Wiycie, jeżech już deczko zwiykowany ale sztyjc niy poradza spokopić jakimi gónkami, przigónami, dróżkami krajzujóm po świecie roztomajte szpasowne gyszichty, wicne łozprôwki nó, wszyjske błozny i wice. Berôłech już sam kiejsik ło mojim kamracie Gustlu, festelnym szkaciorzu, ftory bali i w niybie niy ustôł szkacić. Zdało mi sie, coch to usłyszôł jesce łod mojigo faterka (abo jego kamratów-szkaciorzy) i tak, jakech to spamiyntôł, takech to niyskorzij bele kaj łozprawiôł: na binie, we radijoku abo tyż pisôł we roztomajtych cajtóngach.
I kuknijcie, jaki to niyspodzióny cufal – choby pierón piznół w panczkrałt – mi sie przitrefiół. Ida kiejsik z rańca habozie wyciepnóńć do hasioka a sam łorôz kukóm, a wele tego naszygo familokowego hasioka leżóm szkartki ze staryj potarganyj ksiónżki. A iże jô móm festelnie rôd wszyjsko co napisane, tóżech poskłodôł to coch znod do kupy i pokôzało sie, co to jes, co to bóła ksiónżka ło szkacie i ło szkaciorzach. Wydane to bóło we 1947 roku ale bali i tytulki niy poradziółech zmiarkować ze tych kielanôstuch szkartek. Jedne co tam bóło interesnatnego, to gyszichta ło starym Ignacu, ftory pierónym rôm miôł szkacić i bóło ci to jesce napisane po naszymu. A jô to tak terôzki sam rzykna poduk tyj potarganyj ksiónżki tela, co niyftore słówecka ździebko zweksluja po mojimu (autora, ftorego blank niy miarkuja – przeprôszóm).
„To bóło łóńskigo roku. Stary Ignac czekôł, jak wdycki we kôżdô niydziela po połedniu, na swojich synków. To już byli stare chopy, żyniate, dziecka mieli, a łón jesce, jak dôwnij dó nich: Maksliku, Hanku. We niydziela po połedniu, choby i siykyry furgali, musieli chopcy pyndalować do łojca pograć we szkata, poszkacić. Wiedzieli: jak niy przijńdóm ku łojcu, to swojimu starymu faterkowi côłki tydziyń popśnióm, popsowajóm. I iże ani łón, ani łóni niy bydóm mieli niydzieli jak przinoleżi.
Szkat i fajfka, to bóło wszyjsko, co stary Ignac miôł jesce ze życiô. Fajfka kurzół po kryjóncku przed swojóm staróm Tildóm. Dochtór pedziôł, co kurzynie festelniy mu szkłódzi. Ale dochtór daleko, a fajfka smakuje. Nó i przecamć dożył śnióm łoziymdziesiónt lôt, to pewnikiym jesce i tyn rok, abo i dwa tyż przeżyje. Ino jego Matilda fest przezywała, iże blank swojigo dochtora niy suchô. Skuli tego tyż krół sie przed nióm z tym kurzyniym. Ale jak jego chopcy przijńszli, to miôł łopowoga i kurzół bali i przi nij.
Szkata grôł już łod zawdy. Nauczół sie szkacyniô łod swojigo łojca, chopcy nauczyli sie łod niygo, a dziecka chopców nauczóm sie łod swojich łojców.
Ignac sie już we życiu nabakôł, nagnypiół. Na grubie robiół, ze sztajgrami i ze dyrechtorami sie chatrusiół, sztrejkowôł, elwrym bół i na biydaszyby łamziół, dziecka wychowôł, nó i terôzki już ino czekôł, aże mu sie zemrzi. Tak po prôwdzie, to mu sie przinôleżało, coby direkt do niyba poszôł. Przeca żół jak nôleżi, żôdnymu niy krziwdowôł, a te ździebko cyganiyniô przi szkacyniu, to sie przeca niy rachuje; dziecka sóm moreśne, porzómne, wiyncyj przecamć łod niygo niy mogóm kcieć.
Jednóm ino zachóm sie Ignac tropiół: eźli bydzie tam na wiyrchu móg szkacić? Przeca farorz tak pierónujóm na te diosecke karty. Kiejby tam żôdnego graniô niy bóło, nó tóż amyn. To woli pójńść do piykła. Radszij z dziobłym rómbać w krojce abo szele niźli ze Pyjtrym côłki dziyń śpiywać pobóżne śpiywki.
Chopcy byli na czas. Łod trzecij do pióntyj szkaciyli. Ze kóntróm, ryj, zub i bok. Rółz to Ignac bali dôł i korfanty. I wygrôł. A cyjny sznajdowôł, jakby miôł take ślypia, co bez te szkatkarty poradzóm widzieć.
We półowie nulowera ... umrził. Niy strzimało biydne, stare serce. Wszyjske gwinty byli już wylajerowane, maszina sie blank popśniyła. Chopcy go fajnie łoblykli i pokładli do truły, a pod gowa dali mu tajla szkatkartów, coby móg borok sie tyż tam na wiyrchu poszkacić.
Nó, i bóło tak, jak miało być: pofurgnół stary Ignac prosto do niyba. A te swoji szkatkarty dziyrżół w ryncach i medikowôł: przidajóm mi sie tam na co, abo i niy przidajóm?
Świynty Pyjter uwidziôł go ze daleka i szyroko łozewrził mu dźwiyrze. Ale kiej łón już bół blisko i uwidziôł te szkatkarty we jego ryncach, to zarôzki te wrótnia niybieske zawar.
– Pociepnij te karty, to cie wpuszcza rajn – pedziôł Pyjter.
– A niy ciepna, i tela.
– Pociepnij!
– Aniy ciepna. Jô smola na wôs, kiej tu niy byda móg poszkacić. Lucyper niy poradzi sie na mie doczkać, pyrsk, ida! Jó móm radszi łogyń i karty niźli tyn wasz cuker i zana bez nich.
Świynty Pyjter sie na to festelnie zlynknół. Co to tyż bydzie, jak jego włódza sie dowiy, iże puściół tak porzómnego chopa do pykła? I to ino skuli gupich kart.
– Doczkej! – łozwôł sie Pyjter. – Puda sie ino spytać.
Siednół na chmura i kajsik pofurgnół, skóndsi wróciół za minutka.
– Móm cie wpuścić – pedziôł – ale szkatkarty môsz łostawić sam u mie; kiej ci sie bydzie kciało poszkacić, tóż przijńdź ku mie. Łoddóm ci je, pudziesz sie przed tyn tor i tam se pogrôsz. Ino miarkuj: wiela razy bydziesz szkaciół, tela razy na dole bydzie padôł dyszcz i bydzie pierónobicie.
I tak tyż sie stało. Terôzki już pewnikiym wiycie: jak leje dyszcz, to stary Ignac niy móg już strzimać – grô w karty, szkaci. Jak przi tyj sumeryji stopieróńsko gruchnie, to wiycie – stary Ignac trómfuje. A kiej lecóm sakramyncke pieróny – to stary Ignac przegrywô szpil ze kóntróm ...
I sam mi sie spómnieli nałostatek słówecka jednego richticznego kocyndra i wigyjca, ftory już dôwno tymu pedziôł, co wszyjske wice byliu wypokopióne możno już we starożytnim Ygipcie a do dzisiôj ino wekslujóm sie miana, czôs i miyjsca, i teraźne ludzie powtôrzajóm ino to, co inksze już dôwno tymu wysztudiyrowali.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz
ojgyn@interia.pl