Wiycie! Fto niy poradzi sie śmiôć, niy poradzi sie chichrać, tyn na isto sie traci. Bo launa, humór jes moc przidajny ku tymu, coby richtik myśleć. Bo mózg cowieka jes choby jake ferrari ze motorym „garbusa”, abo możno choby stary kómp we ftorym zainsztalowali nôjbarzij moderne łoprógramowani. I coby sam za tela niy wynokwiać, rzykna, co humór, szpas i wicne cufale sóm na isto we naszym życiu nôjważniyjsze. Nôjbarzij gróntnóm zortóm ludzkij szpasowności i pośmiywnóści to humór piyrszołosobowy. Idzie ło zituacyjô we ftoryj same sie capnymy na fyjlerze – na tyn bajszpil sznupiymy za brylami, kiere mómy na kicholu jak tyn Hilary ze tych dzieckowych sztrofków. Wiycie! Tyn humór pokazuje sie we wszyjskich aszpektach naszego żywobyciô. Dejcie pozór!
Chop i cudzo baba, kierzy nigdy skorzij sie niy trefiyli, znodli sie łorôz we jednym szlafwagynie nocnego cugu. Sóm łóne mocka gańbliwe, tóż tyż wartko idóm spać na łoddziylnych miyjscach, ale we pojstrzodku nocy ta cudzô babeczka nakłóniô sie nad prykolym tego cudzego chopa i po cichuśku gôdô:
– Wybôczóm mi łóni, ale mie deczko ziómbi, i eźli byli by łóni take miyłe i prziniyśli mi jakisik nadbytniô deka?
– Móm paniczko lepszyjszy pómys – rzykô ze blikym w ślypiach tyn chop. – Mogymy przecamć bez ta jedna jedzinô noc markiyrować, iże sómy możno môłżyństwym.
– Dobra, panoczku! Czamu niy – chichrô sie po cichuśku ta cudzô baba.
– Fajniście, aże fajniście – gôdô chop. – Tóż weź se sama, mokwo jedna, ta diosecko deka!
Wymiarkowanie humóru i frojńda ze zrobiynia kómuś na błozny sprôwiajóm, iże sómy pozórne na wszyjske łozbiyżnóści miyndzy uważówaniym a prôwdóm, rzeczywistóścióm. Szajsniyńcia sie sóm niy do uwachowaniô, tóż tyż bez takij zowcityj markwi, ftorô szlynkruje sie na horizóńcie poznôwczym, ta historyjô naszyj cywilizacyji uwiónzgłaby we jakimsik môrtwym pónkcie. My, ludzie, na isto kcymy wysznupywać fyjlery u inkszych, bo to jes przijymne, szpasowne i ku tymu moc wicne. Roztomajte terapeuty łod wiyków już zalycali wszyjskim naobkoło śmiych, chichranie sie, tak jak dôwne dochtory płużyli roztomajte pulmantyje, jake ziyliny i zabiygi lycznicze. Fachy szpilmanów, szyndziołów, muzykantów, kónditórzów, lecy jakich „pornografów” i wszelijakich szamanów, to jedzine profesyje, we ftorych łodkryli, jak idzie wykorzystać wrodzóne zamiyłówani naszego zizdymu nerwowygo ku szafniyńciu pożóndanych bez nôs efektów, bez nôs- kóntmanów. Dzisiej tak festelnie widzi sie nóm, tak fest tego pragnymy – jak gôdajóm terôzki modzioki –„kopa”, kiery ci nóm dowo dobrô kómedyjô, iże blank niy ma przegniyńciô we spomiarkowaniu, iże côłkô już ludzkość uzalyżnióła sie łod humóru i dobryj launy. I mógbych sam terôzki prziwołôwać roztomajtych filozofów, móndroków i wizynszaftlerów, ale rzykna ino tela, co humór blank niy ma produktym ubocznym naszyj darwinowskij ewolucyji. Bo eźli tedyć inksze inteligyntne istoty – na tyn przikłôd szimpanse, nasze bliske krywne – tyż ci wyksztôłciyli u sia wymiarkowani humóru? Eźli mogymy sie pośmiôć do kupy ze małupicami ze szykownistego szpasu? A tak prôwdóm, fto mi rzyknie, po jakiymu we côłkości reakcjóm na wic jes śmiych, a niy lecy jake inksze zachówani – na tyn przikłôd kichani? Poczóntków ludzkigo śmiychu przinôleżi szukać u naszych przodków. A jużci, co małupice śmiejóm sie sporze i moc czynsto. Już Karol Darwin merknół, co tyn nasz, ludzki śmiych jes podany do dźwiynków wydôwanych bez inksze „naczylne”. Podszukowaczka Marina Ross ze Uniwerzityjtu Portsmouth kilała maluśke afy bonobo, szimpanse i gorile pod parzóm, po gyniku, dłóni i po szpanie szłapy, i wiynkszóścióm łóne chichrali sie i ryagówali głóśnym rechótym. Wszyjske sie śmiejymy, tóż tyż spólny przodek ludzi i inkszych „naczylnych” tyż pewnikiym sie śmiôł. Tela, co na isto do kupy ze afami, sie niy pochichrómy, bo wszyjske afy niy poradzóm łozprawiać, ani tyż niy poradzóm spokopić naszych wiców i szpasownych ausdruków. I ino pojstrzód ludzi sóm take, ftorym letko przilazuje łozprawiać wice, szpasować. I jes to na isto kómszt (ło ftorym ‘ech już sam tela gôwyńdziół) a miyndzy tymi, ftorzi rade majóm łozprawianie wiców, miyndzy wicmanami i kocyndrami sóm ci śtyry zorty łozprôwiaczy wiców:
Za piyrsze, łozprawiôcz mô przi łozprawianiu zawdy fresa zmiyrnô i statycznô, juzaś te, kiere go suchajóm, trzimióm sie łod śmiychu za basiska ...
Za druge, iże chichrô sie tyn, co łozprawiô, i te, ftore go suchajóm ...
Trzeciô zorta to takô, kiej łozprawiôcz rżi choby sagi we pokrziwach, juzaś ci te, ftore go suchajóm, zwiyszajóm kichole na fusiska i ani jednym słóweckiym sie niy łozwióm ...
Nó, i łostanio, nôjbarzij łoszkliwô zorta jes wtynczôs, kiej suchôcze chytajóm wartko za stołki, flaszki, szklónki abo co tam jim do gracy wlejzie i pieróm tym wszyjskim we łozprawiôcza ...
Boć ło wiela dobry wicman raduje sie zasużónym, sztabilnym uważowaniym i kwôlbóm, i kôżdy go rôd widzi, to na łopach, lichucny, usmolóny i doskwiyrny gôwyndziôrz, ftorymu sie ino zdô, co niy ma lepszyjszego łod niygo, sprôwiô kole siebie łobrzidzynie i kôżdy by go nôjradszij wytrzas na pychol.
Nó i na łostatek. Fónguje ci u nôs przipowiarka, iże „Tyn sie richtik śmieje, fto sie śmieje łostatni.” Ale to tak niy do łostatka prôwda, bo już za starego piyrwyj mój starzik, pierónowy wigyjc i szpasownik tuplikowôł zawdy, fto tak na isto śmieje sie łostatni. Anó, ino tyn, kierymu potrza bóło tyn wic wyeklerować, coby go spokopiół.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz
ojgyn@interia.pl