plóncnóm sie wosy duge, chocia terôzki to tyż łoberzniynte do skóry – sómech to ujzdrzôł – tyż glacate. Możno to jes terôzki we mółdzie?
Gnyk, kark jes u niyftorych ruby, spaśny, ale krótki, abo tyż moge być ci taki szpiterlokowaty, znacy chudy i wtynczôs sie gôdô: co jes taki dugi i chudy choby autobany, zbajstlowane bez naszych ministrów na Euro 2012.
I terôzki jadymy dalszij. Kole palicy, łod karku, łod gyniku wisi na spodku rest, znacy rómpf, tułów. Na wiyrchu tego tułówia sóm cycki. Ja, ja, i to niy ino u babów, ale u chopów (takich kole sto kilo wôgi) tyż. Niy byda sam gôdôł ło sia, ale móm kamrata Francka, kiery musiôłby mieć taki cycynhalter – pôłnô możno pióntka... ale jego starô, mô to festelnie rada. Ze zadku – jakby fto ci tam niy miarkowôł, cowiek smycy plecy, pukel, nó... możno niy kôżdy jes puklaty, ale plecy mô, a kiej niy mô, to mô przesrane we tym kraju. I terôzki jesce tak: ze prawyj zajty wisi prawo graca, a ze lewyj – lewô, znacy mańtyka. Zawdy tyż lewo graca niy poradzi zmiarkować co bajstluje prawo, cheba co biere cosik dlô sia, na „lewo”. I beztóż mómy terôzki roztomajte sroge „afery”, i to niy ino we Warszawie (choby ino ta ze prymijóm za sztadijón narodowy), ale ło tym niy gôdóm, bo to ci już jes polityka.
Jadymy dalszij: We tyj klocie z piersióma, tak jakosik ze lewyj zajty, klupie te nasze syrce. Te syrce jes ino po lewyj zajcie. Ta klôta po prawyj niy mô syrca, a żôl, bo kiejsik moja Świekra gôdała, co ludzie niy majóm syrca. Niyftore to ci je możno i majóm, a niyftore udowajóm, co majóm, kiej ino zbiyrajóm te betki, złocioki na jakiesik tam „akcje charytatywne” (choby ta naszô Ochojsko, dlô kieryj na isto ważniyjsze sóm dziecka we Kongo lebo kajsik we Azyrbejdżanie cy inkszyj Tajlandii). Nó, i terôzki dejcie pozór! Pod piersióma łobieszóne jes ci basisko. Kiejsik sie gôdało, co ino te zabrane, bogate majóm srogie basisko. Ale, to cheba niy ma prôwda tak gynał, bo jô tyż móm srogo wampa, nalech bogaty to jô niy ma. We tym basisku cowiek mô trownica, znacy żełóndek, kiery kiej ci niy erbnie ździebko jôdła, to bucy i wyrcy, i ciyngiym by kciôł, coby tyn cowiek ćkoł i słepôł. A, ze drugij zajty tego basiska, tyj wampy jes... nó, to już niy byda gôdôł, bo... ło rzici sie niy gôdô, i sam by mi zarôzki pedzieli, co jô jes na isto łoszkliwiec i gupoty prawia. Nó, i terôzki tyż miarkujcie gynał. Pod wampóm wiszóm... aże do ziymi, i to niy ino u chopów... dwie szłapy, a dyć i niyftorzi majóm jakisik holcbajn, ale to niy ma te same. Wiyncyj już ło tym, co pod tym basym niy byda rzóndziół, boch niy jes na katyjmusie, ani na „wychowaniu zeksualnym”. Moga pedzieć ino tela, iże kiej cowiek yntlich kipnie, świtnie, to naszô duszycka gôdô jimu: pyrsk, miyj sie, i trefiymy sie możno tam, kaj nóm to kapelónki snochwiajóm.

środa, 6 lutego 2013

Lepszô choroba...

Nasz dochtór piyszygo kóntaktu do pacijynta:
– Musza wôs panoczku stropić, łoni już na zicher umiyrajóm. To jes rak ze przeciepniyńciami na inksze zachy...
– Nó, tegoch sie lynkôł. A eźli niy mógby mi Pón, Pónie dochtorze , rzyknóńć mojij staryj, mojij babeczce, iżech umar na ...AIDS?
– A po jakiymu, panoczku? – pytô sie dochtór.
– Anó, wiedzóm łóni, pónie dochtorze, za piyrsze, jô byda we we mojij wsi piyrszy, kiery zemrził na AIS. Za druge, już żôdyn niy ruszy mojij babeczki. A za trzecie, wszyjske, co już już przedupczyli, na zicher sie.... hangnóm!

wtorek, 5 lutego 2013

We Hamerice....

Rółzczasu jedyn ślepôk uzdôł sie, coby nawiydzić... Teksas. Wsiôd do fligra takich ci teksańskich flugliniji i zapôd sie we miyntkim, srogim zeslu.
– Ej ty!, Ej ty...! – wrzescy tyn ślepôk. – Ale to co jest srogi zesel.
– We Teksasie wszyjsko jes na isto srogsze, niźli kaj indzij! – rzóńdzi chop, foty siedziôł wele.
Kiej już tyn ślepok wylandowôł we tym Teksasie, poszôł zarôzki do szynku. Dostôł zajdel piwa, macô go gorzcióm, i gôdô ze pódziwianiym:
– Ale wy sam môcie sroge zajdle, sroge kufy...
– We tym naszym Teksasie wszyjsko jes mocka srogsze niźli kaj indzij! – łodrzyknół kaczmorz.
Po jakichsich pôruch minutkach tyn ślepôk pytô tego szynkiyrza, kaj jes jaki klółzet, jakisik haźlik.
– Panoczku! Anó, na drugim sztoku, trzecie dźwiyrze ze ze prawyj zajty!... – łodrzykô tyn szynkiyrz.
Tyn ślepôk idzie, metlô mu sie dróga. Miasto ci do haźlika, wlazuje do zolu ze basingym. Potknół sie, wleciôł rajn do wody i wrzescy przelynknióny:
– Niy spukiwać, niy spukiwać!....

poniedziałek, 4 lutego 2013

Biblijkowy potop, tela co spółczyśnie....

Po wieluch, wieluch latach felowaniô, kiej Pónbóczek bół kajsik fórt, kuknół ci łón zatym na ziym i stwiyrdziół, dôł inkszym do wymiarkowaniô, iże festelnie moc szpetnie sie dziyje na ziymi. Ludzie byli blank skapiałe i popsowane, a ku tymu jesce chyntliwe ku gwôłtowi. Tóż tyż uzdôł, iże juzaś wypiytności jakisik potop, coby potrajtać, styrać côłkô ludzkóść. Skorzij jednakowóż przizwôł ku sia Noego i rzyknół:
– Môsz sam zarôzki zbudować srogô arka ze ciderowygo drzewa tak jak ftoś to kiejsik już zrobiół: mô być 300 łokciów dugô, 50 łokciów szyrokô, i kajsik wele 30 łokciów srogô. Zebier rajn do tyj arki ze sia twoja babeczka, dziecka twoje i ze kôżdyj zorty gadziny po pôrze. A jô za jakiesik piyńć tydni ześla na ziym srogachny, łogrómnucny dyszcz i ulicha.
Tyn côłki Noe niy bół ale uradówany abo łocałbrowany. Juzaś śtyrdziyści dnioszków ulichy, sto piyńdziesiónt dni bez wygódy na arce , bez telewizyji i ku tymu ze tóm côłkóm gadzinóm. Ale bół ci łón jak zawdy usuchliwy i łobiecôł spôłnić wymôgani Pónbóczka. Po piyńciuch tydniach napoczło lôć dziyń i noc. Noe siedziôł i ślimtôł festelnie, bo niy miôł jesce fertik tyj ... arki.
Pónbóczek wychynół sie z niyba i spytôł sie Noego:
– A po jakiymu giździe diosecki niy spôłniółeś mojigo byfyjlu?
A Noe na to ze srogim jankorym łodrzyknół:
– Pónbóczku! A cóżeś ty mie uczyniół? Jako piyrsze musiôłech słożyć antrag, przedłożyni na pozwolyństwo na budowa. We magistracie pomyśleli, iże jô kca postawić masztalnia dlô baranów. Zatym juzaś blank ci nie spodobôł sie tym magistrackim byamtróm baukónszt – bezmać bóła ta arka deczko za wymyślatô dlô tyj gadziny, a we stôwianie szifu na lóndzie blank mi niy kcieli wiyrzić. Tyż jesce ku tymu i wymiary tego szifu niy znôdły kóndowity. Bo przecamć, ty mój roztomiyły Pónbóczku, żôdyn już dzisiôj niy miarkuje jakóm to tyż miaróm jes łokiyć, we zizdymie SI tego blank niy ma.
– Nó, i... – pytô sie opaternie Pónbóczek, ale już deczko znerwowany.
– Po przedlóżyniu blank nowych plyjnów juzaś dostôłech abszlag, łodmówa. Bo poduk tamesznych byamtrów budowa stóczni we terynie zabudowanym jes ci niydozwolónô i niyzgódno ze takim ci Miyjscowym Planym Zagospodarowaniô Przestrzynnego. Po lajstniyńciu sie ale pasownygo bauplacu napoczli sie nowe dożyry i turbacyje. Terôzki idzie ło to, iże we tych mojich plyjnach blank ci niy uzglyndniylichmy zizdymu fojerwery, zizdymu gaszyniô srogigo łognia.
– Nó, i cóżeś na to chopie pedziôł? – spytôł sie juzaś Pónbóczek.
– Ano, mój ty roztomiyły Pónbóczku, na moja uwôga, iże przecamć bydymy łokolóne naobkoło srogóm wodóm, prziswali mi te byamtry takigo gybitowego psychijatikera. Kiej tyn psychijatiker badnół gynał, iże jednakowóż jô buduja szif, ta arka, glingli ku mie ze wojywództwa, coby mi wyeklerować, iże na transzport tego szifu do morza potrza mi jesce nowygo zezwolyniô, a łó nie bydzie festelnie procnie, bo ministra wuchtli, abo podôł sie do dymisyji. A kiejech juzaś pedziôł, co tego szifa niy musza transzportować, bo bydzie tak by tak naobkoło łokolóny wodóm, kôzali mi ze ministyrstwa naszyj marynarki wojynnyj, podug regli Uniji Ojropyjskij, antragować do Brukseli (słożyć takô angaba) we łoźmiuch łodbitkach i we trzech urzyndowych jynzykach ło zezwolynie na zalónie terynów zamiyszkałych.
– Niy gôdej? Richtik? – spytôł Pónbóczek.
–... ze tego drzewa ciderowego musiôłech sie łodrzyknóńć, bo samtukej niy lza go ze zglyndów „ekologicznych” naskludzać. Próbowôłech lajstnóńć sie samtyjsze drzewo, ale niy dostôłech tela, wiela żech kciôł, a to ze zglyndu na zakóny ło łochrónie strzodowiska nôturalnygo... nôjprzodzij musiôłbych zadbać ło sadzowani, flancowanie stromów zastympczych...
– Nó, tóżeś miôł utropa – rzyknół po cichuśku Pónbóczek.
– Ja, ja... na moja spóminka ło tym, że zółwizół bydzie potop i niy werci sie sam flancować żôdnych stromów, prziswali mi nowygo psychijatikera – tóm razóm już blank ze wojywództwa. Kiejby tak pedzieć kurc ónd bindich – dôłech, mój ty roztomiyły Pónbóczku, pôra łapówek, namaściółech deczko, lajstnółech sie drzewo, znodech bali i cimermanów, tesôrzy-fachmanów ku budowie, ale łóni nôjprzodzij ugróntowali sie zwiónzki zawodowe. Kiej ci sie juzaś pokôzało, iże niy moga jim płacić poduk jakijsik ci tam „taryfy”, to napoczli szprajcować i sztrejkować, tak, iże stôwianie tyj arki juzaś sie uniyskorzało, łodwlykało.
Ale, jô bez tyn czôs napocznół przikludzać gadzina. Ino, co juzaś wmiyszôł sie zwiónzek łochróny zwiyrzónt i zakôzôł mi transzportu lelyni nałónczôs jich „rykowiska”. Króm tego musiôłech podać cyl transzportu tyj gadziny... jeżech terôzki na siedymnôstyj zajcie formulôrza ze śtyrdziestuch siedmiuch; moji adwokaciô sprôwdzajóm eźli zakóny skuplowane ze królikoma łobjimajóm tyż hazoki. A dziôłacze Greenpeace skôzali na przimus lajstniyńciô sie łod zarôzki szpecijalnygo dinksu do pozbyciô sie gnoju i inkszych abfali, kiere wandlujóm sie ze chówu zwiyrzyńciów.
– Nó... widza, co môsz corôzki srogszô utropa...
– Pónbóczku mój ty roztomiyły, terôzki jesce ku tymu mój sómsiôd podôł mie do gyrichtu, skuli tego, iże miyniół, co jô stôwióm sie samtukej swoji blank priwatne, włóśne ZOO bez pozwolyństwa. Moje, Pónbóczku, nerwy sóm już do łostatka łoztrychane, potargane, blank niy poradza spać, arka jesce niy ma fertik, a ty Pónbóczku, zesłôłeś jesce tyn łoszkliwy dyszcz i ulicha...
W tym łoka mrziku na doczkaniu ustało siómpić i lôć, wylazła klara na niybo i pokôzała sie dynga, farbistô słónecznica. Noe tak bliknół, pojzdrzôł na niybo i pedziôł ze powôgóm:
– Eźlibyś sie, mój ty roztomiyły Pónbóczku, łozmyślół sie, dôł se byś pokój, i blank już niy kcesz potrajtać, zhóntować tyj côłkij ludzkóści?
Na to Pónbóczek zeza srogij mrókwi pedziôł tak:
– Tóż to jes darymny futer. Niy potrza mi popśnić côłkij ludzkóści... to do łostatka załatwi, sporzóńdzi polskô... BIUROKRACYJO...

sobota, 2 lutego 2013

We muzyjóm...

Wiycie, wypokopilyli ci u nôs pôra lôt tymu nazôd taki kónsztik pod mianym: Noc Muzyjów. Jô już kiejsik gôdôł ło roztomajtych muzyjach we Ojropie, i niy ino, a terôzki kciôłbych sam połozprawiać ło cufalu, kiery kiejś przitrefiół sie jednymu mojimu kamratowi, Bercikowi łod Majzlinyj. A prziszôłech na te idy, kiejech przeczytôł kónsztik ruskigo wicmana i kocyndra Michaiła Żwaneckiego. Mój kamrat, Bercik łod Majzlinyj, miôł pierónym rôd gorzôłecka, i słepôł ci jóm sztyjc i jednym ciyngiym. Ze chałpy niy wylazowôł dalszij niźli do kónzómu na Krojcce, abo do pyjtrowyj kaczmy. Festelnie tyż tym trôpióła sie jego babeczka, kierô na gwôłt zwyrtała sie wele tego, coby tego Bercika łodcióngnóńć łod tego dioseckiego machmolu. Nó, i wypokopióła, a Bercik ci nóm przi zajdlu piwa i sznapsie u Pyjtra łozprawiôł ło tym tak:
– Wiycie chopy, dali tym naszym babóm pôrã lôt tymu nazôd frajne soboty, i łóne ci skuli tego chnet côłki rozum potraciyli. Wypôłniajóm swój frajny czas na łode złygo amyn, bele jak, miasto łoddychnóńć po robocie. Łónski tydziyń, we sobota, moja starô zacióngła ci mie na jakosi wystôwka... taki – Wiycie chopy – jakisik „wernisaż” we muzyjóm. Myślôłech, iże muzyjóm jak muzyjóm, a tam, chopy, jak we nôjgorszm szynku: nic na gorko niy bóło, ino kyjza i... ftu... kafyj.
– Nó, jakech bół ze mojóm Elzóm kiejsik we Moskwie we takij Trietiakowskij Galeryji ( Государственная Третьяковская галерея), to chocia grochówka sie szło lajstnóńć przi tym wernisażu – wciepnółech swoji piyńć ceskich.
– A tam Ojgyn, kaj mie zawlôkła ta moja starô, bóła ino ku tymu... eeep... takô mineralwaser. – łodrzyk Bercik i dalszij cióngnół.
– Niy, niy – medikuja se chopy – sam taki usiotany cowiek, jak jô, na isto niy dychnie... Niyyyy! I kiej już ci ta côłkô naszô czelodka klechtała sie miyndzy sztatuytkóma, smyrnółech na bok i skukôłech sie, przicupnółech opaternie za jakimsik winklym.
Ledwach jakisik cajtóng samtukej łozpościylół i łozpostrził cobóńdź na tym tym cajtóngu, a sam jakosik ficywyrtka sie prziflostrowała ku mie:
– Jako to! We greckim zolu, we zolu greckim... jak wóm panoczku niy ma gańba!
– .... Czegóż to wrzeszczysz... czamu sie łozdiyrôsz... ty... ty... biôło myszo? Ty sie sam szpacyrujesz po côłkich dnioszkach, a jô, a jô... a jô jutro na zicher musza... pyndalować do roboty... Glaska jakosik, szklónecka byś jakosik prziniysła, bo widzisz przecamć, iże chop sie tropi flaszkóm....
– Co śledzia? Fto śledzia, harynka? Jakigo juzaś śledzia, harynka?... Nó, pokłodech se harynka na tym dynkmaliku, co mu sie moge stanóńć?
– Jezderkusie! Babo, co juzaś?
– Co Apollo? Fto Apollo? Jô ... Apollo? ... Aaa, tyn Apollo... Niych mu bydzie i Apollo... Nó, nó powiesiółech mu neclik na gracy... A kajech miôł, do sto pierónów ta epa hangnóńć?
– Ludzie! To tyż ci uciycha... ale żôdnyj kultóry we nôrodzie! A na zygôrze już cheba trzeciô, czas śmiatô, uciekô, a jô ani jednego sznapsa we organizmusie... Ło sto pierónów! Sznupia, zuchtóm czym by ci sam biksa łotworzić... ślydź po gdańsku... Muzyjóm, stopieróńske muzyjóm... a niy ma czym biksy łotworzić!...
– Wlozech chopy pod jakigosik kónia, kyns żelazła utargôłech, ledwach puknół piyrszy rółz a ta mamzela juzaś lejzie...
– Nóóóó, baboooo, kaj juzaś lejziesz? Eźli jô kogosik sam napasztowôł? Eźli jô sam kogosik tyrpia?... Żyj se starô babo... i dej zwólô inkszym żyć... Poszłaaaa...
– Jezderkusie!... Juzaś flaszyncijera niy ma. Gôdóm ku nij, spode kónia, blank cichuśko, szmelcich, kultóralnie, blank cichuśko... eeee, ty, babo... niy môsz bez cufal flaszyncijera?
– Sam jes, ty orgolu, malyrstwo italijóńske ze siedymnôstego wiyku ....
– Blank babo niy spokpiyłaś! Jô sie cia niy pytóm skany môcie te łobrôzki, ino eźli môsz bez cufal przi sia w kabzi flaszyncijer?
– A miarkujecie panoczku razinku, co wy gôdôcie?
– Jô, babo, miarkuja! A poradzisz ty babo bez flaszyncijera łotworzić flaszka?... Byda cheba musiôł praskać ło dyliny, abo gracóm łodszpóntować ta flaszka!... Byda musiôł sam festelnie szterować .... polazłaaa...
– Co jô sie, chopy, natropiół, nabakôł... juzaś żech jakisik kyns żelazła utargôł... fróp wetkôłech rajn do flaszki... ale, ludzie, sztimóng i launa już niy take... wiycie, warónki blank „antysanitarne”... harynki ze łoleju musiôłech wycióngać palcyskóma... Tela dobrze, iże wele stôł tyn Gruzin na srogij berdze ze srogim dolchmesrym (kindżałym) w gracy... bóło czym wuszt pokroć...
Zjôdech, wysłepôłech, mógech tyż już kóntynułówać zwiydzani... ale wedle już niy bóło blank żôdnego, i tak ci tyż pochytać, przewzióńć ta „SZTUKA” sóm, blank pojedińczo.
Podubôłech tego bezmać Gruzina... treciny ci śniego wyfurgli... ino bamóncynie ludzi... Ja, a tyn srogi, sztramski, co na tym kóniu zicnół, tyn, to nicego sobie, festnô rzec, sztramskô zacha.
Szwert mu ze gorzci wytagôłech ale tarczô, riterski szild cióngech, cióngech ... sto pierónów... niy poradziółech, niy szło... Łooo, na isto „qualityjt”, szpicy klasy...
– He, he... miarkujecie?... He, he ... na blank sage baby wkarowôłech... bez cufal... wloz żech... Jezderkusie! Côłke trzi godziny wele nich... stołech... Jake ci łóne sóm? Jak tak kuknóńć, pozaziyrać na nie... nó, sztramsko rzec, gryfnô... zacha. Ale, tak do łostatka, to diosi wziyni frajny dziyń...
– E tam, dôwno tymu nazôd... Terôzki bywôłe kamraty gôdajóm, co we naszym Tyjatrze Srogim... kóniak sie pokôzôł... ino wiycie, chopy, trza sie bilety na... „Jezioro Labyńdzi” lajstnóńć. Wiela to uczyni, wiela to przijńdzie? Wiela trza zabulić do kupy ze biletym za ... sto gramów?

piątek, 1 lutego 2013

Złodziyje cweku (zynsu)...

Rzyknijcie mi, moje roztomiyłe, jak nôjskutnij wyszpotlawić znaczyni słówa? Ganc ajnfach. Zawłôdnóńć niym i festelnie go marnić, i niym ciepać. Robióm to wszyjske na tym świycie diktatury. Jak Wóm sie zdô moje roztomiyłe, jak dzisôj brzmi polski przimiotnik „demokratyczny” na tyn przikłôd na teritoryjóm tyj dôwniyjszyj Miymieckij Republiki Demokratycznyj, Koreańskij Republiki Ludowo-Demokratycznej. Przeca niy potrza bali diktatury, coby blank razinku te słówecko przełónacyć. Kukalichmy, świdrzylichmy to tyż we Szpaniolsku na przikłôdzie przimiotnika „liberalny”. I wiycie, a niy gôdóm to po próżnicy, i we łoderwaniu łod naszyj Polski, co nôjbarzij zaciykło prawica zahabióła te słówka i nadała jim bezreszpektne znôczyni. Doszło przi tymu do czegosik milijóńsko gorszygo niźli ajnfachowe ajchniyńcie. Wyszpotlawióno ku tymu same pojyńcie i kóncepcjô bycia „liberalnym”, tak iże dzisiôj już chnet żôdyn, ani na prawicy, ani na lewicy, niy kce, coby go tak mianować. Dziyje sie tak niy ino kajsik tam we Szpaniolsku abo dôwniyjszym NRD, ale chnet blank na côłkim świycie.
Wiycie, być „liberalnym” we społycznym , nôjbarzij ajnfachowym znaczyniu tego słówecka, łoznôczô miyndzy inkszymi niywrażowanie sie we życie i zwyki inkszych ludzi; łoddziylynie wszelijakich umiyjyntnóści i talyntów cowieka łod jego moralnóści, łosobistych i włóśnych fyjlerów, majnóngów i wiyrzyniów religijnych, łoztajlowanie jego szafnóngów i zachowaniô we sfyrze priwatnyj. Tyn tajlóng łostôł przijmniynty bez wiynkszóść społyczyństwa, Jedzinie jakesik „dogmatyki” i krajne fanatikery nie poradziyli merknóńć różnicy.
Moja starka Klara, libeźnô i urokliwô, festelnie drugim rada i łagódnô kobiyta, bóła tak górliwóm katoliczkóm, iże aże do śmiyrci niy łoglóndała żôdnych fylmów... Charliego Chaplina skuli tego, iże bół ci łón pôrã razy po szajdóngu.
Dzisiôj ta ślepô zorta niytolyrancyji, te ślepe niywyrozumiynie, wrôcô i moge sie łodnosić chnet do kôżdego. I to niy ino do politykerów, ftorych côłke życie zeksualne napoczło być jawnóm zachóm we roztomajtych ojropyjskich dziydzinach, a terôzki moge już być wszandy gróntym do wyciepniyńcia lecy kogo ze szteli, niyzalyżnie łod tego, eźli sprawuje jóm dobrze, abo źle, ale tyż wóbec „intelektualistów”, szałszpilerów, projyktantów mółdy, taneczników abo zingerów. Mógbych sam mocka cufali przikludzić ze naszyj politycznyj biny ale na jakiego pieróna? Przecamć do łostatka niy wieda, fto wygrô na podzim nasz welónek, i – niy dej Pónbóczku – do włôdzy dorwióm sie łoszkliwe Polôki narodowości kaczyńskij, to jô musiôłbych sie i ze tego szykownistego radijoka wykludzić.
Kiejsik już, i mocka sie ło tym bele kaj gôdało, iże u Żabojadów, tameszne włôdze niy dali zwóli na łoddanie hółdu literackigo wywołanymu pisôrzowi Céline’owi, a łodwoływali sie ku jego „antysemickóm” postawóm. Ale przecamć ta jego postawa blank niy wpływała na jego pisanie. Kajsik tyż, u Ynglynderów, serijal telewizyjny pod mianym „Glee” – ze szałszpilerkóm Gwyneth Paltrow – ściepli ze antyny, bo jedyn ze bohatyrzów śpiywô śpiywka skómponiyrówanô bez Gary’ego Glittera jesce we... 1973 roku! I to ino skuli tego, co tyn zinger, mocka lôt tymu niyskorzij, bół skôzany za dzieckowo pornografijô. A co to miało do kupy ze tym filmym? Blank nic! Ino na isto blank niy poradza spokopić, po jakiymu gryfnistô śpiywka ze 1973 roku mô być ukôranô, łosobliwie, kiej jes szykownô.
Miarkujecie, co niy gôdóm nic ło naszym, polskim piykle, prôwda? A szłoby sam spómnieć i Jarosława Iwaszkiewicza, Tadeusza Boy’a-Żeleńskigo abo choby ino synatora Piesiewicza. I coby sam niy gôdać, niy poradza zmiarkować, po jakiymy śpiywka ze 1973 roku, ino skuli tego, iże jóm skómponiyrowôł Gary Glitter, mô być ukôranô, łosobliwie, kiej bóła szykownistô. To gynał tak, kiejby wszyjske wydawnictwa na côłkim świecie niy mieli już wydôwać powiyści choby ino Malcolma Lowry’ego (bo bezmać kciôł po gorzôle udowić swoja babeczka) abo „Kochanków z Werony” Iwaszkiewicza, skuli tego, co łón bół „gejym”. Sekiyrowanie, „represjonowanie” twórczóści tych chopów, gynał mi przipóminało bojkot, łodżygnowanie sie mojij starki Klary łod tych fylmów Chaplina, coby go ukôrać za jego szajdóngi. Bezmać tyż jesce i u Rusa (latoś kajsik we marcu) dyrechtór manszaftu balytowego tyjatru Bolszoj (Большой театр) Giennadij Janin straciół sztela, fónkcyjô, bo jakisik anónimus wysłôł w świat tysiónce ymilków ze zdjyńcióma, na ftorych chopa podanego na Janina knipsli we zeksualnych sztelóngach. I blank niyważne bóło, eźli zdjyńcia byli prôwdziwe abo i niy, stykło, co chopowi nawyrzóndzali, a cyl – ściepnóńć go ze fónkcyji – bół szafniynty.
Wiycie, we świycie chocia ino deczko „liberalnym” te zdjyńcia, choby i byli prôwdziwe, niy mieli by nôjmyńszego wpływu na pozycjô fachmańskô Janina, eźli ino łon by swoja robota robiół do porzóndku. Jednakowóż my wszyjske (a jô pisza ino ło zagranicy, coby naszych niy szterować) zmiyrzómy, ryjgujymy sie we ricvhtóngu społyczyństwa fanaticznego, puritańskigo i do łostatka tyż represyjnygo, jak we czasach łozkwitu inkwizycyji. Tela, iże dzisiôj zamlóng dziôłaniów, za ftore mogymy być potympióne, jes ci tak szyroki, iże chnetki wszyjske bydymy ściyrpniynte ze strachu. Nó, i na to dejcie moje roztomiyłe czytelniki (suchocze) pozór przi welónku.