Jedyn istny erbnōł na gyburstak papagaja. Wartko sie tyż kapnōł, iże tyn papagaj mŏ żadny prziwyk sklinaniŏ jak fōrmōn i ciepie flapsym co druge słōwecko. Nale, co miŏł robić – wyciepnōńć żŏl, zawdy to jakisik przociel, nō i gyszynk. Wiela dnioszkōw przetrŏwiōł, coby ringować sie ze żadnym słōwnictwym papagaja. Gŏdŏł ku niymu miyłe i libeźne słōwecka, puszczŏł łōnymu poważnŏ muzyka, robiōł wszyjsko, coby dać tymu papagajowi dobry przikłŏd. Słōwym, pŏłnŏ poświyncynia terapijŏ a wszyjsko to tak prŏwdōm na psinco, łó dupa łoztrzaś. Rōłzczasu, kej tyn papagaj stanōł z rańca lewōm szłapōm i bōł ci łoszkliwy stopierōńsko, tyn istny niy szczimŏł. Napocznōł wrzesceć, nale papagaj drził sie jesce gōśnij. Potyrpŏł tym ptŏkym i wtynczŏs niy dosik, co go tyn papagaj spierōniōł, to jesce dziabnōł go pŏra razy dziōbym. Zjowejczōny, zdeszperōwany chop wciep tego ptŏka do kilszrankowego frostra, do zamrŏżarki, zatrzas dźwiyrze, łopar sie łō nie i sklapnōł na dyliny. Wteda tyn papagaj prasknōł pŏra razy ło ściany frostra, kilruły, cosik zamrōnczŏł i łorŏz wszyjsko ucichło. Tyn istny ździebko łotuchnōł, spamiyntŏł sie, napocznōł mieć tyż ci wyrzuty sumiyniŏ. Łozewrził wartko dźwiyrze kilszranku. Papagaj po milczōncku wlŏz na jejigo ramiy i pedziŏł: – Festelnie przeprŏszōm, coch uraziōł wŏs panoczku mojim słōwnictwym i zachōwaniym. Prosza ło wyboczyni, byda sie festelnie starać, coby sie poprawić i niy dopuścić do czegosik podanego we prziszłōści. Tyn istny bōł we festelnym sztichu, już miŏł łozewrzić pychol, coby spytać papagaja, cōż tyż to sprŏwiōło takŏ zmiana, kej juzas łozwŏł sie tyn papagaj: – A moga sie wŏs panoczku ło cosik spytać, ja? – Pytej! – A co takigo łoszkliwego zbajstlowało te kurzōntko, iżeście je jesce do imyntu łoszkubali? Ojgyn z Pnioków

A umisz to pływać?

Wiycie, mōm kamrata Jōłzla, ftory przebakŏł chnet ze trzidziyści lŏt we chorzowskim werku a niyskorzi lajstnōł sie maluśkŏ chałpka nad morzym we Stegnie i poradziōł cŏłke lato przetrŏwić tam, nad tym morzym. Rōłzczasu wykludziōłech sie na pŏrã dni do tyj Stegny, wlŏzech ci do takigo maluśkigo, gryfnego szynku i łorŏz ujzdrzŏłech ci tego mojigo kamrata Jōłzla, ftory uśmiychniynty łod ucha do ucha, choby mu fto nowy fligerek sprawiōł, siedziŏł przi tiszu pod łoknym ze zajdlym piwa we gracy. – Jezderkusie! Jōłzel, a ty co sie tak sōm do sia chichrŏsz, cōżeś je taki festelnie rŏd, chobyś we totka wygrŏł? – Anō, wiysz Ojgyn, wczorej żech ci ta moja łōdka wiksowŏł, nō... coby blyskała jak nowŏ... i łorŏz podlazła ci ku mie dziołcha, ryżŏ... gryfnŏ jak Claudia Schiffer abo naszŏ Anna Mucha... gŏdōm ci chopie... a cycki ci miała take, iżech do siela takich niy widziŏł... – Nō, i co Jōłzel? – pytōm sie go wrazicko dalszij. – Nō, wiysz, stanōła ci tak łōna wele mie i spytała sie eźli moge symnōm popływać na tyj łōdce. Nō, tōż wziōnech jōm na ta moja kana i łodpłynyli my dosik sporze łod brzygu... – Nō, dobra, Jōłzel, i co dalszij? – Anō, Ojgyn, wyszaltrowŏłech motor i gŏdōm ku nij, iże terŏzki abo do sie szczelić, znaczy sie, abo zeks abo... bydzie musiała do kraja płynōńć sama... – Jezderkusie, aleś ty je łoszkliwiec... – I wiysz co Ojgyn! Łōna blank niy poradziōła... pływać... Za jake pŏrã dni juzaś wlŏzech bez cufal do tego samego szynku, i juzaś ujzdrzołech uśmiychniyntego, i jesce barzij radego Jōłzla... – Widza Jōłzel, co dobrŏ launa cie blank niy łopuszczŏ, prŏwda? – He, he Ojgyn... musza ci chopie pedzieć, iżech wczorej juzaś cosik bajstlowŏł przi mojim bōłcie i podlazła ci ku mie jedna sztramsko, szykownistŏ blōndina... a cycki ci miała jesce srogsze jak ta ryżŏ łōński tydziyń... – Niy gŏdej Jōłzel, ty to mŏsz ale mazel... nō i pewnikiym tyż sie zarŏzki spytała eźli moge ze cia popływać po tym morzu, prŏwda? – A cobyś wiedziŏł, tela iże popłynōłech jesce dalij, tyż wyszaltrowŏłech motor na tyj mojij kanie... – Miarkuja! I juzaś kciołeś sie dupnōńć, znacy sie dołeś ji do wybōru zeks abo pływanie nazŏd samyj... – Ja, ja Ojgyn , i łōna tyż niy poradziōła pływać, beztōż jŏ je dzisiŏj taki rŏd ... Nō, i możno niy bōłoby lo czym sam gŏdać kejby niy to, iże blank przed mojim wyjazdym ze Stegny do dōm wlozech juzaś do tego szykownistego szynku, i juzaś trefiōłech na Jōłzla ale festelnie stropiōnego, ftory szlukŏł po lekuśku piwo ale płaczki mu sie we łocach zwyrtajōm... – Sergust Jōłzel! A cōżeś to dzisiŏj taki zasympiōny i jankorny? Stało sie co, umar ci ftosik, abo jesce co gorszyjszego? – E, dej pokōj Ojgyn. Jŏ juzaś wczorej bajstlowŏł cosik wele mojij łōdki i łorŏz juzaś podlazła ci ku mie szykownistŏ dziŏłcha, cŏrno jak cygōnka, a cycki to ci miała... Ojgyn, blank sie niy poradzisz wystawić jake ci łōna miała cycki... Ojgyn, to sie niy do forsztelować... take cycki, pŏłne szōstki i to jesce szpryngujōnce... – Nō, i co? I ty juzaś w morze, daleko, daleko, wyszaltrowŏłeś motor... – Ja, Ojgyn, wyszaltrowŏłech motor, kuknōłech tak na te jeji cycki i gŏdōm zwykowo: – Dziołcha abo dosz mi sie dupnōńć, znacy sie abo zeks abo płyniesz sie sama do brzygu... – Nō, i co Jōłzel? – pytōm sie już fest ciykŏw ... –– Ojgyn! Łōn seblykła batki... Ojgyn, łōna seblykła batki i miała ci takigo ciulika, takigo srogigo, iżech jesce do siela takigo niy widziŏł... – Jezderkusie, toś wlŏz na mina... – Ojgyn, Ojgyn... miarkujez? Jō... niy poradza pływać !!!! Ojgyn z Pnioków

Pogrzyb Erny ....

Jakesik śtyrdziyści już lŏt niy widziŏłech Bercika łod Kurpancynyj. Straciōł mi sie chop, kej sie ino łożyniōł. Łorŏz – a siedziŏłech u Pyjtra przi sznapsie i szopie piwa – wlazuje Bercik, łobrośniynty choby Rumcajs, i ze takōm markotnōm fresōm. Wejzdrzŏł sie tymi świdratymi ślypiōma po cŏłkim szynku i przikwanckŏł sie ku mie. – Suchej nō Ojgyn, postawisz mi cyjntla a byda łozprawiŏł jaki pogrzyb miała moja Erna – pado, a grace mu dyrgotajōm choby galet. Łobsztalowŏłech dlō niygo sznaps i piwo na popitka, bo mi sie go żŏl zrobiōło i czekōm co tyż to mi bydzie eklerowŏł. – Wiysz jaki moja Erna miała pogrzyb? Niy? Tōż suchej. Łod tōłtynhale szli my tak: na przodku Myrcik ze krziżym. Za niym pŏra ludzi z wińcōma – bo musza ci pedzieć, iże moja Erna to bōła dupnŏ figura na grubie w Bytōniu – a za niymi zasik blaskapela. Chopie, jak te muzikanty duli we te trōmpyjty, to blank niy mŏsz anōngu. Za tymi muzykantōma szli kapistranty, za niymi kapelōnek, kery rzykŏł ze tego brewijŏrza choby nŏjynty. Potym ci jechŏł tyn lajchynwagyn łod Gabryśki a ciōngli go dwa czŏrne, paradne kōnie. Nō, a na tyj fōrze w takij szykownyj truchle leżała ci we kwiŏtkach moja Erna. Za truchłōm szołech jŏ, we nowym ancugu i beczŏłech jak smarkaty synek. Nō, a dziepiyro pō mie na łostatku szli te wszyjske kōntmany łod mojij staryj, jeji sōmsiŏdki i kamratki, nō i te wszyjske wrazitke ze cŏłkich Pniokōw. Szluknōł Bercik sznapsa, popiōł piwym, łozejzdrzŏł sie tak naobkoło, potym na mie i padŏ: – Nō, tōż postŏw jescesetka i powiym ci jaki pogrzyb miała moja Erna. Coch miŏł robić. Barman dej jescejedyn kobuch Bercikowi. Dŏł, wytar blat i Bercik napocznōł. – Wiysz jaki pogrzyb miała moja Erna? Niy wiysz, to posuchej ino. Nŏjprzodzij szŏł Myrcik ze tym krziżym pod parzōm. Za niym lejzli te ludzie, co to mieli te wińce na karku – bo musza ci pedzicć, iże Erna to bōła fest figura na grubie. Potym to szli te trōmpyjty ze tymi muzykantōma. Za tōm blaskapelōm szli te ministranty i niyśli tego kapelōnka, kery cosik tam pod fusiskiym jamrowŏł choby Żyd we bōżnicy. Jak przinoleży, te czŏrne kōnie łod Gabryski ciśli tyn cŏłki lajchynwagyn w kerym na truchle siedziała moja gryfnŏ Erna i ciepała mojiki bez cŏłkŏ cesta. Potym to szŏł jŏ i chichrŏłech sie jak nŏjynty, bo mi sie spōmniało, kej my świekra chowali a kopidoły niy poradziyli jōm do doła wciepnōńć, bo ci bōła takŏ fetownŏ. Dziepiyro za mnōm szli te wszyske wrazitkie sōmsiŏdki, kamratki ze Pniokōw i ślimtali, choby im fto portmanyj zachachmynciōł. Chlistnōł ci bōł Bercik seta, zapiōł piwym, zacharlŏł i padŏ: – Łobsztaluj Ojgyn jescejedyn achtlik gorzŏły a byda ci łozprawiŏł ło pogrzybie mojij Erny. Dyć nim żech sie spamiyntŏł Pyjter postawiōł na sznkwas nowŏ kolyjka i Bercik napocznōł nawijać: – Wiysz jaki moja Erna miała pogrzyb? Niy wiysz? To dej pozōr i posuchej ino co ci powia. Nŏjprzodzij jechŏł na krziżu Myrcik, choby he, he, skŏkŏł... he, he jak hopafedel. Za niym te ludzie kulali wińce – bo musza ci pedzieć...ep, ep, iże moja Erna to ci boła dupnŏ figura na Barbōrce. Kapelōnek...ep, ep, ep... ze tymi swojimi kapistrantōma dmuchali w te trōmpyjty, a te muzykanty ciōngli ta fōra i... ep, ep... jamrowali, choby Żydy, kej idōm na torg. Moja Erna jechała miyndzy tymi kōniami na takim zesliku i śpiywała aże śpiywała choby nŏjyntŏ. Wele niyj tōmpali te sōmsiŏdki i wrazitkie kamratki, i gawcyli sie na jeji klajd, kery miała na puklu...chrrr, chrrrrr... Bercik niy nynej, bo cie łokradnōm – Pedziŏł Pyjter i już ci bez gŏdki szynknōł zasik cyjntla i piwo. Bercik sie deczko łocuciōł, wejzdrzŏł sie na mie swojimi blank bamōntnymi ślypiōma, szluknŏł ta gorzŏła i bajukŏł łod nowa: – Wiysz eeeee... Ojgyn, jaki moja Erna ep, ep, ep... miała pogrzyb? Niy wiysz? To jŏ ci powiym. Nŏjprzodzij szli te ludzie ze tymi wińcōma – bo musza ci pedzieć, iże moja Erna to ci bōła ganc dupnŏ figura wele drōgi przi grubie – i niyśli Myrcika na krziżu. Tyn lajchynwagyn ciōngli te kapistranty do kupy ze naszym kapelōnkiym, a muzykanty siedzieli na tyj fōrze i rzykali choby nŏjynte. Jŏ sie leżŏł szykownie we truchle a te wszyskie wrazitkie sōmsiŏdki i kamratki dmuchali we te trōmpyjty aże szyby we łoknach dyrgotali. Chrrrr... chrrrr.... a Erna ? A Erna to jŏ niy wiym kaj bōła, bo w tym mōmyncie chytŏ mie zawdy śpik i już zōłwizōł niy bocza, co bōło dalszij. Terozinki tyż Bercik ślegnōł na dyliny i napocznōł chrapać, choby go fto ze skōry łobdziyrŏł. Ojgyn z Pnioków

Italijōńske szpageti...

Jedyn żyniaty fric miôł bez pora lôt frajerka, kochanka, Italijōnka. Rōłzczasu rzykła ci mu łōna, iże nagōniōła, zaciōnżōła. Łōn, blank niy kciôł popsować zniypowôżyć swojij reputacyji i swojigo małżyństwa, dôł jij sporo, niyłecko pijyndzy, coby sie wykludziōła do Italiji i tam urodziōła te dziecko. Coby samtukej niy bōło żôdnyj breweryji i żôdnego szkandalu. Forszlagowôł jij tyż, iże bydzie bulōł alimynyta do łoziymôstego gyburstaku dziecka. Łōna przichwôlōła tymu, ale jece spytała: –A jak jô ci mōm poswać wiadōmość, iże tyn dzieciôk sie urodziōł? – Ano, coby to wszyjsko utrzimać we tajymnicy, wyślij mi postkarta na moja dōmowô adresa ze jednym ino słōweckiym „spaghetti”! Wtynczôs jô ci byda posywôł te alimynty na łodchowani i kust dlô tego dzieciôka. Nō, i łōna wyjechała... wykludziōła sie... Tak jakosik po dziewiyńciuch miesiōncach tyn istny wrôcô na łodwieczerz ze roboty do chałpy, a sam ci jego baba rzykô: – Te, chopie! Dostôłeś pierōnym dziwokô postkarta... blank nic niy poradza spokopić, co to je... Chop wartko: – Dôwej mi sam zarôzki ta szkartka, kukna ino, co ci tyż to je... Baba dała swojimu chopowi ta postkarta ale pozornie, przitōmnie go zmustrowała, kukała na niygo. Chop napocznōł czytać ta postkarta, zblôd jak ściana i... na łostatku wybulōł, zymglôł... A na tyj postkarcie bōło napisane: "Spaghetti, spaghetti, spaghetti, spaghetti, spaghetti.” Trzi dōłzy, porcyje ze kulkōma miynsnymi, dwie bez... poślij wiyncyj... zōłzy! Ojgyn z Pnioków

Bydzie urlaub eźli niy ...

Przitrefiyło mi sie to wszyjsko, jakech jescebakôł we werku. Bōłech ci już na isto festelnie usiotany, bōłech blank ab, a i leberka juz ci tyj mojij „roboty” niy poradziyli szczimać. Uzdołech, co wezna sie jakisik urlałb ale wymiarkowôłech coch wszyjsko – co mi sie przinôleżało – już wykorzystôł i blank do łostatka wybrôłech. Ha, ha! Cosik mi sie zdo, iże bali mōm jescejedyn dziyń (abo i dwa?) na ibrich u dyrechtora wybrany. Pomyślołech, co nôjgibcij udô mi sie szefa zbałamōńcić, kej zbajstluja cosik takigo gupigo, iptowatego, iże łōn napocznie sie nadymnōm lutować i bydzie miôł dlô mie smiyłowani. Nō, bo przeca jeżech usiotany jak sto dioskōw, przerobiōny i ... napoczynô mi łodbijać, napoczynô mi prać na dekel. Przeca to same życie ... Nastympnygo dnia prziszołech do roboty ździebko za wczas. Podziwôłech sie tak naobkoło, badnōłech tu i tam i ... Mōm! Łodbiōłech łod dylinōw i we łoka mrziku pofurgnōłech jak ptôk ku krōnlojchtrowi. Chyciōłech ci sie go sztram i wisza tak tam na wiyrchu przi gipsdece. Wlazuje rajn do izby mōj jedyn kamrat, kery siedziôł zawdy kole mie we biurze, wyprościōł sie, łozdziawiōł gymba kej kuknōł na mie (chopie, môsz drzewnianny weźrok abo co?) ... – Trzim pychol! – szeptłōm ci ku niymu kōszpiracyjnie. – rzna ci piźniōnygo gupieloka, bo kciôłbych pôrã frajnych dni erbnōńć. Markiyruja ci terôzki fōncla, miarkujez to? Pôranôście minutkōw niyskorzij wlazuje szef, mōj dyrechtōr. Już łod szweli, łod samygo proga bucy takim rubym sznapsbaritōnym i pyto sie mie, co jô tyż tam robia na wiyrchu pod samiuśkōm gipsdekōm. – Jô ... jô ... pōnie dyrechtorze, jô je ... fōncla, gryfno byrna! – zapisknōłech blank cichuśko z wiyrchu. – Nō, cōżeś ty Ojgyn? Pofyrtało ci sie cosik we filipie! Weź sie lepszij pôrã dni frajnego, niech ci ta twoja palica ździebko przijńdzie do sia, łoddychnij deczko w dōma przi twojij staryj, nie cie wyflujguje aże przijńdziesz do sia! Wdziyńcznie sfurgōłech z wiyrchu na dyliny i wartko napoczynōm sie pakōwać. Tela, co kōntym łoka widzã, iże mōj biurowy kamrat tyż, ale jescemoc gibcij, napoczynô sie pakōwać, zbiyro papiōry. Dyrechtor ździebko znerwōwany pytô sie tego mojigo kamrata: – A ty kaj giździe diosecki? – Anō, jô tyż pyndaluja do dōm ... niy byda sam przeca po ćmoku siedziôł, prôwda? Ojgyn z Pnioków

Idymy na ... baby ...

Wiycie, mōm sōmsiada, ftory lecy kedy musi sie załopiykować cerōm łod swojij szwestery. Dziołcha mianuje sie Patrycja (tako terôzki mōłda na cudze miana) a tymu mojimu kamratowi dali na krzcie Ernst. I tak jakosik tydziyń tymu nazôd trefiōłech go we szynku u nôs na Krojcce. Siedziôł taki jakisik jankorny i niy pochytany. Łobsztalowôłech laga i pytōm sie go, po jakiymu je taki teskliwy? – Eee tam, nic takigo ... pitnōłech mojij siestrze, coby niy musieć zajimać sie jeji cerōm Pati ... – A to po jakiymy, Ernst? Co ci sie stało? Przecaś zawdy miôł rôd śniōm we chałpie łostować, bo to bezmać takô pośmiywnô dziołszka. – Dej pokōj Ojgyn! To bōło kejsik. Terôzki zrobiōła sie deczko łoszkliwo ... mô już côłke dziesiyńć lôt ... – Nō, i co? – Dej pozōr! Miôłech przileżitość wczorej zajimać sie siostrzynicōm Pati. Jako, iże bōłech po côłkim dniu bakaniô fest usiotany, niy miôłech za tela chańdzi na ledy jake gracki śniōm. Ale beztōż, iżech je dobry ujek, puściōłech ji jakiesik bôjki na DVD a sōm prasknōłech na prykol, coby moje zezwłōki mōgli deczko łoddychnōńć. – Nō, tōżeś miôł pokōj i niy za tela roboty śniōm, prôwda? – To ci sie Ojgyn ino tak zdô. Niy zetwało piytnôście minutek a łōna wkarowała do izby. Na gowie klapio biyda, na nij chopskô peruka, na peruce chopski hut wrajżōny na szago a na fresie prziflostrowane fusisko. – Moga sie wystawić, jak to wyglōndało. Na isto ... moga! – Ja, już sōm widok bōł richtik kōmydijancki i pociyszny, iżech sztreknōł moje ściorane ciało ze klapy i spytôłech sie opaternie: ło co panoczku wōm sie rozłajzi? .... Niyskorzij mie pokôrało. – He, he ... a co sie chopie stało? – Łodezwała sie Pati ku mie tak: – Serwus, jeżech Yjwald, pōdź, pōjndymy na ... dziołszki ... – Nō, Ojgyn, blank’ech zgupiôł ale godōm ... nō, dobra ... idymy! – Jezderkusie! Ale ci to łōna wysztudiyrowała ... – Nō, tōż wlejźli my do drugij izby (wiysz, szpiluja śniōm tak naskwol). Pati takim szałszpilerskim ruchym rynki pokazuje kajś w luft i gôdô: – Kuknij kamracie! Tam je kajsik ze dwadzieścia dziołchōw! Dzisz je tam? – A widza, widza ... gryfne .. – Jô biera piytnôście, a ty, mōj kamracie, piyńć! – Nooo ... ale czamu jô ino piyńć? – Bo jô jeżech modszy, a ty starszyjszy i wiynkszyj ilōści pewnikiym rady se niy bydziesz wiedziôł, niy wydolisz! – Ej, ty! Ale ... czego ... jô miôłbych niy poradzić? – Nō, kej ty niy wiysz, co chop robi ze dziolchami, to ze cia ... baba ... a niy chop je! – Nō, to ci dopolōła jak sto pierōnōw, Ernst! – Ja, ja Ojgyn! Łōna mie na zicher do grobu wżynie! Ojgyn z Pnioków

Trōmpyjtka ...

Wiycie, nŏjbarzij bodlawe sōm... zawdy baby. Łōne poradzōm chopa do glacy dokludzić, coby już niy gōŏdać cosik barzij łoszkliwego. Przitrefiyło sie to kejsik mojimu kamratowi Bercikowi łod Majzlinyj. Tak ci go jego baba sztychowała, tak ci mu przeciepowała bele co, iże chop niy szczimōŏł i wybrōŏł sie do dochtora. – Panie dochtorze! Mōm pierōńskō utropa ... – A ło co sie rozłajzi panie Bercik? – spytŏł opaternie dochtōr. – Anō, musielibyście mi cosik dać na to, coby tyn mōj chopski interes bōł deczko dugszy ... – Nō, na to, panie Bercik, niy ma żŏdnyj mediciny, ale moga wōs skiryrōwać do takigo lazarytu, kaj wōm tyn... chopski interes... przeszczypiōm na srogszy... – Niy gŏdejcie dochtorze... kaj, i kej byda tam mōg sie zakludzić? – pytŏ uradowany Bercik. Dochtōr dŏł Becikowi skiyrowani na operacjŏ. Bercik poszŏł do lazarytu a tam ci mu zbajstlowali tyn moderny przeszczyp... przisznajdowali mu miasto jego ciulika trōmpyjtka łod elefanta. Nō, możno niy takŏ blank srogŏ trōmpyjta, ale trōmpyjtka łod takigo maluśkigo elefantka. Tak jakosik pŏrã tydni niyskorzij przikwanckōŏł sie łōn juzaś do naszego knapszaftu, do swojigo dochtora ale ze srogim ślimtaniym. – Panie dochtorze! Musicie mi panoczku zarŏzki, w te piynty uchlastnōńć ta trōmpyjtka! – A czamu? Co sie stanōło? Niy poprawiōło sie wōm pożycie ze waszōm starōm, abo co? – Niy, niy ło to sie rozłajzi... – Nō, tōż ło co idzie? – pytŏ sie dochtōr. – Wszyjsko ze mojōm starōm bōło dobrze, poradziōłech ji yntlich wygodzić... – Nō, to wszyjsko je do porzōndku Panie Bercik, prŏwda? – Ja, ale mogecie sie panoczku wystawić, mogecie sie forsztelować wielach jŏ skorzij sie jabek... do rzici nafolowŏł? Ojgyn z Pnioków

Bezludnô wyspa...

Trefiōłech ci kejsik jednygo mojigo kamrata Acika łod Majzlinyj, kery już dôwno, dôwno tymu nazôd poszoł na takô morsko szula, na takô Akadymijo Morsko we Gdyni, bo zawdy, łod malyńkości kciôł być zyjmanym. Kej już tak doszoł do lôt, łostoł piyrszym oficyjerym srogigo szifu, takigo pasażyrskigo szifu, kerym ci szwimowôł, pływôł po wszyjskich òcyjanach. A, iże my sie już pôra lôt niy widzieli, siedli my sie sakōm-pakōm we jednym gryfnym szynku na naszyj chorzowskij Wolce i tak po jakisik poruch lagach tego „whisky”, jakigosik tam ci „Black&White’a” lebo Jasia Wandrusika znacy „Johnnie Walkera”, i jesce tyż po niyskorzyjszym rumie, napocznōł mi łozprawiać, co tyż to mu sie na tych morzach i òcyjanach przitrefiyło. – Wiysz Ojgyn, rôz to miołech taki niyszczysny fal – napocznōł Acik. – Napoczli my naszô rajza łod Liverpoolu we Anglii. Miôł to być taki szykowny ałsflug dlô nôjbarzij zabranych, pijynżnych Ynglynderōw, jejich babōw i cerōw. Tak ci po jakisik poruch dniach łoroz prziszła srogô wija, sumeryjô ze pierōnobiciym, nôgłym dyszczym, a wele na tym òcyjanie byli na śtyry sztoki wielge. Tyn nasz szif napocznōł nabiyrać wody; szło zmiarkować, co sie cheba zatōnko, na zicher sie bulknie we tym òcyjanie. – Nō, i ? Nō, i co dalszij – pytōm sie go wartko, bo niy poradza szczimać już tyj szpany. – Anō, nasz kapitan bez taki srogi trichter, bez tako tuba wrzescy do wszyjskich: „baby do bōłtow, do szalupow !!!” Kej już wszyjskie baby powlazowali do tych bołtōw, spuściyli je na woda i baby poszliiiii ... Zetrwało porã minutek i kapitan juzaś drzi sie jak stare galoty: – Terôzki chopy do tych szalupōw !!! Chopy wartko sie wkarycyli rajn do tych bōłtōw i òne tyż poszliiiii ... – Jezderkusie! I wszyjskie nastyknyli tam powlazować, ja? – Ja, wszyjskie powlazowali do kupy symnōm i kapitanym. A szif tak pomaluśku zatōnkoł sie we wodzie i nic po niym niy łostało. – Nō, tōż mieliście mazel, co wōm tak sie darziło! – pedziołech przistojnie. – Drugi dziyń, z rańca, klara blynduje choby wisiała na szpagacie i grzeje choby cyjntla abo bali i halbecka starzikowego bimbru – łoprawiô dalszij Acik. – A sam na jednyj wyspie wszyjskie chopy a na drugij, jakisik kilomyjter dalszij, wszyjskie baby. A naobkoło łobiuch pływajōm sroge rykiny i inkszo zymbowato gadzina. – Jakech już pedziôł, klara blynduje jak sto dioskōw, te baby poseblykane do saga flotrujōm ku nōm, fōmlujōm nad gowami jejich batkami, jejich lajbikami abo cycynhaltrami aże chopom sie na filip ciepło. – No, ja, to tyż musiôł być fal, co chopy na jednyj wyspie a baby na drugij i żôdnygo retōngu, pra? – Nō, to tyż te co mieli tak kole dwadziyścia pora lôt fukli do wody i poszliii... Te juzaś, kerym pizło trzidziyści porã lôt, narzli pora palmōw i zbajstlowali teli flos. Wlejźli sie na niygo i tyż poszliiii ... – Jezderkusie, a te rykiny ? Niy strachali sie łōne jich, blank nic sie niy strachali? – Dej pokōj rykinōm i suchej dalszij – rzōndzi Acik łod Majzlinyj. – Juzaś te, kere mieli już po śtyrdziyśći i wiyncyj lot, zerżnyli tyż pora strōmōw, wyfajlowali śnich take brety, zbajstlowali gryfny bōłt i tyż poszliii ... – Nō, tōż te, kerzi już mocka wiyncyj zwiekowali, te co jim pizło już Abrahama, a byli bez piyndziesiōnt a możno i wiyncyj lôt, tak deptali po tyj wyspie, tak ci fest medikowali, ślynczeli bez pora dni, aże jedyn śnich pedziôł: – Wiycie chopy, tustela to tyż ... dobrze widać, pra? Ojgyn z Pniokōw

Baby a... chopy...

Mocka już mōndrych artikli napisali roztomajte ludzie ło babach i chopach. Ale tyma je tak łogrōmnucnô, iże zawdy znôjdzie sie jesce cosik, co werci sie jesce napisać, i możno... przeczytać. Jakisik mōndrok wypokopiōł cosik takigo, iże bezmać we Nowym Yorku łozewrzili srogachny sklep, kaj baby mogōm se dlô sia łobrać i – he, he, – lajstnōńć sie... chopa. Blank przi dźwiyrzach do tego składu powiesiyli ale takô insztrukcjô, jak ci tyż to przinoleżi korzystać ze tego modernego sklepu. Napisane tam bōło tak: – Mogesz babo wlyjźć do sklepu ino jedyn jedziny rōłz; – We tym magazinie je szejść sztokōw, a cychy łosobliwe tamesznych chopōw, sōm corôzki lepszyjsze ze kôżdym sztokiym; – Mogesz tyż łobrać se lecy jakigo chopa na tym razinku sztoku, abo pōjńść ło jedyn sztok wyżij; – Kej już wlejziesz wyżij, to na zicher niy mogesz sie wrōcić nazôd. Nō, tōż jedna wrazicko baba, możno ino Hamerikōńskô baba (chocia Polski tyż niy sōm lepszyjsze) uzdała sie wlyjźć rajn do sklepu, coby znojść tego jedzinego dlô sia chopecka. I tak na tym piyrszym sztoku przeczytała wiszōncô anōnza, na ftoryj je napisane: „Sam sōm chopy, ftore majōm dobrô robota!” Baba pomedikowała deczko i polazła zarôzki drab na wiyrch. Na drugim sztoku juzaś anōnza, na ftoryj je napisane: „Sam sōm chopy, ftore majōm dobrô robota i ku tymu przajōm dzieckōm!” To ale babie niy stykło, i polazła jesce wyżij. A na tym trzecim sztoku bōła ci juzaś inkszô anōnza, na ftoryj pisało: „Sam sōm chopy, ftore majōm dobrô robota i ku tymu przajōm dzieckōm, i sōm festelnie urodne i głôdkie!” Nō, kej tak to wyglōndô – pomedikowała baba – to pōjńda na szczwôrty sztok. A na tym szczwôrtym sztoku juzaś nowô anōnza: „Sam sōm chopy, ftore majōm dobrô robota i ku tymu przajōm dzieckōm, i sōm festelnie urodne i głôdkie, a ku tymu rade pōmôgajōm swojim babōm we dōmowych robotach!” – Nō, tōż to ci przecamć niysamōwite – myśli se baba – i ze blank ciynżkim sercym popyndalowała wyżij. Na piōntym sztuku juzaś anōnza, na ftoryj stoji napisane: „Sam sōm chopy, ftore majōm dobrô robota i ku tymu przajōm dzieckōm, i sōm festelnie urodne i głôdkie, a ku tymu rade pōmôgajōm swojim babōm we dōmowych robotach, nō i jesce ku tymu sōm stopierōńsko rōmanticzne!” Baba festelnie kusi, coby łostać na tym sztoku, ale jednakowōż – jak to baba – musi podeptać dalszij, coby do łostatka wszyjsko sprôwdzić. Nō, wlazła na tyn łostatni, szōsty sztok a sam anōnza: „Jeżeś, moja roztomiyło, na tym sztoku już byzuchantkōm nōmer 31.647.132. Sam niy ma żôdnego już chopa. Tyn sztok fōnguje ino beztōż, coby pokôzać, iże babōm nigdy, żôdyn niy wygōdzi! Dziynkujymy gryfnie za nawiydzynie naszego sklepu!” Ale, coby niy bōło tak blank ajnfach, naprociw tego sklepu dlô babōw łozewrzili tyż jesce sklep dlô chopōw. I terôzki blank krōtko. Na piyrszym sztoku anonza, iże idzie sie sam lajstnōńć babeczki, ftore pierōnym radem majōm tyn zeks! Na drugim sztoku tyż anōnza, iże sam razinku idzie sie łobsztalować baba, ftorô mô pierōnym rada tyn zeks a ku tymu je ci jesce moc pijynżno. Sztoki łod trzecigo do szōstego niy mieli żôdnego byzuchanta! Ojgyn z Pnioków

Nic takigo sie niy stało ...

Kejsik przijechôł ci nazôd do Polski ze wywczasōw dziydzic, srogi pōn hrabia, taki Grof von Rotz. Jakiesik trzi miesiōnce go niy bōło. Wteda jescetyż niy bōło takij poczty nikej dzisiôj i telegrafu. Posłôł ino nojprzodzij do swojigo majōntku, do jejigo dziydziny chopa, coby po niygo na banhof na isto przijechôł jejigo diner, służōncy, Hanys ze karytōm. Snadno, Hanys prziklechtôł sie na tyn banhow. Grof wylôz ze cuga, zicnōł sie na zadnim zeslu, na zadnij stolicy we tyj karycie i tak ci napocznōł: – A rzyknij ty mi ino Hanysku, co tyż tam interesantnygo we tyj mojij wsi, we tyj mojij dziydzinie sie przidarziło, co idzie łod cia posuchać nowygo? – E, tam. Nic takigo sie niy stanyło, tela ino, co nasz Azor kipnōł, znacy zdech. – Azor kipnōł pierōnie, padosz Hanysku. A to po jakiymu tyn nasz Azor kipnōł? Co tyż sie jejimu takigo bōło? Przeca cheba niy ze starości, pra Hanysku? – Niy, niy. Nic mu niy bōło, tela co sie padliny łobżar festelnie. – Padliny sie łobżar, gôdôsz? Ale, jak to padliny, i kaj sie tyj padliny łobżar? – Panoczku dziydzicu, to bōło wtynczôs kej sie ta naszô łobora hajcła. Bydlynta, gadzina bōła we tyj łoborze i kej sie napoczło hajcować, niy szło jeji wartko śnij wykludzić, no, i côłkie bydlynctwo na fest zgorało. A Azor prziszoł tam z rańca, wlôz, nażar sie tyj zgoranyj łowiynziny i skuli tego, padnōł ze przeżarciô. A tak na isto, to sie nic takigo niy stało, niy, niy ! – Co tyż ty gôdôsz ? Łobora zgorała ? Abo możno ftosik jōm podhajcowōł ? – E, tam panie dziydzicu. Żôdyn łobory niy podhajcowôł, bo fto by tyż kciôł ta łobora podpolać? To ino łod stodoły tak duło i duło, ciōngła ta flama i sie na łostatku ta łobora chyciyła. We łoborze zgorała naszô gadzina, Azor prziszoł z rańca, naćkôł sie tyj padliny, i zdech. – Chopie! Jak to do sto Pikulikōw łod stodoły duło, ciōngła ta flama? To, ta stodoła ftosik podpolōł cy jak? – A dyć fto by tam sie łopowożōł ta stodoła podpôlić? – Nō, tōż jak to? Jezderkusie! Sama sie zgorała, podhajcowała sie, lebo co ? – Niy! Nō, niy. Kaj tam by sama sie podhajcowala i zgorała? Nō, bo to ino łode dwora tak duło, ciōngło, tak tyn łogiyń szoł wartko. Łod dwora chyciyła sie ta stodoła, łod stodoły łobora, bydlynta sie zgorali, z rańca przikwanckôł sie Azor, nażar sie tyj padliny to i świtnōł na amyn. – Hanys ! Do sto pierōnōw. Jak tyż to łode dwora tyn łogiyń ciōngnōł ? – A jużcić. Łode dwora duło na stodoła, ze stodoły ciōngło na łobora, nō a we łoborze bōła gadzina, kierô sie na zicher popolōła, blank ci zgorała, Azor z rańca prziszoł, nażar sie tyj padliny, nō to i kojfnōł ze przeżarciô. – Nō, jakōż to, do pierōna kandego ? A fto tyż tyn nasz cołki dwōr podhajcowôł ? – Nō, a ftōż by sie tyż łopowożōł nasz dwōr podpôlać, panie dziydzicu? – Tōż gôdej mi wartko jak to na isto bōło ? – A dyć panie dziydzicu, to bōło tak. I gôdōm to nikej u naszego kapelōnka we suchatelnicy. Jak ci sie naszyj jaśnie paniczce dziydziczce, znacy sie, waszyj babie zemrziło i leżała ci na balaskach we truchle, to łoroz wparzōł rajn Azor, łobsznupôł jōm, myrgnōł ci tak gryfnie szwancym i tym łogōnym wykopyrtnōł, jedna świycka ze tych, kiere styrceli kole truły. Łod tyj świycki tyż chyciyli sie te balaski, łod tych balasek chyciyli sie wszyjskie szajbki we łoknach, a łod tych szykownych szajbkōw chyciyli sie w te pyndy gardiny. Nō, i na łostatku łod tych gardinōw rozhajcowôł ci sie cołki dwōr, nō i łod tego dwora łogiyń przeciōng na stodoła, ze stodoły na łobora, gadziny niy szło ze tyj łobory wykludzić na plac, to tyż i blank do imyntu ci zgorała. Niyskorzij, ze rańca prziszoł Azor, nażar sie tyj padliny, nō i mu sie zdechło, kojfnōł ci na amyn. Nale, krōm tego, pōnie dziydzicu, to na isto nic takigo ci sie u nôs we naszyj dziydzinie niy dziôło, nic sie niy stało. Ojgyn z Pnioków

Dwa ausgangi ....

Łojciec, a dyć rzyknijcie mi, co je lepszij dō mie: mōm sie łożynić abo niy? – Wiysz synek to je tak – napoczynô tuplikowanie łojciec. – Zawdy môsz we swojim żywobyciu dwa ausgangi ze kôżdyj zituacyji. Terôzki tyż: Abo terôzki sie łożynisz, abo pōjńdziesz na stowka i łostaniesz wojôkiym. I zaś môsz dwa ausgangi: Kej sie łożynisz, to môsz na zicher przedrzistane. Ale, kej ty pōjńdziesz ku wojokōm, zasik môsz dwa ausgangi: Abo bydzie krucafuks chnetki wojna, abo ji blank niy bydzie. Kej ciwojny niy bydzie, to môsz przedrzistane. Nō ale, kejby wojna bōła, juzaś môsz dwa ausgangi: Abo cie weznōm do lazarytu haźliki pucować, lebo możno cie prziflostrujōm do tych srogich kanōłnōw. Kej cie zebierōm do lazarytu, to môsz juzaś przedrzistane. Ale, kejby cie tak namiyniyli ku kanōłnōm, to tyż juzaś môsz dwa ausgangi: Abo cie zarôzki zatrzasnōm na wojnie, abo bydziesz jesce żōł. Kej bydziesz żōł, to môsz zōłwizōł przedrzistane. Ale, kieby cie zatrzaśli, to zaś môsz dwa ausgangi: Abo cie pochowajōm we piôchu, abo we jakimsik lesie. Eźli cie pochowajōm kajś we piôchu, to môsz na fest przedrzistane. Nale kejby cie tak pochowali we lesie, to zasik môsz tuplowane ausgangi: Abo wyrosnōm tam na cia blumy, abo możno jakisik strom. Kejby tak wyrōśli na cia blumy, to môsz na zicher przedrzistane. Nō ale, kej zaflancuje i wyrośnie na cia , twoijich zezwłōkach strom, dubelt môsz juzasik dwa ausgangi: Abo cie przełōnacōm na bigelbrety, abo możno przemelajōm na szajspapiōr. Ło wiela ze cia zbajstlujōm bigelbrety, to môsz na zicher przedrzistane. Nō ale, pokiel cie przełōnacōm na szjspapiōr, zasik môsz dwa ausgangi: Abo cie łobieszōm we chopskim haźliku abo możno inakszij – we babskim. Eźli cie wciepnōm do chopskigo aptrytu, to môsz juzaś przedrzistane, a eźli do babskigfo haźlika – to môsz juzaś dwa ausgangi. ..... – Niy chichrać sie mi tam we winklu! Wy tam! – Abo cie synek wychechlajōm ze zadku, abo wyszkyrtnōm ze ... przodku. Kej cie wyłōnacōm ze zadku, to môsz na zicher festelnie przedrzistane. Nale, ... kejby cie tak wymelali do imyntu ze przodku to ... dej sie synek pozōr! To gynał tak chobyś sie chopie przodzij łożyniōł !!! Ojgyn z Pnioków

Jeżech sam jesce ?

Wy mie miyszkô moje druge, mrōczne JÔ. Tyn łoszkliwiec, kery chrōni sie łod klary, maźglaty baraba stowo sie ze dnia na dziyń corôzki festniyjszy. Tyn lōmp je wy mie jak jakisik chebź, świnskô trōłwa, nikej kleterflanca, kierô ze tymi swojimi dugimi mackōma, tentaklōma siōngô do pojstrzodka mojigo filipa. Mianowołech ci go „G”. Jô mōm rôd fajnistô pogoda – „G” fōnguje niyzalyżnie łod nij, blank bez zglyndu na nia. Jô mōm rôd tyrać na sznyjkufach (nartach) – tyn „G” wōli „surfować” we internecu; mô rôd sznupać we tym ci modernym internecu. Jô mōm festelnie rôd zaziyrać na stromy – tyn łochyntol we mojij palicy, tyn „G” wybiyrô łoglōndanie łobrôzkōw abo nôgōwkōw cajtōngōw. Jô sieja se nôsiynie we mojij zegrōdce, a tyn „G” szeptłô mi do dakli ło jakimsik „globalnym” łocieplyniu i ło łozprzestrzynianiu sie atōmbōmbōw po świycie. Poleciôłech kajsik ... niy byda sie sam terôzki asiōł kaj ..., coby spyndzić pôrã dni we jakimsik ustrōniu. Niybo bōło niyskazitylnie i gryfnisto modre, pôrã biôłych chmōrkōw welowało na horizōńcie, motor fligerka brōnczôł rōwniōśko nikej sztichanie syrca. Lecielichmy corôzki dalszij i dalszij, nad granitowymi ścianōma gōr i łyskajōncymi „akwamarynōm” jeziōrami – setki kilomyjtrōw łod tego wszyjskigo. Czułech, co kwilka tego mojigo łodjadzyniô łod tyj ci naszyj cywilizacyji, już ci sie przimykô, zbliżô sie, kej tyn côłki „G” klupnōł mie (we przenōśni) we plyco. – A łobadołeś już dzisiej swoja ymilkowô kastla? Hamerikōński pisôrz i filozof Henry Thoreau napisôł ci bōł kejsik, iże niy poradzi zachować we zdrōwiu ani swojigo ciała, ani swojigo ducha, jak niy przetrôwi przinôjmni śtyruch godzin kôżdydziyń (a zwykowo i wiyncyj) na hałzowaniu po lasach, wandrowaniu po grōnikach i paświskach, frajny łod przejyńciô sie wszeli czym. Urodziōł sie (12 lipca 1817r) i chnet côłke swoji życie przetrôwiōł we maluśkim miastyczku Concord we hamerikōńskim stanie Massachusetts, a niyskorzij przekludziōł sie do kuczy nad sublym Walden we lasach concordzkich. Ha, ha! Śtyry godziny! Bezsprzycznie niy miôł mobilnioka, tyj modernyj kōmōrki. Wczorej rugowołech swoje e-meile, moje ymilki, niż żech wypuściōł sie do roboty, zarôzki po tym jakech sie dokwanckoł do werku, corôz tyż to bez côłkô szychta i zarôzki zatym i kej niyskorzij na kole wrōciōłech nazôd do dōm. Drōga zetwo u mie ino łoka mrzik, alech sie trwōrzōł, że jakiesik ci tam ymilki mogli mie kacnōńć, kejech we srogim dyszczu pyndalowôł. Wiycie! Kejsik toch sie festelnie chichrôł ze tych wszyjskich, ftorzi mieli te mobilnioki. Bo styrcôł taki jedyn z drugim na sztrece ze srogachnōm cegłōm przi daklu i rycôł na côłki karpyntel do inkszego ipty ze takōm samōm jak łōn miôł – kōmōrkōm. – Te, te ... jô cie widza a blank niy szłysza! A spytołech sie kejsik Antka Pośpiycha, sznapskamrata ze Grunwaldzkij eźli mô kōmōrka? – Ja, ja Ojgyn! – łodpedziôł mi Antek. – Mōm, mōm kōmōrka ... a driny śtyry tōny wōnglô na zima! Powtôrzōm se, iże ymilki kuplujōm sie ze robotōm, a wszyjsko co sie binduje ze robotōm, je juzaś skrymplowane ze familijōm. Bo robota przinosi pijōndze, dziynka ftorym udziyrżuja, mōm we kuście côłkô familijô. Pijōndze wszyjsko tuplikujōm. Cy aby? Tym, co czyście miarkuje mōj filipowy a fest łoszkliwy cwilinger „G” – a ło czym jô wola razinku niy myśleć – je srogô zacha, co sprôwdzanie fōrt tych ymilkōw, sznupanie we Googlach, Yahoo abo Facebooku abo czytanie roztomajtych ślywkōw, gupot ło jakimsik ci tam polityku, niy mô nic do kupy ze zarôbianiym pijyndzy. To na isto je ino zadôwaniym côłkimu światu nôgłygo pytaniô: Jeżech sam jesce??? Za kôżdym razym, kej tyn mōj „G” kôże mojim palcyskōm naciś wartko knefel „Wyślij/Odbierz”, puszczô teli impuls we ta łokropicznie łozbudōwanô siyć kuplujōncô mōj kōmputer ze wszyjskimi inkszymi kōmputrami na świycie. Eźli jô je ciyngiym jesce jeji tajlōm? Jeji czyńściōm? Jeżech sam jesce? – Jeżeś sam, jeżeś – wyrcy „G”. – Sam ci wciepujōm gyszynki i roztomajte szkartki na Walyntynki. Dalszij môsz mocka placu kaj mogesz erbnōńć ta côłko „viagra”. Jakisik zalōn poradzi powiynkszyć ci cycki abo tego twojigo ciulika. Jeżeś na isto, jeżeś jesce jejigo tajlōm. Jeżeś tukej, jeżeś! – mrōncy tyn mōj „G”. Klik, klik, klik – przewinōńć, przewinōńć. Doda-Elektroda, Tusk pedziôł, Jan Maryśka Rokita flotrowôł hutym we fligrze, Immanuel Kant i Claude Lévi-Strauss, kerymu pizło sto lôt, jakosik hamerikōńskô szlajerojla pierdła, jedyn poseł chyciōł sie jak krowa trōłwy ... Ruske (abo, jak to inksi godali – Ukrajińce) zakryńciyli, zasztopowali tyn kokotek ze petrolejym abo gazym, na przodku we tym polskim tyjatrze (a możno cyrkusie?) zicli sie dupne perzōłny, „prōminynty”, kere erbli bilety bez bulyniô i kôżdy śnich śmigo ci takô afka, choby kciôł pedzieć: moje gōwno niy capi, wyniki szpilōw, giyłdowe kursy, zwekslowanie tury ausflugu ... informacyje, informacyje, informacyje – to wszyjsko mô abzolutnie piyrszorzyndne, kluczōwe znaczyni dlô tego mojigo niynażartygo drugigo JÔ, pragliwego jak na gorke nudle, słychōw ze łostatnij kwilki. Moga ci tak stôć ze kamratami, abo ze familijōm na brzygu rzyki, pod kluczym dzikich gańsi przelatujōncym nad naszymi gowami, tyż pojstrzōd kōmsztownyj „feerii barw”, farbistego widōwiska, a tyn łoszkliwy drugi JÔ, tyn dizd „G”, tak by tak zarôzki napocznie mi szeptłać do dakli ło cynach petrolyju, ło płacie za pomiyszkanie, ło tyż, iże sztrōm łod marca je drogszy, ło gupotach i wyrôbianiu Jana Maryśki Rokity we fligrze, ło świńskim ryju Palikota abo ōłbajnach Gosiewskigo, ło pynzyjach, kerych moge ze tych nowych filorōw już blank niy być. Wiycie! Dochtory miyniōm, co to już ci je sroge „uzależniynie” gynał choby alkoholizmus. Za kôżdym razym, kej tyn mōj „G” trefiô na nowô informacyjô, mōj filip nafasuje szprica „dopaminy”. – Jezderkusie, poczułech sie barzij sztramski, dugszy – gôdô wtynczôs „G”. Po piyńciuch minutkach poziōm tyj „dopaminy” ślatuje na pychol. – Słôbna – kwiōnczy „G”. – Mōm głōd. Pokôż mi chocia zdjyńcie prezidynta, krōtki fylm na You Tube, abo jedna szpikerka, co to je takô gryfnô, takô szykownô, iże kej deptô bez zidlōng, to ci sie zawdy zaszaltrujōm autoalarmy! A eźli razinku przitrefiyło sie terôzki cosik abzolutnie niyzwykłygo? A możno ftoś ci wciep na kastla jakosik byfyjl, wiadōmość? Niy powiniyneś łobadać ta swoja ymilkowo kastla? Eźli jeżeś sam jesce? We świycie, we kerym krōluje moderno technologiô, niy ma cheba nic złygo we tym byciu na biyżōnco, blank świadōmy. Poniykedy jednakowōż medikuja, eli prziwyki „G” niy dugajōm nôs łobiuch we jakosik tifa, przepaść. Zwłôszca kej wstôwōmy ło trzecij z rańca i gzujymy do kōmputra łobadać ta ymilkowo kastla. „G” i jô niy sōmy piyrszymi, ftorzi nad tym ślynczōm. Niy my piyrsze ringujymy sie ło to, coby ftosik usłyszôł nasz głōs. Wandrujōnc, chałzujōnc po roztomajtych dziydzinach uwidzielichmy ze mojōm Elzōm mocka roztomajtych takich „piktogramōw”, malōnkōw we hyjlach, wysztrajchowanych palcyskami bez tamesznych ludzi pōstaci gadziny i jegrōw ze sajdôkami, choby ino we Lascaux, Salève abo Chauveta we Francji, Altamira we Szpanielsku cy możno Magura we Bulgariji i jesce Thyngen we Szwajcari. Eźli sprawiyli je, szafnyli we łowdziynce dlô jakijsik boskij siyły za udane gōny? A możno tyż i ftosik wtynczôs ze cniyniô mazôł palcyskiym, kej siedziôł przi fojerze? I blank niy wiadōmo, co łōne, co te malōnki zimbolizyrowali, co geldowali dôwnij – ważne, co gôdajōm terôzki: iże spōmniynia sōm kruchke, a wiyrzynia – ulōtne. Iże nic niy ma twôłe: ani gōry, ani gatōnki, ani kultōry, ani e-meile. Jedzine, co istniyje, to na zicher ino grawitacjô i srogo tajymnica. Tyn mōj cwilinger, łoszkliwy „G” we filipie kazuje mi, cobych sztyjc sprôwdzôł ymilki kōmputrowe. Miast ci tego bierã swoja familijô na jakisik fest szykowny szpacyr. Idymy sie ze Elzōm cichuśko, głymboko dychōmy. Jeżech sam jesce? Jedzine, co musza na isto szafnōńć, to kuknōńć we gymbulki dziecek naobkoło, staryj abo (to dôwnij) świekry. Ja, ja Ojgyn jeżeś sam jesce – prawiōm jejich ślypia. Snadnōm rzeczōm jeżeś sam jesce Ojgyn. Toć, iże ja ... jeżeś tukej! Ojgyn z Pnioków

Wicny świyntojōński cufal....

Ze tym tōmpaniym we świyntojōńskô nocka do lasa i smyczyniym tam swojij freli, coby zuchtać za tym paprociannym kwiôtkiym, to na isto tyż trza dować pozōr. Miôłech ci taki fal ze jednym mojim kamratym Achimym Bregulōm, kery kejsik, hań-dôwnij robiōł we „Hajdukach”, kej to byli jesceZakłady Koksochemczne, za szoferoka. Napoczło to sie wszyjsko łod tego, iżech go trefiōł na Wolce, kej żech wlazowôł do banki na Godula. Kulwitôł ci sie, szôł choby niy na swojich szłapach. Wlôz z biydōm do śtrasynbanki, sztopnōł ci tak we winklu i styrcy. – Co ci je Achim, szłapa ci prziklapło, prasknōłeś sie w te kostyry abo co, iże tak chrōmôsz, kuśtykôsz – pytōm sie go, a gymba mu sie tak krziwi, choby po zymbskach nachytôł. – Niy, ino mōm na szłapie plynckiyrz choby dziesiyńć ceskich – łodpedziôł mi łōn na to. – Nō, tōż trza go wykroć i bydzie pokōj. – Padosz wykroć, wyrznōńć? Ino kaj? Przeca niy pōjńda śniym tam do dochtora Ojgyna Kapka, bo mie wyciepnie – trôpiōł sie Achim, i jescebarzij sie krziwi. – Sto pierōnōw! A byś sie zesrôł sztacheldratym – wrzesknōł ci łoroz Achim na jednygo policajta. – Tyn gizd ci mie gynał na ta hinerałga nastōmpiōł. Co sie niyskorzij dziôło, jak gorko sie we bance zrobiōło, to sie już przeca mogecie forsztelować. Wylejźli my ze tyj banki, a na Achima na isto gawcyć niy szło. Chop postawny, herski i kej ino go fto tyknōł we ta szłapa zarôzki mōg bez pysk nachytać. I tak blank ci już bamōntny kamrat gôdô: – Ojgyn, pokôż mi kaj i idymy te hinerałgi, te kurzi ślypia wyrznōńć! Ino, kaj? Nō, toch go zakludziōł do takij jednyj gryfnyj „pedikurzystki”, no takij dupnyj macherki łod platfusōw, blazōw i plynckiyrzy. Ta mu wyrzła tyn srogi kurzi ślyp i pado, coby terôzki pokôzôł drugo szłapa. A łōn ci sie naprził i niy dôł ci sie ściepnōńć, seblyc drugij fuzekle. Niy, i już. Tuplikowali my mu, iże kej jedna szłapa mô do porzōndku, to i drugo tyż może mu ta frela zrychtować. A łōn niy, i szlus. Tōż my wylejźli łod nij, a jô sie juzaś go pytōm po jakiymu niy kciôł tyj drugij szłapy pokôzać. – A wiysz Ojgyn, bo jô mōm ta szłapa blanka côrnô, zmazano. – Jezderkusie! Cōżeś ty za łochyntol. To ty ino jedna szłapa myjez a drugo co, na drugi beztydziyń? – Niy, to niy tak, ino jô mōm ta szłapa ze tery ..... – Jak to ze tery, kajś to wlôz, kajś to wdep? Nō, i napocznōł mi łozprawiać co i jak bōło. Jakech już gôdôł Achim bakoł we tych dôwniyjszych „Hajdukach”, a iże tyż już wszyjsko po maluśku tam zawiyrali (jak we côłkim Chorzowie) i ino jedyn taki „byznesmyn”, kery miôł pôra betkōw do stracyniô, kciôł tam cosik sie łod nich lajstnōńć, cosik sprawić. Ale musiôł mieć i plac, i côłkie stawiyni wypucowane, wyglancowane, bo inakszij tego niy szło skalić. Nō, tōż wszyjskie rojmowali tam festelnie i tyn côłki maras trza bōło musowo kajsik wykludzić. Jeździōł ci łōn takōm kipom i côłki tyn flaps, tyn maras ze „Hajduk” ściepowôł ździebko za „Niydźwiedzińcym”, ale już we tym kochlowickim lesie. A szôł wartko tyn świynt Jōn i Achim smōwioł ci sie ze jednōm takōm jōngferōm, co pōjńdōm we ta świyntojōńsko nocka do lasa posznupać za tym wywołanym paprociannym kwiôtkiym, i ... niy ino. – I wiysz Ojgyn, kejech ci jōm już dostôł na trowniol, bez szatōw, nō, jak ci jōm Pōnbōczek stworzōł, to żech ci całōm raciōm wdep do marasu. Do marasu. Jô sie tak ino medikowôł. A to bōła tera, keroch wykludziōł ze tych „Hajduk” na mojij kipie – bajuko mi Norbet aże mu płacki lecōm. – A coby bōło jescemaszkiytnij, to łōna ci côłkie szaty, côłki klajd, côłko garnitura i côłkie prodło tyż zmarasiōła choby niyboskie stworzyni. Nō, i terôzki już miarkujez po jakiymu jô niy poradziōł tyj drugij fuzekle ściepnōńć, pra? Tōż dejcie pozōr i na take cufale we ta świyntojōńskô nocka. Ojgyn z Pnioków

Tôrg i byki....

Na takim poznańskim tôrgu rolniczym „Polagra” szpacyruje ci sie pampōń ze swojōm babōm. Zaklechtali sie na taki sztand, na kerym pokazowali szumne i szykowne byki. Podłajżōm do piyrszyj klôty a tam na takim papyndeklu je naszkryflane: „Tyn byk wlazowôł we łōńskim roku na kalymba, na krowa piyńćdziesiōnt razy.” Babeczka tego pampōnia tak zolytnie sztucho go we ziobra i gôdô prziliźnie: – Hej, chopecku, dzisz to ? Piyńćdziesiōnt razy we roku tyn byk to robi! Mogbyś sie i ty cegoś łod niygo naumieć! Kwanckajōm sie dalszij, podlazujōm do drugij klôty a tam tyż na tym papyndeklu naszkryflane je tak: „Tyn byk łōńskigo roka wlazowôł na kalymba sto dwacet razy.” Babeczka tego mimroka pampōnia deczko festnij dugła swojigo chopa we ziôbra i jesce barzij bōmbōni sie do niygo i gôdô: – Hej, hej, eźli ty to miarkujez? Tyn byk to robi, co kôżdy chop mô robić swojij babie, wiyncyj niźli dwa razy we tydniu! Jużcić i ty mogbyś sie łod niygo moc naumieć! Pyndalujōm sie tak polekuśku, kackajōm sie dalszij aże sztopnyli kole trzecij zegrody. A tam, tyż na takij szperplacie srogimi literoma wtosik naszkryfłoł: „Tyn byk to isty rekorder; tyn herski byk we łōskim roku wlazowô na kalymby aże trzista szejśćdziesiōt piyńć razy !!!” Żona chnet ziôra tymu swojimu chopowi niy połōała i już festnie zmyszōno, mory jōm bierōm i gôdô ze rankorym: – Kuknij sie ino chopie! Tyn byk to robi kôżdydziyń! Łod tyj gadziny to mōgbyś na isto moc dobrygo sie naumieć !!! Chop już niy poradzi szczimać tyj szpicatyj gôdki łod swojij baby i ze festelnōm spōrnościōm gôdô ku tyj babie: – A ty, a ty to sie sam wartko spytej tego byka eźli łōn to robiōł zawdy ze jednōm i tom samōm kalymbōm ??? Ojgyn z Pnioków

Piyrszy dziyń lata...

Gryfnô powiarka (tela co niy po naszymu): „Gdy święty Jan łąkę kosi, byle baba deszcz uprosi”. Kuknijcie! Juzaś baba. Nale styknie, bo terôzki ze blank, nale to blank inkszyj zorty. Łōńskigo roku kole świyntego Jōna berołech sam ło tych wszyjskich zwykach skuplowanych ze łostatkiym wiesny i napoczniyńciym lata. Za śtyry dni bydymy mieli juzaś lato. Jake łōne bydzie, niy idzie terozki pedzieć. Nale sie napocznie i szlus. A kej świynty Jōn to sobōtki i noc świyntojōńsko we keryj wszyjsko sie moge przidarzić, wszyjsko je myjglich, i wszyjskie – dôwnij, dôwnij – na to niy poradziyli sie doczkać. Już we szesnôstym wiyku jedyn istny, kery sie mianowoł Marcin z Urzędowa szkryfloł bōł cosik telkigo (jô to po naszymu rzykna): „U nôs we wilijô świyntygo Jōna niywiasty fojery polyli, tańcowli, śpiywali, dziobła w zocy i we rzykaniu mieli”. I polyli srogie fojery bez kere niyskorzij modzioki skokali, bo wszyjskie na isto wierzyli, co po telkim skokaniu bez łogiyń i po tańcowaniu nic, nale to nic niyszczysnego aże na bezrok do świyntego Jōna przidarzić sie niy moge. I jesce jedne. Bez ta fojera nojlepszij bōło fukać, skokać pôrami. Telko pôrã, kej już przekopyrtła bez ta sobōtka, bez ta blandera mōgła sie niyskorzij na côłkô noc stracić we lesie abo we stodole. Miarkujecie ło czym jô sam gôdōm, pra? Nō, i ciepali na rzyka (niy do jakigosik rybnioka) wiōnki ze świyntym łogniym, coby tyn łogiyń poszoł aże do morza podle powiarki: we świynty Jōnek ciypnym na wodã wionek. Ta nôjkrōtszo noc, łod starego piyrwyj, łod zawdy, jesce pokiel Jōn Krzciciej sie niy uplōncnōł, bōła na iste dziwoczno, połno uciechy, muzyki, tańcowanio, chichranio, szpasu i ...zbereźnictwa. Kej ci już wszandy przikludziyło sie krześcijaństwo, kapelōnki zwekslowali te ludowe świynto ze Jōnym Krzcicielym, coby jakosik zakôzać tego pogańskigo chacharstwa i – jak to mōndroki godajōm – „zeksualnygo rozpasania”. I chocia zwekslowali patrōna wiela tam sie niy zmiyniyło. Modzioki dalszij bajstlowali uciechy i balangi „biesōm nôjmilyjsze, a Pōnbōczkowi łobmierzłe, yjklich”. Gryfnie to naszkryfloł telki mōndrok-poeta, kery sie pisôł Kasper Twardowski. Wszyscy na rozpust jako wyuzdani Idą bylicą wpoły przepasani. Świerkowe drzewa zapalone trzeszczą, Dudy z bąkami jako co złego wrzeszczą; Dziewki muzyce po szelągu dali, Ażeby skoczniej w bęben przybijali. Włodarz jako wódz przed wszystkimi chodzi, On sam przodkuje, on sam rej zawodzi. Za nim jak pszczoły drużyna się roi, A na murawie beczka piwa stoi. Co który umie każdy pokazuje, Ten skacze wierzchem, płomienie strychuje, Ów pożar pali, drudzy huczą, skaczą, Aż ich dzień zdybie, to wżdy się obaczą. Napoczynali sie tyż roztomajte wrōżby. Tela co jô dzisioj niy byda tego spōminôł a ino byda rzōndziōł ło roztomajtych czarach, czarownicach i heksach, coby już do łostatka łostać przi babach łod kerych żech dzisioj napocznōł. Tak ci to już łod zawdy bōło, iże wszyjsko co czowiek niy poradziōł spokopić, co niy poradziōł sie gynał wytuplikować, chorōbska, umiyranie, gradobicie, ulichy lebo łogiyń łod pierōna, kery poradziōł i côłkô dziedzina zgorać, ściepowoł to na roztomajte czary i czarownice, heksy. Nale, tyż te czary mieli czowieka hilfować łode złygo, łod wszyjskigo co niyszczysne. A heksy, nikej heksy. Tyż już łod dôwiyn dôwna furgali w lufcie na mietłach, na hercōwach, na niyckach na wszyjskie gōry, kere byli glacate, znaczy łyse. I eźli to bydzie Monte Calwo, Chaumont, Kahlenberg lebo naszô Łyso Gōra, wszandy tam te heksy wyrobiali do kupy z dziobłami breweryje i ludziskōm na paskuda, na łostuda, i hilfowali sie słōweckami: „Płot niy płot, wiyś niy wiyś, ty nôs diosku niyś”. Fto bōł mōndrok, opaterny to suchoł tego Marcina z Urzędowa, kery na sōm łostatek szesnôstego wiyka rzōndziōł, co chabiny, asty ze sztachlokōw do kupy ze liściōma powtykane bele kaj we łoknach, we dźwiyrzach czary i jakesik inksze gusła łodegnajōm. Nale, mōmy chnet, za pôrã dni ta świyntojōńsko noc i napocznie sie te lato. Napocznie sie wtynczos, kej ci je nôjdugszy dziyń i nôjkrōtszo noc. Bez ta noc za dôwnego piyrwyj wszyske frele, dziołchy i samotne ciepały wiōnki na woda kaj bōła jako rzyka, a kaj niy – to ciepały bele kaj na trowniol. Terôzki tyż poradzōm stracić te wiōnki i to niy ino we ta jedna noc (nō, i niy ino samotne). Niyftore to sie dziepiyro we marcu na bezrok spamiyntajōm po basisku tak wele „Zwiastowanio Pańskigo”. Nō, możno krōm tych dziołchōw, kere sie za takigo zawalaca – z kerym wiōnek straciyły – wydajōm. A i niyskorzij dyciś możno być i tak nikej u Zefla łod Gerliszki. – Wiysz Marijko, we śniku zdało mi sie, iżech kipnōł – pado Zefel do swojij staryj. – Niy gôdej, tocieś cheba zarôzki dostoł sie do piekła, niy? – A dyć niy Marijko. Bo jak mie ino świynty Pyjter łoboczōł to zarôzki wziōn mie peramt, pod paża i pedziôł: ty Zefel pōjńdziesz do nieba, bo jô znōm twoja starô !!! Nale, fto tam jesce boczy ło tyj świyntojōńskij nocy, ło wiōnkach i ło skokaniu bez fojera ? Ojgyn z Pnioków

Baby, chopy a zeks...

Nigdych niy poradziōł spokopić, po jakymu potrzyby zeksualne chopōw sōm blank inksze łod tego babskigo zeksualnygo przimusu. Wszyjske te pierdoły ło Marsie i Wynus... sōm pewnikym ło kant dupy łoztrzaś; nigdy tyż niy poradziōł ‘ech wymiarkować , po jakymu chopy poradzōm, sōm we gangu myśleć racijōnalnie, mōwnie... We łōńskim tydniu poszŏłech ze mojōm starōm do prykola. Napoczlichmy sie pod sztepdekōm głŏskać i macać bele kaj. Bōłech ci już tak łozhajcowany, gorki jak sto pierōnōw. Myślŏłech, co i moja babeczka tyż mŏ już srogi gyfil, skuli tego, iże to, co robiylichmy miało ci prōmp zeksualnŏ grōntlaga. Jednakowōż razinku we tym augynbliku moja baba pedziała ci ku mie: – Posuchej ino chopie, jŏ terŏzki blank niy mōm lustu, szkrabki na to, coby sie dupczyć, coby sie swadźbić. Jo kca ino cobyś mie wziōn we ramia... dobra? Łodpedziŏłech ino: – Cooo? Na co usłyszŏłech, nŏ, jak myślicie, co? To przeca blank klar: – Ty, chopie, blank ajnfach niy zdŏwosz se sprawy ze ymocijōnalnich, gyfilnych potrzybōw kobiyt! Na łostatku dŏłech se pokōj, łosmolōłech... ustōmpiōłech... Niy mōgech tyj nocy podupczyć, niy miŏłech zeksu i po łoka mrziku usnōłech. Na drugi dziyń poszŏłech ze mojōm starōm do jakigosik srogigo „Cyntrum Handlowego” na sprawōnki. Zaziyrŏłech ci tak na nia, kej pasowała trzi gryfne, szykowniste, ale stopierōńsko droge klajdy. Skuli tego, iże niy poradziyła uzdać, ftorŏ kecka łōnyj sie podobŏ, rzyknōłech, coby wziyna wszyjske trzi. Niy uwiyrzōła włōśnym ucholōm i namōwiōnŏ, przekabacōnŏ bez moje pŏłne wyrozumiyniŏ slōwecka, dała do wymiarkowaniŏ, co do nowych klajdōw potrza łōnyj przecamć nowych szczewikōw, bali te we szaufynstrze sōm we wercie ino 600 złociokōw. Na to rzyknōłech, iże mŏ na isto prawie. Zatym przelazowalichmy wele sztandu ze klyjnotōma, szmukōma. Łōna wartko podlazła ku srogimu aussztelōngowi i wrŏciyła sie ze dijamyntowōm koliyrōm. Kejbyście jōm mōgli uwidzieć. Bōła łōna wniybowziyntŏ, blank łocaubrowanŏ! Pewnikym myślała, co jŏ znŏgła prziszŏł ło gowa, zwarijowŏł, ale tak prŏwdōm bōło to łōnyj ganc egal. Tak sie miarkuja, tak sie miynia, coch łōnyj popsowŏł, popśniōł wszyjske szimle myślyniŏ filozoficznygo na ftorych sie do terŏzka spiyrała, kej juzaś pedziŏłech: „JA” i dociypnōłech: „szykownistŏ ta kolijŏ”! Terŏzki bōła ci dziepiyro zeksualnie łozhajcowanŏ. Ludzie! Chopy! Jeji gymbulka łobjŏwiała, pokazŏwała tela uczuciōw, tela gyfilōw, iże na isto musielibyście to na włōśne łoczy uwidzieć. W tym tyż łoka mrziku pedziała tym jeji nŏjgryfniyjszym uśmiychym: – Pōć, idymy zarŏzki ku kasie zapłacić. Procno mi bōły wyprasknōńć śmiychym, kej pedziŏłech łōnyj: – Niy! Moja ty roztomiyło! Niy, jŏ terŏzki blank niy mōm chańdzi tego wszyjskego ci sprawić... Jeji fresa zbladła jak ściana, a jesce barzij wtedfa, kej dociepnōłech: – Mōm ino srogachny lust, wielgŏ ochōta na to, cobyś mie wziyna we ramia. Kej ze ściykłōści i niynŏwiści chnet ci już miała puknōńć jak krupniŏk, wbiōłech łostatni gwōźdź do tego: – Ty, tak na isto, doprŏwdy niy zdowŏsz se sprawy ze finansowych możybności chopōw!!! Cosik mi sie zdŏ, iże tak ōngyfer do 2017 roka niy byda miŏł śniōm zeksu, niy byda mōg podupczyć!

Szpas przi Dniu Dziecka....

Nō, tōż mōmy już czyrwiyń, miesiōnc we kerym przilazuje samtukej ku nōm lato. A napoczynô sie tyn miesiōnc łod gryfnistego fajeru, łod Dnia Dziecka, kery to dziyń trefiōł nōm razinku dzisiej. I Wiycie, moje We roztomiyłe, jô blank niy poradza spokopić jednego. Fajrowalichmy jesceza tyj łoszkliwyj „kōmuny” 1 Môja i terôzki wszyjske markiyrujōm, iże takigo świynta niy bōło, bo to bezmać „kōmunistyczne” świynto. A to psinco prôwda, bo te świynto fajrujōm na świycie już łod 1889r kej sie jesceżôdnymu tak „kōmuna” niy śniōła. A Dziyń Dziecka napoczli my we Polsce (ale i u Ruskich, we Chinach, Czechach i inkszych dziydzinach naszygo „socjalistycznego bloku”) fajrować we 1950 roku (łod 1952r jako świynto stałe). I żôdyn sie ani niy zajynknie, iże to „kōmunistyczne” świynto, prôwda? Nale, tak to już u nôs je: jedne nōm klapuje, sztimuje, inksze niy... ale zawdy je grōnt ku zwadzie, ku spiyrce i swadźbie. Nō, tōż możno nôjprzodzij szpas ło dzieckach. Przilazuje rōłzczasu wnuczka ku swojij ōłmie i klupie na dźwiyrze. Klup! Klup! Na to ōłma: – A fto tam klupie? – Wnuczka... – Fto? „Spłuczka”? Jakô juzaś „spłuczka”? – Wnuczka ōłma, wnuczka! – Aaa, nō tōż wlazuj... wnuczka... Dziołszka wlazuje i tuplikuje swojij ōłmie: – Jutro sam tukej przijńdzie takô kōmisyjô ślydczô. Bydōm wôs ōłma łopytować. Wiycie, co môcie pedzieć? – Niy! Blank niy! – Môcie pedzieć, iże pizło wōm już łoziymdziesiōnt lôt, môcie dwa dziecka, chop je we robocie, a waszô krowa zdychô pod płotym. Bydziecie pamiyntać? – Ja, ja... gynał byda pamiyntać. Na drugi dziyń przikwanckała sie ta kōmisyjô i klupie na dźwiyrze. Klup! Klup! – A fto tam klupie? – Kōmisyjô ślydczô... – Jakô... „eksmisyjô”? – Kōmisyjô ślydczô, starecko, kōmisyjô ślydczô! – Aha... nō tōż wlazujcie! – Wiela wōm pizło lôt starecko? – Dwa... – Wiela môcie starecko dziecek? – Łoziymdziesiōnt... – A kaj je waszô krowa? – Anō, we robocie je... – A wasz chop, to kaj je? – wrzescy zaufryjgowany już festelnie jedyn istny ze tyj kōmisyji. – Anō, zdychô pod płotym... Nō, i juzaś na drugi dziyń przilazuje ku tyj stareczce jeji wnuczka i klupie fest na dźwiyrze... Klup! Klup! – Fto tam klupie? – Wnuczka! – Fto? „Spłuczka”? Jakô juzaś „spłuczka”? – Wnuczka, ōłma, wnuczka! – Aha, wnuczka... nō tōż wlazuj wnuczka! Dziołcha wlazuje i wartko sie pytô starecki: – Nō i co? Bōła ta kōmisyjô, ja, bōła? – Anō, bōła ci ta kōmisyjô... – Nō, i co żeście jim ōłma pedzieli? – Anō, pedziałach, co mōm swa lata, łoziymdziesiōnt dziecek, naszô krowa je we robocie a mōj stary zdychô pod płotym... Dziołcha łogupiała i ze jōnkaniym gôdô polekuśku: – C.. co... co, żeście starecko pedzieli? A ta starecka tak se medikuje, iże możno tyj jeji wnuczce rozłajzi sie ło cwiter, kery jij na gyburstag usztrikowała i gôdô: – Co? Co gôdôsz? Tyn cwiterek ci sie niy zdô, niy podobô ci sie, ja? Ojgyn z Pnioków

Dziyń Dziecka... inakszij...

Już klara blynduje, już mamulka we kuchni rojmuje i zubruje łeżkami, garcami, szklōnkami, talyrzami. Juzaś byda musiŏł sztreknōńć sie z tego prykola. Chocia dzisiej dali by mi ździebko pokōj. Nic, ino blank rano wstŏwać, śniŏdać... co jŏ gŏdōm śniŏdać? Jakiesik „chipsy” abo inkszy szajs. Dała by mamulka jakosik świyżŏ żymła ze masłym abo miodym a niy te pierōńskie jŏdło z bojtla, choby naszymu Reksowi, abo kotowi, kery sam kole naszego familoka ciyngiym tyrŏ i tyż już na to gawcyć niy poradzi, i ino sztyjc filuje eźli jakigosik ptŏka faśnie, capnie... cheba, iże trefi na sroka, to ta go zarŏzki łod gniŏzda łodżynie. Starka to jesce warzyli kakałszale na mlyku a niy jakiesik tam zofty ze pakslikōw, kiere krōm wody a cukru, to ino farba majōm a niy apluziny, cześnie lebo podzimki. I juzaś trza deptać do łochrōnki. Już idzie po mie, już musza wstŏwać i drabko do haźlika. Chyciyła mie, i... wymamlała choby loda na patyku. Że tyż te mamulki niy poradzōm pokŏzać inakszij, iże nōm przajōm. A Francek ze mojigo placu (mŏ już siedym lŏt) to sie juzaś bydzie ciyngiym chichrŏł, iże moja mamulka, to kaj i kej poradzi, ino mamlŏ, kusikuje, choby swojigo chopa niy miała. A jŏ już mōm cŏłkie szejść lŏt i niy mōm rŏd tego lizaniŏ, mamlaniŏ, mlaskaniŏ po rzici, po brzuchu i bele kaj, chobych bōł jakosik pupa do imyntu łobślimtanŏ. – Wstŏwej, wstŏwej, przeca dzisiej je twoji świynto, dzisiej je Dziyń Dziecka – już łod siyni wyrcy mamulka. A dyć wiym, co dzisiej je Dziyń Dziecka. I co z tego, kej tak by tak musza do łochrōnki deptać bo tatulek – chocia niy robi – czasu nie mŏ, coby symnōm chocia ździebko poszpilować, fuzbal pograć lebo chocia kajsik do Logiewnik na kole pojechać, loda mi lajstnōńć. A gryfny śnik miŏłech dzisiej. Rano mamulka i tatulek już sie na mie niy poradziyli doczkać, kej sie sztrekna ze łōżka. Na stole we kuchni wōniała srogŏ szolka kakału na mlyku, kole nij szykownŏ, świyżŏ bryjtka ze starcynnymi powidłōma. Niyskorzij, po śniŏdaniu, gryfnie łoblecōny ida do kupy ze mamulkōm i tatulkiym kajsik fōrt. Mōm festelnie rŏd, kej do łostatka niy poradza spokopić kaj mie wiedōm, ale tyż już blank niy bocza kejżech tak śniymi kajsik szŏł. Idymy i żŏdyn mi niy gŏdŏ ciyngiym: cicho być, niy zawŏdzej, niy szteruj. Moga robić co mi sie żywnie podobŏ. Chyciōłech sie gryfnie tatulka fest za rynka (jezderkusie jakŏ łon mŏ srogo ta graca! Możno jŏ tyż byda taki srogi i kŏżdy najduch bydzie sie mie bŏł, niy bydzie mie ciyngiym napasztowŏł?). Idymy, idymy a sam budka ze lodami... śtyry ojle mi fōndli... i blank niy dŏwali pozōr eli sie ufifrōm, eli mi cosik niy skapnie... dobre byli, a nŏjbarzij te szekuladowe. Niyskorzij podeptali my do naszygo chorzowskigo parku kultury. Tam ci sie dziepiyro dziŏło. Taki jedyn srogi, brodziaty chop zbajstlowŏł, i to niy ino dlŏ dziecek, take „misialia”. Erbnōłech na isto srogigo bera, srogigo misia, takŏ „przitulanka” wiynkszŏ chnet łodymie. Sōm niy poradza pedzieć, kej to wszyjsko, kej tyn cŏłki dziyń śleciŏł. Jescech nigdy takigo gryfnygo fajeru niy miŏł. A po połedniu tatulek zbajstowali mi na cŏłkij izbie takŏ gryfnŏ elekstrycznŏ klajnbanka, kolyjka fyrmy PIKO, kierŏ jesce łōn erbnōł łod łojcōw. Zatym wyciōng ze starego byfyja kastla ze blajzoldatami, kiere jesce po starziku mu łostali. Piyrszy rōłz niy gawcōł sie – jak to mŏ we zwyku – we telewizyjŏ i... samech sie spamiyntŏł, do łostatka ‘ech sie łobudziōł. Hej, mamulki i faterki! Gŏdŏcie, co ino łō nŏs, ło wasze dziecka sie tropicie. A nikej to swami na isto niy idzie szczimać, niy idzie zdzierżić. Wy ino tyrŏcie po tym Pōnbōczkowym świycie i blank wŏs niy łobłajzi eźli my już niy kcymy trocha powyrŏbiać, trocha nazgłobić, mieć ździebko uciechy ze życiŏ, i to niy ino skuli kupy gracek, bele jakich cudokōw. Eźli wy jesce terŏzki tak richtik poradzicie sie spōmnieć, kej mieliście tyż te piyńć, szejść lŏt? Przeca niy idzie durch gawcyć sie we telewizyjŏ, i fōrt wyrceć na dziecka, coby byli cicho i niy szterowali, coby niy zawŏdzali przi sznapsie ze kamratami lebo przi kafyju ze sōmsiŏdkami. A kuknijcie i na nŏs, na dziecka, kerym niy styknōm ino gracki, a kej tatulki i mamulki ciyngiym majōm cosik ważniyjszygo (abo jejim sie tak zdŏ) do roboty! Przitrefiajōm sie możno i take cufale, jak u mie pŏra lŏt tymu nazŏd: – Tatulku, tatulku a co tak fryfnie grŏ sam kole „Jōzefki”, sam we łochrōnce? – E, zdowo ci sie, co tyż tam moge grać, jakiesik gupoty wygrywajōm. Możno ta gryfnŏ Grażyna cosik juzaś wypokopiyła? – Niy, tatulku, niy to we naszyj łochrōnce, tam na placu, tam we zegrōdku, zbajstlowali cosik na dziyń dziecka. – A, ustōń pierdoły gŏdać, tam kaj grajōm, to musi być uciecha, a niy jakosik łostuda!! – Tatulku grajōm, dziecka sie radujōm, słysza naszŏ pani, kiero zawdy snami we łochrōnce śpiywŏ i szpiluje bele co. – A, gōwno prŏwda!!! – Tatulku, niy lejzymy do szynku! Tatulku pōjńdymy do łochrōnki! Tam sōm gracki, maszkyty, dziecka, wszyjskie dziecka... – Nale, niy ma piwa, synek, i jŏ tam sie niy byda kwanckŏł... – A możno tatulku rōłz tak bez piwa... pŏra minutek...? – Dziyń Dziecka, Dziyń Dziecka... a ło łojcu, kierego pŏli, kerymu sie kce słepać to fto pomedikuje.... przeca gracki we łochrōnce sōm zawdy łod rańca a ło łojcu, kery musi ło wszyjskim myśleć, wszyjskim miarkować to fto pomyśli? – Tatulku, a sam mŏcie sznuptychla... jŏ niy kca tego łobsmarkanego kyjksa. Mie to mamulka piere zawdy z rańca po gracach, iże jich niy łoszpluchtŏł. A tatulek, niy do sznuptychli a do gracy smarkŏ, a jŏ mōm niyskorzij ćkać kyjks, stary jak świat i pyjterkarty! Dziecka, dziecka, dziyń dziecka a fto tak na zicher pomedikuje ło tych dzieckach, kerych łojce majōm barzij rade piwo i sznaps niźli jakiesik gracki lebo maszkyty? Wszyjskie cajtōngi szkryflajōm – jak zawdy – ło dniu dziecka. Ino kaj sōm te dioseckie gizdy, kiere dzieckōm zebrali „fundusz alimentacyjny”, ale ku tymu fandzolōm ło „wartościach” i ku tymu we tyj Uniji Ojropyjskij uczōm inkszych jak... dziecka robić.... E, płaczki niyftorym po licach ślatujōm... ale... ino niy tym, kerzy niy majōm za tela złociokōw, kerzy jesce niy nachabiyli, coby swojim dzieckōm ździebko uciechy zbajstlować.

Dziyń Mamulki...

We môju snadno sie u nôs festelnie fajruje, chocia je ino jedyn taki dziyń, bez kierego te côłkie nasze życie bōłoby blank bez cweku. Niy idzie ło 1-go Môja lebo 3-cigo Môja. Rozłajzi sie ło „Dziyń Matki”, kej kôżdy na isto musi ło swojij modszyj abo starszyjszyj Mamulce boczyć, kej kôżdy bali i stary pryk musiôłby po klynczōncku te mamulkowe, zbakane rynce, te gorście łod praniô bez rojmatyka ształchniōne, powykrōncane – kusikować. Bo przeca fto jak niy Mamulka sklapnyli nōm grace i naumieli do porzōndku rzykać „aniyle Boży, strōżu mōj”? Fto tyroł we nocy do dochtora, kej chyciōła laksyra po habniyntych ze kamratami we zegrōdkach sztachlokach? Fto z rańca, połednia i na łodwieczerz rychtowôł jôdło, choby ino zupa ze papioka abo i ze pokrziwy? I chocia i tam Mamulka niyrōłz chlastła bez rzić kopyściōm abo jakōm lapōm, mokrōm chadrōm, to przeca ino skuli tego, iże nōm przoła i kciała coby my na ludzi wylejźli. I niy bōło żôdnego jesce„Rzycznika praw dziecka”, ftory niy do zwōli, coby na swojigo bajtla krziwo kuknōńć, bo to je „przemoc w rodzinie”. A i tyż naszô Mamulka poradziyli sie nôjbarzij chichrać, kej sie łō Nij wice łozprawiało. I tu ci mi sie spōmnieli take dwa, a śnich jedyn łoszkliwy łod drugigo: – Mamulko, mamulko, kuknijcie ino wartko bez łokno – wrzescy taki jedyn łochyntol na côłki plac. – A cōżeś to kciôł, najduchu jedyn – łodwrzeskła ze łokna mamulka. – Anō, nic, ino Bercik niy kciôł wierzić, iżeście sōm mamulko świdratô!!! A tuplowany, to możno jescetaki blank ze inkszyj zorty: – Prôwda to Mamulko, iże jôdło je łod Pōnbōczka? – pytô synek. – Prôwda, na isto prôwda synecku. – A prôwda to je, iże gyszynki wrażuje pod chojna Dzieciōntko? – A dyć tyż prôwda synek. – A pedzōm mi jesce Mamulko, eźli to je prôwda, iże dziecka przipyrcy do dōm zawdy boczōń? – Ja, to tyż ci je prôwda. – Nō, to pedzōm mi Mamulko, po jakiego dioska trzimōmy i chowōmy we chałpie naszygo tatulka ??? Nō ale, kwiôtek i srogi kusik tak by tak sie we tym dniu kôżdyj Mamulce przinoleżi! Ojgyn z Pnioków

Mŏjowe łozpamiyntywani...

Niy poradza zmiarkować eli to bōło we mŏju, ale ci roztomajte fale na ludziska przilazujōm. Bo mŏj to taki maszkytny miesiōnc we kerym sie tyż mocka dzieje, a nŏjbarzij to idzie ujzdrzić we zegrōdkach, na plantach lebo we tym naszym, gryfnym panaziyntkowym Parku Ślōnskim. Cy czowiek poradzi sie wystawić, co tyż sie tam na tych stromach, w tych krzach, we trōłwie i we lufcie wyrobiŏ? Przeca wszyjsko, cŏłkŏ nŏtura sie cuci ze tego zimowego śniku, wszyjsko kce łod nowa żyć, wszyjsko kce mieć mode... i jak sie tu dziwać modziokōm, kej i take wiykowe mamzele, gryjfinie, i take stare knakry jak jŏ, tyż poradzōm zmiarkować, co jejim tam tyż kajsik, i cosik, wyrcy. Nale, ło tym niy byda za tela rzōndziōł, bo jece fto rzyknie, iże jŏ sam jakosik „pornografijō” bajstluja. A to niy ma tak, to ino idzie za to wszyjsko tyn gryfny, szykowny mŏj winować, prŏwda, Wy moje roztomiyłe suchŏcze ? Tak już ze trzidziyści pŏra lŏt tymu nazŏd, tyż we mŏju, we cugu, kery sie terŏzki tak modernie „Intercity” mianuje, przigŏdŏłech sie jedna gryfnŏ frela, a iże łōna bōła ze Warszawy (a możno tak ino gŏdała), dugo te ci zŏlycynie niy zetrwało i chocia bez żyniacki, to wziyni my sie szajdōng, coby klachōw niy bōło. I sam żech zahaczōł ło bana, ło cug i terŏzki możno ło tym małowiela połozprawiōm. Kajsik żech trefiōł na gryfne słōwecka, kere napisŏł ci bōł ynglicki żurnalista i historiker Paul Johnson za takim mōndrokiym jece ze dziewiytnŏstego wiyka Teofilym Gautier, iże: „Banhōw chnetki bydzie takōm srogōm katyjdrōm cŏłkij ludzkości, placym, kaj sie nŏrody bydōm trefiać. Już we altertumie, starożytności baukōnszt, cŏłkie stawiyni dało nōm szykowne świōntynie, we strzydniowiyczu srogie, zŏcne kościoły, a juzaś terŏzki bydzie sie rychtować corŏzki szykowniyjsze banhowy”. I dejcie pozōr, flugplac nikaj i nigdy niy bydzie miasto banhowu, tego placu, kaj na isto dziyje sie historyjŏ i napoczynajōm kwiść gyfile, „uczucia”, i to te nŏjbarzij gryfne i szumne. Bali i sōm Strauss wrajziōł do jejigo waloszkōw rytmus, kery wyklupujōm kōłecka kŏżdego cugu. I jŏ tyż mōm festelnie rŏd wszelijake bany, cugi. Nō, możno niy te dzisiyjsze, te łodropane, sklabustrowane, schacharzōne i posztrajchowane jak sto dioskōw bez tych wszyjskich graficiŏrzy, ale te dŏwniyjsze ze damfmaszinōma te, kere jece idzie ujzdrzić na roztomajtych postkartach, we telewizyji lebo na starych filmach, kaj łōne paradnie fucōm, smyndzōm i damfujōm na cŏłki karpyntel. I skŏżcie mi takigo, co niy mŏ rŏd pieślawego kolybaniŏ, gibaniŏ sie tego cugu, kerym sie jedzie fōrt, kyns drōgi i teli czŏs. A za łoknami śmigajōm roztomajte gryfne landszafty, „krajobrazy”. My tak ci kejsik jechali ze mojōm Elzōm do Rumuniji, do Mangaliji. Byli to nasze piyrsze wywczasy we inkszyj dziydzinie, we inkszym kraju, we roku 1970. Rajza zetrwała cosik śtyrdziyści godzin. Nale sie werciyło, bo to, co my bez tyn czŏs uwidzieli, to niy do sie tego łopedzieć. To bōła piyrszŏ i łostatniŏ takŏ rajza, bo niyskorzij zawdy my już ino furgali fligrami. I tu mi sie spōmniŏł jedyn szpasowny wic. Na takim ci maluśkim banhowie sam u nŏs na Ślōnsku łostŏł stŏć na łoka mrzik sznelcug. Do tego nŏjważniyjszego, do prowajdera cugu podłajzi Antek Pośpiych, kery blady jak kyjza wypolōł ze wagōna i prosi tego ajzynbanioka (a możno szafnera?) ło piyńć minut stōniŏ, bo mŏ ci festelne morzisko i durchfal, a we kupyju haźlik je ci już festelnie nafolowany. Na to tyn prowajder gŏdŏ, co niy mogōm dugszij stŏć; cug musi łodjechać. – Nō, tōż bydymy widzieć, eźli doczko na mie, eźli niy – łodpedziŏł nasz Antek. – Łobejrzymy – łofuknōł go tyn lajter i dowo zignal do łodjazdu. Nale tyn cug niy ruszŏ. Prowajder wkarowŏł z pyskiym do maszynioka po jakiymu łōn niy sztartnōł? A na to tyn maszyniok: – Bo przeca niy śmia, pōnie cuglajterze; tam przed mojōm damfmaszinōm zicnōł jakisik pierōn i srŏ! We latośnym mŏju, sam u nŏs tyż wiela sie bydzie dziŏło i to niy ino we nŏturze ale i we tyj naszyj zgiździałyj polityce. Wiycie! Rzykna dzisiŏj ino tela, co ze tymi naszymi politykierōma to je tak, jak we takij jednyj ryklamie. Gŏdajōm tam, co jakisik klajster, szampōn do mycia kudłōw dowo aże ło łoziymdziesiōnt piyńć procyntōw wiyncyj blysku. Jŏ tak po prŏwdzie je inżiniyr, ale niy poradza spokopić, niy poradza sie wystawić czym, jakim myjtermasym, jakim colsztokiym sie mierzi tyn „blask”. A możno to je na isto ino fandzolynie i takŏ szpicato gŏdka jak tych naszych tam na Wiejskij we Warszawie, kierzi sie latoś ryjōm do tego Ojroparlamyntu? Nale niy ma sie co tropić bo – jak to bōł pedziŏł Mel Brooks – „Życie je festelnie wicne ale... fajrant mŏ ci pierōnym „poważny”. Mŏj, niy mŏj, zolyty niy zolyty, ale niyskorzij to ci je ze babami diosecko utropa (możno łōne gŏdajōm te same łō nŏs chopach tyż?), ciyngiym zwada i krach, i może sie trefić i taki fal: Dziepiyro co żyniate fest ci sie powadziyli. Na to przikwanckała sie mamulka tyj wydanyj. Kukŏ tak na nich, zaziyrŏ, szpicuje dakle, i tak na łodwieczerz niy szczimała: – Co, powadziyliście sie, ja? – A, ba. Niy. Ani trocha. Tela ino, co łōna wiy swoji, jŏ swoji i... co sam gŏdać? Abo inkszy: Gryfny szynk, za szynkwasym srogi gospodzki. Na takim wysznim zeslu zicnōł sie jedyn istny. Łobsztalowŏł sie seta, szluknōł i gŏdŏ do barmana: – A jŏ, to już blank niy mōm utropy. – Niy, a po jakiymu? – dziwo sie gospodzki. – Anō, skuplowŏłech moji życie zawodowe ze łosobistym!!!.... – Ja? Ale jak? – pytŏ sie juzaś barman. – Anō, ze roboty mie wyciepli na zbity pysk a moja starŏ... sama wykludziōła sie z dzieckōma do świekry. We mŏju tyż stare ludzie dŏwali pozōr jakŏ pogoda bydzie, bo wtynczŏs ci szło pedzieć eli bydzie łostro zima abo bydzie ciyngiym toplaka. A bōł ci kejsik jedyn zabrany stary siodłok, stary Merta, kery poradziōł przepedzieć pogoda, kuriyrowŏł ziylym i jece ku tymu poradziōł ci gryfnie pŏrki skuplować do żyniacki. Prziszli ci rōłz do niygo chopy i pytajōm sie go eźli bydzie latoś łostrŏ zima, abo niy ? Stary Merta poszkrobŏł sie po palicy i rzōndzi: – Zbiyrejcie wszeckie charpyńci, chabinki wiela sie ino do, mocka! Przilazujōm do niygo juzaś za jakisik tydziyń, dali mu gorzŏły i juzaś sie go pytajōm: – A na isto, panie Myrta, bydzie srogŏ, łostrŏ zima ? – Zamlujcie i sztaplujcie wszyjskie charpyńci, a czym wiyncyj tym lepszij! Kej przikarycyli sie ku niymu trzeci rōłz, to mu pedzieli: eźli niy rzyknie gynał jakŏ ta zima bydzie, to mu nadrzistajōm, nachuśtajōm podug lŏt. Co miŏł borok robić? Wzuł szczewiki, łoblyk sie niydzielny ancug i poszŏł za gōry do jejigo chmotra, kery richtik poradziōł planetować i przi tym przepedzieć pogoda. Prziszŏł i łod proga pytŏ sie tego swojigo chmotra eźli bydzie latoś łostrŏ zima? A tyn istny, tyn kum mu na to: – Na iste, jużcić bydzie festelnŏ zima, bo chopy po wsiach ciyngiym zbiyrajōm, zamlujōm charpyńci. A kej chopy te charpyńci zamlujōm i sztaplujōm przi chałpach, to na isto cechuje, iże bydzie mocka łostrŏ zima !!! Nō tōż podug powiarki jece łod starego piyrwyj: „Witej nōm mŏiczku z nachtigalym we gŏiczku!!!” Ojgyn z Pnioków

Dziyń Kobiyt...

Nō, tōż mōmy już tyn gryfny marzec na karku. Czamu gôdōm gryfny? Anō, bo to już chnet bydzie ta diosecko zima forbaj i napocznie sie chnet kalyndôrzowô wiesna. Chocia, cy jô wiym eźli idzie na latośnô zima jamrować? Cheba niy, bo i śniyga mocka nasuło, a i mrōz niy bōł za teli, i szło ci nōm ta zima jakosik ci tam szczimać. Ale skuli tego marca idzie sam terôzki ździebko połozprawiać ło takim gryfnym marcowym zwyku, ło tym, iże chnet bydymy fajrować, nikej kôżdego roka, tyn gryfny „Dziyń Kobiyt”, dziyń freli, samotnych, wydanych, zowitek eli tyż klosztornych pannōw. Znocie już to? Znocie! I, co z tego? Byda juzaś dzisiôj ło tym berôł a to skuli tego, co jô tak po prôwdzie pierōnym ci niy mōm rôd tych dioseckich Walyntynkōw, do kerych niyftore iptowate modziôki kcōm ci mie przeprzić, co to je ci terôzki już na isto nasz starodôwny polski żwyk. A psinco prôwda! Nō ja, ale jakech niydôwno tuplikowôł jednymu śpikolowi, co byli czasy kej we sklepach na fachach bōł ino łocet i mosztrich, to tyn ci mi rzeknōł: – A niy mōgliście sie tego kajsik we zupermarkecie lajstnōńć??? He, he a jô ci kajsik naszoł, co bezmać tyn dziyń, tyn ”Dziyń Kobiyt” napocznōł sie łod tyj egipcjańskij krōlowyj Kleopatry, kierô we marcu kôzała sie zrolować do takigo srogigo i szykownego tepicha i podciepnōńć cysorzowi Cezarowi. A przidarzōło sie to jesce przed Pōnbōczkiym. Tak ci łōna, Kleopatra poradziōła tego cysorza zamamlasić, zbamōńcić, iże łod tego czasu zawdy jakiesik gryfne „marcowe idy” tam we tym Rzymie bajstlowali i łodprowiali. Wteda tyż przi marcowych idach tego Cezara zażgali pitwokiym, a iże ci to bōło trzinôstego marca, to łod tego casu trzinôsty (a ku tymu piōntek) je diosecko niyszczysny. Nō, i miarkujecie, co ze tymi babami napoczło sie to wszyjsko metlać jesce za starego piyrwyj i niy idzie tego ściepnōłńć na ta łoszkliwo „kōmuna”, chocia tak po prôwdzie napoczli my tyn dnioszek fajrować dziepiyro po wojnie. A mie sie sam terôzki spōmniało jak to łōńskigo roka trefiōłech jake dwa dni po tym babskim fajerze na słodach mojigo sōmsiada Edka. Côłko fresa ci miôł fest podropano, poharatano choby go fto tarłym po nij przejechôł. – Edek, boroku, jak ty wyglōndôsz? Fto ci to tak ta fresa poharatôł? – E... tam Ojgyn, to skuli kwiôtkōw – pado mi na to Edek. – Jak to skuli kwiôtkōw? Co majōm blumy do twojij fresy? – Nō, wiysz przeca, iże we sobota bōł „dziyń kobiyt”? – Nō wiym, ale dzisiôj je już wtorek – padōm do Edka, bo widza iże mu sie cosik we kalyndôrzu pometlało. – Nō ja, ale sie dej pozōr. Jakech we sobota fest niyskoro na łodwieczerz prziszoł do dōm po tym côłkim sobotniym „dniu kobiyt”, to jedzine kwiôtki kiere byli we kwiôciarni na Krojcce, to byli kaktusy. I terôzki już miarkujez cym mi ta fresa moja starô tak wybiglowała? Jake to dôwnij bōło sroge i gryfne świynto, to wszyjskie baby, kiere majōm wiyncyj niźli trzidziyści lôt gynał pamiyntajōm. Szumne to bōło świynto, i wszyjskie – a nôjbarzij chopy – je fest fajrowali. To niy to, co terôzki, iże styknie, co jedyn z drugim modziok glingnie tym jejigo mobilniokiym, szkyrtnie jakiegosik „esemesa” ze kwiôtkiym, afkōm i fertik. Dziołcha mô świynto a tyn karlus łodpinkolōł je za piytnôście fynikōw (we promocji!). Piyrwyj to bōło tak. Kôżdy dyrechtōr, kiyrownik, majster abo fto tam jesce, już tydziyn skorzij sztalowôł we kwiôciarni tela tulpōw, wiela kobiyt kole niygo robiōło. Tulpōw, bo inkszych kwiôtkōw to wteda za tela niy bōło (możno jesce nelki, ale to już byli i szykowniyjsze, i drogsze blumy). Nôjlepszij bydzie kej połozprawiōm jak to u mie we werku bōło. Mōj szef, a bōł ci to srogi chop, Polok, ale łod Stanisławowa, kresowiok znacy sie, już za wczasu kôzôł mi łobsztalować kajsik ze trzidziyści mieteł, bo tela kobiyt u nôs robiōło. Wszyjskie chopy (a byli to same byamtry) na tyn dziyń wysztiglowali sie choby ficywyrty we Boże Ciało, pod bindrami (choby i do futerbachowyj hymdy). Co bōło do zrobiynio, do strzaśniyńcio, to sie wartko majtło, a zatym, deczko niyskorzij to już ino fajer aże szoł kurz i wiater naobkoło ! My ze szefym we śtyruch takich gryfnych plastikowych kibelkach miyszali, chechlali taki miszōng, kery mōj dyrechtor wypokopiōł. Brało sie dwie flaszki czystyj gorzôły, jedna flaszka jakiegosik wermutu, flaszka jałowcōwki i ze dwa litry apluzinowego zaftu. Nō, i to wszyjsko razy tela, wiela my mieli kibelkōw. Dziołchy zasik rychtowali roztomajto zagrycha, kołoczki, zisty, tyj i kafyj. We nôjsrogszyj izbie zestawiali my do kupy pôra tiszōw, snosiyli wszyjskie stołki. Ślazowali sie niyskorzij wszyjskie byamtry do tyj izby, dźwiyrze sie zawiyrało i jedyn sztram wachowôł (taki, co to już mu leberki wysiedli), coby żôdyn cudzy, niy napytany niy wlazowôł. Nō, i napoczynôł sie fajer. Roztomajcie to bywało, ale kej mōj szef brôł sie do śpiywaniô takij fajnyj śpiywki: „Drōtym go, drōtym kolczastym po jajach...” i zarôzki po tym drugo sztrofka (dlô śmiychu): „Kochejmy sie, kochejmy sie...” to wszyjskie gynał miarkowali, co to już je szlus piyrszyj tajli tego fajeru. Napoczynali sie we myńszych klikach łozłajzić kaj fto sie przodzij namōwiōł, fto z kim i kaj. A wybiyrać szło, bo chocia to bōło za „kōmuny”, to pôra jesce dobrych szynkōw we Chorzowie bōło. Szło sie abo do „Bałtyku”, „Pod Dzwon”, do „Ratuszowyj” abo „Pod Flota” na łobiôd. Niyskorzij zasik te, co mieli rade tańcować i byli jesce na tela mōnter deptali do „Magnolii”, „Goplany” abo do „Merkurego”. Niyftorych ciōngło do „Łani” lebo do „Parkowyj”, nō ale tam bōło gyferlich, bo nikej we marcu bōło deczko mroza, tak iże niyjedyn łostoł we fuzeklach we przikopie. Tela ino rzykna, iże u nôs bōł ci jesce jedyn taki frałcimer we kerym robiōło ze dwiesta babeczkōw a i to we wiynkszōściōm samotnych. Nō, gôdōm wōm chopy: bōło w cym przebiyrać!!! Wicne i szpasobliwe to bōło świynto, chocia nikedy bōło ździebko łostudy przi tym. Na tyn bajszpil. – Suchej ino, Jorg, fest cie tam wczorej, po tym dniu kobiyt, jakeś ło drugij w nocy przikwanckôł sie do chałpy, twoja staro przijyna? – pytōm sie kamrata, bo wiym, iże jejigo baba zawdy pierōnowe larmo robi. – Niyyyy, nic mi niy gôdała. – łodpedziôł kamrat. – Nic ci niy gôdała? Przecamć to je niymożebne. Niy nazdała ci jak kormikowi do grotka ? – A dyć niy, bo ... łōna przilazła dziepiyro ło szczwôrtyj nad ranym!!!! Nō, bo kuknijcie ino. Po prôwdzie jet we Polsce wiyncyj babōw jak chopōw, ale do fajrowaniô to sie wszyjskie niy nadowajōm a chopōw kerym ci sie wydowo, iże sōm samymi Leonardo di Caprio, abo chocia Johnym Weinym to ci je dosik pôrã. I beztōż nasze baby, chocia by my gôdali cosik inkszego, tyż ze inkszymi chopami musieli fajrować. Prōwda? Ojgyn z Pnioków

Harynek, znaczy ślydź kejsik...

Wrōca sie jednakowōż do tego harynka, chocia tak ino deczko dlǒ szpasu. Boczycie jesce tyn latośny faszing, latośny „karnawał”? Ja? Jô tyż! A możno i inksze faszinki Wōm sie jesce belōncōm po palicy? Nō ale... Nō, tōż – jakech skorzij pedziǒł – mōmy ci już tyn cǒłki faszing forbaj. Tela ino, iże bōł ci tyn – jak to gorole gǒdajōm – „karnawał” latoś pierōnym knap... abo mie ino sie tak zdǒ? i leberka ździebko, ale to ino ździebko wyflyjgowoł, a sam ci już, na kǒżdym biglu lebo fajerze. Ino moja Elza durch mi tuplikowała, iże jǒ niy zapusty, Ani sie czowiek niy pozdǒł ani sie niy kapnōł, rōncz sie po Zilwestrze deczko ino spamiyntǒł ślydź i popiylcowǒ strzoda. Kejch bōł jesce jakiesik dwacet kilo (dǒwǒcie pozōr? dwadzieścia kilo!) modszy, toch musiǒł bez faszing być na kǒżdyj balandze ma ferniok inoch żyniaty i niy moga tak ci ciyngiym tyrać bele kaj sōm. Nō, ja. Żyniaty toch na isto je, ale – jak to gǒdajōm – blank niy... fanatyk, pra? Terǒzki to jǒ tam barzij mōm rǒd szeslōng, dobro halbecka, kranc wusztu a we telewizyji „karnawał we Rijo” ze tymi gryfnymi, cǒrnymi frelami, kere ci tam ciyngiym tyrpiōm i dyrbiōm sagimi cyckami. Nale, tak jakosik skorzij Matki Boskij Grōmnicznyj (wele drugigo lutego) moja Haźbiytka pado ku mie: – Suchej Ojgyn, pǒra lǒt my nikaj niy byli i nǒjwyższyjszy czas, coby my kaj wylejźli, pofajrowali. Ciorōmy na jakǒ balanga, bo chnetki je już szlus ze tym faszingiym. Przecamć zawdy bōłeś wigyjc i kocynder, miǒłeś rǒd tańcować a terǒzki to sie ino pasiesz choby kormik. Wōl niy wōl wyciōng żech ze szranku łostatni ancug do kerego jesce poradza wlyjźć, powyciskǒłech mitesry na fresie, wypucowołech lakszuły i doczkōm na moja starǒ. Łōna zasik polazła ze sōmsiǒdkōm do golaca, majtła sie dałerwele i szykowny bubikopf, posztrajchowała pazury. Niyskorzij łodbiglowała klajd, powtykała na grace roztomajte piestrzōnki, armbanty a we dakle oringle. I kej ci już bōła fertik – a zetrwało to małowiela – pokackali my sie na taki dupny „bal charytatywny” (bo przeca to ci ino je terǒzki we mōłdzie). Niy moga pedzieć, balanga fajnistǒ, ino do tyj gorzǒły, co to jōm kǒżdy miǒł we tasi lebo plaskōwce, to bōło ździebko za mało jǒdła. Joch ci sie szluknōł – nikej dǒwnij Starka przikazǒwali – gansinego fetu, ale i tak styknie, kej rzykna, iżech sie łocuciōł na sztrōłdeklu dziepiyro kej moja Świekra wylazowała do „Jōzefki” coby jeji gowa posuł nasz farorz hasiym. Padōm Wōm, łostudy skuli tego bōło i larma na cǒłki familok. Nō ale, i takech niy wylǒz nǒjgorzij, bo kej sie spōmna tako moja sōmsiǒdka Erna, to to ci dziepiyro bōł fal. Łōna pukała sie, znacy jōnkała jak stary trachtōr, jak takǒ wyrobiōnǒ już cugmaszina. I kejsik na takij faszingowyj balandze przipytǒł sie dō nij (zawalǒł do nij) jedyn szumny ferniok. Zakludziōł ci jōm niyskorzij do lałby i pokiel łōna mu piyrszy rōłz pedziała: niy... bōła ci już we szczwǒrtym miesiōncu, tak ci wartko nagōniōła. A tak na isto, to sie medykuja, iże to tyż ci je dobry knif, coby mieć bez pǒra lǒt pokōj łod tańcowanio. Prǒwda? Ojgyn z Pnioków

Łod tustego szczwôrtku do harynka....

„Gdy uderzył wielki dzwon, Objął w świecie pączek tron. Król przez wszystkich ukochany, Piękny, pulchny i rumiany. W brzuszku wprawdzie miał on dziurę, Lecz w tej dziurze konfiturę.” Tak gryfnie pisôł jesce we połowinie szesnôstego wiyka Jan Mączyński. Ale po jakiymu jô to terôzki gôdōm? Anō, skuli tego, co my mieli jesce we tyn łōński szczwôrtek – tusty szczwôrtek. Tusty, fetowny szczwôrtek ze tymi kreplami łod Maloty. Ludzie! Jake gryfne, jake paradne, a kej tak cowiek jesce zmiarkowôł jakô szykownô dziołcha je kulała? Do dzisiôj mi ta dziołcha, ta Beata we ślypiach łostała a... niy te kreple we trownicy. Skuli tego, to sie szło blank zamamlasić, mocka zaślimtać, i aże ci sie kôżdy normalny chop na isto poradziōł zapōmnieć... i blank ci niy poradza spokopić, eźli ta dziołcha, ta gryfnô dziołcha, to je ci tyn nasz polski cukiernik, abo inakszij (jak by sie na dziołcha gôdało – cukiernica)? A, a tak niyskorzij, to te wszyjskie dziołchy, babeczki, stare i starki wlazowali na wôga! Nale, ło tym już niy byda fandzolōł, bo kôżdô baba aby rōłz do roka musi jakosik „dijyta” na ściepniyńcie fetu bajstlować. Kreple, kreplami a niyftore łochyntole, chopy, kerym zawdy je przileżitość coby cosik szluknōńć, mogōm mieć łostuda jak mōj kamrat, glacok Antek, kery po tustym szczwôrtku sie mocka zniyskorzōł (bo bōł u jakijsik modyj gdowy ze tymi kreplami). Przilazuje do dōm i sōm, sōm cuje, co wōnio jakimisik babskimi parfinami. Kej ino wlôz do chałupy zarozki gibnōł sie wartko do kilszranku (kaj miôł zawdy swoja cyjntla skukanô) i w te pyndy popyrskôł sie tōm gorzôłōm, coby go starô niy wywōniała, iże bōł u jakisik inkszyj baby. Wlazuje opaternie do izby a sam starô na niygo z pycholym: – Ty giździe diosecki, ty pierōński łochyntolu. Ty miarkujez, co jô je tako gupiô, takô kamela, raszpla, kierô niy poradzi sie pochytać, ja? – Nale, dziubecku, co ci juzaś je, co ci sie niy zdô? – pytô sie fałesznie Antek. – Stało ci sie co, lebo jak? – Ty strupie, ty łochlapusie! Myślisz, iże kej sie popyrskôsz parfinym, to jô sie niy kapna, iżeś juzaś gorzôła słepôł ? I tu my sōm przi naszym „śledziu”, coby ino niy motlać łostatnij balangi przodzij popielca ze harynkiym, kerego zawdy idzie wećkać, a kery tyż je dobry na tyn katzynjamer. To „zapustny” wtorek, łostatek szykownyj, gryfnyj zabawy, keryj bōło zawdy festelnie żôl i ło kerym to wtorku na isto gryfnie pisôł Władysław Syrokomla: „I ostatni wtorek bieży Choć się dawno w głowie kręci Rozhulany rōj młodzieży Leci w taniec bez pamięci, Strugi wina jak fontanny Jak ulewne płyną deszcze Choć żar w piersiach nieustanny Wina! Wina! Wina jezcze! Tańca jezcze!..”. A niyskorzij to jakiesik hercklekoty, pile, szprice i skoranie boskie we naszych lazarytach, kaj już po maluśku zaboczyli jak tyż to sie tych „chorōbkōw”, tych niymocnych (po zabawie i gorzôle) flyjguje. Bo niy zawdy nojńdzie sie jakisik trzyźby dochtor, kery tych festelnie chycōnych poradzi do sia przirychtować. A jô jesce bocza, kej żech tyż wyglōndôł (co? wyglōndôł? Czułech sie choby wypluty kanold)... Tela, co to bōło dôwno i niy byda spōminôł, coby mi sam żôdyn niy przeciep, co jô ino ło gorzôle i ło ślywokach, łochlapusach gôdōm. Ojgyn z Pnioków

Tusty szczwôrtek...

Nō, tōż mōmy latośne zapusty chnet za sia, forbaj. Dzisiôj mōmy tyn gryfny, szykowny tusty szczwôrtek, na kiery niyftore niy poradziyli sie już łod Zilwestra doczkać. A przed sia mōmy jesce ino „miynsopust” – jak to inksze gôdajōm – znacy sie łostatki, cyli „ślydź”, a nasz harynek. Na isto idzie wartko ku nōm fajrant faszingu. Faszing, karnewal, jak zwôł tak zwôł, a jô wiym ino tela, co za dôwnego piyrwyj, a i jesce za mojich czasōw szumne byli zabawy, fajery i gryfno, szykowno dlô wszyjskich muzyka. Jak ci to kiejsik śpiywali nasze chorzowskie „ANTYKI”: „Karnawał, karnawał – co tydziyń zabawa, Zwyrtne frelki tańcujōm Z chopcami do rana. Karnawał, karnawał – sōmsiôd ściskô sōmsiôdka, Do wiwatu wypiyli, Brudeszaftym skōńcyli!” Trza by sam jednakowōż napocznōńć podle raje. Bo to jes tak: już za starego piyrwyj łod Nowego Roku, Trzech Krōli aże do srogigo postu byli zapusty. Łostatnie trzi dni to dôwnij mianowali „miynsopustami” a to skuli miynsa łopustu, znaczy pożegnaniô, bo łod tego czasu aże do Wielkijnocy na isto sie żôdnego miynsa, żôdnyj habaniny niy jadło. We mōłdzie juzaś bōło wtynczôs przeblykanie sie bez côłkie zapusty za roztomajte maszkary i roztoliczne tam dziady, cygany, żydy, dziobły, bery i take tam. Niy idzie ino tego metlać ze naszymi ślōnskimi pastuszkami, bo to bōł juzaś blank inkszy zwyk. Zasik te łostatnie dni, te côłkie „miynsopusty”, to byli richtik pogupiałe dni łod tustego szczwôrtku do wtorku przed popiylcowōm strzodōm. We niyftorych samtukej dziedzinach samotne, jesce niy wydane frele i fyrnioki smycyli do nôjbliższygo szynku srogie bele drzewnianne i podwiyl sie gospodôrz niy wykupiōł jakōmsik gorzôłōm (mô sie rozumieć i zagrychōm), toplali tyn bolek wodōm. Niyskorzij to frele skôkali bez tyn baler na lajn, a karlusy na łowies i jak wysoko fto fuknōł, tak wysoko mu tyn lajn lebo łowies latoś miôł wyrosnōńć. Bez tyn z polska mianowany „karnawał” zabawy, roztomajte uciechy byli tak srogie, iże kiejsik, dôwno, dôwno tymu jedyn Turek, kiej przijechôł ze Polski do dōm, to jego sultanowi gôdôł, co Polôki, krześcijany dostôwajōm bez tyn czôs, bez te zapusty, takij warijacyji, takigo fimla, iże dziepiyro hasie, kiere jim kapelōnki we popielec sujōm na gowã, moge jich z tego wylyczyć. Krōm tych roztomajtych uciech, muzyki, bawiyniô sie byli jesce te dioseckie przebiyrańce. I wiycie, spōmniôł mi sie taki jedyn fal, kiej jedyn hajer Bercik łozprawiôł jak to łōn synkowi rychtowoł przeblecynie. Synek miôł być za dziobła. – To niy ma utrôpy, styknie jakisik korzuch na nice zwyrtnōńć, na gowa jakosik cypelmyca ze prziknōłtlowanymi rogami wrajzić – rzōndziōł Bercik łod Majzlinyj. – Nôjgorzij jes ze łogōnym. Po wsiach to majōm lepszij, bo weznōm sie biflowy, wołowy łogōn, naciōngnie sie go na szperhok i powtykô dosik tela szpyndlikōw i fertich. – Jerōnie, na co szpyndliki we łogōnie, po co? – Panie Ojgyn, zdôwało by sie starszy cowiek, a życiô Pōn niy znajōm – tuplikuje mi Bercik. – Przeca dziecka, te roztomajte najduchy chnet by tymu dziobłowi tyn łogōn utargali, a tak kiej sie nadziejōm na gôrść szpyndlikōw, zarôzki tyn łogōn puszczōm i tymu dziôbłowi aże do wieczora ta kita bydzie wisieć, pra? Bez tyn côłki czôs, bez te zapusty to bōł ci u nôs jedyn gryfny zwyk. Wszyjskie baby parszczyli, skwierszczyli roztomajte chrustki „faworki”, roztomajte kyjksy ze szpyrkōw folowane marmeladōm, futermyjloki, kokoski, nō i nôjważniyjsze: kreple. We wszyjskich ślōnskich dōmach warzōło sie je we fecie (zawdy to bōł szmalec ze łolejym, coby bōł fest gorki). Byli kreple „normalne” i „lepszejsze”. Do tych lepszejszych wlywało sie szpritu a do tych ajnfachowych ino ździebko łoctu. Do tych krepli filowało sie jakosik marmelada, a nôjlepszij kiej fto miôł kōnfitura rōżannô. Tyn zwyk jes do dzisiôj, ino pierōn mie szczylô skuli tych wszyjskich McDonaldōw, we kierych wszyjsko smakuje na jedne kopyto. Mieli my przeca i łōńskigo roku, i załōńskigo roku te tuste szczwôrtki. I u niyftorych piekôrzy, kaj sie jesce robi kreple do porzōndku, to byli zawdy raje łod samygo rańca. Nale niyftore gupieloki woleli kreple we tych dioseckich hamerikōńskich szynkach, gasthauzach i jak to tam jesce fto mianuje. Nō ale, kiej jô sie spōmna smak starcynnych (a niyskorzij i mamulkowych) zozworkōw, to jesce terôzki poradza sie łoślimtać côłki pychol. Brało sie cuker i jajca, uciyrało sie to wszyjsko na takô puchowato masa, dodôwało sie do tego krupicy i ze dwie-trzi łeżki zozworu (dlô tych, kierzy niy spokopiyli, to to jes „imbir”). Wszyjsko sie to dobrze wychechlało a niyskorzij gynał wywalkowało nikiej nudle ino, iże grubsze, tak na ciynki palec. Kôżdô dobro gospodyni miała ci już roztomajte szablony, kierymi wykrôwała wizgyrne kyjksliki. Tak wykrōne kyjksy dôwało sie na dwie godziny do zimnego, kajsik do altanki, na balkōn abo na spodek kilszranku, coby dobrze tym zozworym przeszli i zrobiyli sie blank ci kruchuśkie. Niyskorzij kładło sie te kyjksy na poszmarowanô świyckōm blacha (musiała to być richtik „woskowo” świycka i blacha ciyniuśko poszmarowanô), wrażowało sie ta blacha do bratruły, do piekarnioka. Kiej sie już uskwarszczyli, wciepowało sie te zozworki do blaszannyj biksy i dôwało na stōł dziepiyro po jakisik dwiuch-trzech dniach. Wteda byli nôjlepszejsze. A fto jesce sie spōmni starkowo zista, lebo torta ze markwi we kieryj musowo wlōny bōł rum, harak lebo szprit. A wszyjsko to sie popijało winnym grzońcym na korzyniach i cukrze. Nō, co jô Wōm byda gôdôł. Niyftorzi to znajōm, a te co niy znajōm to niech pypcia dostanōm abo pōjńdōm po filip do gowy i podwiyl majōm jesce jakosik Starka, Òłma to niech sie naumiōm. Ojgyn z Pnioków

Walyntynki ....

Wiycie! I tu mi sie spōmniôł jedyn fal ze łōńskigo roka. Kejsik ci sam u nôs we Breku” tym zicli sie trzi stare, zwiykowane knakry i napoczli łozprawiać roztomajte gyszichty ło, jak to bōło za starego piyrwyj. Na łostatku łozwoł sie ciyngiym ścioprany jak żbiyl Jorg (stary fyrniok), kierego skuli tego, co sie niy goli, mianujōm Cicikiym. – Suchejcie chopy, te wasze jamrowanie na stare dziyje, to je na isto gôdka ło dupa łoztrzaś. Jô, fajrowoł łōńskigo roka do kupy ze modziokōma te moderne Walyntynki. A fajer ci bōł, iże hej! – A dyć Cicik niy gupiyj! Tyś fajrowôł Walyntynki. Ty, taki stary purt, do kna usiotany i zawdy fiks ōnd fertich łopowożōłeś sie zadôwać ze modziokami, a możno jesce ze modymi dziołchami? – pyto sie niydowiyrzajōnco brodziaty Antek Pikulik (starego Alfrida brała drzimota nad zajdlym piwa). – Ja, jô fajrowôł te Walyntynki tela, coch niy pomiarkowôł jako to tyż je łoszkliwô ta niymoc, kierô mianujōm sklerōłzōm. – Chopie, co ty to tyż sam terôzki fandzolisz i kuplujez Walyntynki ze sklerōłzōm? – Baji, to bōło tak – napocznōł tyn istny łod tyj sklerōłzy, tyn nasz Cicik. – Jakoś tak łōńskigo tydnia spichnōłech sie na plantach przi knapszafcie ze takōm jednōm fest szykownōm dziołchōm; nō możno niy bōła tako już modo, ale dosik wizgyrnô, grajfnô i miała ci wszyjsko, co przinoleżi przed sia i za sia. Ino tela, co miała ci rzić jak za staryj Polski kōmoda. Zagôdôłech ci ku nij i jużcić po jakisik kwilce napytołech ci jōm dō mie do dōm. – Niy wiyszej nōm sam nudli – gôdô na to jedyn ze tych kamratōw – na isto tak bōło ? – Nō ja! Przikwanckołech jōm do sia, zaciōngech zanawiyski i wszyjskie sztory, rozhajcowołech we żeleźniôku, bo to przecamć bōł luty, narychtowôłech ci już skorzij świycki, dwa lampusy i flaszka wina. Hornyli my po jednym. Zrobiôło sie ździebko gorko, toch jōm ci beztōż napoczōn seblykać. – Ło sto pierōnōw, niy kmiń nōm sam – niy umi strzimać tyn piyrszy kamrat. – I co bōło dalszij tam u cia? – Anō, tak po lekuśku nalołech jesce po jednyj glasce wina i biera sie dalij do seblykaniô. – Jezderkusie! Niy poradzisz to gibcij łosprawiać? Musisz to wlyc choby gumin, choby bachory ze łolejym ? – gôdô tyn szusowaty drugi kamrat. – Po leku chopy, wszyjsko podle raje. Nō, tōż seblykōm ci jōm, polywōm, zaś seblykōm, zaś polywōm, i zasik seblykōm, i zasik polywōm, i kej żech już bōł przi cycynhaltrze, biera jōm pieślawo i opaternie pod parzã, i smyczã ci jōm ku tyj mojij srogij zofie. – Jerōnie ! Ty to ci môsz ale ruła. Dyciś przi cia idzie mory chycić. Dugszij ji niy poradzisz seblykać ? – to tyn piyrszy. – Nō, kej żech jōm już dostôł na ta zofa, biera sie za bistynhalter i grajfuja do batkow. Jesce bździnka i ... mōm ci już jōm ganc sago. Nō, tak jak jōm sōm Pōnbōczek stworzōł. – Chopie, jô sam ło rozum przińda przi tobie – pado napôlōny tyn drugi. Gôdej drapko cōżeś to tyż śniōm machlowôł dalszij ? – Anō, ... tu ci sie pokôzała ta moja sklerōłza. ..... – Możecie sie forsztelować taki fal ? ... Dyciech do imyntu przepōmnoł co sie robi dalszij !!!

Mōj nôjdugszy Zilwester ...

Jezderkusie! Pierōna kandego! Co to sie richtik dzieje? Pomaluśku, pomaluśku ... nôjprzodzij jedyn ślyp, ale niy tak wartko, bo cosik blynduje jak sto dioskōw. Jerōnie, ale sie te klapy ciynżkie zrobiyły ... drugi ślyp ... niy idzie, prziklapło mi go lebo co? Je, łotwarły sie te dioseckie gały ... Drrr, drrrr, drrrrrrr Ło sto pierōnōw, co za larmo, stało sie co, chałpa sie pôli, gipsdeka śleciała, ruskie pancry sie wkarycyli? Bin Ladyn krōm Amerikōnōw i dō nôs prziszoł, coby jakosik bōmba prasknōć abo fliger chabnōńć? Drrrrr, drrrrr, drrrrrr ... Ida, ida .... przeca to niy dźwiyrze, ino tyn diosecki mobilniok glingo i tyrkoce, choby sie już miôł łozlecieć abo prasknōńć na deliny... Drrrrr, drrrrrr, drrrrr.... Ale mie palica rōmbie, tōmpie mi we łebie, choby sto kōni rajtowało ... a śpiywôł Wiesiek Gołas: „tupot biôłych mew...”. Co tam tupot, to ci przeca choby śtyry pancry jechali ze łozlajerowanymi ketami ... a to, co zasik praskło? Chałpa sie na isto buli? ... Eee tam, gorczek mi na deliny śleciôł i tela, ale co łōn sam wele tego mojigo szeslōnga robiōł? Drrrr, drrrrr, drrrr ... Kajżysz tyż sie tyn mōj mobilniok podziôł? Pierōnie, w tyj chałpie na isto nic niy idzie z rańca nojńść. Drrr ... mōm cie giździe, terôzki bydzie kwilka cichszij ... Halooo ... tu jo Ojgyn. Stało sie co? Fojerwera przijechała, niy dej Pōnbōczku, chałpa sie gore, pranie z gōry pichli, werk do luftu praskli ... niy werk, to Prezidynt przekajpluowôł już do kupy ze AKS-ym. – Chopie, Ojgyn co sie ze cia dzieje? Umareś, świtnōłś w kalyndôrz, zawarli cie abo co jesce gorszyjszego? – A dyć niy ryc giździe diosecki, niy poradzisz to cicho gôdać? Musisz to tak ci wrzesceć? A tak po prawdzie ... to fto gôdô? – No, jô Bruno, – Możno i Bruno, ale rzyknij mi, co mōmy za dziyń i wiela je, bo cosik mi sie zdo, iże mi weker stanōł ... a tyn buksiok, coch go łod Elzy na gyburstak dostoł, toch już dôwno skalōł, bo bōł gōwno wert ..... ..... ..... – Niy, niy, ło tym gōwnie to niy do ciebie gôdōm. Nō, tōż co mōmy za dziyń, gôdej wartko! – Tak jakech myślôł, tyś jesce niy blank mōnter po tym Zilwestrze, tyś ... – Dobra, dobra, po jakim Zilwestrze? Aha, już miarkuja Bruno, byli my przecamć do kupy ze naszymi babami u Ernsta na Zilwestra. Nō, ale przeca tak źle to to tam niy bōło. – Niy, niy, tak źle niy bōło (coby niy mōgło być gorszij). Ino, jakeś wylazôwôł, to mi sie cosik zdôwało, iżeś już miôł pôłno rzić ... – Jako pôłnô rzić ? Co ty ajntlich gôdôsz, Bruno? – Jakeś bōł mōnter, to po jakiymu łotwiyrôłeś dźwiyrze palicōm ... a ło wyłażyniu tyż niy mōgło być gôdki, boś prasknōł ze słodōw na pychol i ruk cuk bōłeś ze blank łostatniygo sztoku przi dźwiyrzach na plac. – Nō, możno môsz i recht. Nale ... niyskorzij toch już przecamć szôł blank sztram do chałpy, pra? – Blank sztram to możno niy, boś zarôzki na drōdze kiołzdnōł i furgnōłeś Ojgyn jak dugi pod autok. – Jezderkusie, pod autok. I jo jesce dychōm? A możno to skuli tego mie tak gowa boli i mi sie w palicy ćmi? – Niy, niy, môsz mazel, boś ciornōł pod zahaltowany autok, ino mu żeś wpuczōł, fest wgniōt lewe dźwiyrze ze zadku. Ze tego moge być jesce jakosik łostuda, bo cie tyn istny ujzdrzôł jakeś wylazowôł spodle tego autoka. – E tam, a bo to jô piyrszy rōłz cosik kōmu na zgorszynie zbajstlowôł? Ino, co bōło dalszij? Tela ino bocza, iżech trefiōł Bercika łod Majzlinyj, łōn ci miôł gryfnô ale napoczniyntô halbecka we mantlu, to tyż żech mu jōm spōmōg wyduldać, coby sie sōm z tym niy trôpiōł. – Toch słyszôł... a słyszôłech tyż, iże bez côłko Wolka, Rynek, Katowicko i côłko Trzecigo Môja dyrdołeś pojstrzodku drōgi ... – Co ty fandzolisz? Jak bez postrzodek drōgi, policajt mie żôdyn niy łapnōł, autok niy tyrpnōł ... – Bez pojstrzodek drōgi, boś paryzol wrajziōł do glajzy i gôdôłeś, iże podwiyl sōm te glajzy, to do chałpy na isto jesce trefisz. Autok żôdyn cie niy tyrpnōł, bo szofery tyż byli po Zilwestrze naprani, a kôżdy juzaś łożyrok, to mô bezmać aże dwiōch Aniołōw Strōżōw. A ze tymi dwiōma policajtami i jednym szucmanym toście śpiywali na côłki karpyntel: „ ... przibieżeli do Betlyjym pastyrze i zagrali Dzieciōnteczku na lyrze..” – Nō, i to by bōło na tela, bo jakech sie dokulôł do „Barbōrki” to niyskorzij już rōłz-dwa z gōrki i bez kiyrchow, kole łochrōnki, bez planty i w dōma. To już blank ajnfach. – Nō, niy idzie pedzieć, co to je ganc ajnfach ... ale niy dlô cia, ty to wszyjsko poradzisz nametlać. Już na smyntorzu spichnōłeś sie ze kopidołym łod barbōrkowego Farorza, kery łod Wilije niy poradziōł przijńść do sia, bo durch słepôł, świyciōł świycki i gôdôł, iże go we chałpie sztyjc starô stracho i ciyngiym mu biôło gadzina posywo, bo myszińce to i we szolce ze tyjym poradzi nojńść. – Kopidoł, kopidołym, nôjwyżyj jakosik cyjntla i to wszyjsko. Przeca jô sie tyż musiôł do dōm uwijać, pra? – Na isto toś musiôł, bo twoja Elza już łod połednia styrcyła ze nudelkulōm przi dźwiyrzach. – Jak to łod połednia, co ty klycisz? Przeca jô nigdy tak dugo niy deptōm do dōm. Przidarziło sie co, ło cym tyż jô jesce niy wiym? – A przidarziło. Jakeście już ze kopidołym wysłepali niy cyjntla a halbka, to ci sie ci go żôl zrobiyło, seblyk żeś mantel i dôłeś kopidołowi, coby niy przeziōmbnōł. Łōn ci sie aże poślimtoł ze tyj uciechy i ... zarôzki – jak to gizd Poznaniôk – poleciôł po szwagra, ze kerym żeście jesce jedna halbka łobalyli, a tyś jak gupi za nia zabulōł. – Ja, ja, spōminōm sie to. I zarôzki niyskorzij w te drabki, wartko pofyrtôłech do dōm, bo przeca ziōmb bōł, piździawica jak sto dziobłōw. – Wartkoś to możo żeś tyroł, ino iże przi piyrszyj siyni stôł Antek Pikulik, kery psa łod sōmsiada szôł przeluftować iś go napytôł do Pyjtra na Krojcka na piwo, bo cie bezmać suszōło, choby ci fto we gymbie koksiok łozfaklowôł. – Nō ale, to już cheba bōł szlus. Przeca tela to ani kormik niy szczimie, pra? Przeca łod Pyjtra (niy ze Krojcki ino ze ulice Pawła), to ino trzi chałpy i jużech dōma. – Możno i ja, ale jô ło tym już nic niy wiym, boch drugigo szoł łod połednia do roboty a twoja Elza mi gôdała, iże niy poradzi sie na cia doczkać. – Pierōnie, ustōń. Chocia ... mogesz mieć recht. Cosik jesce musiało być, bo mōm ci łoba ślypia (terôzki widza) podzelowane, i kalnioki na szłapach. Co mi sie tam jesce przidarziło, niy wiym. – Jô tyż niy wiym, bo kamraty łozprawiajōm trzi gyszichty ło tym. – Jerōnie, ustōń mie nerwować ino godej, co wiysz, tak jak we suchatelnicy u jōzefkowego Farorza. – Nō, tōż jedni gôdajōm, iżeś przikulwitôł sie do dōm ze twojim sōmsiadym Ecikiym i przi samych dźwiyrzach do siyni sōm żeś sia, abo Ecik tobie, bajnsztela podstawiōł i bechnōłeś pycholym ło tyn wasz zielezny gylynder w siyni ... ale te śtyry słody, toś cheba w lufcie przefurgnōł. Inksze zasik gôdajōm, coś trefiōł na tego łoszkliwca briftryjgra, keregoś zawdy ałfryjgowôł i żeście sie festelnie ringowali. A iże łōn bōł mōnter (bo przeca za swe niy słepie, ino jak mu fto postawi laga), tōż ci tyż ździebko nadrzistoł. Juzaś ta wrazitko sōmsiôdka ze szczwôrtego sztoku gôdała, iżeś ino tela, co wlôz do chałupy, cosik praskło, tyś ino jōnknōł i ... niyskorzij już bōło blank cicho u wôs. I jô wiyrza tyj sōmsiôdce, boch widziôł twoja Elza festelnie napôlōnô i znerwowanô. – Pierōna kandego, muszymy już robić szlus, bo zabulisz za ta kōmōrka choby za łobiyli. – Niy trop sie Ojgyn ło ta kōmōrka, bo łōna je twoja. Przecaś jōm wczorej łostawiōł u mie, jakieś prziszôł na szkata. Tela, iżeś już niy poradziōł grać, boś bōł na takim dioseckim fleku, wczerajszy. Skuli tego my ino łobalyli ta kanka warzōnki na miodzie, kierô mi jesce łostała łod Wilije. – Bruno, smiyłuj sie i rzyknij mi entlich, kerego dzisiôj je i ... wiela je? – To ty niy chytôsz? Przeca jutro je Trzech Krōli a terôzki klara świyci na fol, bo pizło dziepiyro dwanôście we połednie. Tegoch sie niy spodziôł. Wejzdrzijcie sie ino, jak to cowiek po Zilwestrze poradzi côłki tydziyń stracić i jesce ku tymu na dekiel mu piere choby to niy bōł „... tupot biôłych mew...” a śtyry kōnie łod Ceglarskigo we palicy rajtowali. Ojgyn z Pnioków