wtorek, 22 czerwca 2021

Świyntojóńsko nocka ...

Wiycie! A i mie sie spóminajóm te wszyjskie świyntojóńskie nocki, kiej cowiek za karlusa poradziół swoja frela smyczyć aże do kochlowickigo lasa, tam hań na „trzi stawy”, abo chocia tusam u nôs na Pniokach za „Maryna” abo szachta, kaj tyż pôrã rybnioków, lebo ino glinioków dôwnij bóło. Niy byda sam za tela eklerowôł, bo stare pniokorze gynał pamiyntajóm i szachta, i „balzamgórka” i „liga” kaj mocka szło ze dziołchami napochać, nawyrôbiać. Ale tyż ze tóm świyntojóńskóm nockóm sknółtlowane sóm roztoliczne bery, bôjki i powiarki. Stare ludzie, tusam na Pniokach, łozprawiali taki jedyn fal. Cestóm bez pola łod Logiewnik szła se jedna szwarno dziołcha na nocka do roboty (wteda jesce robota, i dlô dziołchów bóła) do cegielni kole „Maryny”. Deptała sie tak polekuśku, bo casu miała za tela, a łodwieczerz bóła we ta wilijô świyntygo Jóna festelnie gryfnô, aże tu łorôz kole takigo stôwu dognôł jóm taki blank maluśki kurdupel, maluśki chopecek i gôdô: – A kajżysz to tak gzujesz dziołcha? Doczkej kwilka, to pójńdymy do kupy. Jô tyż przeca tyróm na gruba. Dziołcha sie niy pozdała, iże to moge być Utoplec i pado ku niymu; – A cóż ty to bajtel mogesz na tyj „Marynie” richtik robić. Taki szkót to sie cheba na wiela tam na dole niy przidô? – A dzisz jóm jakô dociyrnô, jako wrazitko. Jô tam na grubie szmaruja fetym rajfy przi kolybach. – Nó, dyć – pomedikowała se dziołcha i zmierzyła go łod łeba do szłapów – cheba ino do tego sie nadôwosz. Jesce rółz kukła na niygo, bo możno ji sie ino zdôł, co je taki maluśki, a we ta noc to na isto kôżdy karlus moge na cieplyjsze słówko łod dziołchów rachować. Bo zawdy co chop, to chop, choby i blank maluśki bół, bele ... robotny. – Jô ci jes przimilny, herski, gryfnie do cia godóm a ty ło mie tak szpetnie medikujesz – pedziôł karlusik, a iże byli już kole rybnika, kole stawu przi zantbanie, kciôł ci jóm wartko wesmyczyć do wody i utoplać. Nó ale, iże dziołcha bóła niy łod parady, sztopła i tak ci go praskła bez pysk taśkóm, iże łón sóm fuknół do tyj wody i kieby miôł (tak godali) dziurawe fuzekle, to jesce by sie bół pewnikiym utónkoł, utopiół. Nó ale kiejsik jesce we świyntego Jóna szło sie festelnie pobawić we naszym chorzowskim panaziyntkowym Parku Kultury i Wypoczynku. Bajstlowali ci tam roztomajte tańcowanie, muzyki, piwo i krupnioki, a ludzie tam przilazowali coby we ta nôjkrótszô noc jakosik do kupy ze inkszymi przebómlować. A juzaś my ze mojóm Elzóm mieli my tyż taki dupny fal we świyntygo Jóna, kiery móg ci mieć pierónym łoszkliwy fajrant, szlus. Byli my na wywczasach we dôwniyjszyj Jugosławiji kaj reskiyrowôł tym côłkim bajzlym jesce Józik Tito, we Dubrowniku. Przikludziyli ci nôs do takigo gryfnistego, sztramskigo hotylu „Villa Glacic”, kaj niy bóło szykownyj plaży (tam mało kaj je plaża, barzij sroge bergi, kiziole, i kajniykaj do wody trza boło po drabinie ślazować). Skamraciyli my sie tam ze takimi dwiuma pôrami, i jak na Polôków przistôło, we ta świyntojóńsko noc narychtowali my pôrã gryfnych flaszecek ichnij rakiji, jakosik zagryzka, i tak na łodwieczerz, już po hotylowyj wieczerzy, zicli my sie wszyjskie na altanie i napoczli my tego świyntygo fajrować. Bo musza jesce rzyknóńć, iże jedyn taki kamrat, gorol łod Nowygo Sącza, fajrowôł ichnie imiyniny. Co my mieli wysłepać, to my wysłepali, co wećkać – to wećkali; kamractwo pofyrtało do swojich izbów, a my ze Elzóm – a bóło ci to już kole szczwôrtyj ło szaroku, klara pomaluśku gryfnie już wylazowała – tyż rychtowali sie coby ździebko ponynać. Łorôz larmo, wija, jakosik baba wrzescy: – Jezderkusie Jónecku! A dyć niy deptej do morza! Tam je festelnie gymboko, jesce kajsik na ibera ślecisz? – Cicho być babo, jô ida poszwimować, bo we mojigo świyntygo nic mi przeca niy poradzi sie stanóńć! Doszli my ku niymu (a bół to tyn kamrat ze Sącza) i gôdómy do jego staryj, coby niy wyrobiała, coby mu dała pokój. Kce pójńść popływać, to niech tómpie, tela, co niech do pozór, bo sam przi hotylu niy ma plaży ino po tych bergach, abo po takij drabinie szło wlazowć do morza. – Ja, fajnie wóm panie Ojgyn gôdać, aże fajnie. Jô by mu tam yntlich blank dała pokój, ino że tyn gizd na isto pływać niy poradzi!!! Nó, i tak by nóm sie ta świyntojóńsko noc ze niyboszczykiym skóńczóła. To tyż Wy wszyjskie, kiere dzisiôj jesce na łowieczerz fajrować bydziecie tego gryfnygo, gorkigo świyntygo, dowejcie pozór coby Wóm sie co niy przitrefiyło łoszkliwego, a frele coby tyż niy landowali u mojij Elzy-hyjbamy za dziewiyńć miesiyncy. Winszuja Wóm mocka uciechy, gryfnyj launy i na drugi dziyń ruła, spokój, myńszego kaca, i zajdel zimnygo piwa. I jesce kuknijcie na nasze stare powiarki, we ftorych jes côłkô móndrość naszyj nôcyji: „Na świyntygo Jóna kwas we piwo, chroboki we miynso, a dzioboł we baba wlazuje”. I to mi sie zdo, iże jest to richtik prôwda! Ojgyn z Pnioków

sobota, 19 czerwca 2021

Zatym (polskie: potem)...

Ledwa napocznōł sie dziyń a... już je szōstŏ na wieczōr. Tydziyń ledwa sie przikludziōł we pyndziałek a sam już je piōntek. ... a miesiōnc już śleciŏl. ... a rok chnetki bydzie miŏł szlus. ... i śleciało już 40, 50 lebo 60 lŏt naszego życiŏ. ... i spomiarkowalichmy, iże straciylichmy naszych łojcōw, przocieli. I kaplichmy sie, co je już za niyskoro, coby wrōcić. Tōż tyż ... sprōbujmy jednakowōż jak nŏjlepszij wykorzystać czŏs jaki nōm łostŏł. Niy łodwlykejmy ze szukaniym zajyńciōw, kere mōmy rade. Dodejmy farbōw do tyj ci naszyj myszōwatōści. Uśmiychejmy sie do małych zachōw we naszym żywobyciu, kere sōm balzamym dlŏ naszych syrc. I truc tymu, fōrt radujymy sie spokojym tego czasu, kery nōm łostŏł. Sprōbujmy wuchtnōńć słōwecko”zatym”... Zrobia to niyskorzij, zatym... Rzykna to zatym... Pomedikuja ło tym zatym... Łostŏwmy wszyjsko na niyskorzij, choby te „zatym” bōło nasze. Przeca blank niy miarkujymy, iże : zatym – kafyj bydzie zimny... zatym – prijorityjty sie wekslujōm... zatym – rok idzie ku łostatkowi... zatym – zdrōwie tyż sie kōńczy... zatym – dziecka dorŏstajōm... zatym – łojce sie starzyjōm... zatym – wszyjske łobiycki sie przepōminŏ... zatym – dziyń stowo sie nocōm... zatym – życie idzie ku łostatkowi... A zatym czynsto je już za niyskoro. Tōż tyż ... niy łostŏwiej niczego na niyskorzij, dyć żysz kej sie doczko na niyskorzij, mogymy stracić nŏjlepszyjsze kwilki, nŏjlepszyjsze dōświadczynia, nŏjlepszyjszych przocieli, nŏjlepszyjszŏ familijŏ... Dzisiŏj je sposobny dnioszek... Tyn łoka mrzik je terozki... Niy sōmy już we wiyku, we ftorym mogymy dać sie zwōlŏ na łodłożyni na jutrotego, co przinŏleżi zrobić zarozki. Zoboczmy tedyć, eźli bydziesz miŏł czŏs, coby przeczytać ta wiadōmość, a niyskorzij udostympnić jōm inkszym. A możno łodłożisz to na... niyskorzij ? I niy podziylisz sie tym nigdy!?