Rozczasu łodkrółech, wymiarkowołech, iże corozki procnij przilazuje mi zicnóńć sie i poczytać jakosik ksiónżka. A przeca łodkiela nauczółech sie czytać, zawdy bółech łokolóny sztaplami ksiónżków. Czytôłech na harcyrskich lagrach, we szuli, nockóma, szlustydnióma. Co tyż to sie zatym stanóło? Klynski niy wystôło pragniyni czytania ale wólô, cyl. Chocia możno to bali i niy wólô, ale pôłny balóng, baczyni – kómszt zahaltowania uwôgi na tela dugo, coby wczuć sie we czyjiś świat i dać mu sie spodobać, coby wlôz we mój włôsny. Czytanie to zorta zastaraniô, możebnie jedziny taki łoka mrzik, kiej kuplujymy sie wymiakowaniym inkszego cowieka. Kiej czytómy, to wlazujymy we włôdanie gyhaltu ksiónżki, łożywiómy doczkajóncy na nôs we lyjmóngu jynzyk. Ale tyż ci ta esyncjô łobjimô w posiodani nôs, wypołniajónc myślónkóma, szkómlónc cobychmy jij dali zwólô stôć sie naszóm tajlóm.
Zdô sie, co dzisôj niy szukómy już zastaraniô, ale dziwokigo zortu łobyrtaniô pozorności. Po jakiymu? Anó, tojszujymy sie, cyganiymy sie, iże dróga do łoświycyniô musi być jak nôjwarciyjszô, nôjgibszô, iże lepszij ryagówać niźli myśleć. Żyjymy przeca we świycie, we ftorym wszyjsko dicht binduje sie ze czasym.
Niy szteruje mie żôdnô ważnô zacha, ale znomiynne bździny kôzdydniówego życiô. Wyglóndô na to, iżech jes k’tymu pódatny na sztral spólczysnyj kultóry nic niywercitych klangów. Bez wiela, wiela lôt czytôłech nikiej taki istny E. I. Lonoff (we ksiónżce hamerikóńskigo pisôrza Philipa Rotha „Ciyń Pisôrza”) ino bez noc, bez pôra godzin kôżdo łodwieczerz, kiej moja Elza (a skorzij jesce moja Mamulka) nynała. Terôzki jednakowóż corôzki procnij przilazuje mi sie wyciszyć po wieluch godzinach przetrôwiónych na czytaniu tych internecowych ymilków (e-maili), łodbiyraniu telefółnów i przesznupowaniu roztolicznych, niyporachowanych zajtów we internecu we zuchtaniu interesantnych gyszichtów. Biera ksiónżka i po jednym ci już kapitelu pierónym sie szteruja – ruguja, sprôwdzóm brify, krajzuja po tym kómputrowym necu, swańdóm sie po pomiyszkaniu i dziepiyro niyskorzij wrôcóm sie do kolyjnyj ksiónżkowyj zajty. Abo, móm tyż szkrabka robić wszyjsko ale sie strzimuja. Przimuszóm sie do łostaniô we jednym miyjscu i cichtowanio tego, co razinku czytóm aże blank i do łostatka zaciykawi mie te czytanie. Ta kwilka zawdy przilazuje, ale roz za kej zajimô mi to bali i dwacet zajtów ksiónżki. Ringuja sie ze przilazujóncym durch brzinkaniym, ze takim ci wymiarkowaniym, iże jes tam cosik na co werci sie zważować. A kiejsik ... a kiejsik toch poradziół kukać na telewizyjor abo suchać radijoka lebo muzyki ze tółnbandgyryjtu cy widyjorykórdera i ku tymu sie uczyć do prifóngu symestralnygo na mojij glywickij politechnice. A terôzki, to i przi cytaniu bletrowaniu lecy jakigo cajtónga szteruje mie tyn telewizyjor lebo mój radijok we kierym móm nasztalowane Radio Piekary.
Ale ... tak po prôwdzie we rzeczywistóści jes ci to ino miszóng cufalowych zachów, jake skłôdajóm sie na pôłne hruzy i niypokoju żywobycie XXI wiyku.
Jednakowóż znôjdzie sie czas, eźli ino tego kcymy. Zaślynczynie, zamyślynie jes ci niy ino móżebne, ale i kóniyczne we świycie bogajstwa. Pedziała ci jesce przed wojnóm Simone Weil (1909-1943), iże: „Należy wierzyć w rzeczywistość czasu. W innym wypadku tylko marzymy.”
I ło to razinku sie rozłajzi – bez czasu tracymy gyfil wiynzi ze samym sobóm. Ludzie! Żyjymy driny, w czasie; mierkujymy sami sia we skrymplowaniu ze czasym, ale we dzisiyjszych kultórze czas weksluje sie we twajónce do usranyj śmiyrci ... „terôzki”. Jak my mómy zrobić pauza, eźli kcymy wiedzieć, znać na doczkaniu? Jak mómy medikować, kiej sztyjc łoczekuje sie łod nôs łodmowy? Jak mómy sie tónknóńć we „idei”, szpanóngu i decyzyji, eźli niy kcymy dać se kwilki na pomyślónek?
To jes akuratnie róla czytaniô, ftore prziwrôcô nóm czas, łodcióngajónc nôs łod terôźniyjszóści. Czytómy tu i terôzki ale côłki tykst zmiyniô sie bez zglyndu na to czy łostôł napisany wczorej abo tysiónc lôt tymu nazôd.
„Niy czuja, iże żyja, eźli niy jeżech pozórny – napisôł ci bół kiejsik Charles Bowden (hamerykóński pisôrz; urodziół sie w tym samym roku, co jô) we jejigo łostatnij ksiónżce „Niektórzy martwi nadal oddychają” („Some of the Dead Are Still Breathing”) – a niy poradza być pozórny, eźli niy łokrocza pónktu w kierym jô regiyruja kóntrola.” Łoto co forszlaguje nóm czytanie – zaciyranie szweli, po dobryj wóli urwa kóntroli.
Kiejech bół jesce bajtlym, śpikolym moja Ółma gorszóła sie na mie, kiejech przilazowôł na familijne fajery i biysiady z ksiónżkóm. Kiejbych to wtynczôs poradziół łoblyc we słówecka, mógbych Jij pedzieć, iże ksiónżkowy świat zdô mi sie barzij interesantny, fascybiyrujóncy niźli świat prôwdziwy, richticzny. Czytôłech wteda (łod szejściolytnigo śpikola aże kajsik do Abrahama) skuli tego, coby citnóńć łod wszyjskigo, i coby ku tymu łostać pochłóniynty bez akcjô ksiónżki. Bez te wszyjskie lata czytanie stało sie dló mie zortóm takij ci indijskij „medytacji”, ze azistujóncymi jij mecyjóma, szwerami ale i piyknościóm.
A możno prawie ci miôł nasz nôjsrogszy powojynny polaki pisôrz Stanisław Lem, ftory mustrowôł sie na wywołanym „Trylemacie” Gorgiasza z Leontinoi (gr. Γοργίας ὁ Λεοντῖνος , Gorgias ho Leontinos, ur. ok. 480, zm. ok. 385 p.n.e. – grecki wajzer i mówca), kiej pisôł: „Za piyrsze – żôdyn nic niy czytô; za druge – eźli już ftoś cosik czytô, to blank nic niy poszkopi; za trzecie – eźli bali i cosik spokopi, to na doczkaniu przepómni.” ....
Siôdóm. Staróm sie, usiyłuja sie wyszaltrować, wycichnóńć. Jes ci ale procnij niźli kiejsik ... ale czytóm ... już siódmy rółz kca zgwółcić „Ulissesa” Jamesa Joyce’a. Możno latoś byda miôł mazel i mi sie udô!
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz
ojgyn@interia.pl