Forant na zima...

Nó, tóż mómy już chnet za sia te nôjlepszyjsze miesiónce ku tymu, coby sie narychtować do porzóndku forant na zima. Tak po prôwdzie to terôzki te wszyjskie mode wydane i żyniole pyndalujóm do tych roztomajtych „marketów” kaj idzie nojść wszyjsko, i to bez utropy i staraniô. Ino, iże żôdnô takô yma już niy boczy jake to maszkety poradziyli nasze Ółmy i Starziki sprawić. A wiela razy i mie take smacysko chyci, kiej sie spómna starcynne zaprawianie, iże bych musiôł sie chnet laclik zaknółtlować pod karkiym, cobych sie niy uślimtôł. Terôzki razinku we lipcu możno sprawić nôjlepsze łogórki we krałzach na zima. Te, kiere idóm do bóncloka na „małosolne” to jużech rychtowôł łod czerwiynia, chocia na tôrgu byli łóne jesce fest we wercie. Starka brali ino łogórki mode, niy za srogie, fest zielóne, blank świyże i coby niy byli łobklupane, podropane i driny próżne. Take łogórki trza bóło sztram powrażować do krałzów litroków a śniymi do kupy koper, krzón pokróny we lajstki, ziôrka chadrychu, knóblauch, listka wiśni, johanków lebo dómbiu. Do wszyjskigo wlôć woda przewarzóno ze solóm i ździebkiym cukru, ale zimno. Klapnóńć, zawrzić deklym na góminie i sztram fedróm. Tak dziyń-dwa potrzimać we ciepłym aże sie weki łod samości zawrzóm a niyskorzij zakludzić do pywnicy, coby byli we ćmoku ale niy zamarzli. Trza ino dać pozór, coby soli niy bóło za tela i niy za knap. Starka zawdy sami suli do garca ta sól coby żôdyn sie niy kapnół wiela. Joch ale kiejsik wybadôł, iże na jedyn liter wody to bóła jedna kupowato łeżka i ... jesce ździebko. Nale, kiejbych tak sam kciôł naszrajbować wszyjskie ółmine szpecyje, to by we côłkim tym cajtóngu niy stykło na isto placu. A ku tymu, te co niy poradzóm po naszymu, po ślónsku gôdać, zółwizół niy spokopióm ło cym jô gôdóm. Zasik te, co naszô gôdka majóm radzi, to i ółmine maszkyty poradzóm narychtować gynał same. Pra? Latoś to już i cześnie i wiśnie szło zaprawić, i podzimki, johanki abo świyntojónki. Chnet zasik, ani sie cowiek niy spodzieje, kiej bydóm i kobylónki, i nôjlepszejsze do kołocza uherki. A jô już naszoł i lisówki, kiere sóm nôjlepsze zaprawióne we winie. Chocia musza pedzieć, iże latoś jich jesce niy bóło tela, wiela łóńskigo i załóńskigo roku. Coby łostać ino przi grzibach musza rzyknóńć, ize blank dobre – niy ino do gorzôły – sóm zaprawióne we łoccie zielóniôtki i rydze. Łozprawiołech ci kiejsik we „Radiu Piekary” ze jednym dochtorym, kiery sie pierónym rozumiôł na grzibach i miôł je rôd, ale dôł skôzać coby dôwać pozór na nie, bo możno króm laksyry sie i do imyntu łotruć. Nale, kiej już nojńdziecie te rydze, to nôjlepszejsze na zima sóm tak sprawióne: świyże, mode grzibołki ze powyrzinanymi sztynglami wciepnóńć do wrzawyj wody i warzić podwiyl sie niy pokôżóm biôłe szuminy. Wartko je na papiór lebo futerbachowo lapa przeciepnóńć i doczkać aże bydóm blank suche. Niyskorzij trza je usztaplować posute solóm do bóncloka, prziklapnóńć deklym i jakómsik bergóm. Do jôdła idzie je niyskorzij zaprawić łoctym i cwiblym.