czwartek, 23 września 2021

Zapierōnowany ... pierōn !!!

Jece za blank starego piyrwyj – jak zawdy berali moja Starka Klara – dziecka by sie niy łopowożyli przi łojcach, starzikach abo ino przi jakisik cudzych pedzieć niygryfne słōwko jernika, jezderkusie, co ło pierōnie sam niy spōmna. A i jece jô ze bracikiym, kejby nōm sie cosik takigo bulkło, wypsło to by my zarozki łod mamulki łoberwali lapōm abo kopyściōm bez rzić. Nō, nō ... rzić tyż niy szło przi majoryntnych pedzieć, abo – niy dej Pōnbōczku – cosik spōmnieć ło dupie. Żôdyn tyż ze tych łojcōw mojich kamratōw, kerych łod malutkości bocza, kerych znołech jece łod trowniola, wtynczôs tyż niy sklinali przi dzieckach. I niy bōłoby sam ło czym rzōndzić kejby niy to, iże terôzki dziecka poradzōm tak sklinać, tak pierōnić, iże niyjednymu starymu prykowi nikej jô uchole poradzōm uświyrknōńć. Ja, jô miarkuja, iże terôzki i we telewizyji, i we bele jakich cajtōngach idzie sie tych wszyjskich żadnych i grubelackich siydmiuch bolyści niy zważujōm blank na to, co tyż jejich dziecka poradzōm słōwecek naumieć. A, tyż i te mode, niełopiyrzōne mamulki i tatulki łod wypiytnościć. Sōmech kejsik słyszôł tako ci gôdka. Dwiuch modych żynioli zicło sie sam u nos u „Breka” przi piwie i tak po jakisik kwilce roztomajtego przekazowanio, paradzynio sie swojimi dzieckami jedyn śnich gôdô: – A wiysz Acik, jak ci to mōj maluśki Armando poradzi już farōnić i sklinać? – Niy gôdej, Ernst, tyn twōj synecek poradzi tak festelnie sklinać ? A wiela to łōn tyż mô lôt? – pytô sie tyn drugi kamrat. – Nō, zeszły miesiōnc pizło mu już styry lata!!! Na to łozwała sie kaczmorka, kerô pewnikiym bōła już po Abrahamie: – A rzykać panoczku, to tyn wasz synecek tyż tak gryfnie poradzi, ja? – A dyć dejcież pokōj paniczko Agnys ... taki maluśki synecek ? I sam môcie taki prawy przikłôd, do cego to idzie dōjńść, kej sie niy poradzi moresu we chałpie udziyrżyć, dziecka niy sōm sztryng trzimane i mogōm łōne robić, co jim sie ino rzywnie widzi, a kej by mu na co łojce niy dali zwōlo, to bydzie pokazować, stowiać muki. I sam winowate sōm wszyjskie dojzdrzałe, majoryntne ludzie naobkoło. Przeca terôzki to ani rechtora, ani tyż swojigo kapelōnka abo katychyjtki, dziecka nie suchajōm i we zocy, reszpekcie niy majōm. Nō, ale to już je blank inkszô bôjka i jô niy ło tym sam kciôł dzisiôj rzōndzić. Sztimuje mi sam jedyn fal, kery jużech kejsik gôdôł ale rzykna rōłz jece: Kejsik kole naszygo kościoła, kole mojij „Jōzefki” rōmplowało poruch gizdōw, łochyntoli tak możno dziesiyńć lot starych. Łoroz we tym côłkim larmie i rōmraju jedyn najduch jak niy wrzesknie: – Dej pozor Acik, bo jak cie świtna w rzić, to ci paniynka w ślypiu zarościeje!!! Usłyszôł to nasz kapelōnek, łapnōł tego lōmpa za dakel i ekleruje mu, co tak sie niy gôdô, bo tak ino żadziole klycōm, a te słōwecko rzić, to ci je w gymbie takigo bajtla srogi grzych !!! Na to tyn rojber i rozwiynźluch fałesznie ci sie tego kapelonka pytô: – Pōnfraterku roztomiyły, pedzōm mi łōni, co je wiynkszyjszy grzych: jak sie rzyknie rzić, abo jak sie kōmu naświto do rzici ??? Zdrzicie go, jaki śniygo klugszajser? Nō, a mie, tak po prowdzie, idzie ło take na isto szykowne, take gryfne ślonske słōwecko: pierōn. Wiycie, rozcasu, za starego piyrwyj, możno za staryj Polski (tak mi zawdy tuplikowali jedna i drugo moja Starka) szło tyż ździebko posklinać, pofarōnić. Ale to byli take słōwecka jak niy przimiyrzajōnc: jerōmbol, pierōmbol, pierzina kandego, pierucha, ty giździe dioseckki (jak sie kogoś kciało posklinać), stodiosecko, giździorsko marcho, berdyjo do kupy ze bezkurcyjōm, i wiela, moc inkszych. Ale szło tyż szykownie pedzieć ło jakimsik guzdroku, ło chopie, kery mô ruła jak z żeleźnioka, kery mô richtich langy lajtōng coby sie yntlich gibnōł, coby tyrôł piedrōnym, uwijôł sie drap, na flot, nō ... coby pierōnym szprajsnōł. A szło tyż na ślimoka, zawalaca, lebra abo mamlasa pedzieć, iże śniego je takô dupa w kraglu abo blank ci łōn je taki niyboszczyk sztrucla po stojōncku srôł. Kaj tym wszysjkim słōweckōm do tych, kere idzie we internecu przecytać abo u mie łod dziecek (a terôzki nôjbarzij to ło dziołszek) u mie szpilplacu przi mojij „siedymnostce”, mojij szkole kajech niyrôz łod rechtora (kej mi sie co poniykedy wypsło, z gymby wyfukło) prōntkiym abo i fyjderbiksōm nachytôł. Miarkujecie, co jô tak krajzuja, metlōm i łomylōm bele kaj i nałobkoło. Bo kca dōjńść yntlich do tego pierōna. Jake to ci je gryfne, szykowne i prawe ślōnske słōwecko. Tym „pierōnym” idzie wypedzieć wszyjsko, idzie pokôzać, co cowiek je nerwyjs, idzie kôzać komuś gibnōńć sie, i idzie tyż je wstyrknōńć lecy kaj jak słōwecko: łōnacyć. I kajsiś żech wycytôł, co jece we latach dwadziestych zeszłygo wiyka jedyn nasz ślōnski karlus, Gōrnoślōnzôk ze Bytōnia sklinôł na łōwczysnygo prezidynta Republiki Weimarskij marszala Paula von Hindenburga i mianowôł go : pierōnym łognistym. Łapli go szandary, powiydli do gyrichtu kaj winowali ło ubliżowanie prezidyntowi. Tela, co sōndca niy bōł isty, co tyż te słōwko gelduje, co tak na isto kciôł tyn bytōński karlus pedzieć. Napisôł ci łōn do tego prezidynta cy łōn sie cuje sponiywiyrany, cy jimu tyn Bytōniok ubliżowôł, kej go mianowôł: pierōn? Na to wszyjsko grof Hindenburg łodpedziôł „kurz und bündig” znacy krōtko i knōłtlowato: NIY ! Nō, i tyn karlus wylôz niywinowaty. A na łostatek idzie gryfnie rzyknōńć za naszym tyż ślōnskim karlusym, za jednym mondrokiym, kery sie Heinz Olesch mianowôł: „Czy ciężko jet, gorąco albo zimno z głębi uczuć moich wyrażam uczucie, smutek lub żal słowem mocnym i dosadnym niezwykłym i radosnym "pieronie" a lżej jet mi na sercu.” Do sto pierōnōw! Gryfnie ci to łōn bōł pedziôł !

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

ojgyn@interia.pl