Wiycie, jô tak krajzuja bela kaj, czytóm roztomajte cajtóngi, zaziyróm na ta łoszkliwo telewizyjô, sznupia po internecu i rółz za kedy wlejzie mi do palicy jakosik gupota ze kieróm niyskorzij niy wiym se rady, niy poradza wszyjskigo sie poskłôdać. Tak tyż bóło ze jednym artiklym, ftory wlôz mi we grace.
Przitrefióło sie to na jednym wywołanym festelnie uniwerzityjcie. Ale niy u nôs ... a czamu, to spokopicie po jakiymu. Bół srogi prifóng na wydziale chymiji tego uniwerzityjtu a wszyjsko skuplowane bóło ze łodmowóm jednego ze tych sztudyntów na maszkytnie wysztudiyrowane pytani:
Eźli piykło jes „egzotermalne” (eźli łoddôwo ciepłota) abo jes „endotermalne” (znacy sie, biere do sia ciepłota)?
Wiynkszóścióm łodpowiydzi sztydyntów łoparte byli na prawie Boyle’sa, kiere gôdô, iże we stałyj tymperaturze łobjyntóść danyj masy gazu jes łodwrótnie próporcijónalnô do jego druku tego gazu, znacy sie – do jego ciśniyniô.
I jedyn ze tamesznych sztudyntów łodpedziôł tak:
Nôjprzodzij muszymy stwiyrdzić jak zmiyniô sie masa piykła we czasie. Do tego potrza nóm liczby duszycek, ftore idóm do piykła, i jesce liczby duszycek, ftore wylazujóm razinku ze piykła. Miynia tóż tyż, pisôł sztudynt, co idzie sam ze srogóm możybnóścióm przijimać, iże duszycki, kiere rółz trefiyli do piykła, nigdy śniego niy wylejzóm. A juzaś na pytani: wiela duszycek przilazuje do piykła, idzie kuknóńć ze zglóndu wieluch fóngujóncych dzisiôj religiji. Wiynkszóśćióm te kónfesyje zakłôdajóm, co na zicher idzie sie do piykła wtynczôs, kiej blank i do łostatka niy wyznowo sie tyj włóściwyj, jedzinie słósznyj wiary. Skuli tego juzaś, co kónfesyjów jes moc wiyncyj niźli jedna, a niy idzie wyznôwać łorôz pôruch religijów, muszymy juzaś pedzieć, iże na isto wszyjske duszycki pójńdóm do piykła. Kiej juzaś kuknóńć na to, wiela sie ludzi rodzi, a wiela umiyrô, idzie przijimać, co liczba duszycek we tym piykle bydzie durch wrôstać ... – jak to móndroki gôdajóm – „logarytmicznie”.
Łozwóżmy tóż tyż terôzki pytani ło zmiyniajóncyj sie łobjyntóści piykła.
Skuli tego, iże poduk prawa Boyle’sa wrółz ze wzróstym liczby duszycek łozszyrzać sie musi tyż i te piykło tak, coby ciepłóta i druk driny piykła łostali take same – mómy dwie możybności:
Eźli piykło sie łozszyrzô pómalij niźli liczba przikludzajóncych sie do niygo duszycek, ciepłota i druk we piykle bydóm tak dugo róśli aże sie te piykło blank i na zicher łozsuje.
Eźli juzaś piykło sie gibcij łozszyrzô niźli liczba przikludzajóncych sie tam duszycek, nałónczôs ciepłota i druk we piykle bydzie ślatować tak dugo, podwiyl te piykło blank niy łoziómbnie, niy zamarznie do łostatka.
A kierô ze tych móżybnóści jes barzij prôwdziwô?
Eźli weznymy przed sia przepowiydniã mojij dziołchy Zofiji, ftorô kiejsik pedziała ku mie łostro:
– Gibcij piykło do imyntu zamarznie, niźli jô sie ze cia znôjda we prykola!
Jednakowóż tyż zarôzki musza dociepnóńć, iżech śnióm wczorej ... spôł! Tóż tyż możebnô jes ino ... ta drugô opcjô.
Beztóż tyż jeżech pewny, iże piykło jes ci „endotermalne” i musi być już łod dôwna na zicher zamarzniynte. A skuli tego, co piykło już zamarzło, idzie gynał wyłónaczyć, co żôdnô kolyjnô duszycka niy moge już do tego piykła trefić, a skuli tego, iże łostało jesce ino niybo, przemôwiô to wszyjsko za tym, co istniyje jakosik Łosoba Boskô, co juzaś prómp ekleruje, tumaczy po jakiymu tyż moja Zofija bez côłki wczorejszy wieczór wrzescała na côłki karpyntel:
– Ło, mój ty Boże, ło mój ty Pónbóczku!
Sztudynt erbnół łod profesora cynzórka: „Bardzo dobry!
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz
ojgyn@interia.pl