Naciulany...

Dzisôj chyciōłech sie jednego żadnego (abo i niy) słōwecka. Byda rzōńdziōł ło już wszyjskim wiedzianym słōwecku Ciul. Miarkuja, co znôjdōm sie łoszkliwce, kere bydōm na mie psioki wiysać, nale musza sie za to chycić. Niyzôjōmoś dzisiôj mocki znaczyniōw, wymōłwōw tego ci słōwecka wynikô zaobycz ze braniô za tela, nadużywaniô łōnego we łobraźliwym znôczyniu. Ważny je tyż kōntykst, grōntlaga a szimel wypōwiydzi słōka „ciul”, przeto sztrich we jaki te słōwko akcyntujymy. Wort tyn bōł używany gōwnie bez ludzi procnie pracujōncych na tyn przikłôd na grubie lebo we werku. We chałupach i bez baby niy bōło te słōwko chnet blank używane. Synki, karlusy, kere podsuchowali dorōsłych chopō wartko chytali kolyjne znaczyniô słōwka „ciul” i używali go we powszydnim jynzyku, nale ino we włōśnym chopskim grōnie, abo tyż we grōnie samych chopcōw i jedzinie łokrōm dōmu, krōm chałpy. Dlô tych karlusōw bōło to swygo rōdzaju z niynôgła wlazowanie we dojzdrzałōść. A kej już „ciulało sie na grubie” słōwo to barzo czynsto, porzōnd dozwôlało na biyżōnco rozladować zbiyrajōnce sie ymocyje.Terôzki trza mi samtukej przelyjź do kōnkrytōw. Tōż dejcie pozōr! Nale, coby mi sam żôdyn niy przeciepowôł, iże łozpōwszychniōm żadne a zbereźne słōwka i ausdruki. Naciulany (natintany), to ganc ajnfach ̶ pijany; ciulło ̶ uderzyło; cosik ciulło ̶ coś pękło, zepsuło się; ciul ̶ idiota, głupek, wariat... idzie pedzieć: ty gupi ciulu; w ciul czegoś ̶ mnóstwo, dużo czegoś; ciulanie na grubie to nic inkszego jak ̶ ciężka harówka na kopalni; ciulôsz (ciulôsz mie) ̶ oszukujesz, kłamiesz; ciulôsz (pociskôsz fleki) ̶ mówisz głupstwa; ciulato (ciulato pogoda) ̶ brzydko, beznadziejnie; ciulnōńć (ciulnōńć ci) ̶ uderzyć, walnąć ci; naciulać (wciulać) ̶ pobić kogoś; ło ciuluuu! ̶ wyraża zachwyt ̶ jak pięknie; ciul (ciulik, pulok) ̶ członek męski; paciulok ̶ oferma, życiowy ciamajda, niedorajda. I sam musza terôzki cosik dociepnōńć. Przedrōstek „pa” fōngowôł już ze tysiōnc lôt tymu nazôd. Wtynczôs powstali take słōwa jak: padół, parów, parobek. Przedrōstek „pa” twōrzōł tōż tyż miyndzy inkszymi rzyczōwnik łod czasōwnika abo łod rzyczōwnika, niy dodôwajōnc łosobnygo znaczyniô: pa-robek to ftosik, fto mô robić, pa-dōł to cosik położōnygo we dole, pa-ryja to polski wąwóz, jesce pa-dōł to srogszy dōł. Tyn ci przedrōstek „pa” łoznaczô tyż „nad” ( na tyn przykłôd pa-gōrek). Coby to fasnōńć do kupy idzie pedzieć, co paciulok to ganc ajnfach srogi gupielok, możno taki gupek nad gupkami nale we znôczyniu boroka, znaczy kogosik we swojij gupocie niyszkłōliwyga. Łokrōm tego, mōm wrażyni, zdô mi sie, iże słōwecko te mô ci wydźwiynk, wymōłwa festelnie szpasobliwô, a same paciuloki to ludzie barzo pociyszne, chocia podkryślōm, niyszkłōdliwe. Na tyn przikłôd pa-ra to cosik na isto wiyncyj. Nale trza tż miarkować, iże kej do Ślōnzôka (ze Gōrnygo Ślōnska) zwrôcōmy sie we tyn szimel, łobrażōmy go nôjbarzij jak ino to je myjglich. Zaobycz bōło to napoczniyńcie srogij chaji a rōmraju. Ludzie, ftore przikludzali sie na Ślōnsk we latach 60-tych, 70-tych a 80-tych wartko zdali se sprawa jak letko we byspostrzydnim stwiyrdzyniu: „ty ciulu” dokludzić do zituacyji na sznajdzie, łostrzu noża.