Procnie cowiekowi, kôżdymu cowiekowi ...

Skuli przewlykłych niyporozumiyń abo bez czyjeś zaniydbani nasze polske, a i te ci ślónske życie jes niymożnie procne. Skłôdô sie na nie mocka aufryjgujóncych dóznaniów, sztinkrów, histeryji. Żyjymy jak we jakimsik łobmierzłym i żadnym śniku. Pijynżne i chudobne, mode i stare, baby i chopy – wszyjske tropióm sie ło swoja jamernô dólô. Sztyjc ci nôs dopôdajóm i łobjimajóm depresyje. Sómy tyż łokolóne ze wszyjskich zajtów. To niy mómy blank pijyndzy, to juzaś tyż cosik wypraskło, To ci na nôs wrzescóm, to juzaś wystôwiajóm nôs na sztich. To juzaś we chałpie cosik sie niy klyjbuje, to we robocie mómy same łopresyje. Ino śmiatać kaj korzyni rosnóm. Abo zababulic sie w ciepło deka, wyszaltrowac telewizor i przepómnieć ło wszyjskim. Kciałoby sie tak..., a tak prôwdóm to nicego by sie niy kciało. Ino tak sie lygać i fest wyblyscać ślypia, gawcyć sie na gipsdeka. A możno sie zakochać? Ale w kim? Zwekslować robota? Zmiynić życie? Ale, do sto pierónów, jak?
Nó, tóż trza nóm znôjśc winowatego i festelnie go zniynôwidzieć! Toć iże ja! Tak tyż postympujymy. Kôżdy mô swojigo winowatego. I kôżdy winowaty tyż mô swojigo.... winowatego, i tak dalszij, i twórzi sie lyńcuszek winowatych. Winowatych potrza pocióngnóńć do łodpowiydzialnóści! Ale my same przecamć tyż niy sómy bez sprowki i beztóż tyż zametlalichmy sie we tych rechnóngach do granic możybnóści. Winowate sóm szefy i podwłôdny, winowatô jes Warszawa i côłkô prowincyjô, liberały i zacófańce, winowate sóm cudze i niysamtyjsze.
I ino jedyn, jedziny cowiek niy ma winowaty. Wszyjske naobkoło sóm winowate a łón jedyn... niy! Łofiara procnego życiô. I blank gynał miarkujesz chopie fto to jes! Niy wiysz? Nó, niy markiyruj i niy lyj sie żurym. Tym cowiekiym jeżeś przecamć TY! Festelnie ci spółczuja – przecamć tak prôwdóm, abo tak ci sie zdô niy jeżeś blank winowaty, bez côłke twoje życie smycys ino brzymia ciynżyjsze niźli bergówa. Lecy kedy spóminôsz swoja modość. Jak to bóło słódko: ćkało sie lody wanilowe, fyrtało na kole, pyndalowalo sie do szuli kaj pôłno bóło przocieli i kamratów. Kaj łóni sóm terôzki? Nôgle sie pokazuje, iże mode lata blank ci niy bóły takô szykownô. Łojciec słepôł. Niy słepôł? To możno blank niy miôłeś łojca? Pitnół z chałpy kiejś bół jesce śpikolym? Za to jakô całbrownô bóła twoja mamulka! Co, iże niy miała dlô cia blank czasu? A możno miała?Ale wczas sie zwiykowała. Po jakiymu? Miyszkaliście we familoku? Dobrze sie wóm ukłôdało ze sómsiôdami, z ftorymi dziyliliście kuchnia i badycimer? Niy? A możno prali cie we szkole? A eźli jeżeś możno dziołchóm, to co ci sie przitrefióło? Jużcić nic takigo. Wczas naumiałaś sie malować ślypia i pazurska, a chopcy cie ino sztyjc łobmacowali. Ftosik cie wyfikôł i łowitnół, zatym juzaś, uwiyrzółaś, a łón wykôzôł sie wrółz lómpym i bezkurcyjóm. A możno tyż miałaś szumnô i perfekt familijô, ale wszyjskich wczas zebrało choróbsko jake? Ja, i ty tyż jeżeś niymocnô, plecy cie targajóm i szłapy sztinkrujóm... Garantjyruja wóm, iże wszyjsko jes na zicher usmolóne i beznadziyjne, niy ino we naszym życiu. Dóm wóm bajszpil.
Bółech niydôwno we Paryżu. Bółeś chopie, bółaś babo we Paryżu? Niy udało ci sie? Pewnikiym jesce sie tam wykludzisz. A eźli niy pojedziesz, to znôjdziesz se winowatego, łodpowiydzialnygo za to, iże cie żôdyn tam niy poswôł. I blank niy gôdóm ło tym Paryżu skuli tego, coby cie festelnie bodnóńć. Jakóż by inakszij, to jô jes winowaty – bółech we tym wywołanym Paryżu a ty niy bółeś, i tela!
Bółech tam na takij szykownyj i sztramskij wystôwce, na takim aussztelóngu. I to niyskoro we nocy. Niy, niy bóła to wystôwka kajsik we Moulin Rouge ani we jakimsik inkszym kabarycie. To blank niy bóło skuplowane ze gołymi babami. Bóło to we Grand Palais. Bóła srogô raja, i wszyjske te ludzie kcieli łobejzdrzić sie łobrôzki XIX-wiycznygo malyrza francuskigo Claude’a Moneta. Tyż ci mi atrakcyjô. Malowôł ci łón maki, stromy, rzyczki, morze. Nic nadzwykównego. Bez côłke swoji życie biyfowôł, za modych lôt prómp głódowôł. Bół ci tyż łón tamesznym wsiokiym, ale mu sie podarziło. Stôł sie wywołanym artistóm. Do tego Grand Palais przikludziyli wszyjskie łobrôzki Moneta ze côłkigo świata.
Landszafty, jak landszafty tela, co tyn Monet śpiywôł swojim malowaniym hymn na czyść życiô i malowôł kwiôtki. Szkryflôł subjyktywnie, słówiół swój stosónek do życiô. A łóne tymu głódnymu brodziatymu cowiekowi zdało sie, widziało mu sie côłkowicie! Kôżdy pinkel i bździna raduje go i fascinjyruje. I niy poradziół ci łón wyjńść ze łocałbrowaniô nad tym, co stworzół Pónbóczek. Na przidowek rzóńdzi kôżdymu snôs, iżechmy sóm łosobowóścióm. I wszyjske Żabojady wele mie łoglóndajóm łobrazy i tyż radujóm sie życiym. Przijzdrzôłech jim sie gynał: blank jich niy aufryjgowało te pozbawióne kónfliktu malyrstwo. Na płótnach niy bóło blank sagich babów a jim sie to zółwizół podobało. Ale na jednym, mie sie cheba nôjbarzij zdôł, bóła rada wszyjskimu stroka na pocie we zima.
Lajstnółech sie katalog wystôwki i poczytołech sie niyskorzij ło życiu tego artisty. Po jakiymu jónech sie czytaniô?Anó, beztóż iżech na tyj wystôwce niyspodziónie uwidziôł łobrôz przedstôwiajóncy baba tego Moneta, Camille, kierô skorzij szpacyrowała we biôłych szatach po pasiónkach pôłnych maków, a terôzki leżałe we trómnie. Ze tego katalogu dowiedziôłech sie tyż, iże malyrzowi zemrziła jesce i drugô baba a ku tymu tyż pôrã dziecek. Zrobióło mi sie go żôl, przecamć to niysprawiydliwe! My Polôki, Ślónzôki, stynkómy, jojczymy, lamyndzymy. Nó i te nasze lamyndzynie mogóm na łostatku gorszyć jakiesik wyższyjsze siyły, beztóż tyż na poprawa niy mómy co rachować. Ale sam mómy do czyniyniô ze cowiekiym, ftory wysłôwiôł życie, a za to sztyjc łobrywôł po palicy. Gryfnie to tak? Tyn Claude Monet zwiykowôł do 86 lôt a terôzki jego lanszafty sóm we wercie milijóny dularów.
Tóż tyż tyn Monet, to przikłôd cowieka, ftory niy ma winowaty. Pod tym zglyndym jes łón podany na cia, mój ty roztomiyły czytelniku. Eźli monet przeżywôł depresyje? Jakóż by inakszij! I pod tym tyż zglyndym jes podany na cia. Ale Monet tak by tak malowôł pogódne łobrôzki. Przôł swojimu życiu nad wszyjsko – niypoprawny „optymista”. Blank niy to co my. My na zicher znôjńdymy winowatych naszych depresyji i przikłôdnie jich ukôrómy. Eźli niy dzisiôj, to za jake sto lôt, ale zawdy!
A terôzki ... he, he ... uwierzyliście we to wszyjsko, coch sam nałozprawiôł, ja? Nó, tóż musza ale pedzieć, iżech prziszôł na te idy, coby to wszyjsko napisać, kiejech przeczytôł artikel jednego móndroka i filozofa, mojego równioka, Rusa Wiktora Jerofiejewa. I iże co, jako to ... niy byliście we tym Paryżu, niy łoglóndaliście łobrazów Claude’a Moneta, pra? Tóż to blank nic niy szkłódzi, doczkejcie do lata a i u nôs bydzie tak gryfnie jak na jego łobrôzkach, a podwiyl co, trzimcie sie i sznupejcie za tymi, ftorzi sóm wszyjskimu winowaci, iże wóm sie niy darzi.