Jô już kiejsik sam ło tym łozprawiôł, i to możno niy ino rółz. Wiycie, bylichmy ze mojóm Elzóm we Egipcie. Przetrôwiyli my tam bez szejść tydni, a bóło to we 1972 roku. Nôjdugszij byli my we takij miyjscowóści Hannoville, kielanôście kilomyjtrów łod na isto wywołanego miasta Aleksandrija a zatym łotrzaskali my sie i ze Kairym, i piramidóma we Gizie. Tam, we tym Egipcie, za prezidynta Anwara Sadata (Anwar as-Sadat, أنور السادات) bóło ci nóm Polôkóm blank gryfnie, mieli nôs tam wszyjske festelnie rade.
Wiycie! We tym nôjsrogszym afrikańskim miyście Kairze, piyrszy roz uwidzieli my ze mojóm Elzóm, i festelnie pomaszkyciyli, friszne fajgi na bazarze Khan al Khalili, na nôjsrogszym bazarze na świycie (nó, możno jes jedyn jesce sporszy, taki ci dekniynty bazar Kapali Çarşi we Stambule, ale bych sie sam do łostatka niy wadziół, boch swańdôł sie po łobiuch). Na tym Khan al Khalili, pojstrzód dziesióntków blank wónziutyńkich hulicek i pasażów handlówych zabónkrowali sie, wciśli sie sklepiki, roztomajtyj maści budy i sztandy, srogsze abo myńsze rałchcimery kaj szło sie pokurzić ichnie „nargile”, maluśke kafyje i sztandy, kiere ugibały sie pod ciynżôrym gymizów i trópikalnych łowoców. Idzie tam lajstnóńć sie bez mała wszyjsko. I wszandy ale pióło sie tyj, ichni tyj. Tyn tameszny tyj jes ci na isto wyśmiynity, szmektny. Nôjlepszyjszy jes taki tyj feferminckowy. Jes ci to świyżô zawarzóny feferminckowy tyj (po arabersku ataj), warzóny zielóny chiński tyj we knótkach ze dociepniyntóm rajn astkóm ze fefermincki (na’naa’) i ze mockóm cukru. Araberski zwyk kôże wypić zawdy trzi glaski. Piyrszô jes stopieróńsko górzkô jak côłke nasze ludzke życie, drugô juzaś jes słodkô jak przónie, jak miyłóść. Trzeciô jes na isto letko jak śmiyrć. I tyn tyj idzie sie szluknóńć (możno wtynczôs szło) we kôżdym wiynkszym składzie, we ichnich kafyjach abo i u jubilyrza.
Bół jesce wszandy i inkszy tyj ale mynij wywołany. Tyn drugi robióło sie tyż ganc ajnfach: do litrówyj tyjkany wciepowało sie kole dziesiyńć ziôrek karadamónu, côrny tyj i tyż mocka cukru. Warzi sie to na maluśkim łogniu wele dziesiyńciuch minutek, zatym łodstawiô sie to na pôrã godzin. Niyskorzij podgrzywô sie to jesce rółz i ... idzie pić. Zetwo to deczko, ale to skuli tego kardamónu, kiery musi pokôzać côłki swój szmekt. I z tym mi sie kupluje wszyjsko, co terôzki sie gôdô ło Araberach, Muzelmanach a to tyż beztóż, iże
terôzki po łodchlastniyńciu łod zesla Hosniego Mubaraka (Muhammad Husni Sajjid Mubarak) , i po tych wszyjskich hajach we Tunezyji, skany wyciepli jejich prezidynta Zina el-Abidin Ben Alego, Libiji we ftoryj ludzie majóm już pôłno rzić Muammara al-Kaddafiego i jego côłkij familiji, nó i kaj tam jesce, wszyjske we Ojropie tropióm sie ło to, wiela to tyż tych Araberów przikludzi sie samtukej, do tyj naszyj festelnie katolickij Ojropy. Podwiyl co, nóm sam we Polsce to jesce niy grózi ale tyż już niyftore pierónym sie jargajóm (jak choby ino tyn poseł Girzyński).
Niyftorzi pewnikiym sie skapli, iże jô tak terôzki krajzuja wele tych dwiuch konfesyji; naszyj krzeiścijóńskij i ichnij – islamskij.
Szluknółech kiejsik ta drugô glaska araberskigo tyju, ta sztramskô jak przónie. Dlô Muzelmanów chucisko, pragliwość miyłósnô jes cychóm Pónbóczkowyj móndrości, a miyłóść fizycznô jes zapówiydzióm ichniego raju, ftory – jak łóni wiyrzóm – jes niyskóńczónym stanym ekstazy i gyfilu przikludzajóncym do zjydnoczyniô z Pónbóczkiym. Mystikery islamu „sufi” kuplowali boskość ze zmysłówóścióm. Wiylbiyli Boga jak kochanka, tropiónc sie ło to, coby sie przipodobać Allachowi nikiej kobiycie. Mieli tyż ale wyrozumiyni, Ibn’al Arabi (pôłne miano Abu Abd Allah Muhammad ibn Ali ibn Muhammad ibn al-'Arabi al-Hatimi at-Ta'i) nauczôł, iże istniyje jedyn jedziny Bóg, ftory ale inszpiruje wszyjske kónfesyje. „Niy łoddôwej sie jednyj szczygólnyj wiyrze – pisôł wtynczôs – tak, coby podôwać we wóntpliwóść côłki rest. Bóg wszechmogóncy i wszechłobecny niy ma we jakijsik jednyj, jedzinyj wiyrze. Łón sóm gôdô we Koranie: Lecy kandy sie łobyrtniesz, tam na zicher znôjńdziesz łoblicze Allacha.” Tak prôwdóm, to nôjsrogszô utropa ze Muzelamanami majóm Żabojady i ... bezmać Miymce. Ło tych łostatnich niy byda sam za tela rzóńdziół, bo to jes stopieróńsko lajera, ale rzykna deczko ło Żabojadach, ło Francuzach. Tyn tyj razinku, ło ftorym’ech skorzij gôdôł, idzie sie szluknóńć we nôjsrogszyj meszeji (meczecie) Paryża naprociw plantów mianowanych Jarden des Plantes we V-tyj dziylnicy miasta. Jes ci łón zielóniato-biôły a ze jego minarytu górujóncygo nad tóm meszejóm łozbrzmiywô śpiyw muezina. Ale, we pojstrzodku Paryża blank niy idzie ujzdrzić tamesznych wiyrnych muzelmanów łozkłôdajóncych lojferki i rzykajóncych we kiyrónku Mekki. Sóm ale take, i jô jich nierółz sóm widziôł, we inkszych dziylnicach, we Barbes abo Ménilmontant, kaj araberskô mółwa jes jednako ajnfachowô, jak francuskô. Tam tyż ci te araberske „burki” i „nikaby” przinoleżóm do koloritu hulicy. I ino stopieróńske łoszkliwce poradzóm nawiónzôwać do lógiki „dżihadu”, do ringowaniô sie dobra ze złym, do potajlowaniô świata na „dar al-islam” (teritorijóm muzelmańske i społycznie sprawiydliwe) i „dar al-harb” (teritorijóm jesce do terôzka niymuzelmańske, dicht teryn wojny). Jes i jesce pojstrzydniô kategorijô, zóna zawiyszyniô bróni – „dar al-aman”.
Na śćmiywku robi tłóczno, jes ciźba we araberskich szynkach na Ménilmontant, ale tyż we dziylnicach araberskich we Köln, München abo Berlinie, coby sam już niy gôdać ło Londynie, Wiedniu lebo Barcelonie. Chnet same chopy. Słepióm meca-cola, ćkajóm zupa ze soczewicóm, szkopowina, kołocz ze miodym, datle. Zatym tyż wiyrne we „hidżabach” rzykajóm, a słówecko „islam” łoznaczô „poddanie”, côłkowite poddanie sie Bogu. Trza sam tyż dociepnóńć, iże chnet jedna piónto côłkij ludzkóści wyznôwo islam. Nó, tóż ino: Allach Akbar!
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz
ojgyn@interia.pl