Żyniaczka abo ... co to jes żyniaczka?

I terôzki mi sie sam spómniôł kónsek, kiery za starego piyrwyj berôł Karlik ze Kocyndra, znacy sie Stanisław Ligoń, kieregoch miôł we srogij zocy i do dzisiej we festnym reszpekcie. A, iże jo kiejsik miôł festelnie rôd te Jejigo côłkie beranie, bojcynie a niy poradza terôzki spomiarkować kajech to piyrszy rôz usłyszôł, kaj żech to gynał naszoł, byda sam terôzki to rzóndzioł tak, jakech to łod modzioka spamiyntôł, jakech to boczół i kajniykaj – bez te łostatnie poradziesiónt lôt faflôł :
Żyniacka to jes sztrofa za tyn rajski fyjler Yjwy i Jadama i jejich festno pokuta. Coby wlazować we żyniacka trza niy mieć wszyjskich w dóma. Kiej cowiek jes blank mody i sie żyni, lebo wydôwo, to padajóm na takigo chopa ciubaryk i gupielok, starszyjszy – to ćmiyl a kiej już blank stary – to niyboszczyk sztrucla-po stojóncku sroł. Gôdajóm ło wszyjskich żyniolach: fujara, cymbôł, trómba i tak bez côłkie życi chop jes zawdy jakimsik insztrumyntym do muzyki, bo bali i kiej jes blank maluśki to tyż gôdajóm na niygo trómel znacy bymbyn. Juzaś ło babie, kierô sie wydôwo, to gôdajóm co udôwo inkszo, niźli na richtik jes.
Kiej sie ludzie żynióm to wszyjskie gôdajóm, iże sie łóne blank zwekslujom na inkszô zorta. Chop ze jargały, napasztliwca i klugszajsra, robi sie zarôzki tulejóm lebo ślimôkiym, juzaś baba ze aniołka i dziubecka, robi sie rajculóm, pyszczycóm i rzgmi na cołki karpyntel nikiej szejściolampowô „superheterodyna”. Tela, co tyn radijok idzie wyszaltrować a baby ... niy. Babeczka we chałupie sie zdô, baby trza, bo bez baby toby chop blank sie schacharzół, ślôz na psy. Łóna ci przeca poradzi i ze jegły i grample, widły zbajstlować. Chopa tyż na isto potrza, bo bez chopa, choby i ipty, niy bydzie dziecek (nó, możno terôzki cosik tam wyształnujom i wyczachmarzóm roztomajte hamerikóńskie móndrôki). Na tym zogónie wdycki sie chop ze babóm dogwarzóm, choby ci sie blank bez côłkie żywobycie do kupy niy poradziyli spokopić. Chop zawdy chalatô i stynkô na baba, a juzaś baba tyż fest molyndzi na chopa. Nó ale, tak już cheba musi być, bo jedyn bez drugigo niy poradzi sie spamiyntać, a i te côłkie ananasy i mandle, we tym raju pociepli, coby do kupy tyn diosecki côrny chlyb na beztydziyń wrôz ćkać, choby i zakalec miôł, bele by bół herski. Gorzôła wypokopiół chop, kiery miôł zwadliwô babeczka, juzaś woda – wykidanô ci na palica chopa – snokwiyła na doczkaniu ... baba. Jesce, coby chopa do porzóndku sporzóndzić mô baba – we letkich falach – nudelkula, srogi hôk abo mokrô lapa, i wtynczôs dziepiyro chopowi sie wybiere, łozjaśni, iże jejigo babeczka, to niy jes szucman lebo policajt, kiery zawdy tego ordnóngu wachuje i wystrzeguje, chocia ino łóne łoba niy poradzóm spokopić, po jakiymu dziecka larmujóm i łozdziyrajóm ci sie na côłki karpyntel. Sóm tyż take po żyniacce, kiere sie ciyngiym pieróm ale, wtynczôs mianuje sie to ... „harmonia” (juzaś jakisik insztrumynt). Ino tak po prôwdzie niy poradzã do łostatka spokopić eźli to jes móndharmónijka lebo akordijón, cija cy kneflówka. Nó ale, tak by tak, jes to gryfny „insztrumynt” na kierym do kupy majóm grać i chop, i jejigo babeczka.