Wszyjskich Świyntych...

Terôzki, razinku, kej wszyjskie kiyrchowne gōnki, chodnicki sōm łobciepane liściōma, i kaj kôżdy ci wōl niy wōl mô sam swōj plac, kaj kôżdy umrzity mô doczkać, aże go dobry Pōnbōczek napytô ku sia – trza cichuśko porzykać i ta świycka łoświycić. I chocia cowiek stôwo i ze lutościōm, ze srogim jankorym ku niybu, ku Pōnbōczkowi gorście sztrekuje i jamruje ku tymu: – Po jakiymu łōn, po jakiymu łōna, po jakiymu tyn maluśki synecek abo ta dziołszka – musieli ślazować ze tego świata, a niy jô? Bo nikej te ślatujōnce listka, cowiek ani sie niy pozdo, ani spokopi, kej tyż we tyj côrnyj, zmarzniyntyj ziymi legnie na wiyki, wiykōw, amyn. Ech! Płaczki sie we łocach zwyrtajōm. A możno to skuli tego, iże rzecy gryfnie, piyknie, babskie lato jesce furgo w lufcie i chytô sie kôżdyj asty, kôżdygo ci tyż habozia, ale ku tymu jakisik jankor za chyrtōń chytô, a już nôjbarzij kej sie ujzdrzi tak chnet na łodwieczerz abo z rańca, i we kôżdô niydziela i beztydziyń, jak sie kulwito procno ku naszymu hasiokowi zwiekowano starka ze dwiōma psiokōma posznupać eźli niy nôjńdzie hań cosik do jôdła dlô sia i dlô jeji śtyroszłapnych przocieli. Tyż jōm już snami niy ma. Roztomajcie to inksze ludzie poradziyli mianować, naszkryflać. Wszyjskie, kere chocia do hilfki łamziyli suchali jejich rechtorōw, kierzy ze płaczkami we łoczach gôdali za Kochanowskim: „Wielkieś mi uczyniła pustki w domu moim, Moja droga Urszulo, tym zniknieniem swoim! Pełno nas, a jakoby nikogo nie było: Jedną maluczką duszą tak wiele ubyło.” Ja, na isto, kôżdy to moge pedzieć, iże pôłno sam nôs, a choby tak blank nikogo niy bōło, i ino te migotliwe świycki na smyntôrzu, kere blyskajōm miyndzy stromami, miyndzy liściōma choby te liche duszycki furgajōnce podle kôżdego krziża, kôżdyj mogiyłki ... Ludzie, a kej sie tak cowiek kuknie naobkoło, to chnet poradzi ujzdrzeć wieluch już sam snami niy ma. A jô jesce bocza ... Mały psiok jamruje, wyje, ale corôzki cichszij, corôzki barzij zachrapociały. Wszyjskie we siyni znajōm tego psiôka, to lipling łod sōmsiôdki ze szczwôrtego sztoku. Cosik sie musiało przidarzić. Ficywert, policajt i dochtōrka ze naszygo chorzowskigo retōngu, ajzynzyjga, zgrzitanie żelazła ... keta puściyła, psiôk tak jakosik ucichnōł ... ja, już my spokopiyli, naszô sōmsiôdka jesce wczorej takô wizgyrnô, a już leży na marach, we śniku jōm ta śmiertka dopadła ... Wszyjskie jōm blank dobrze znali. Zwiekowała fest, ale zawdy we łoczach bōło chichranie. Chocia gymbulka, czoło, côłko fresa połoranô nikej zasuszōnô byrka, nikej pieczka ze godnego kōmpotu, dlô kôżdego miała dobre słowo. Tydziyń, dwa, ulicha bez pôra dni, ziymia już zmarzniyntô, już tak śległa, po cichuśku jak bez côłke jeji żywobycie, jedna ino świycka... A inksze ... Mieli radzi gōry, srogie gōry, poszli rōłz, drugi, trzeci ... i prziszôł tyn jedyn fal ... już jōm niy znôjdōm, już kajsik śleciała na dōł, już niy bydzie sie już śmiôć Wanda Rutkiewicz ... ani Jerzy Kukuczka (zatrzas sie na 8300 myjtrōw nałōnczôs kletrowania sie na Lhotse), byli, i już jich niy ma ... Łod zawdy pamiyntōm takigo gryfnego, szykownego karlusa. Łod Logiewnik robiōł dlô trajningu taki dałerlałf aże do werku, kaj robiōł. Tyż pojechôł w gōry, Hajna Furmanik mu bōło po łojcach, tyż grobu ani szykownyj truły niy mô ... śleciôł kajsik do tify we Gōrach św. Elijasza we Kanadzie we 1974 roku – bōł ino trzidziyści siedym lôt stary ... I jesce inksze ci nasze Chorzowioki. Je taki, a tak richtik, to bōł już łod terôzka, taki jedyn srogi, szumny Chorzowiôk. Zemrziło mu sie szesnôstego paździyrnika 2007r we Rzymie.To nasz arcybiskup Ignacy Jeż, kery napoczynôł wszyjsko we kościyle Wniebowziyńciô NMP łod naszych Hajduk, łod kapelōnka. Niyskorzij ordynarjusz diycezyji koszalińsko-kołobrzyskij i już zatym łod 1992r, biskup-synior tyj diycezyji. Dziyń skorzij jesce, tak na łodwieczerz, łodprawiōł mszô we gryfnyj bazylice św. Sabiny na Awentynie, a z rańca, ło rozwidnioku bōło już Śniym gorzij i zemrziło Mu sie na drōdze do wywołanyj kliniki Gemelli, kaj tyż i nasz polski Łojciec Świynty łocy zawar. Latoś pizło by Mu aże dziewiyńćdziesiōt szejść lôt, we czyrwcu fajrowôłby siedymdziesiōnt trzi lata łod wyświyncyniô Go na ksiyndza ... „Rzućmy pruskie śmiecie – chyćmy polskie kwiycie Ślazacy-Polacy już od wiekōw przecie.” To śpiywôł kejsik Stanisław Ligoń, Karlik z Kocyndra. Kej Jimu sie zemrziło we piyńćdziesiōntym szczwôrtym roku, côłki Ślōnsk ślimtôł, a kej Go chowali na katowickim smyntôrzu kole Ślōnzôkōw: Arki Bożka i Emanuela Imieli, to aże kielanôście tysiyncy ludzi Go wiydło na tyn kiyrhow ... Abo tyż i maluśke łokno na piyrszym sztoku. Wiesna, lato, podzim, zima, zawdy we tym łoknie kukała nôjprzodzij jego fajfka a niyskorzij fresa ze srogim fusiskiym. Dlô kôżdygo miôł dobre słowo, z kôżdym poradziōł gryfnie pogôdać ... piyńć lôt śleciało, kej łokno je ciyngiym zawarte, niy ma starzika, tego istego starzika dlô wszyjskich nôs łochyntoli ze côłkigo familoka ... Piyrszy Farorz ze naszyj „Jōzefki”. Dusza cowiek, Paweł Czaja. Jak chodziōł po kolyndzie, to niy jednymu biydôkowi przed wojnōm poradiōł do kropielnicy złocioka lebo marka wciepnōńć; nigdy niy czekôł aże mu fto do reweryndy, do kabzy cosik wciepnie ... trzinôstego paździyrnika pizło szejśćdziesiōnt trzi lata, kej go Pōnbōczek do sia napytôł. Śtyrdziyści dwa lata tymu nazôd poszôł we swoja łostatnio cesta inkszy Farorz, tyż srogi duchym Hanys Nita ... Siedym lôt tymu nazôd mōj piyrszy kapelōnek łod kapistrantōw ks. Szpunar, już na kościylnyj pynzyji, tyż sie ze tego świata wykludziōł tam na wiyrch, tam kaj niy kôżdymu to pisane ... Co tam wiela gôdać. Wszyjskie znôcie takich kapelōnkōw, starzikow, dziecka, kere mieli dziepiyro żyć a już sōm na smyntôrzu, kamratōw, kamratki, jesce samotne, ale tyż i te wydane, kere jesce dziecek niy łodchowali, tyż naszych karlusōw, kierzy już ze gruby nazôd do dōm niy prziszli ... Chnet bydzie dzisiôj ćma. Jô sie zicna przi łoknie i kukna na ta moja „Jōzefka” i na mōj smyntôrz, kaj już mô swōj plac i Starka Klara, i mōj Tatulek Jorg, i Mamulka Rōłza, i już łod śtyruch lôt moja roztomiyło Świekra, i kaj – tak sie terôzki medikuja – tyż mie kejsik pochowiōm. A côłki smyntôrz, choby ci te gwiôzdki na niybie, blynduje tymi maluśkimi światełkōma, te wszyjskie świycki tyn jejich swōnd ciōngnie aże sam do mie na trzeci sztok, tyn nowy krziż, ze świyckami naobkoło, i wszyjsko to blikuje choby te Pōnbōczkowe gwiôzdki na tym côrnym niybie i corôzki cichszij, corôzki tyż srogszy jankor, tela sam jich bōło, a już niy ma, już wykludziyli sie na ta drugo zajta, tam skondyś sie już niy wrôcô, kaj je i możno lepszyjsze życie niźli sam nōm zrychtowali ... kaj bydzie lepszij ... eeee tam, stary dziamdziała ...