Snożny przesónd ...

Niy byda za teli angyjber, kiej przipómna ajnfachowe polske powiarki: „Mądrzy ludzie żyją w brudzie” abo „Częste mycie skraca życie”. Kiejsik sie to gôdało szpasobliwie, ale dzisiôj moc ludzi miyni je za prôwdy łobjawióne, choby łozprôwki Jarosława Kaczyńskigo. Co bali idzie ujzdrzić i wywóniać, nó ja!
Eźli chopie (babo) czytôsz tyn artikel przi śniôdaniu, to jes na isto możebne, iżeś niydôwno wlôz pod brałza, umółeś szampónym wosy i namydlółeś tułów, łoszpluchtołeś sie, wytareś sie badytuchym, łosuszółeś kudły trokynaparatym , a zatym tyż spyrskôłeś sie pod parzami jakimsik dyzodoransym i łozpylółeś już mgiyłka parfinu abo wody po golyniu. A możno jednakowóż ... niy?
Niyftore światowe cajtóngi (pojstrzód nich i „The New York Times”) donósiyli razinku ło blank nowym zjôwisku skludzajóncym sie ku kuglowaniu sie łod tyj zorgi ło higiyna i snożność. Pojstrzód tych, kierzi wykazujóm daleko idóncô szporobliwość we wlazowaniu pod brałza, kómpaniu abo myciu wosów, znôdła sie baba, ftorô pod parza wciyrô sztyjc kónsek citrółny, miasto używać fórt dyzodoransów. Juzaś inkszô, łodświyżô sie po łobiedzie utoplanymi we wodzie sznuptychlami. Do tyj tyż czelodki przinôleżi jedyn istny, przedowacz, kiery szpluchtô swoja palica ino rôz bez miesiónc, a tych wszyjskich, roztomajtyj zorty „antypeszpiratów” blank niy używô ło trzech lôt.
He, miynisz chopie możno, iże tak moge być ino we Hamerice? Pomedikuj se deczko. Moc skazuje na to, co take niystarówne podyjńście ku higiynie łosobistyj to zjôwisko ajnfachowe, a we niyftorych cufalach – corôzki barzij powszydnie. W sóndażu sporzóndzónym łóńskigo roku we Wielgij Britaniji dlô producyntów strzodków higiyny łosobistyj wypokopiyli, co aże 41% ynglickich chopów i 33% ichnich bôb niy wlazuje kôżdydziyń pod brałza, a jesce ci 12 % ludzi szpluchtô sie, myje sie łod szwajów do palicy jedzinie rôz abo dwa razy do tydnia. U nôs tego niy łobadowali ale, rzyknijcie mi tak ze rynkóm na syrcu, niy jes ci sam gynał podanie? Tyż ci, i to niy ino u Ynglynderów, ale i sam u nôs wiyncyj niźli półowa modzioków niy szpluchtô sie, niy myje sie kôżdydziyń, a mocka śnich używô napryndko dyzodoransu, coby zamaskiyrówać capiynie ciała.
Bez łostatnie pôrã lôt sztyjc sugiyrowali niyftore, iże take kôżdydniówe mycie wosów, abo mycie sie we côłkości, jes robotóm psu na buda, mecyjóm. Jedyn wywółany dziynnikôrz (niy byda klachôł ftory) prziznôł, co niy korzystôł ze szampónu bez dziesiyńc lôt, a kiej juzaś jedyn istny, prezynter telewizyjny poszôł we jego ślady, bół festelnie rôd ze ryzultatów jake szafnół.
Sómech tyż usłyszôł i mocka ludzi tego niy dekuje, co mycie wosów poduk ordnóngu sprôwiô jim srogo zgłoba. Poduk danych jednyj fyrmy, kierô wyrôbiô roztomajte medikamynty i kosmytiki (niy byda gôdôł jakij, bo to ryklama) ino we 2008 roku przedej suchego szampónu (idzie go używać bez wody miyndzy kómpiylami) dźwigła sie ło 45%, a przedej podanego szpecyfiku inkszyj juzaś fyrmy stuplowała sie.
Wszyjsko to, snadnóm rzecóm, przinosi korzyści tymu wywołanyj nôturze. Jes ci jedyn taki istny, bez piyńćdziesiónt lôt stary „ekolog”, ftory skuli tego, co kciôłby spuścić do nôjmyńszego swój „wónglowy ślad” we nôturze wlazuje pod brałza ino dwa razy do tydnia. We rest dnioszków szpluchtô sie we ausgusie. I pewnikiym zdo mu sie, iże jes taki sóm snożny jak inksze ludzie. Pómógło mu to łograniczyć zużycie wody kajsik ło dwadzieścia litrów, znacy sie do ilóści moc mynszyj łod strzydnigo zużycia wody u Ynglynderów, kiere zawiyrô sie kajsik miyndzy 100 a 150 litrów.
I, chopy, niy ma sie co dziwować. Przecamć łod niydôwna miyni sie, iże przinôleżi wlazować pod brałza, abo sie kómpać kôżdydziyń. Co sam wiela medikować. Za mojigo dzieciynctwa (i to niy ino sam u nôs we Polsce) kómpanie ino we sobota, i to we jednyj wodzie dlô côłkij familiji, to na isto bóła norma. A kiejby tak sióngnóńć kajsik do zadku we czasie, to przeca wszyjskie miarkujóm, iże królowô Elżbieta I kómpała sie ino rôz do miesiónca a taki król Jakub I chnet blank sie niy mół, co niy spómna ło naszych niyftorych królach i wiylmożach polskich. A przecamć same jesce gynał boczymy, iże we ślónskich, samtyjszych familokach niy bóło badycimrów, a bali i grotków. Ludzie myli sie, szpluchtali sie ino przi ausgusach a dziepiyro we sobota po robocie mamulka stôwiała srogi kastrol na blasze i côłkô familijô za rajóm kómpała sie we jednyj wodzie.
Terôźniyjszô szterylno snożność stała sie takim fetiszym, świyntóścióm, zortóm kultóry, we kieryj – jak rzóndzóm niyftore móndroki – blank niyrzôdko trefiô sie, co ludzie bywajóncy we hotylach zużywajóm bez tysiónc litrów wody kôżdydziyń: brałza ło szaroku, zatym ta modernô zauna i szwimhala skorzij wieczerzy, podwiyl sie prasknie do prykola. Wiycie, wert miyndzynarodowygo rynku zajfy wszyjskich zortów sióngô 25 mld dularów do roku.
I suchejcie! Niy jes to take juzaś dobre. Niyftore dochtory, te „dermatologi” tropióm sie,co take intynziwne, rygularni mycie i szpluchtanie pozbawiô naszô skóra wszelijakij zorty mikróbów, żyjóntków, kiere mogóm być festelnie dlô nôs przidajne, i prziczyniać sie do naszygo zdrowiô i świyżóści naszyj skóry.
A jô jesce pamiyntóm ze dzieckowych lôt, iże za bajtla miôłech nôjbarzij rôd lôtać po bosoku po hulicy, żôdyn niy zaglóndôł na swoji ryncyska jak sie jadło habniynte we farorzowym łogródku wieprzki lebo niyzdrzałe pónki. Niyrółz tyż klapsznita śleciała na ziym przi grackach a samtyjsze dziecka na zicher niy byli tela niymocne jak terôzki. Terôzki na dziecka płuży sie moc tych roztomajtych zajfów, balzamów i pierón wiy co jesce, a corôzki wiyncyj dziecek – mô „astma uczulyniowô” i take tak bele jake utropy.
Nó ale, dobrze by bóło, kiejbychmy tak lecy kedy darowali se jedna abo dwie brałzy. Bele ino niy wylôć dziecka ze kómpiylóm. Bo na isto dobrze jes być przocielskim dlô naszego strzodowiska naturalnygo, dlô nôtury, ale capić jak srogi aszynkibel – to już na isto blank niy.