Palmowô niydziela ...

Ło tyj palmowyj niydzieli szłoby sam mocka łozprawiać ale jô ino spōmna przi tyj przileżitości ło jednym gryfnym zwyku, kery mōg być festelnie niyszczysny. Fto kce, to już sie zawczasu lajstnie na targu tako palma, zbajstluje sōm abo sie jōm jesce sprawi na placu przed „Jōzefkōm”. Grōnt, co kôżdy tako palma we chałpie bydzie miôł. Te świyncynie, tyn pokropek palmōw to tyż ci bōł (bōł, i je, bo to zasik je corôzki barzij we mōłdzie) gryfny, szykowny zwyk. Sōmech kejsik widzioł take kwiôtkowane palmy duge na śtyry-piyńć myjtrōw, kiere aże dwiuch chopa musiało do kościoła smyczyć. A mogecie sie forsztelować, jak to za starego piyrwyj bōło, kej przi gryfnyj launie przed kościołym wszyjskie baby, samotne abo wydane, we krasiastych szatach, bufiastych kieckach ze zapaskami, chopy we paradnych jaklach, hajerskich mōndōrach, pōmpiastych galotach i wygutalinowanych, wyglancowanych szczewikach, kôżdo familijô targo swojã palma, coby jōm ksiōndz dobrodziyj pokropiōł. A niyskorzij zasik ludzie szli na pola, na te swoji zôgōny, kaj na winklach wtykali do ziymi kōnski abo côłkie, myńsze palmy, coby jim sie bez lato żôdne chroboki niy plōncli we łobiyli, coby wszyjsko gryfnie rosło, i żôdno tam ulicha, grôd, pierōny jejich dziedziny niy dopôd. Kōnski, abo côłkie, ino maluśkie palymki trzimało sie we chałupach, kajsik na byfyju, na szrancku, we łoknie, coby żôdyn pierōn bez lato we chałpa niy prasknōł, coby sie wszyjsko jak przinoleżi uchowało zdrowo i szczynśnie. We tych palmach byli tyż i kociki, baźki ze łoziny, wiyrzbowe, kiere sie łykało, coby cowiek kucanio, abo tubery niy łapnōł. Możno to i zabobōn ale tak zawdy bōło i szlus. Starszyjsze ludzie we Chorzowie spōmnōm sie szynk ze bilijardym łod staryj Kosmalinyj na Pudlerskij. Miyszkôł ci tyż tam, antryj w antryj, stary Pilawa u kierego zawdy bōło knap ze złotkōma a smacysko na gorzoła abo kufa piwa, miôł zawdy srogie. Prziszoł ci łōn kejsik po sumie ze takōm palmōm do tego szynku, a suszōło go ... nikej sto dioskōw, lynzyk ci miôł nikej starô fuzekla, w gymbie nikej w tryjtku łod Cieślika. Nō, co jô wōm byda sam łōnacyć? Fto słepie, tyn sie to poradzi forsztelować. A w kabzi u niygo wymiecōne do prōzna; rest musiōł jesce we „Barbōrce” wciepnōńć do wacka na żyrdce, do kalytki (tak kejsik zbiyrali na taca), bo kościylny kôżdego miglanca gynał uwachowôł. A, iże bōł taki zwyk, co łykało sie te kociki ze łoziny tak tyż i łōn połobrywôł gorść tych kotkōw i pado do tych, co już tam przodzij byli, eźli sie fto wetnie śniym, iże côłko tako gorść tych cicikōw łoroz łyknie. I jedyn wigyjc, szpasownik sie śniym ło achtlik gorzły wetnōł. Stary Pilawa wciep ta gorść kocikōw do gymby i napocznōl łykać. Łykô tak i łykô, i corôzki barzij sie cerwiōny na fresie robi, napoczynô sie dowić, ślypia mu wylazujōm na wiyrch i aże ci go ciepło na dyliny, łobalōł sie choby go krymfy chyciyli. Gawcyła sie na to za szynkwasym starô Ana Kosmalino i łorôz rycy: – A dyć hilfnijcie go, pomōżcie mu, bo mi sie sam blank przi niydzieli udowi i jesce byda miała łostuda ze policajtōma, i ani stary dochtōr Elke go niy hilfnie, bo sie na niydziela do familije na wieś wykludziōł. A miyszkôł ci we placu (łod Listopada) Jōłzel Świyntek, kery robiōł ci we magistrackij fyrmie za guliktrałchra. Pylnōł sie po niygo Lojzik łod Nowarzinyj. Nō, i dziepiyro Jōłzel ci tego starego Pilawy retnōł, kej mu chyrtōń przetkôł fedrōm do brandzlowaniô haźlikōw. A już przeca za dôwnego piyrwyj mōj Starzik godali: – Niy być chopie przepadzity, jedyn kocik styknie coby łod niymocy hilfnōńć, a i jesce niy łykej na sucho. Nôjprzodzij szluknij deczko gorkigo piwa a niyskorzij łykej na zdrowie!!! Te kociki, to tyż bezmać byli dobre na laksyra, gynał nikej kora serwano we palmowo niydziela ze byrkōw. I trefiōł ci sie taki fal, co to Antek Pikulik przeziōmbnōł i fest ci go kucanie i forskanie chyciyło. Poszôł ci łōn wartko do dochtora, tyn ci mu jakisik tyj przepisôł, wlôz Antek do japtyki, dôł recept, ino co miôł pecha, bo mu dali zamiast tyju na kucanie, kora ze byrki na laksyra. Naparzōł Antek dōma tego tyju. Wysłepôł, nō i tak za jakiesik trzi dni trefiōł tego dochtora u kierego wtynczôs bōł. – I co panie Pikulik, pomōg tyn medikamynt, kerych wōm przepisôł? Kucocie to jesce? – A bo to jô mōm łopowoga sie kucnōńć panie dochtorze? Dyć kej jô ino kucna ... to zarôzki musza galoty seblykać!!!